Katalog

Balıisler Mali^emize zihnîyeti girmelidir. Yaıan: Dr. Nizameddin Âli Sav Sehir iktisad haberleri Yeni bir et CUMHURİYET 13 Ocak 1948 1 I TÜRKİYAT BAHİSLERİ NALINA MIHINA buhranına doğru Maliyemizin üç esaslı meselesindsn tımızı. o iyi niyetlere büsbütün dayayaKatablar, Ankaraya bir bLri, bütçenin millî iktisada dayanması, rak rahata dalmamamız, dünya iktisa rinin iki yüz gemilik On altıncı asrın ikincisi tek bütçe usulünden ayrı bütçe dının bize bazan hemrah olmıyacağını heyet yollamaya karar hırisüyan donan son yıllarına kadaı usulüne geçilmesi, üçüncösü maliyeye düşünerek, özel iktisad çalışmalara hız masına karşı yüz y r verdiler Osmanlı mutlakıyeiktisad rihniyetinin girmesidir. Bu me vermemiz lâzım geliyor. mi gemiden ibarert tiyle Avrupa hıristiselelerin ikisi önceki yazılarda açıklan*** Türk donanması ile Celeblerin istedikleri fiatlar kabul e yanlığımn cDroit dimıştı. Burada üçüncü meseleye tenns Maliyemizi sade para sağlamağa hiz dilmediği için Mezbahada koyun kesimi vin = Ilâhî hukuk> kazandığı büyük za. edilecektir. nıet eder bir müessese gibi görmeğe a azalmışür. Dün ancak 1500 koyun fceKanuni Sultan Süleymanın Barbarosa fer. Barbarosun Preveze muzafferiye esasma istınad eden mutlakıyet sistemMaliyemize muiaassıb bir maliyeci lıştık. Onu iktisad çalışmalarımıza me silmiştir. Canlı hayvan ayakta 135, kevezaret tevcih edememiş olması, o dev tinden sonra Akdeniz Türk hâkimiyezihniyetinin hâkim olmasına sebeb, o sul ve şerik j'ardımcı olarak dahili dava silmiş olarak 235 240 kuruş üzerindan leri arasında çok bâriz farklar gösteririn kanununca Derya Kaptanlığının pâ tini tamamlıyan en muhteşem denu lebilir: Azamet devrimizdeki Osmanlı rada, bu memleketin iktisad kabiliyetini etmedik. Maliye ile iktisadın bağlılığını muamele görmüştür, Belediye narkı iâyesi beylerbeylikten ibaret olmasın. muharebesi sayılır. Bu parlak zaferi fcol, vesika ve bilim gözile belİ!tec2k tEnımamaktan gelen bu liberal devirden fızda kalmakU, kasab Mezbahada aldı mutlakıyeti umumiyetle zannedildiği gi. kazanan Piyale Paşa, Istanbula dönünuzmanların kıtlığıdır. Bir varlık vergisi k?lma zihniyetin kalkması için, o bağ ğı fiata kârını ilâve ederek satışa ar bi keyfî bir idare değil, bazı kanun dandır. Işte bundan dolayı KanunJ ce şenlikler v« alkışlarla karşılanmıs. •Kapdan Pasa hâslarma yüz bin akça alınırken onun iktisad ve ticarete bas lılığın mahiyeti anlaşılmalıdır. Bu hu zetmektedir. Diğer taraftan Belediye da larla müesseselerin çok sıkı kayıdlarji Kanuninin huzuruna kabul edilip pek kısını, bir gelir vergi.çi tf.;arlanırk?n susta şu bir kaç mütaleayı faydah gö zammın ardı gelmiyeceğini düşünerek tahdid ettiği kanunî bir idare şekli va terakki. ilâvesile iktifaya mecbur olçok iltifata mazhar olmuş, bir çok ihmuş ve Peçevi de birinci cildinde Barziyelindedir. Bu müesseselerin en müonun halk iküsadına aksini, hattâ me rürüz zamma taraftar görünmediğı gibi sarışı baıosu «Vezârete vâsıl obnıyan Mîri sanlar almış, fakat o tarihten iki sene himi, şimdiki Adliye ve Maarif ijlerini selâ şu günlerde gene bahsi geçen oto(LiberaH devirde devlet iktisad dal serbest bırakmağa da taraftar değildir. evvel terfi ettiği beylerbeyiik pâyesinmobil gümrüğünün kaldırılmasile tür galarma lâkayiddir. Çünkü o devirdeid Hattâ bilâkis canlı hayvan üzerinden de cemeden Meşihat makamıdır. Osman'ı mîrânl zişân» arasında zikretmiştir. de kıdemi olmadığı için kendisine velü iktisad sahalarında ve devlet iradla jandarma devletinin rolü iç ve dis em bir barem tertibi dü^ünüin.ektedir. idaresinde bu büyük makama Koçu Beyin yukarıki fıkrasında görzaret verilemediğinden dolayı Şehzade rında beklenen değişmeleri tekmil iııi niyetlerini teminden ibaret olarak mahulemanın kanunen muayyen evsafı ve düğümüz tâbirile .Veâria'zam müsPerakendeci kasabların Başbakanh^a Selimin kızı Gevher Han verilip gönlü kislarile hesablayacak uzman daireleıi duddur. Bu sebebden liberal devletin bir telgraila arzı hal ettiklerini yazmıs mutlaka geçirilmiç olması lâzım gelen takıl olup umuri saltanata kimesne alınarak Osmanlı hanedanına damad olni maliyede gormek kabil değüdir. Bu vergisi de, masrafı da azdır. İktisad tık. Bu telgrafa müsbet bir cevab gel bir meratib silsilesi vardır: Koçu Be müdâhale» edemiyeceği için, padişahın ması kararlaştınlmıştır. Bu kadar pargüne kadar maliyemiz devlet içinde dalşaları devlete o kadar tesir etmez. mediğini gören perakendecüer, İstanbul yin izahına göre «Kanun ve resm hudur doğrudan doğruya memuriyet tevcihine lak bir zafer karşısında bile usul ve cevlet gibi yürütülmüş, malî kararlar Fakat bu rejimi takib eden (müda Esnaf Odası Reisinin başkanlığında ki ulemânun a'lemuefdali ve etkaa aid bazı iradelerinin hükumetçe infaz kanuna karşı gösterilen bu sarsılmaz hakkında halka fazla mu.cib sebeb, vcrgi hEİeci) devirde, devlet bütçeleri iktijad meslek kısmmdan, ve evra"uesennüaslahı ŞeyhülIs edilmediğini gösteren bir çok vaziyet! er riayet hissini Kâtib Çekbi «Esfârülcsasları hakkında devlet varidatının asıi delgalsrından müteessir olmağa başlar. ikisi Esnaf Odası lâm ve Müfti1Enâm. olabilir. Bu va sayılabüir; meselâ Türk denizciliğinin bihâr» ismindeki Bahriye tarihinde şöysahyine tam kanaat vermeğe pek !ü Zira bu devirde devlet, içtimai adalet ikisi de kasablardan olmak üzere An ziyete göre padişah o makama ilmiyye en büyük kahramanlarından Trablus le anlatır: karaya bir heyet göndermeğe karar tun. göıvlmemiştir. Bazan. bir çift du sızlik denen servet taksimindeki uymesleğinin heT hususta en mümtaz garb fatihi Turgud Paşanın iki muhtelif daktan gelen enıirle, milyonlar oraya ve gunsvızlukları kaldırmağa gayret eder vermişlerdir. Bu heyetin yarın Ankaraşahsiyetini tayin etmekle kanunen mü memuriyeti sırf «Beylerbeylik pâyesi alali iki yıldur. bu yüzden infaz milyonlar da buraya sart'edilmiştir. Eski olmuştur. Bu gayretler ise para iledir. ya hareketi muhtemeldir. kellef demektir: Tayin salâhiyeti bu edilmemiştir: Bunların biri Trablusgar bu def'a vezaret pâyesi virilür ise tiı mücaeele yıllarının asksrî rejiminden İçtimai sigorta, gıda maddelerine prı:n tniras kalan bu tek merkez buyuruğu gibi vasıtalarla devletin zayıflara el a Fınncılar sıkı bir kontrol altına alındı kadar mahdud olan padişahın azil salâ bı feüıettiği takdirde valiliğini kendi olmuş olup rütbci vezaret tedenni buhiyeti hiç yoktur; gene Koçu Bey bu aine vadetmiş olan Kanunînin iradesine lur diyii Sultan SülermanHan tecviz ysulü, son zamanda artık, maarii, ada zattığı bu devirde, devletin masrafı kaTek tip ekmek kontrolu öneml* devam etJet, iktisad ve bayındırhk gibi bazı dev barıkttr. O masrafı karşılayacak iradı rr.ektedir. Bugünden itibaren bu kontrol Pe noktayı da şöyle anlatır: ragmen 958=1551 fethinde bu makama buyurmayup revâ görmediler; lâkin riâyeti murâdı Hümâyun olmağla vâfir let şubelerinden yavaş yavaş kaldırılı toplamak işi, buhran ramanlarında güç lediye Reis muavin vekilliğini yapacak olan •SadrıFetvâ mahalline müsâdif ol Tâcura sancak beyi Hadım Murad Payor. Devlet idaresine a'.enî usul giriyor. leşir. Liberal devirde iktisad dalgalarını teftiş heyeti başkanı Necati Çiller tarafından dukdan sonra minba'din ma'zul ol şanm tayininde ve ikincisi de Tur ihsan ve terakkiler ile tevkirden sonra Fakat, bizde htr ıslahatın sırası oldu du>Tnıyan devlet, müdahaleci devirde idare edilecek. Belediye murakıbların.ian mazdı: Zîrâ Fetvâ mansıhı azîzü}crif gudun 960=1553 Korsika seferindeki şehzâdeleri Sultan SelimHan Gevmaada müfettişler de bütün gayretierinl buherHan nâm duhterini kendüye tervir ğuna göre, ma'lyemiz bu yeni çığırda onların tesiri altında kıvranmaktadır. na hssredeceklerdir. Çünkü gerek Ticaret, ve füzidei menasıbı ilmiyyedür; anun muvaffakıyeti üzerine Kanunî Sultan buyurdular. Beş ene sonra rütbei veionlara kalmjştır. Sükyman Derya Kaptanlığı ile Cezagerckse İç İşleri Bakanhğı ekmeklerin bohürmeti gayre benzemez, azlünasb Son zamanda bazı ır.emleketler( Güzârrt inâyet olundu: Bu pâyeleriin izzuk çıkmasında. fırınların murakabesirlijini geçtiler. O sebeb olarak göstermektedirler. Diğer iljrıll kabul itmez ve her âlim ol makama lâ yir Beylerbeyliğinj kendisin* tevcih et zeti ve i'tibân «I asırda bu minvâl iizre Iktisadı yan çizerck, maliyeyi doku dümlü iktisad) devrine yık olmaz. Mukaddemâ ŞeyhülIslâm tiği halde Veziriâzam Rüstem Paşanın idi. Bu asırda pâyeler mebzul olup »ulmaz yetki ile dikta çıkaran bir ma memleketlerde artık iktisad dalgaları ler ise rutubet miktarır.ın fazla hesab edil olan kimesneler menba'ı fazlukemâ) bir takım bahaneler serdile iradeyi in i'tibar kalmamağla bir vezirin sancakessese halinde idare etmek geleneği, n.aliyeyi tam esareti altında tutuyor. mesini. ekmeğin boruklugunun ba?lıca sebebi oldugundan jayri nâtıkbilhakk olup faz etmemis olmasında gösterilir: Işte beyi kadar vekaı ve vekan kalmıdı: ileri sürmektedirler. bizde de şiddetmi kaybetmektedir. Ysni Aksine olarak da maliyenin tutumu ik olarak Yapılan bütün takiblere ragmen bazı fırın Pâdişâhıâlempenah Hazretlerine dâ bundan dolayı Barbarosun o sanlı tatisadi baskıya alıyor. Meselâ fazla daryü bütçesini MecHse sunan değerli Maların francala imaline devam ettikleri »nla imâ nushi cemîldejı hftlt olmazlardı ve lebesi ancak Hadım Murad Paşanın ö Her kesretiin muktezâsı zilletdür.. liye Bakanınin demecinde, millet ikf> lık içinde bir güdümlü iktisad, bütçe jılmıstır. Bu meyanda dün' Beyojlund» blr Kâtib Çelebinin bu fıkrasmdan da eadına fazla yer ayrılması, hayat paha açığına götürür. Halbuki, bütçe açığı, lırında 781 francala mujadere ediimiştir. Ay intizâmı dînü devlete sâî olup ah lümü üzerine Trablusgarb Beylerbeyli anlafilacağı gibi, o zamanki telâkkiye di: ğine tayin edilmisse de, artık hiç bir klığı, eşya fiatı, iktisad kalkınması ve iktisadm ayrıca daralmasına «ebebdir. rıea 413 ekmek hamur oldugundan mu« vâli ibıdUllâb ile mukajyedler göre bir kumandan için zafer kazanmak plân tanziırl davalarımızm başa ge:N Bütçeyi kurtarmak için, millet kesesine dere edilmi? 250 sand\nç de yakalanmıstır. SadrıFetvâ boyle bir âdem ile mü zaman Kaptanı Derya olaniamıstır. en tabiî vazife demektir ve bir vazifeKadıköy tarafında da 300 ekmek musadre serref olduktan sonra müddetülömr rilmesi bunu kısmen göstermektedir. el uzatmak lâzımdır. Gene halbuki dev edilmlştir. DUnden itibaren ekmeklerin 8H0 Kumandanların tıerfiinde en büyük nin ifâsı da kanunun ihlâline sebeb deazlolunmamak gerekdür.» let eli, millet gesesine daldıkça şahsî Maliyemizi vasıta, gelişme istikameti zaferler bile kanunun ihlâline vesile ğildir. gram yerine 870 gram imal edilmc3İ dolavıbâlâ belirtilmeyi bekleyen iktisadımızın teşebbüs ürker. Bundan halk iktisadî sile nitubet derecesl bir miktar aıalmıs ve Sistemin sağlamlığı o büyük makama teşkil edememiştir; bu zihniyetin en On altıncı asrm sonlarına kadar takyardımcısı görmek devri çoktanbeıi kaybeder. Gerçi bu yoldan gitmiyerek, ekmekler eskisine nazaran daha pişkin ol* bir çok büyük adamların gelmesini te parlak tezahürünü Cerbe zaferinde gösriben üç yüz sene Osmanlı mutlakiyeti Merkez Bankasının matbaasını işletmek rak çıkmıstır. bizde de açılmak lâzım geliyordu. Menvmin etmis, bu vaziyet Mejihat maka terebiliriz: Kaptanı Derya Piyale Pa işte böyle islemistir: HerhaJde unutmaleketin iktisad hesablarını yüksek maıi de mümkündür. Fakat o zaman da milli Eminönü Halkevinde bugünkü mının saray mutlakıyetini tahdid eden şanın Tunusla Trablusgarb arasında bu malıdır ki milletlerin saadet ve azameye idarecilerinin önüne serip, modern paradan hayır kalmaz. Gene halk iktimuaddil bir rol oynamasına «ebeb oi lunan Gabes körfezindeki Cerbe adası ti başlarındaki idare sekillerinin isimkonferans sadı tehlikededir. iktisaddan da faydalanarak, bu memletstanbul Muallimler Blrliğinln tertib ettiği raus ve işte bundan dolayı Osmanlı önlerinde 967=1560 senesi 18 Şaban lerine değil, zihniyetlerine tâbidir. kete ileri bir maliye vermek zamanı Görülüyor ki, devletin cemiyet kar konferanslardan befinciai, bugün Eminönü azametinin büyük şeyhülislâmları içinde 14 mayıs salı günü Avrupa müttefikl» İsmail Haml DArVİŞMEND gelmişti. Fakat bu şimdilik güçtür. Halkevinde saat 16.451« yüksek mimar Se ŞemsüddiniFenârl gibi mahkemede Çünkü, bu bakanhğın gündelik rutin şısında cansız ve silik durum aldığı !i dad Çetinta? tarafından verilecektir. Yıldırım Bâyezidin jahidliğini reddeden havasında bunalan teşkilâtı, maliye tet beral. kendini göstermek istediği müİstanbulda meyva ağaclan MollaGurânî gibi Fatih Sultan Mehkik beyetleri de beraber, bu gi'oi işleıe dahaleci, tazyika başladığı gi'.dümlü daçiçek açıyor virlerde, maliye ile iktisadın bağlıhgı medi aci ve sert sözleril* yüzüne karjı yetişmeğe vakit bulmaz. Onun içıtı Havaların lodos ve güıel gitmesi şehrimiz tenkid edip durmaktan çekinmiyen ve biz, maliyemizde iktisad havasının es önceleri görünür görünmezken sonraları de de meyva ağaclarını aldatmıstır. Badem Zenbilli AU Efendi gibi İkinci Bâyezinıesini ne kadar temenni ediyorsak, ba içiçe kiriftleşiyor . lerin. hattâ eriklerle leylikların bile açtıkbn kanlığa bunu temin' edecek dâr kadroBugünkü Türk iktisadınm liberal ol görulmektedir. Bunları «oğuklardan muna din bir mülâkat talebini reddeden, Yafaza için çejidli tedbirlere başvurulmaktadır. vuzla şiddetli bir vazife ve salâhiysi .^ ly bir iktisad müsteşarlığır.ın ilâvesLni madığı anlatılmaktadır. İktisadımızın Bu meyanda açmak üzere olan ağacların dip münkaçasmdan sonra selâm bile verbinbir safhasının umulmadık yerlerinde • o kadar lüzumlu görüyoruz. Bu ihdas, lerine buz konmakta vey» kardan muhaf,i2a , u katılmamıj liberal »ekillere için gübre ile muhafaza altına »lınmakta tniyerek çıkıp gid«n ve o müthiş padimodern iktisad görüşünün maliyemizd» bazan S •••.•.. .. > i . Î i •; j rasüanıyor. Fakat o haller, açıkça devdırlar. Bu scne meyvaların bozuk ve az ola şahın bazı müfrit icraatına jiddetli iti Baçtarafi 1 inci sahifed* kök salmasına yardım edecektir. Bu bir razlarile mâni olan .hak ve adalet kah Bunun üzerine Ord. Prof. Fahreddin pagandalarla mabedin kutsiyetin! « d e cağı zannedilmektedir. Buna mukabil vilâlet otoritesine dayanan bugünkü iktikaç kişilik uzman heyetinin memlekete ltmiyeceklerin* eminim. Almanyada yat ve mülhakattan gelen haberlere göre kıj rarr.anları bile yetişmistir. Kerim Gökay parti başkanlığından çe dünyanın en büyük marazî teşrih âli tağlayacağı fayda düşünülürse, memur sad kompleksimizin içinde mücerred a lık hububat ekimi çok güzel olmuştur. dalar gibidir. Bugün bizdeki devlet. b<r enflâsyonundan hakh çikâyet edilen şa Bu vaziyet, meslek ve ihtisasa riayet kilmiştir. Kendisi bu hâdiseyi şöyle an mi Firchow, Ingilterede Laski, Fransada Pamuk ipliğine yüzde on latmaktadır: zamanda, bu yerinde ihdastan gocuna çok halleıde müdahaleci, bir çoklarmPasteur Valery, Radeau, Besançon, Sovzihniyetinin kanunî bir mabiyet zamıncdiliyor cak olmaz sanırız. Yeni müsteşarın va da da güdümcüdür. Öyle ki memleketiyetlerde beyin cerrahı Bourdenks gibi olmasından mütevellid tabiî bir netice • Bilindiği üzere geçen yıl vilâyet cifesi, İngiliz Maliye Nezaretindeki İk miz, bir tezadlar diyarı olarak, üç iktiSümerbank İplik ve Dokuma Müessej'si demektir: Işte bundan dolayı mutlakı kongresi beni idare heyeti üyeliği ve ilim otoritelerinin ve diğer birçok bütisad Müsteşarının vazifesiden biraz sad rejimini bir arada bağrında tutmak tarafından sanayicilere yapılmakta olan pa yetin salâhiyeti yalnız millî adaletin kurultay delegeliğine seçmişti. Muhtar ginlerin siyasl hayatta faal rol oynadıkfarklı olacaktır. Bize göre bu vazife, tadır. Bu durumdan dolayı, bu mem'.e n,uk ipliği tevziatı durdurulmuştur. Bu ipl'ğe mümessili olan Şeyhülislâmın değii, Universite kanununun bu vazifeyi ka larını biliriz. Daha birkaç gün evvel yüzde 10 nlsbetinde zam yapılacak ve zanımı millî iktisadın devlet maliyesine tepki kette, maliye ile iktisad arasında yı n:üteakıb tevziata devam edilecektir. vüzeranin azil ve nasbında da bir ta bule müsaid olduğu hakkında Rektörle memleketimize gelen İran parlâmentokarıda işaret edilen karşılıkh tesirler, sini takib etmek, fakat aynı zamanda ve kım kayıdlaıla tahdid edilmiştir. KOÇJ yaptığım temas üzerine memlekette çe su Hariciye Komisyonu Reisi. üniversiSabunluk yağlar ucuzladı daha ehemmiyetli olarak, malî kararlar karışık olarak hüküm sürmektedir. Rejime vuzuh vermek ve rejimin işleyiş;Bey, Yavuz ve Kanunî devirlerindeki şidli partilerin teşekkülü ile başlayan tenin felsefe profesöıüdür. Bizde de bu Bu sene lstihsal edilen sabunluk zeytinytğı hszırlanırken, o kararlar hakkındaKi iktisad görüşlerini karar sshiblerine an ni maliyeden taras?ud etmek için hayH pek bol oldugundan, istihsal piyasasında a vezirleri ve vezaret şeraitini şöyle an yeni demokrasi gelişmemizde bu vazifeyi suretle bu meselenin açık olarak halieLunluk yağlar 185 kuruştan 160 kuruşa düş latır: bir memleket hizmeti olarak kabul et dilmesinden memnunuz. Yalnız senato lntmak, dinletmek, kabul ettirmek olı uğraşmak lâzım geliyor, îi"ü§tür. caktır. Buııdan başka, kararların mem•Her biri nice kerre sancakbeyi \t tim. Bu defa partinin istanbul il kurulu siyasî bir partinin idaresile meşgul olaHerhalde, açık tariflerden kaçınmık Fransız profesörünün şehrimizde lekete iyilik veren ve uğuısuzluk geti maksadile, biz bize benzerir. diyerek. beylerbeyi olup cebehânc ve sâir dinü başkanlığına seçilmekliğim çeşidli tep cak icraî bir iji, meselâ parti başkanvcreceği konferanslar ren taraflarmdan bakanhğı rakam elde derlete lâyık hidmct görecek ve uhde kilerle karşılandı. Partili, partisiz bir lığını 30 uncu maddede düşünülen ve scsyal hayata hâkim tabiat kanunlarını haberdar etmek ve ikaz rtmek de bu Hukuk Fakültesinde üç konferans vermek sinden gclecek levâzım görüp ahvâli çok yurddaşlanm ve talebelerim beni bu madde ile mahiyet ve hududu beliravuçta tutarmışız gibi aldığımız tavruı üzere şehrimize gelen Fransız profesörlerıniktisad müsteşarının bsşlıca vazifesidir. âleme kemâyenbağî vukuf tahsil itdik samimî iltifat ve tebriklerile taltif et tilen işlerden addetmemektedir. Beııim neticesi olan bu zoraki ve yamalı duru den Andre Hauriou, «1946 Fransız Anayasaden sonra Anadolubcylerbeyisi, ba'de tiler. Hakkımda gösterdikleri teveccüh çahsi kanaatim bu madedeki işin hocalasını meydana getiren amiller» mevzulu i'k mu bir tarafa bırakıp, dünyaya ve kenhu Rumelibeylerbeyisi oldukdan sonra ve sevgiye burada teşekkürü vazife bi rın saat 5 e kadar devam etmesi icab konferansını bugün saat 15 te, «Anayasa ve dimize karşı açık bir durum almamıİyice anlaşılıyor ki, bizinıki de dahil, zın zamanı gelmiştir. Maliyemizin hakikî parlmanter rejim» mevzulu konuşmasını 15 vczir olup ve Kubbealtında oturup her lirim. Bir kısım vatandaşlar da ilim a eden çalısma saatlerinden ayrılarak veocak perşembe günü. «Fransız Anayasası dedünya iktisadı artık eski zamanlarda rilen ^ekiz saate münhasır olduğudur. mana ve fonksiyonunu ortaya koymak, vam edebilecek mi?» mevzuuna dair konıe ahvâlden haberdarlar idi. Veziria'zam dammın sîyasetle aktif bir şekilde meşclduğu gibi düpedüz bir seyir takib etona devlet dışı gözile bakmaktan kur ransını da 16 ocak cuma günü verecek.ir. müstakil olup umuri saltanata (=dev gul ohnasının ilmî çalışmalara zarar ve Bir hocanın 5 ten sonraki zamanını ünimiyor eğri bir çizği üstünde ine çıka Konferanslar. Hukuk Fakültesi birinci sınıf let işlerine) kimcsnc müdâhale itmez rebileceği ihtimalile ihtirazî fikir serd versitenln şeref ve haysiyetile mütenayuvarlanıyor. Birinci Harbdenberi, ikti tulup iktisad içi yer vermekle vuzulıa dershanesinde verilecektir. sib fahrî memleket hizmetlerine hasıedi.. ettiler. yaklaşabiliriz. Bu tarihî i? de, iktisad sad dalgalarmın kısa kısa fasılalarla debüeoeği kanaatindeyim. Geçen gün umtanlarınm maliye kalesine girmesile Koçu Beyin bu fıkrasını ttyid eden Profesör G. Bouiüo'nun resitali Geçen yıl milletvekilliği namzedi gös Çekoilovak Cumhur Rebi Beneş'in bir birbirini nasıl kovaladığı, eski servetleŞehrimizde bulunmakta olan Profesör G. bir çok vak'alar gösterilebilir: Meselâ terildiğim zaman profesörlüğü tercih nıakalesini okudum. Memleket münevrin mahvolup, yeni ellerde yeni servet başlar. Dr. Nizameddin Âli SAV Bouillo, önümüzdeki perşembe günü saat 16.30 Yavuz Sultan Selim ehliyet ve iktidan ettiğim halde bu vazifeyi kabul edişi verlerinin siyasî partilerde yer almalerin nasıl toplandığı görülmüştür. da bir konser verecektir. Profesör, acele Fran m çok takdir ettiği ve bilhassa Çaldu min sebebini anlıyamadıklarını söyledisaya dönmek mecburiyetindedir; bu yüzden Bu İkinci Harbden sonra da politika ran harb meclisindeki isabetli fikirle ler. Bu arada bazı haksız tarizlere de suıdan edilecek faydaları açıklıyordu. SiAnkarays gidemiyecektir. ve ekonomi karışık yollara sapıyor. Sirinden dolayı sadaret makamına ge uğradık. Yalnız onların cevabını .verdi yasî partilerde alınacak vazifeleft huFADILA S U C U K A L^| Piyano virtüozu Lelia Gousseau yasî anlaşmazlıklar yetmiyormuş gibi, tirmek jstediğini açıkça söylediği Baş ğim için tekrar edecek değilim. istan dudİEnıak oldukça güç bir istir. SenaUe dolar kıtlığı, ham madde darlığı, ücret yeliyor defterdar, yani MaÜye Nazırı Pîri Meh bul Hukuk fakültesi profesörlerinden tonun prensip kararına bu noktalardan YABDIMSEVENLEB kavgaları, bu her biri bir siyasî meseie NECATİ DOĞANBEY Geçen sene Ankara ve İstanbulda verdifi med Çelebiyi o makama birdenbirs Bay Şevket Mehmed Ali tarafından tam olarak iştirak etmemekle berabtr DEBNEĞİ kadar mühim olaj'lar, dünya gündemikonserlerle büyük muvaffakıyet kazanmış ömrümün 22 yılını hoca olarak binlerce Nişanlandılar. Sarıyer Şubesi olan Lelia Gousseau, bu sene Avrupadaki yükseltememiş, ilkönce üçüncü vezir Hukuk fakültesine bir takrir verildiğini talebe yetiştirmeğe vakfetmiş, binlerce nin başına geçmiştir. Esmekte olan ve turnesinden istifade ederek memleketimize ne liğe tayin etmis ve Osmanlı tarihinin haber aldım. Şunu tasrih edeyim ki 11/1/1948 asla milli iktisadlara yaramıyan bu bo I Sergi Devaın Ediyor uğrıyacaktır. Sanatkir, Melek Sinemasında en büyük devlet adamlarmdan olan b'j diğer profesör ve doçentler tarafından hastasile meşgul olmuş, memleket iç ve ğucu gazle şişkin harbsonu rüzgârının, verecegi resitalde Scarlatti, Franck, Chopin. kıymetli vezir tam 3 sene, 3 ay, 11 gün verilmiş bir takrir yoktur. Kendi fakülYatak takımları sofra takımdışındaki ilmî çalışmalarında ver alm\s dünyayı, geçmiştekilere rahmet okutaDebussy ve Ravel'den seçme eserler çaıaları, çamaşır ve çocuk eşyası; vezaret ve istanbul Muhafızhğı gibi temin Yönetim Kurulu Universiteler bir profesörü sıfatile yüksek bilim mücaktır. Buradaki konserinden sonra Ankacak yeni buhranlarm kucağma atmnsı ÖLÜ M hesab işi çay takımları Türk raya gidecek olan sanatk&r orada da birkaç makamlarda bulunduktan sonra, ancak kanununun otuzuncu maddesi ahkâmına essesemizin kararına hürmet etmeyi vaihtimaü fazladır. Buna kaışı gelmek motiflerile süslenmiş sim konser verecektir. Deniz Yarbaylığından emekli mer924 1518 senesi 13 Muharrem 25 göre öğretim üj'elerinin deruhde edezife telâkki ettiğim için yönetim kunıiçm, dünyanın elbirliğile çahşması her işlemeli örtüler. çay takımKânunusanj pazartesi günü Veziriâzam ceği görevlerden olmadığı hakkındaki lunun izhar ettiği kanaate itiraz etmedevletin de ayrıca ted'oir alması lâzım hum Mustafa Kaptana eşi, tüccardan Yardımsevenler Derneği balosu ları vesaire kanaati kendilerile yapüğımız yazılı fi meğe karar verdim. geliyor. Dünya çalışıyor. Bazı milletlçr Rsuf Kaptana ve maliyeden emekli Hil24 ocak cumartesi günü akşaml Yardım olabilmiştir. Satis yapılır sipariş alınır kir teatisinde tecelli etmis ve bir itiraarksı müesseseler de ortaya çikmıştır. mi Kaptananın valideleri ve Kenan, Af «evenler Dernejt elile Büyük Kulüb (SerklBu halin en şaşılacak tecellisi, CezaEsasen hal ve geçmişteki çeşidli aıiElhamra Pasajı . Beyojflu İmar Bankası, para fohu bunlardandır. fan, Melda Kaptananın babaanneleri sa doryan) salonlarında verilecek olan büyük yirin şanlı hükümdarı Barbaros Hayred zım olduğu takdirde dunımun professlleri gözönünde tutarak profesörlük'e balonun hazırlıklanna başlandlğl öğrenilnıisTicareti tanzim için şu gür.lerde Hava lihatı hisvandan sörler kuruluna arzedileceği bana bildidinin ülkesile donanmasıru anavataruna tir. Tanınmış bayanlarımızdan mütesekkil telif imkânı dahilinde kabul ettiğim ve IHTÎCE KAPTANA nada milletlerarası bir konferans vartertib heyeti toplantılarına devam etmekte. bağışlayıp Osmanlı Kaptanı Deryalığını rilmişti. Bu suretle il başkanlığına se kendime aid zamanlarla husıısî muayedır. Fakat, örneklerini verdiğimiz bu iyi Hakkın rahmetine kavuşmuştur. 13/1/ her yıl olduju gibi bu yıl da Yardımsevenmağrıbdaki saltanatına tercih rttiği ve çilmekliğim üzerine profesörlükle bu nehane saatlerimden tasarruf suretiîe Bİyetli teşebbüsler yetmiyor Onlardan 948 salı günü Sarıyer camiinden öğle na ler balosunun İstanbulun en mutena toplankaptanhk devrinde de Akdenizi Türk vazifenin beraber yapılıp yapılmıyacağı fahrî bir memleket hizmeti olarak yaptısı olması için çalısılmaktadır. bir kısmının tutmıyacağı, yüriimiyeceği mazını müteakıb kaldırılarak aile makhâkimiyetine soktuğu halde ömrünün hakkında başlayan münakaşaya toptan mağa çalıştığım başkanlık ödevimden ciüşünülerek her devletin özel çahşması berine tevdi edilecektir. Çelenk göndeKömürden zehirlenenler Nüsbası 10 kuruştuı sonuna kadar Beylerbeylik pâyesinde cevab vereceğimi yalnız şahsım itibari affımia il kurulundaki eski vazifemde da icab ediyor. Bu arada bizim de sır rilmemesi rica olunur. Kasımpasada Zincirlikuyu caddesL.de 1 nu kalmış ve hiçbir zaman vezaret pâyeüi le değil mensub olduğum Universite öğRaric kalmaklığıma müsaade edilme.slni Anka Abone Şerait maralı evde oturan Burhaneddinle Zeliha, içll retim üyelerinin siyasî haklarına aid bir ıclr mangalda yanan kömürden çıkan gazla ze alamamış olmasında gösterilebilir: Ak prensip kararını beklediğimi söylemiş rada sayın genel sekreterimizden rica Blı ayıık K I M K hirlenerek Beyoglu Hastanesine kaldırılm'» deniz fatihinin Preveze •cihâdıekbcr» sou • ettim. Üniversiteye olan yüksek saygı ve Üç «7lık IKM • tim. lardır. ^ ini tebşir eden zafernamesi Divanı Hü1500 . ÎSO1 • duygularile partim de bu ricamı kabul Altı aylık mayunda merasimle okunurken. Kâtib Ev sahibikiracı kavgası 5 ocakta toplanan senato şahsımla il etti. Kürsümde ve dışında esasen «ra D İ K K A t Gedikpaşada Esircikemaleddin sokağında ( Çelebinin tâbirile ayağ iizre» dinliyan gili obnıyarak profesörlükle milletve vermediğim çahşmalarıma devam edeceGazatemıze eönnerHen evran ve yazılaı numaralı evde oturan Etem, uzun müddetkilliğinin bırlikte yapılıp yapılamıyaca ğim. Genel sekreterlikten yazıma karr > ediimeriri larte olunmas. tenberi evinden çıkarmak istediği kirac.sı ğı konusunu incelerken siyasî partiler şılık gelince yeni başkan seçilecektir.» haydarla dün sabah gene bu yüzden kavde alınabilecek vazifeler üzerinde de gaya tutuşmuştur. Kavga sonunda Etem, eii11 inci SAYI ÇIKTI. r.e geçirdiği sert bir cisimle kiracısının Kabir prensip kararına varmış bulunmakfasını patlatmış ve yüzünü yarmıştır. Haytadır. Bu karar bugüne kadar müphem darın yaralandığını gören Etem, (okağa lırve muallâk bulunan bir meseleyi aylıyarak kaçrr.aga başlamış, Haydar da yudınlatmıştır. Şöyle ki: zünden ve kafasından akan kanlara ragmen ev sahibinin peşine düşmü; ve sokakta uzun Yazan: M. Ş A K İ R Ü L K Ü T A Ş I R Universite profesörlerinin Memurlar süren bir kovalamadan sonra etrafın da yarKanununun 9 uncu maddesine tâbi bir dımile kendisini yakalamaga muvaffak ol6 • Ev Kadını 1 İstanbulun Fethi muştur. Hâdise hakkında tahkikata başlanılmemur sayılmalarına imkân olmadığı. Hasan Cemil Çambel rr.ıstır. Nurinnisa Reel Universiteler Kanununun Memurlar Ka2 Türk Denizciliği 7 Rus Çan Deli Petro nunundan ayrı bir sistem takib ettiğiKalb sektesindcn ölen kadın Abidin Dav'er Hamdi Varoğlu ni tebarüz ettirerek profesörlerin siysÇengelköyünde Mezarlık sokağında 10 nu3 Değişen Dünyanın Sırlan setle meşgu! olabilecekleri, siyasî parti8 Meşhur Türk İmparatoriçeleri maralı evde cturan Yuvana adında 52 yasında bir kadın, vapurda ani olarak fenalaşmı; lere girerck fonksiyonları istişarl olan Prof. Salih Murad Uzdilck M. Şakir Ülkütaşır ve düsüp ölmüstür. Yapılan muayene sonıınTürk kadınlarının en güzel Dergisidir. kongre, kurultay delegeliği ve buna ben 4 Fatih Devri Fıkralan 9 Goethe ve Sanatı da ölüınün kalb sektejinden ileri geldiği anlaşılmıştır Dr. Siiheyl Ünver Cevad Memduh Ahat zer işlerle siyasi hayatla kendilerinden Orijina] jün örgiiler, en son moda haberleri, en yeni modeller, beklenebilecek rehberlik vazifesini yap5 Kanserle Savas 10 Attilâ dan Atarürkc 24 saatlik taramanın neticesi örtü örnekleri, pafta Tanesi 35 kııruştur. n.alarına kanunî bir mâni olmadığı tebaOp. Dr. Kâtm İsmail Gürkan Hasan Cemil Çambel Son 24 laat zarfında yapjlan taramaLaı rüz ettirilmiştir. Olgunluğuna inandıgım sonund» 4 «arhos, bıçakh 3 vt taban^alı INKILAPKITBEVI Çıkaran: ÜLKÜ YAYINLARI MÜESSESESÎ VAROĞLU YAYTNF.Vİ Her Sayının Fiatı 50 Kuruş. 1 sahu yakalanarak Savcılıja teslim tdilüriiversiteınizin mukaddes çatısı altında ni*ler4tr. at boca ve n« d« taiebenin nyaal pro Eski Osmanlı mutlakıyetinin hukukî hududları m+ Yazan: Bir mektub ve cevabı azeteciliğin tatsız taraflarından biri de yazdıklarınızı yanlış anlıyanların sitemlerine, tarizlcrine, hattâ bazan imzasız tehdid ve tabkirlerine uğramaktır. Gecenlerde, Cumhuriyet'in Dcnizcilik siitunlarinda •İkinci Dünya Harbiııde dcnizaltı harbi. nden bahsederken iki Amerikan zırhlısı batırdığı, harb içinde de, harbden sonra da iddia edilegelcıı Italyan denizaltıcısı Enzo Grossi'nin iki Amerikan zırhlısım veya kruvazörünü batırmadığını, harbden sonra neşredilcn gemi kayıblan listelerine dayanarak yazmıştım. Bu yazım üzerine Messaggero dcgli Italani dergisinin eski direktörü Gilberto Primi imzalı bir mektub aldım. Bu mektub uzun olduğu için Cumhtıri>«tte aynen değil, hulâsaten neşrcdivorum. Gazetemizin fransızcası olan I.a Republigue'tc aynen neşredilecektir. Bcnim gibi denizcilik mcraklısı bir arkuıiaş olan Mr. Primi şöyle diyor: «Enzo Grossi hakkındaki ya«unız. şehrimizdeki Italyanlan çok müteestir etti. Onlar, bu yazınızda memleketim hakkında, bugün artık yersiz ve hakiiz olan devamlı bir düşmanhk sezdiler. Sizi iyi tanıdığım için böyle bir şey olmadığına eminim. Onun için bazı mülâhazalarda bulunmak isterim . Mr. Primi iki Amerikan zırhlısının torpillenmiş ve ağır yaralanmış oldukları halde batmamış oldııklan ihtimalini ve faraziyesini unuttuğumu ve bir denizaltı komutanının. atışının tesiılerini kontrol edemiyeceğini ve deniz yıllıklarında yalnız batan gemilerin listesi bulunduğunu. hasara uğrayıp tamiı edilenlerden bahsolunmadığını sö\ lit.Vor. Buna bazı misaller de gösteriyor. sonra sunları ilâve ediyor: «Bu takdirde, elde edilen ncticede Chianti şarablarının. yazdığınız şekilde, hiç bir tesiri olamaz. «Mekrubumu neşrcder veya zııhlıların batmıyarak hasara uğradıkları ihü» mal ve faraziyesini zikrederseniz müteşekkir olurum. Böylece eminim ki istemeden onoruna dokunup gücendirdiğiniz bütün okuyııculannıza karşı. bir hak ve adalet eseri göstermiş olursunuz.» Meslektaşım Mr. Primi'nin milliyctperveriiği ve kendi vatandaşı bir denizaltıcıyı müdafaa yolundaki gayreti hir gayrctkcşlik olmakla beraber hoşuma giltiği içindir ki mektubundan bahi,cdiyonım. Cevabım şııdur: 1 Türkiyeye dost olan her millefe dost ve düşmanhk gösteren her millete düşmanım. Mussolini'nin felâkete sürüklediği bedbaht Italyan milletine karşı da, artık Türkiyeye dost bir siyaset takib ettiği için. dostum. 2 Denizaltı komutam Enzo Grossinin iki Amerikan zırhlısım batırdığını bildiren Italyan resmi tebliğlerini bizzat Mr. Primi'nin vaktile bana hediye etmek nezaketini gösterdiği kitabından almıştım. Bu kitabdaki tebliğlerdc'Aracrikan zırhlılarının battığı kat'iyctle ifade edilmiştir. Arkadaşlardan birinin, tercüme ettiği son yazıda da bu latlyan deniz subayı, •tekbaşına iki Amerikan kruvazörünü birden torpülcyip batıran» diye takdim ediliyordu. Harb içindeki nice resmi tebliğlerin mubalâğalı, nicelerinin düpedüz valan olduğunu bilirim ve bu sütunda. beş yıl onları işaret cdip durdum. Fakat harbden sonra bu çeşid efsaneler devaın edemez. Enzo Grossi'nin iki Amerikan zırhlısım torpilleyip yaraladığmı Amerikan harb tarihlerinden öğrendiğim gün, bu başarıyı takdirle yazarım. 3 Bu kumandanın. Chianti şarablarının tatlı tesirile lorpilleyip batırdığı muhrib veya refakat muhribi gibi iki küçük gemiyi zırhlı sanmış olmasın) düşünmek. kabahat değildir. Onun için bütün Italyan okuyucularunın, bir şakadan ibaret olan bu Chianti şarabı hikâyesinden neden müteessir olduklarını, bunu neden onorlarına dokunan ve kendilerini gücendiren bir tecavüz ve hakaret telâkki ettiklerini anlıyamadım. Sakın bu da, dostum Primi'nin Chianti veya Papas Karası ile başı dumanlandığı bir sırada bana mektub yazmış olmasından ileri gebnesin? Oyle ise hoş görüriim. İsmail Hatni Danişmend 1 C. H. P. istanbul İl Başkanlığı münhal! I CUMHURIYET SIVASTOPOL HARBİ Lfsl BUGÜN 38 inci SAYISI ÇIKTI