Katalog

CUIUHURİYET liliiiUillJJIIIJlUIIJliIlf llllIIIIllllflllllflllJJIIIlllllflfllllf Jlilflflf II! 2 Kasrnı IS47 Millî Da\ alarııııız Günün İktisadi Hâdiseleri Kötnilp darlığı devam ediyor.. Şehrin elektriksiz kalması tehlikesi devam ediyor İHEM NALINA I MIHINA | Son maden kazası ve bir ibret dersi ' Yazan: Yiiksek Mühendis Tevfik Sadullah 21 eylul günü, Kozluda, Incirharmam ecağında, 48 kişinin feci öiümile neticelenen kazanın sebeblerini araştıran heyet, çalışmalarını bitirmiş ve hâdisenin teknik cephesine inhisar eden raporunu •ilâkalı makamlara göndermiş bulunuyor. Heyetin varmış olduğu şayanı dik:kat neticeye göre, 48 cana mal olan feci kazanın csreyan tarzmı hulâsa etmezden evvel, gereken malumatı vereüm: Bilumum madenlerde, iktisadî istih«ali temin için, hesablı lâğımlar açmak Vî bunlarm içine gene hesablı surette yerleştirilmiş dinamit şarjlarını patlatirnak suretiie büyük bir cevher veya :ömür kütlesini damardan sökmek Cari iuldendir. Kömürden gayrı maadin olaklarmda, dinamit kullanılacak yer•rin tesbiti esas itibarile dinamitleme izünden herhangi bir çöküntü tevlid ilip edümiyeceğine bağlıdır. Kömür odarmda ise, ayrıca grizu infilâkı ihlaline karşı da tedbır almak lâzımdır. Grizu, kötnür madenîerinin patlayıcı ızlerine verilen isimdir. Bu gazlerin jmen yüzde 97 sini CH4 kimyevî forlüllü Metan gazi teşkil etmektedir. Ajğı yukarı her kömür madeninde delişik mikUrlarla, Metan intişarına rasıır. İntişar miktarı, umumiyetle, gatabiî bir şekilde kömürden sızabil..: knkânlarma bağhdır. Bu miktar «*tha yakın galerilerde az, derindeki galerilerde daha fazladır. Tabü şartlar içinde, tıpkı yapraklar üzerine düşen hafil yağmur damlaları gibi pıtırtılarla tatisar eden gaz, bazan âni olarak tazyikten kurtularak etrafa yayılır. Çok defalar, günlerce devam eden gökgü»ültüsünü andırır sesler büyük tazyik •ltındaki gaz «poches> lerine yaklaşıldığını haber verir. Metan, hattâ madenden çikarılmış olan könnürün dahi peşini bırakmaz. Bu itibarla, meselâ gemi kömürlüklerinde kibrit çakmak veya açık lâmba taşımak, hatıra gelmiyen feci Infilâklara sebebiyet verebüir. Böylece işçide mühendisin fazlasUe vesveseli kendisinin ise çok daha fazla tecrübeli olduğu kanaati yerleşir. Işte, yapılan incelemelere göre, İncirharmanı faciasmın özü bu «işin kolayına kaçmak için emre itaat etmemek ve mühendisi fazla vesveseli saymak» zihniyetidir. Kaza neticesinde ölen bir maden çavnşunun ölümünden evvel söylediklerinden de anlaşıldığma göre, dinamitçi ve emniyet memuru, kaza mahallinde mühendisin emrinden çıkıp çıkmamak ve dinamitlemeyi yapıp yapmamak huiusunda bir hayli tereddüd geçirmişlerdir, Fakat, aralarmda girişmiş oldukları müzakere veya münakaşa neticesinde maatteessüf tehlikeyi önlemek için az miktarda dinamit kullanmayı kararlaştırmışlar ve böylece, akılları sıra, «emniyet tedbiri» ni de almış olacaklarını zannetmişlerdir. Bu itibarla, kaza mahallinde, grizuya karşı tabiî tedbirleri de ihmal etmemiş olmaları kuvvetle muhtemeldir. Buna karşıhk «emniyet» kaygusile dinamitin az kullanılışı facianın hakikî maddî saikı olmustur. Şöyle ki, büyük kömür kütlesini yerinden sökmeğe kâfi gelmiyen dinamit şarjı, sadece bir yarık açmış ve dinamit geri teperek, infilâk gazlarının büyük harareti anî bir yangına sebebiyet veTmişür. Dinamit patlatılan yere en yakın işçi cesedlerinin kavrulmuş olarak bulunması, kaza mahallinde evvelâ anî ve şiddetli bir yangın zuhur ettiğinin delilidir. Diğer taraftan, patlatılarak sökülmek istenilen yerdc bir yarık açılışı ve hararet, anî grizu gazi intişarına, ve ilerleyen alev yolunda sağlı sollu gaz toplulukları husulüne sebebiyet vermiştir. Gaz miktarı tehlike hududunu bulunca, feci infilâk vuku bulmuştur. Bittabi bütün bu anJattıklarımızın bir, iki saniye içinde cereyan etmiş oluşu, facia mahallinden kimsenin kurtulabilmesine imkân bırakmamıştır. Kömür ocaklarında grizu ile mücade*5» •{• *»* lenin başlıca yolu havalandırma (venBir kere daha işaret edelim ki 48 vatillauon) dur. Hesabh bir surette havalandırma yolile kömür ocaklarına biri tandaşın feci ölümüne yegâne stbeb, ken gribuyu dağıtmak mümkündür. Di işin kolayına gitmeyi verilen emre itağer taraftan, çeşidli, hassas ölçü aletle ate tercih zihniyetidir. Ne kadar acıdır rile de herhangi bir galeride mevcud ki, Türkiyemizin hiç bir madeninde vegrizu miktarııu tesbit etmek daima ka rik'n emre itaat etmiyen işçiyi bu itabıldir. Bu itibarla, kömür ocaklarında atsizlik bir faciaya yol açacak bir madinamit patlatmaları yapılmazdan evvel, hiyette olduğu takdirde nümunei imtisal patlatma mahallinde grizu bulunup bu olack bir şekilde tecziye etmek imkânlunmadığmı tesbit etrrek ve eğer gaz larmı sağlayan kanunî bir müeyyide mevcudsa, galeriyi havalandırarak gazi mevcud değildir. Hiç kimseye bir zarar vermeseler dahi, meselâ müsaadesiz sidağıtmak şarttır. lâh taşıyanları tecziye etmeğe müsaid Her kömür madeninde olduğu gibi, İncirharmanında da, grizu ihtimaline olan kanunlarımız, nizama aykırı harekarşı tedbir alınması tabiî ve gündelik ketlerile bugün 48, yarın 148 hattâ ve ameliyelerdendir. Yalnız ocak mühendi hattâ 1048 vatandaşın hayatını ve millî si, kaza mahallinde grizu ve büyük bir servetimizi tehdid edenlerin ellerini, çp'küntü ihticnalini evvelce tesbit etmiş kollarını serbest bırakmaktadır. clduğundan, burada dinamitlemeyi resKoskoca Havzada, şu son feci kazadan men menetmiştir. O halde dinamitleme olsun ibret dersi alanlar kaç kişidir? neden yapılmıştır? Grizuya karşı tedbir Kendi canı yanmamış olan ekseriyet, »lındıysa, 48 cana mal olan feci infilâkın kazanın vebalini, hükumetten, idart'den »ebebi nedir? mühendlse; iki bayram arasının uğurBurada, bir mutarıza açarak işaret suzluğu hurafesine kadar akla gelebileedelim ki, maatteessüf madenlerde, baş cek her jeye yükleyip, alınacak ibret çavuşlardan en basit işçjye kadar, he dersine gözlerini kapamış, kulaklarım men herkesin zaman zaman, emniyet tıkamıştır. Bugünkü duruma göre ise; bakımından verilen emirlere aykırı ha bnun böyle devam edip gitmemesi, ve reket etmeleri, hiç de tabiî oknamakla Allah esirgesin, daha feci kazalarla karberaber, sık sık görülen hallerdendir. şılşmamız için hiç bir sebeb yoktur. Bir mühendisin emniyet tedbiri ekseriya Ne başmühendisin, Ne ocak müheniki kathdır. Meselâ, 15 ton yüke tahammül etmek üzere inşa edilmiş olan bir disinin, ne de aklı başında, harekâtının köprünün hesablarmı mühendis 30 ton neticelerini müdrik ijçinin madeninin luk yüke göre yapar; bir temel direği her galerisinde ayni zamanda mevcud nin tahammülü taşıdığı yükün iki misli olmalarına imkân bulunamıyacağına Olarak hesablanır, ilâh... Aradaki fark göre, bu feci surette tehlikeli ve zamühendisin «emniyet payı» dır. Bu iti rarlı durumu tashih etmek zamamnın barla, bir kömür madeninde de, ocak çoktan gelip geçmiş olduğunu kabul etmühendisinin meselâ çöküntü ihtimalin meliyiz. Elinde saldınnası, kaldırımdan den çekinmesi, bu ihtimalin yüzde yüz kaldırıma yalpa vurarak vatandas cakatiyetle mevcud olması demek değil nmı tehdid eden kişi ile, harfiyen riadir. Tıpkı <tecrübe> lerine istinaden in yet edeceklerine yemin verdikleri nişaat yapan kalfaların <emniyet payı» nı zamlara itaatsizlikleri yüzünden onlarca, «sgariye indirmek suretiîe malzemeden yüzlerce hattâ binlerce vatandajm hakazanmak istemeleri gibi, yeraltuıdaki yatını tehlikeye koyanlar arasında suçijini mümkün mertebe kolay başarmağa luluk bakımından yegâne fark, olsa olsa çalışan madenci de, fırsat buldukça emir ikincilerin daha şiddetli bir cezaya çarhilâhna kaçamaklar yapar. Talih eseri pılmalarını âmirdir. bu kaçamaklar mühendisin «emniyet İncirharmanı faciasınm teirarmı lspayı> hududları içinde kaldıkça, netice temiyorsak, bu gibi faciaların en mühim herhangi bir faciaya müncer olmaz. âmillerden birini olsun ortadan kalO gece, paviyondaki Amerikalı arab la o kadar çok dans ettiydi ki benim bile dikkatimi çekmiştL Ayol nedir bu! Handiyse babaların tutacak! diye de alay etmiştik. Gelgelelim, oğlanın boyuna bakmaym. Ina dı inaddır. Habire dans etti. Etraftan lâf ettiler, o gene etti. Ne dili konuşuyorsunuz? diye sordum.. Dille konuşmuyoruz, diye de bir Cİnaslı cevab verdiydi. N O akçamdan sonra ben terzi Azizi görmedim. Işi çok. Terzıhanede, çarşıda, yeni yaptırdığı binanın başında, evde, piyasada, dostlarda... Az değil.. bir daima çocuk. Ama ufak tefek görüp de Karamursal sepeti sanmaym! Acardır ha!.. Kestane fişeği gibi star tutar... Boyu kısa, dili uzundur. Kendi küçük, hikâyesi büyüktür. Ve böylece o gece hayli eğlendiydi.. Ben onu unuttum gittim. Lâdes tutuşmadıktı ya!.. Geçen sabah evde yan yazıyordum. Telefondan istiyorlar! diye haber geldi. Vardık.. Alo!. Felek.» Buyurun.^ Ben Aziz... Hangi Aziz? Kaç tane Aziz var yahu? Çook... Sultan Aziz var bir, eskiden Mamuretilâziz vardı, kazaya uğradı. Nâni aziz var.. etti mi üç... Bir de sen varsm ama hangi münasebetsiz olduğunu anhyamadım.. Hele bir düşün!. Benim Azizlerle işün yok kuzum! P e diyeceksen de.. Şu günlerde, Almile Rusyaya düşmektedir. Fakat, batı man sanayiinden bir Almanyasındaki fab kısmmı söküp dışaZonguldaktan şehrimizde alâkalı ma rı götürmek için farikaların son plâkamlara gelen malumata göre, Kömür aliyetler baslamıştır. na göre demonte eHavzasında bilhassa Zonguldak lima Itilâf devletleri, bedilecek olanlarmın nında kömür stokiarı tamamile tüken ğendikleri 682 Alman fabrikasinın lis lâzım geldiğini hesablamışlardır. Bu [ yalnız bir kısmı Rusyaya gidecektir n.iş gibidir. Vapurlara gayet az miktartesini tertib etmişler, bunları 30 bin şimdiki demontaj plânı, tıpatıp o yaz Rusya, bunların yüzde 25 ini alacakda kömür yüklenmektedir. Açık ağızişçi kullanarak söküp kendi memleket toplantısmda kararlaşan Alman sanayi tır. Kalan yüzde "5, Brüksel'de bir zalarda bir miktar kömür varsa da bunmandanberi kurulan (Itilâf devletleri lan kaldırmak için 17 vapur ve ayrıca lerine taşımak için iki senelik bir de potansiyeline göre biçilmiştir. Y«di yübir çok motör müsaid hava beklemekte montaj plânı hazırlamışlardır. Şimdiye ze yakın fabrika taşındıktan sonra, Al tamirat dairesi) denen tamirat komitedir .Dün, bir, iki vapurun İstanbula kadar, iki veya beş senelik sanayi pîân manyada kalacak olanlar, yazın tesbit sinin emrine verilecektir. Bu komite. gelmesi beklenümekte idi. Havalar bir ları yapıldığmı işitirdik. Fakat bunlar, edilip; sonra (Marshall) plânına konan fabrikalan, harbe giren ve tamirata hak kazanan Rusyadan başka 18 Itilâf kaç gün daha fana gidecek olursa ki fabrika inşası için yapılırdı. Bu seferki lardan ibaret olacaktır. bundan sonraki gün ve aylarda hava aksine olarak, fabrikalan söküp kaldırAmerika ve Ingiltere istiyorlar ki, devletleri arasında (muayyen tevzi aların düzelmesi ihtimali azdır Istanbul ma plânıdır. Garibi de şudur ki, bu Almanyadaki müteşebbisler, Almanya nahtarlarile) taksim ve tevzi edecektir. elektriğinden başka çimento fabrikası plân hazırlanırken mal sahibi Alman nın iktisad durumunu vazih ve muay Batı bölgesinde bu tevzie tâbi 682 fabki dün bir fabrikanın bu yüzden dur lara herhangi bir soru sual olmamıştır. yen olarak görsünler, o vaziyetten ce rikanın 302 si münhasıran askerî, kaduğu haber almmıştır havagazi ve di Yalnız, plân, tamamlandıktan sonra on saretlenerek teşebbüs hayatına atılsm lan 380 i askeri malzeme yapmakla beğer sınai müesseseler kömürsüz kalaj gün tetkik mühleti verilerek kendi lar. Alman iş adamları emniyetle ije raber, kolayca sulh fabrikası haline gecaktır. Elektrik idaresinin beş günlük lerine sunulmuş, yapacakları telkinler tirilebilecek fabrikalardır. Bu fabrikakömürü mevcud oiduğu, Dcnizyolların varsa, acele büdirmeleri kendilerinden atılınca, Almanyada sermaye terakü lann topuna birden (Almanya için yada ise kömürün tükenmek üzere bulun istenmiştitr. Bu telkinlerin (ku^'etli mü başhyacak, bugün Almanların bo sak sanayi) adı verilmisür. Bunların duğu haber verilmektedir. Bu kömür mucib sebebler) e dayanması ve demon ğaz tokluğu için yardıma koşan Itilâf Almanyada kalmalan caiz görüLraüyor. süzlüJt neticesi olarak şehir hatları mü tajma itiraz edilecek şu veya bu fabri devletlerinin sırtından, bu ağır yük de 496 sı Ingiliz, 186 sı Amerika bölgesinnakalâtı da tehlikeye düşmüş olacaktır. kanın yerine aynı çapta başkasınm gös kalkacak. Bugünkü yardım durumu de bulunan bu sökülmesi zarurî denen nu, bizzat Ingilizler, bir tezad; bir pa fabrikaların tesbiti uzun bir iş olmujDün bir vapur ancak yarı dolu olduğu terilmesi de şart konmuştur. Plân Alhalde acele istanbula sevkedilmiştir. Bu radoks halinde görüyorlar. Bunlar, hü tur. Önce başka sayılar bulunmu}, bir manlara verileli henüz on beş gün geçhale sebeb yalnız havaların muhalefeti cum eden bir Almanyayı, hücuma uğ kaç defa değiştikten sonra, son sayıya değilf Havzada kâfi miktarda stok kö mediği için, onların bu söküp götürme rıyan Itilâf devletlerinin ilânihaye besvarılmiftır. Ilk tasarıda 1636 fabrika sine karşı ne durum alacakları belli mür bulunmayışıdır. lemesini garib buluyorlar. 0nun için; sökülmek istenmisti. Harb sonu heyedeğildir. acele yoldan giderek, Almanyayı ayak cam geçtikten «onra yapılan hesab kiSökülecekler arasında dünyaca meşüstü durabilir hale koymak lâzımdır tab, bu sayıdan 1000 kadannı çıkarıp hur Krupp gibi (bizim ötedenberi top. diyorlar. Işte, Ingiltere ve Amerikanm Almanlara bağışlamak lüzumunu his tüfek adığımız fabrika) demir ve çelik Almanyaya, askerî olmamak jartile; settirmiştir. fabrikası, Borsig gibi (bizim ötedenberi muayyen bir sanayi bırakmaları bu lüokomotif aldığımız fabrika) türlü malFakat, hâlâ bir kaç fabrika var ki, zumun anlaşılmasmdan ileri geliyor. Bir müddettenberi devam eden TürkYunan zeme fabrikası ve İ. G. gibi (Sümerban. Bu mesele cuma günkü Şehir Meclisi ücaret müzakerelerl sona ermiş ve yapılacak kın ötedenberi boyalarını aldığı fabrika) Almanyaya bu imkân bırakılmazsa, o üzerlerinde bir türlü karar verilemiyor. Bunlar, Almanyanın mejhur (ham alu toplantısında verilen bir takrirle Bele»nlaşmada varılan prensipler tesbit edilnu;na yardım etmekte devama lüzum olaboyacılıkta dünyada başta gelen fabrika tir. Bu prensipler şöyle hulâsa edilebilir: caktır ki, buna Itilâf devletleri, bilhassa minyum), (sun'î benzin) ve (sun'l ka diye Baskanlığından sorulduğu gibt 1 Mamulleri Türkiyeye verilmek üzere vardır. Bunlar, harbin sonuna kadar AlIngiltere maddi kabiliyet görememekte uçuk) fabrikalarıdır. Bu fabrikalann bir refikimizin muharririne Dr. Lutfî Yunanistana demir ve çelik gdnderilecektlr. man sanayiinin belkemiğini teşkil edihususiyet ve nezaketlerinden dolayı; Kırdar bu mesele hakkında îu izahatı dir. 2 Harb dolayısile Türkiye Cumhuriyet yorlardı. Hepsi de batı AJmanyadaki bunlar hakkında ne yapılması lâzım ge vermiştir: Merkez Bankasında bloke edilmiş olan Yunan Ingiliz ve Amerikan bölgelerinde buluItilâf kumandanlarımn demeçlerinde leceği kestirilemiyor. Başka memleket« Maalesef her kiş bu buhranlı günparaları serbest blrakllacaktlr. 3 İki devletin gümrükleri birleştirilecek nan bu adlı sanlı sanayi müesseselcri şöyle bir söz de var ki dikkati çekmek lerde yapılamıyan veya nadiren yapı ler gelip geçer. Bu sefer de fırtına doir. Şu kadar var ki, gümruklerin birleçtiııı dışanya götürüldükten sonra, Almanya tedir: «Dünya, Almanyanın, Avrupaya labilen bu yüksek ihtisas fabrikasyon layısile Havazdan beklenen kömürler mesinden en çok Istifade edecek olan TürKive da daha hayli fabrika kalacaktır. Fakat, yaptığı fenahkları düzeltmeğe gayret ları için, öyle scçme ihtisas adamları gelmeyince İdare hayli müşkül günler olduğu için Türkiye hükumeti. halen Yuna onlar ikinci, üçüncü derecede önemlidir. ettiğini görmek istiyor.» Bundan anla istiyor ki, onları her yerde bulmak geçirmişü. Fakat son günlerde kömürün nistanda mevcud bulunan fabrikalara müflaBu sebebden iki yıl sonra, demontajın şılan şu olacak ki, Alman fabrikalarını bih fabrika kurmamayı taahhüd etmiştir. gelmesile buhran zail olmuştur . mümkün değildir. İki tarafın tayin edeceği uzmanlardan arkası alınınca, Almanya artık düne ka söküp harbde fenalık gören memleket«Idarenin kömürünü yazdan temin Tarihte misli olmıyan bu taşıma işi edemeyişi tenkid edilmekte ve îdare eşekkül edecek karma komisyon, akdoluna dar olduğu gibi, dünyanın başta gelen lere taşımak, bir düzeltme işidir. Aycak ticaret muahedesinin esaslarını hazırhya sanayi memleketlerinden sayılmıyacak, ni zamanda da, kalacak fabrikalardan nin genişliği hakkında bir fikir vermek ihmalkârlıkla itham edilmektedir. Facaktır. meselâ Isveç veya Isviçre gibi orta de elde edilecek gelirlerin, Almanyanın için; taşınacak fabrikalardan münhası kat gerek nakliye ve gerekse kömür * * * recede bir sanayi memleketi haline ge beslenmesine ve tutunmasına tahsis ran sulh maddeleri imalâtına yaraya tahsisi Ekonomi Bakanlığınca tesbit ve Yunan hükumeti son aldığı bir kararla Türki.ve ile yapılacak ticarette hem ihracat, lecektir. edilecekten artan kısmı galiblere' yıl cak olanlarmın nevilerini jöyleoe sıra tanzim edildiğinden İdare, kendisine ne hem de ithalâtında dolar ödemeyi kabul etlarca devam edecek tazminat olarak ve lamak mümkündür: 224 makine fabri zaman kömür verilirse ancak o taman *** miş. bu yüzden 6terlin dolayısile bu memkası, 92 demir ve çelik fabrikası, 42 aîabilmektedir. Bu bakımdan hasıl olan rilecektir. lekete yapılamıyan ihracat hızlanmıjtır. Buna ne lüzum vardı? Neden lüzum kimya fabrikası; 11 demirden başka buhran, idarenin ihmalinden ileri gelAnkaralı talebeler gitti olduğu, Amerika ve tngiltere işgal kuvmadenler fabrikası, 4 elektrik motörü memiştir.» Bayram tatilini geçirmek üzere çehrimize vetleri kumandanlarımn bu münasebetKömür gemilerinin çok ağır tahliye Bu fabrikalar nasıl taksim olunacak, fabrikası, 4 büyük santral ve 4 büyük lelen Ankara Üniversitesinden elli kişilik taebe kafilesi dün akşam Ankaraya hareket le verdikleri demeclerden anlaşılmakta hangi memleketlere gidecektir? tersane. Bu muazzam harb ganaimini edilmesinden de sikâyetler vardır. Ködır. Bu demeclere göre; Almanya, Itilâf etmişlerdir. mürün tahliyesi de. tedarik ve nakli Potstam anlaşmasmda, Alman fabri hayale sığdırabilmek için, 92 demir ve devletlerine sayısız fenalıklar yaptnişTalebe yurdu ücreti çelik fabrikasinın yanmda, bizim tek gibi, başka bir müessesenin, Devlet Dekalarının mukadderatı açıklanmıştır. Türk Eğitim Derneği öğrenci yurdlarının tır. O fenalıkların zarörlarını tazmine Karabük demir ve çelik fabrikamızı niryplları ve Limanları idaresinin elin'U ders yılına aid yurd ücretlerinin 80 lira mecburdur. Bu tazmin, Hitler tarafından Bu anlaşmaya göre, Rus işgalindeki dodedir. düşünmek yeter.. 'lmayıp 70 lira olduğu bildirilmlçtir. ğu Almanya fabrikalarınm muayyen bir harb için inşa edilen fabrikalann yıkılistanbulun kışın kömürsüz kalması Tayyare kazası kurbanlannın Dr. Nizameddin Âli SAV tehlikesi hâlâ mevcuddur. Tabiatin inması ve parçalarınm galib memleketle plâna göre demonte edilecekleri, tamacesedleri bugün getiriliyor re götürülmesile kısmen telâfi olunasafsızlığı tutar da Karadenizde fırtın» Atinadaki müessif hava kazasmda ölen va bilir. eksik olmazsa, yalnıı elektriksiz değil, :andaşlarımızdan bir kısmının ce?edleri. oıahavagazsiz< tramvaysız, tünelsiz, vapura giden aileleri tarafından teşhis olunduFakat, ayni demeçlere göre, Almanya; suz, susuz, trensiz, hattâ ekmeksiz bile ğunu dün yazmıştık. Akrabaları tarafından Romantizmin şaheseridir. Deruni ve samimî bir aşkuı bütün heyeanınan bu cesedlerden on kadarı hava mü yaşıyacak kadar sanayie de malik olkalabiliriz. Ekonomi Bakanlığı, her neaid olduğu takdirde iki İsvec uç.ngile bu malıdır. 0nun içindir ki, 1947 yazında caniarı, sevinçleri ve ıztırablan o kadar kuvvetli ve ahenkli bir üslübla dense yazın yapamadığmı sonbaharın gün Atinadan sehrimize getirilecektir. Facia Ingiliz ve Amerika mütehassıs heyetletasvir edilmiştir ki olruyanın gaşyolmaması imkânsudır. Son yılların sakin havalı günlerinde yapmalı ve İs« kurbanları için burada bir cenaze töreni terri Amerikada toplanmışlar, Almanyave asrî hayatın sert ve maddi tasvirlerinden bıkmış olanlar his ve hatanbulda bir kömür stoku vücude getirib edilecektir. nın sulh ve sükun içinde yaşaması için. yalimizi okşıyan, düşünce ve ümidleTimizi oyalayan «Ihlamur Altınmelidir. Tanm Umum Müdürü Amcrikadan ona asgarî ne kadar sanayi bırakmak da» yı şüphesiz çok iyi karşıhyacaklar ve seve seve okuyacaklardır. geldi Yazan: Alphonse' Karr. .Türkçeyc tercüme eden Avni Insel. Fiatı 250 Tarım Bakanlığı Tanm Umum Müdürü Tukuruştur. (Hilmi Kitabevi). d, Amerikada yaptığı üç aylık seyahatten Imanyadan sökülüp Ö ötürülecek 682 fabrika Yazan : Kömürsüz kalmak tehlikesi Dr. Nizameddin Âti Sav TürkYunan ticarel müzakeresi bitti £l stanbul şehri, Kurban ve Cumhuri. yet bayramlarında, ışıksu, hattâ havagazsiz kalmak tehlikesi atlatu. Çünkü bu iki müessesenin kömürleri bitmek üzereydi. Karadenizde devarn eden fırtına yüzünden kömür gemileri gelememişti. Nihayet fırtına yatıştı ve şilepler de gelebildiler ve koca şehir, tam Cumhuriyet bayramı günü karanhkta kalmaktan kurtuldu. Bazı ga7.eteci arkadaşlar, kömürsüı kalmanm asıl sebebini araştırmadan Istanbul Elektrik İdaresine, hattâ idarenin Umum müdürü olan «Kemal Bayboraya şiddeUe hücum ettiler. idarenin kömürünü yaz aylannda neden depo etmediğini sorarak bunu yapmadığı için Kemal Bayborayı mesul tuttular. Halbuki hepimizce malurodur ki harbin başındanberi, yalnız İstanbul Elektrik idaresinin değil, kömürü bitmek üzere olan ve bir ecnebi müdür tarafından idare edilen Beyoğlu Havagazi şirketinin de, bütün diğer müesscselerin ve evlerin kömürünü de, Kömür Tevzi Müessesesi dağıtır. Bu, dağıtma sade istanbula da münhasır değildir, bütün memleketin kömürünü bu müessese tevzi eder, Yaz aylannda Istanbuldaki kömür depolarını doldurmak lâzımdı kl kışın fırbnalı havalarında şehir kömürsüz kalmasuı. İstanbulun çok miktarda maden kömürü yakan bütün müesseseleri, yazın, Kömür Tevzi Müessesesinden mütemadiyen stok yapılmasını Utemişlerdir. Bunların başında da istanbul Elektrik idaresi gelir. Vali ve Be. lediye Reisi de, Elektrik idaresi Umum müdürü de, yan ile, telefonla, hattâ biızat Ankaraya giderek Ekonomi Bakanlığı ve ona bağlı Kömür Tevri Müessesesile temaslarda bulunmuşlar; kısuı kömürsüz kalmak tehlikesine dikkati çekmişlerdir. IHLAMURLAR ALTINDA «onra dun Bakır süepile sehrimize dönmüştür. Umum müdür, rıhtımda kendisile görüşmek istiyen bir arkadaşımıza hiçbir jey öyliyemiyeceğini beyan etmiştir. Kendir lşleme Makineleri, Yünlü ve pamuklu mensucat ve Kordelâ Tezgâhları Tekliflerini lsteyiniz, EPİKÜRÜN BAHÇESİ KIZERKEK ' Mekteb çocukları İçin içi tüylü lâciverd muşamba pelerinler, 7 den 15 yaşma kadar ve 15 liradan itibaren ayrıca siyah ve hâM renklerde erkek muşambalan. Balık avlarken bir sandal devrildi, bir kişi boğuldu Mehmed Çavuş. Emin ve Saüm adlarında üç kişi dün Yeşilköy sahilile Koyundere çıklarında 5 mil mesalede balık avladıkrı sırada deniz üzerinde gördükleri bir kalası alırlarken sandal muvazenesini kaybetmiş ve denize düsenlerden Emin ile Salim o civardaki balıkçılar tarafından kurtarılmıştır. Llman İdaresi kaybolan sandah ve Mehmed Çavusu aramakta, polisçe tahkikata devam edilmektedir. Fransa üdebasından ANATOLE FRANCE'in felsefî fikirlerinden, gayet ince düşüncelerinden müıekkebdir. Eserin başında Epikürün hayatı ve felsefesi yazılıdır. Türkçeye tercüme eden Hikmet Hikay. Fiatı 125 kuruştur. (Hilmi Kitabevi). ERGÖN LTD. Çınar Han, Merkez Bankası karşısı. Tel: 44087 Türk Muşambacılık Kol. Şti. Mısuçarşısı 67, Telg. İ s t Türifm KUNAŞ İTHALÂT T. Â.Ş. Her çeşid kumaş ihtiyacınızı temin eder. » ı CUMHURIYET Nüshası 10 kuruştur. c • • . • Türkiye dırmak cihetine gitmemiz emniyet yolunda stılmı; büyük bir adım olacaktır. Büyük Millet Meclisinin ve Adalet Bakanhğmın bu nokta üzerinde ehemmiyetle durarak bir kanun tasarısı düşünmelerini can ve gönülden temenni ederiz. Tevfik SADULLAH HALİDADAM Avrupadan dönerek müşterilerinl kabule baslamıştır. Bahçekapı No. 2 8 3 2 3 4 Blr arlık Üç aylık Alö aylık Senelik Abone Şeraıtı Gszetemlze gönderllen errak »e yazılat nesr*rft1*tn «riilme<lr> larte oltınmaz «00 Kr. 800 » 1500 t 2800 • D İ R K A 1 ^ y Bartt 600 Ki. 1600 » 290» • S4M • • icbı Ben terzi Aziz yahu! Hergun üstüne.,. Ağzıru topla!.. Şimdi yaruna gelirim.. Hah! Ben de onu istiyordum. Gelemem... Allahaşkına.. mühim bir iş için sana ihtiyacım var Ben daha giyinmedim^ Zaran yok.M A, deliii! Ayol pijama ile Beyoğluna gelinir mi? Ne olacak şimdi?.. Hiç.. ben yazı yazıyorum zaten. Ne zaman işin biter?. Ağzından yel alsın! Neden lşim bitsin yahu! Aman öyle değil Felek.. uzatma.. yazın ne zaman biter.. Teşrinievvel sonuna doğru» Ne diyorsun? Teşrinievvel yani ekim sonlarmda biter.. Ne?, Yazun.. Neden o?. Bugün aym kaçı?. Bırak şakayı.. bugün ben seni mutlaka görmeliyinu. Mutlaka mı?^. Evet!. Olmazsa.. Olmazsa felâket.. Öyle ise Sabah fotografhanesinde resmim var. Bir tane al! Beni görmüş olursun. Ben senin resmini değil, kendini istiyorum.. Prova mı var?.. Öf be! Deli edersin adamı. Arabayı ne zaman göndereyim?. Nekadar kalacağım?.. Bir çeyreklik iş.. ' Saat iki buçukta.. Söz mü?. Söz.. IIA S BOYA Oğlanm derdi nedir bilmeden epeyce takıldım, Saat iki buçukta araba geldi.. bindik.. doğruuu atölyeye. Kapıcıya tenbih etti: Beni sorarlarsa yoğum,. Ta dibde bir odaya girdik. Kapıyı kilidledU Ne oluyonız yahu! Beni soyacak mısın?.. Senin neni soyayım?» Kabuğumu?. Bırak şakayı da dinle! Kahve içer misin? İstemem., Senin Matbuat Cemiyetinde ahpabların var mıdır? Deli misin ayol! Hepsi arkadaşım.. Tamam! Dinle şimdi.., Geçen gece dans ettiğim Amerikalı arabı gördün ya! Eyyy?. Ben onunla dans ettiğimin ertesi günü buraya bir telefon.. Matmazel falan sizinle görüşmek istiyor. Bu akşam yedide Taksimde Gezi merdivenlerinde bulunun!. diye.. Ben işi alay sandım.. şakalaştım... Yarım saat sonra ingilizce bir ses.. bizim Fuad ingilizce bilir. Onu çağırdım.. Arab ingilizce olarak beni çağınyor.. ben de peki demiş bulundum. Uzatmıyalım. Saat yedide Gezi tnerdivenlerine gittim. Bir küçük kız bana doğru geldi. Arabm dans eder resimlerinden birini gösterdi. Beni aldı, Ayaspaşada bir aparümana Dedı ve oradan geçen bir taksiyi durdurdu. Beni içeri itti Kendi de bindi. Taksim karakoluna geldik. Birinci katta komiserin yanına girdim. Adam beni görünce gülmeye başladı, Bu da ne? Apokorya mı başladı? Çehsene elini belinden. Arayın şunu. Ellerimi çekince pantalonum düştü, Pantalonunu topla! Adın ne? Aziz. Ne i? yaparsın? fından başkasına boş veriyordum.. ra Terzi. ten imtihana girecek değiliz ya!» senin Bu halin nedir? anlayacağuı ben orada bir saat kadar Ben bir türlü halimi anlayamıyorum. kaldım. İki vLski daha yuvarladım... Ondan sonra bizim nazenin bir aralık Insan üç tane viski içince halinde ne çekildi.. küçük kız gene geldi.. benim olur ki. götürdü... Halimde ne var? kolumdan tuttu... Giderken pantalonum Hangi apartıman?. Götürün çunu şu aynanın önüne! düşmez mi? Hemen tcpladım. Çok iç Gözü kör olasıyı iyi bilemiyonım.. dedi, Duvarda asüı küçük aynaya gitİki apartımanı birbirine karışUrıyorum. mişim. Bir türlü düğmeleri bulamıyordum... Neyse elimiz belimizde asansöre tim, ne göreyim yahu.. Yüzüm gözüm Şyy bindik.^ Gene kızın delâletile sokağa simsiyah kömürcü gibi bir şey olmu İçeri girdik. çıktuB... Aksiliğe bak! Tam o sırada o sum. Karanlık bir antre.. civarın elektrikleri de sönmüş. Kız beni Hay Allah cezasını versin! Arabın asansöre girdik... o biraz yürüttü,. epeyce yürüdük.. can boyası çikmış! dedim, rası da karanlık.. kız darma karakolunun önüne geldik sanıKomiser gülerek: düğmeye bastı. Çık yordum. Orada kayboldu.. ben pantalo Has boya değilmiş. Hele şu pantatık.. tekrar bastı. İn nu bir türlü ilikliyemiyordum.. o sırada lonu ilikle. dik. Çıktık, indik... yanıma biri sokuldu.. tam o sırada ışık Uğraşıyorum uğrasıyorum., düğmeleri Ne oluyor kı lar yanınca polis olduğunu anladım.. bulamıyorum. z l m ' diye sordum.. Bu kadar içecek ne vardı. Gel Ne arıyorsun burada? Nedir bu £es vermedi.. NihaTevfik Efendi. Cikle şunun pantalonuhal? dedi. yet asansör durdu.. nu. Ne adamlar var be. Uçkurunu top Senin nene lâzım!, kapı açıldı» karanlıkta çıktık... Bir »1 layacak hali yok. Hovardahk eder, Dedim. • sesi.. bir kapı açıldı.. loşça bir antre.. Tevfik Efendi dediği polis de bir Uzatma! Nedir bu kılık kıyafet! müddet uğraştıktan sonra: girdik.. kız beni kırmızı ve az ışıklı bir salona aldı.. halecandan kalbim çatlaya Nereden geliyorsun böyle pantalonun Düğmeleri kesmişler.. deyince becak... Kız önüme bir şişe ile bir de bar elinde.. nim aklım başıma geldi. Üstümü aradıBen iyice keyif olmuşum her, haîde. lar. Tabiî şahsıma aid cüzdan, mendil dak getirdi.. baktım.. viski.. bir yarım gibi şeylerden başka bir şey çıkmadı. bardak sek içtim... Biraz kendime gel Bir türlü pantalonu ilikliyemiyorum. Su döktüm de.. Yalnız ceketin sol cebinden bir kâğıd dim. Biraz sonra yan kapıdan bizim Sen biraz gelsene benimle. çıkardılar. arab göründü.. yalnız ispirtoyu fazla Nereye geleceğim ben? «Arabl&rla düşen kalkanın hali bukaçırmışım, bana boyu uzun geldi... dur> diye yazılı. Eyyy! Ayol sen Don Juan olmuş Azscık karakola kadar. Sen deli misin yahu? Benim karaKomiser okuduktan «onra kendisine sun be? hüviyetiml anlattım. Vak'ayı anlattım. Dinle!... Bizim nazenin geldi. Ha kolda işim ne? Bayım! Bu suretle burada dolaşıl Paranız tamam mı? dediler. Her fif sesle bana ingilizce bir şeyler söyşeyim tamamdı. ledi... Ben bunların içinden Darling lâ maz. Gel de biraz dinlen. Yazan: DEGILMIS! Burhan Felek Tamam. Apartımanı t*nıyorsanu takibat yapalım. Meli miyim birader? Hayır davacı değilim! dedim.. Karakolun musluğunda yüzümüzü iyi kötü yıkadıktan son ra pantalonumu tutaraJc aşağı indim, bir taksi.. doğru eve. Geçmiş olsun. Parlak şey! Alayı bırak. Şimdi ödüm kopuyor. Neden? Bugün tekrar telefon. Bir kadın, «geçmiş olsun Aziz Bey. Başınıza garib bir şey gelmiş diyorlar. Doğıu mu? Gazeteleri aradık bulamadık.» diye sordu. « Böyle bir şey olmadı. Alay etmişler sizinle» dedim. « Mevsuk bir yerden haber aldık. Hattâ pantalon düğmelerirıizi delil diye gazetelere vermişler> dedi. « Hanımefendi! Böyle şeylere inanmayın!» dedim, telefonu kapadım. Ama şimdi ödüm kopuyor. Bir de gazeteye düşersek kardeşim benim halim ne olur? Ne olacak! Şöhretin artar. Fena mı? Reklâm olur. Ben vazgeçtim öyle reklâmdan. Sen şu arkadaşlara bir haber versen de.. böyle bir haber yazmasalar. Deli misin sen? Onlara böyle bir şey haber vermek <yazınız» demektir. Ne yapalım öyle ise. Hiç ses etme! Yalnız şu apartımanı bana bir göster. Ah buîabilsem birader. İki apartlmandan biri. Ama hangisi olduğunu kestiremiyorum. Bir gün oradan beraber geçelim de göstereyim.. dedi. İçini çekti. Ben gülerek dışan çıktım. H?r renkten boyamaya kalkınca böyle olur.