Katalog

PAL BARABAŞ Tanınmış Macar muharrıri 2000 L İ R A Y A BİR ERKEK Çeviren: NİLÜFER PARAN Bir çok garb dıllerine çevrilmiş meraklı ve nese saçan bir romandır. Fistı 125 kuruşrur İNKİLÂP KİTABEVİ J 25 ınci yıl Sayi: 8710 u m h u r i yet Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu îstantul No. 246 Telefonlar: Umural Santral Numarası: 24298. Yaa Işleri: 24239. Matbaa: 24290 WİLDE D£?ROFUNDİS BURİJAN TOPRAK Andre Cid*ia ^îâtıraları ile O Wilde'in hapishanedf R. Ross'a yolladığı cfijrt mektub Fiatı 125 kumş. Cuma 12 Kasım 1948 İNKİLÂP KİTABEVİ 20 yıl sonra « gensoru üjuk Millet Meclisi, Demokrat Partinin şeker fiatına japılan zam hakkındaki gen•oru önergesini oy birliği ile kabul etti (Bu yeni «gensoru ve onerge. soılerile ilade edilmek istenilen şejin • istizah takriri» olduğunu ka>dedelim de herkes anlasın.) Bu, üçüncu Millet Meclisindenberi ılk defa yapılan istizahtır. Cçuncu Millet Meclisinde japdnuş olan son istizahın tarihini, hengi vekilden ve hangi me\m üzerinde yapıldığmı, ne netice \erdiğiBİ haürlamıyoruz. Bunu araştynnağa taten luzum da yoktur. Ucuncu Meclis 1927 kasımı ile 1931 raartı arasuıda %afile gordüğune gore, o zamandanberı geçen 17 ilâ 21 >ıl içınde Bujuk Millet Meclbleri, hiç bir Bakanı veja Başbakanı sigaja çekmek luzumunu du>mamı? ve hiç bir meselede bu kuvvetlı murakabe salâhiyetini kullanmamış demektir. Geçen 17 ilâ 21 yıl içinde tniHeti» mukaddcraünı idare eden 4 üncü, 5 inci, « ncı, 7 nci Bu>uk Millet Meclisleıi. bic, bir istizah > apmadıkları gibi hiç bu Bakan veja Başbakan da Meclisten itdmadsızlık reyi almamı? ve binaenalejh ıskat ediunenıistir Şelli ve tek partili bir demokraside, bunu tabiî gormek lâzım gelir. Tek partidr sel hâkim vaziyette olduğu için. \ekiller te kabineler, onun arzusıle deği>tr. Bizde de 21 yıldanberi 12 defa kabine değiştiği ve bu kabinelerde bir çok vekiller vazifelerinden istifa ederek çekildikleri halde, bu değişikliklerin çoğunun tnaruf ve meshur sebebi «sıhhi durum» olmuştur. Simdi 8 inci Bujuk Millet Meclisi itçüncü toplantı jılında. uzun bir fasıladan sonra ilk defa olarak Ana>asamıtın «soru, gensoru u Meclis sorusturmast, Meclisîn > etkilerinden olup bunlaruı nasıl yapılacağı Içtuzukte gosteıilir» dijen 22 nci maddesine ujgun olarak ikinci Hasan Saka kabinesinden seker meselesi hakkında bir gensoru açılmaunı, oy birliği ile kabul etmistir. Sekizinci Bu\uk Millet Meclisi, şimdije kadar selefi olan Meclislerin pek az kullandıkları soru yetkisini jani sual salâhhetini kullanıyordu. Sonıda yalnız ilgili Bakanla soru dnergesini veren milletvekili konusur; Bakanın verdiği cevab tatmin edici olmasa dahi, gundeme geçilir. Soru, bir meselenın acıklanmasından baska bir şey dcğildır Nhckim Meclisin dunkiı toplantısında da Bakanlar bazı sorulara cevab vermı«lerdir; bazı sorulara da cevab verilmemistir. Çünkiı soru sahibi milletvekilleri Meclisin toplantısında hazır bulunmamıslardır. Bu hazır bulunmajıs. hastalık ve mezuniyet gibi sebebler juzünden olabileceği gibi, soru sahibi mılletvckillerinin sorudan bir netice çıktr.ıvacağı dfcuncesile toplar.üda bulunmamağı .tercih etmis olmaları ihtünali de vsiddir. (»ensoruda Başbakan veya Bakan komıştuktan sonra, teklif sahibi veja sahıbleri ve onlann aıkaMndan bütun ınilletvekilleri leh ve aleyhte konusurlar. Bovlece açılan uraumî muzakerede Başbakan veya Bakan tarahndan >apılan açıklama ve millefrvekillerince karsılıklı olarak sbylenen sozlerden sonra l>ir onerge verilmezse. gundeme geçilu• Fakat parlamentolarda kabul edilmis usul gci'sorudan sonra. Başbakan veja Bakanın Meclisten itimad reji htemesidir. Boyle bir itimad re\\ istenilmese dahi, gecsoru sahibleri bir onerge vererek İtmad reyi verilmesini istiyebilirler. Pazartesi günü. şeker jneselesi hakkındaki gensoru konusraalannın sonunda Basbakanın Meclisten itinıad re>i istiveceği kuvvetle tahmin edilebilir Bu i teğin neticesi ne olabilir9 Eğer Cumh«ri\et Halk Parti<=i Meclis Grupu kaVinrnin deği^mesi lâzım eeldiği kanaafne varmı«sa ki buna pek ilıtimal verilmiyor kabineye itimadsızlık revi viTİlecektir; vokea bu ihtimal daha kıtvvetlidir Ha«an SaUa kabincsi muhsliflerin ve belki dp bir kısım miıstakilierin vereceklen itimadsızlık re>lerine ve bazı çekinser. yani müstenldf reylere rağmen, büyük ckseriyetle itimad reyi alacaktır Cıinku Cumh'rivet Halk Partisi. Demokrat Partiye. Millet Partisine ve müstakillere nisbetle Mec Ankara. 11 (Telefonla') Seker fiatlarına yapılan zamreın, C H P. çevrelennde bile infial uyandırdığı gdrülmuçtü. Bir ara kabinenln tutunamıyacağı söylentılerine yol açacak derecede sertleşen hava, iki gündür yumuşamağa yüz tutmu? ve bugünku C.H.P. Meclia Grupunda ise busbütun yatışmıştır. Demokratlarm gensoru açılmasını ıstedtkleri bir sırada, kabinenln, bu yüzden düşürüleceğine, ahvale vakıi çe\Telerde esasen ihtimal verilmiyordu. Havayı yatıştırma yolundaki temas ve telkınlerin, bu neticenın kolaylıkla alınmasında buyük bir payı olduğu ınkâr edılemez Başbakan Yardımcısınm endiseleri Nitekim bugun. Grupun toplanacağı ana kadar Meclis korıdorlarmda hemen hemen sadece bu konuda görüşmeler yapılmışttr. Bizzat Eaşbakan Yardımcısı Faik Ahmed Barutçu. toplantıdaki izahlan sırasında: « Demokrat Parti bundan sonra, her hafta bir istızah takriri verebılır Bizi duşurmek suretile bir çığır açarsanız, bundan soara hıçbir hükumeti tutamazsınız » demıştır Bu hatırlatmanın, bir aralık bozulmağa yüz tutan havayı hukumet lehıne çevirmekte esash bir âmil olduğu söylenmektedir. Neücede hükumet. rahatlıkla güven oyu almıştu, Şlddetii tenkidler Bugün oturum sçılınca ilk sözü, Meclise şeker mevzuunda İlk soruyu vermls olan Hıfn Oğuz Bekata almıştır Bir buçuk saat konuçan Bekata, şeker meselesinde gerek zamnun, gerekae bunun tatbikatla alâkalı bürün safhalannın hatalarla dolu olduğunu, alâkalı Bakanlann ve Başbakanm bu mevzudaki sözlerinin birbirini tutmadığını, netıcede unum! efkârda itimadsızlık uyandığını, bu vaziyet karşısmda böyle zayıl hükumetleri tutmanrn parti bakımuıdan da isabetsiz olduğunu Izah etmistir. İcraatı şiddetle tenkid eden hatib, şeker fiatlarmı artbrmanın, bir vergi mevzuu olması dolayısile kanunl mesnedi bulunmadığını da belirtmlştir. Bekata, daha kanun çıktnadan bütçeye 119 milyon Hra gelir konulmasından da bahisle ve hükumetin bundan evvelki ızahlarını el« alarak mütalealar yurütmüş ve işi bu suretle müdafaaya devam ederse hükumetin, büsbütün zayıf düşeceğini, bu itibarla daha başka mesnedler araması gerektiğini sdylemiştir. Arkası Sa. 3, Su. 2 de Bu hususta tetkikler yapmsJc için eski Amerikan Maliye Bakan Muavininin Ankaraya çağırıldığı haber veriliyor Komîsyotıda, Maliye Bakanı bütçe aciğın.n bir kısmının olsun vergi zamlarile karşılanması zarureti hasıl oldağunu bildirdi Ankara 11 (Telefonla) Meclis bütkomisyonu, bugun de toplanarals 1949 umumî butçe tasarısını tetkike deVEIH etmistir. Mutad olduğu uzere komlsjon çahşmaları Maliye Bakanmın jeni bütçe hakkındaki izahlarile başlaaustır. Accak. bazı jnılletvekillen, Maliye Bakanının, daha âyade bütçe rakFmları üzerinde vaki izahatmı kâfi buİTiam^lar, umumî ıktısadî ve mali durum rruşahede edılmeden bjtçe muzakerelenns ginşmenın fa>dasızlığını ıleri sürınuslerdır Malıve Bakanının izdhlprı, buşunku tıolantıda hıtam bulduktan scrra Kutah' a milletvekili Ah A r k a s ı S a 3 , Sii 1 d e mali durumumuzu inceliyor Butçe Komisvonu Beisi AIi Rua Er«o Bütçe komisvonu kâtibi Fakihe Öymen Bütçe Komisyonn sbzcüsu \ Zengin bir vatandaş milyonluk servetini Darülâcezeye bfraktı Vali ve Belediye Reisi, dün bu hayırsever valandaşı evinde ziyaretle feşekkür etti Büyükaslanla bir konuşma Dun şo\le bir haber duyduk: «E\renoszadelerden Bav Refık Hıfzı Buyukaslen adında hayırsçver bır yurd daşımız, Karadenızde ve Hersek golun1 deki dalvanları ile 450 donümluk arazısmı halen oturduğu evini ve Beyoğlundakı buvük bir apartımanım Darulacezeye terk ve teberru etmiş ve keyfıyeti noterlıkte tescil ettirmıstir. Memleketımızın, biricik şefkat ve havır muessesesıne yapılan bu onemlı bağıştan cok memnun ve mutehassıs olan Vah \e Beledı>e Reisi Dr. Lutfı Kırdar, dun sabah Darulâceze mhuuru D Bekır Zâferle bırlıkte Refjc Hıfzı Bu,vukaslanın Boyacıkdyundeki evıne gitmış ve bu hayırsever ve âlicenab zatı tebrık ederek şehır ve Daruîâceze adına teşekkür etmistir • Son senelerde havır ışlerine boyle bağışlarda bulunan zenginlerımız pek gdrulmedığinden doğrusu bu haber karşısmda hayli heyecanlandık Kendısıni Reiik Hıfzı Buyukaslan Arkası Sa. 4, S'l. 3 de i Meraklı bir ciıtayet davası Unesco Yonetim Kurulu dünkü toplantuı esnasında Unesco Yönetim Kurulu dün ilk içtimaını yaptı Yıldız Saraymda yapılan toplantıda delegeler bizi öven sözler söyledikten sonra çalışmalarına başladılar Bir kadın daha kocasmı döverek öldürmekle itham ediliyor Kocasmı öldürmekle sanık olarak >aıgüanmakta bulunan kadır.lar arasına bır tanesı daha katılmış buljnmaktadır. Yeşılkoyde, Servet sokağırda bu apartıman daıresmde oturan Melek Le^ man Altmterım. kocası Mehmed Alı AlLnterimi, doverek ve kalbıne iskarpin okçesıle vurarak oldurmektefı sanık olarak Birincı Ağırceza roahkemesınde nıuhfe^eme edılmektedır. llsulen huvıyetı tesbıt edıldıkten sonra okunan sorgu yargıçlığı kararnamesınde, hâdise butun tafsılâtıle anlaülmakta ve Mehmed Alinuv < Karım. beni kalbimden vurdu; dluyorjm Polıs çağırın!» di>e bağırdığı bu feryadm ust kattsn dujulduğu, gelen doktorlara da karısının ayakkabı okçesıle kalbi Arkast Sa 4, Sü. 3 de Ana caddelerdeki taksi Atlantik Paktı kesafeti önleıüyor Dolmuş yapan taksiler Dolmabahçe yolile Beyoğluna çıkacaklar Bundan sonra, Türk mılletınin, milBirleşmiş Mületler Eğıtım, Bilım, ve Kultür kurumu (Unesco) Yonetim Ku letlerarası çalışmalardakı fılî alâkaünı rulunun 12 nci toplantısının ük oturu izah eden hatıhj sozu, Yonetim Kurulu Sa. 3, Su 5 te mu dun saat 10 da, Yıldız sarayuun kuçük konferans salonunda yapümıştır. Toplantıda, Yonetim Kurulunun. 18 üyesile (Unesco) Umum müdürü ve ıki ANADOLUDAN NOTLAR bajkan yardımcısı hazır bulumnuslardır. Çuı delegesi ChenYuan, havaların bozukluğu yuzünden toplantıya yetişememiş, ancak dün akşam üzeri gelebılmiştir. O da bu sabahki toplantılara iştirak edecektir. Toplantıyı, «Türkiyenin Unesco geçicı mıllî komisyon> iıyelennden Prof Orhan AJisbah açmış, ve (Unesco) nun Londra 11 (a a) (lps) Ottawa'dan halk eğitimi sahasındaki çaLşmalarına gelen ha'oerlere gore Kanada hükumeti î temasla Turkiyede yapılan çalışmaları «Yeni bir Anadolu yolculuğuna çıkarken, her Atlantik savunma paktının onumuzdekıl anlatmıştır defasında, bu sefer hiç bir şey beni şaşırtamaz, j ılbaşında ımzalanabıleceğını umıd ct' mektedır. Basın muhabirlerinin bildırdiyorum. Fakat daha birinci adımda kendimi diklerine gore, Kanada hükumeti muhyepyeni bir âlemde buluyorum...» telıf memleketlerin pakrta belirtılen askerî malzeme ve sılâh stokları vücude geürmelerıne tamamile katılmaktadır. Arkası Sa 3 Su 6 da Yeni savunma paktı yılbaşında imzalanacak Ânadoluya bir Amerikan seyyahı kadar yabancıyız Arabaya İstanbulun sağlık durumu Dün, 8 bin vatandaşa çiçek aşısı yapıldı İstanbul Sağlık ve Sosyal Yardım Müdurü Dr. Faık Yargıcı, dün bır arkadaşımıza istanbulun sağlık durumu, röntgen fılmlerı ve ılâclar hakkında şu ızahatı vermıştırv istanbulun sıhhat vazıyetı mem nunıyet vericı mahıyettedır. Sârî Arkast Sa. 4, Sü. 6 da vatandaşlar Kayseri milletvekili Kâmil Gündeş, Meclise bir sözlü soru önergesı verdi Ankara 11 (Telefonla) Kayseri milletvekili Kâmıl Gündeş ( D R ) , Kayseri ılinde angarya suretile yaptırılan yollar hakkında Meclise bır sbzlu soru önergesı vermıştır. Kâmıl Gündeş, bu hususta Iç Işlerı ve Baymdırlık Bakanlarından malumat ıstemektedır. Onergede, ıl ıçındekı bır kosulan Gece çalısan bir taksi kontrol edilirken Gunun lîareketli saatlerınde ana cad muş yapar. taksiler İstanbul tarafından delerdekı nakil vasıtalan kesafetmi on akşamları Dolmabahçe yol ı ile BeyoğKIYFl lemek maksadıle yeni tedoırler alırı luna çıkacaklar icabmda Tophane yo Arka$\ Sa. 3, Su. 5 te nuştır. Bu cumleden olmak üzere dol Arkası Sa. 4. Sü. 2 de Arkast Sa, 4, Su. 7 de Bir Anadolu koyttnde iki nakil vasıtası yanyana: Jfeep ve eşek (Yaztn 4 ttncu sahifemizde)