Katalog

ClTVıHURİYEl 12 Kasım 1947 İktisadi Bahisler ınnmmmmnmimnnnmmmmmmmmmnm Ucuzlıık siyaseti Yazan: Dr. Feridun Ergin haberleri Liselerimizde Edebiyat Dünkü lodos hrtınası HÂDİSELER DÜSÜNCELER ı• • • |j Seyrüsefer derdimiz! umhuriyet'in eski koleksiyonlavıru karışbrırken gözüme şöyle bir yazı ilişti. Başlığı ile beraber aynen ahyorum: tktisadî meselelerin günden güne e düşürür ve mütedavil sermaye ihtiyacıhemmiyet kazandıkları bir devirde ya nı arttırır. İstihsal ettiği kıymetlerin Şehir hatları vapurlarından Lâtin kültürünün Salı günü intişar eden nüshamızda Seyrüedebiyat öğretimi sa şıyoruz. Einaudi ve Spitzmüller'in be beşte birine yakın nisbette vasıtalı ver, » • • • • • • • • • • • » Yazan: doğrudan doğruya hasmda pişıruj bir sefer Merkez Memurluğunun 1927 senesi marliıttikleri gibi, enflâsyonı bazı memls ği öeemek medburiyetinde kalan bir bazılan sabah seferlerini tında vukua gelen vesaiti nakliye kazalanna varisi olan bir kımuallim tarafından dair yaptığı bir istatistiği dercetmis ve buketlerde harbden daha f'azla tahribat müessese besabma, sürümü arttırmak 1 sım milletler istisyapamadılar kaleme alınmıştır. yapmıştır. Muvazenesiz bir bütçe siya için maliyeti düşürmek hiç bir fayda nun lz tane olduğunu yazmıstık. Halbuki na edilirse hemen setinin gediklerini banknot emisyonu iemin etmez. Bazı memleketlerde, muaDemek oluyor ki Lâlelide Alacamescid caddesinde 12 numaralı Evvelki gün başhyan lodos fırtınası bütün medenî dünhanede mukim Salih Bey isminde bir karüjle tıkamak teşebbüsleri, istihsal ve te n*ele ve istihlâk vergileri, yalnız sıaaî bu ders senesi ile, miz bir aylık vesaiti nakliye kazalannın müdavül mekanizmasının intizamını kay inkişafı aksatmakla kalm'amiş ve ku dün sabah şiddetlenmiş, bu yüzden şe yanm orta öğretim cihazı, edebiyat IÜK fani siyasi ihtirasların geçici muhteviyatı bugünlerde cereyan eden kemmel bir cetveliıü yapmış ve gazetemıze hir hatları vapurları bazı hatlarda çatedrisatına pek büyük bir kıymet verbetmesile neticelenmiştir. Pahahlık, ge rulmuş tesislerin ufak atelyeler halinatmosferi karıştırıldı. Meslekte yıp öncmli bir muhakemenin zabıtlarmda göndermiştir. çim şartlarını zorlaştırmıştır. Cemiyet de parçalanmasına sebebiyet vermiştir. lışamamışlardır. Dün, saat 9 dan iti mekte ve meselâ Ingiliz ve Amerikan ranmış hocaların kitablarile çok iyi da yer bulan «yazın» derslerine, onunBu cetvele nazaran, bir ay zarfında vukua baren Harem Salacak, Moda Kalahayatı, sefahatle sefaletin karşılaştığı Mükellefiyet yükünün istihsal ve te mış, Caddebostan Suadiye ve Kadı kollejlerile Ahnan jimnaziumları fel karşılanan edebiyat dersi, bu sütunlar la birlikte «hani» ye benzer «anı», «dol gelen kazalar 12 değil; 52 dir. Bu bir ayda 29 otomobil kazası olmuştur. Ölenlerin ve bir tezad içine düşmüştür. Ahlâk pren davül sahasından inkisam safhasına sefe öğretiminden beklenen faydaları da geçen gün bir muallimin teşrih et gu> ya benzer «olgu» acibelerini ihtiva köy hattma vapur çahşamamıştır. Yal da bu tedrisata bağlamaktadır. Çünkü tiği garib bir psikolojinin tesiri altında eden ve körpe dimağları ana kucağın yaralananların miktarı 36 dır. Bunlardan % u siplerinin temelleri sarsılmıştır. Cinıtedricen intikalini hedef tutan ıslahat, nız Haydarpaşaya muntazam seferler çocuktur. 6 bisiklet ve motosiklet kazası olyetler, teca^üzler ve haksız iktisablar ucuzluk istikametinde bir temayül u yapan vapurlar, Kadıköy yolcularını yetişmekte olan gencin kafasını doldu yazılmış bir kitaba yüklendi. Bu kitab da ve baba yurdunda öğrenilen lisan muştur. Bunlar yüzünden ölenler ve yaraiaçoğalmıştır. îtalyan iktisadcısı Brescıyandırabilir. Fakat bütçe muvazenesi oraya çıkarmışlar ve oradan almışlar ran müsbet ilimler bilgisini manalan serisi, ilk sahifelerindeki formüllerden dan ayırarak zihnî anarşiye sevkeyliyen nanlar 6 dır. 2 yük arabası kazası olmuş. 5 kisi yaralanmıştır. 10 tramvay kazası olmoş, sniTurroni'ye göre, malî ihtiyaclan ve fiat teşekkülü bakımından en fazla dır. Üsküdar Kabataş hattında araba dıracak hakikî kültür, yani fizik ve de anlaşıldığma göre politik bir gaye j uydurma kelimeler telkini ameliyesine yaralanan ve ölenler 10 dur. Ayrıca otomobil karşılamak maksadile yapılan enflâsyon, kimya gibi tabiî, tarih ve sosyoloji giile yazılmıştır. Bu politikanm bugüntürkçe dersleri sahasında nihayet veçarpışması yüzünden S araba hasara uğıaiçtimaî bünyenin fiziyonorr.isini değis ehemmiyet arzeden mesele, devlet mxs vapurları işliyemediğinden bu hat de bi içtimaî realite kanunlarını ayru de lerde bir muhakeme zabıtlarına akse rilmiştir. mıştır. ğiştirilmiş ve araba vapurları Üsküdar recede bilen Alman, Fransız veya In den cephesi hakkında bir şey sdylemitirecek kadar derin tesirler uyancür raflarının miktarı ve mahiyetidir. Bu hesaba nazaran, mart ayında 52 k3za Amme hizmetleri teşkilâtı, devîet Sirkeci arasında çalışmıslardır. naktadır. giliz delikanlısmm Almanlığmı, Fran yeceğim. Fakat bir başka taraf var ki Bununla beraber liselerdeki edebiyat olmuş ve 54 kişi ölmüş veya yaralanmıştır. masraflarına muvazi olarak genişler. öğretimi işinin tamamile yoluna girdişi Dün saat dörtte lodos hrtınası dur sızlığını ve İngilizliğini teşkil eden ta maalesef ve hiç yoktan pohtika işi «Bu cetvel matbaamızda mahfuzdur. SeyEnflâsyon ve pahahlık, yalnız geçin Memur sayısı arttığı nisbette, resrnî aksettiriyor: iddia edilebilir mi? Bize göre, hayır! rüsefer Merkez Memurluğu arzu ederse tetm« indekslerindeki yükseliş nisbeti ıle makamlar iktisadî faaliyete daha fazla muş ve yarım saat kadar süren şid rafm mimarifiini çizecek kuvvet, adına yapılan lisan davasını yazılar» kik edebilir.» ölçulebilen maddî b.'r hâdise değildir. müdahale imkânmı bulurlar. Bir ta detli bir yağmur başlamıştır. Bu saat «Edebiyat Les Lettres> denen öğre «Öğrenci, dil devrimimizi daha köklü Zira «Tarih boyunca güzel 16 nisan 1927 tarihli Cumhuriyet'ten müellifinin edebî iktidarı, bilhassa uzun ten sonra şehir hattı vapurları bütün tim tekniği içinde gizlidir. Bizdeki Umumî mahiyet taşıyan devamlı /iat raftan hususi teşebbüsün çalışma serbir bilinç (!) ile kavramahdır.» Uzun aldığım bu yazı, seyrüsefer derdinin müz I muallimlik tecrübeleri ne hareketieri ,aile ve iş hayaümn her bestisi daralır ve gayrimüsmir masraf hatlarda normal seferlerine başlamış Medrese, ancak büyük bir dinî cema bir öğretim tekâmülünün mahsulü olan min bir hastalık olduğunu ve 20 yü ate mensubiyeti kâfi gördüğü, türkçe edebiyat tarihi tedrisini ve edebî me \ bu kitabm yalnız başma safhasma sirayet eden psikolojik ak ları genişlerken, diğer taraftan istihsal lardır. önce nakil vasıtalan kazalan arasında, ifa edemiyeceği aşikâryi kültür lisanı derecesine yükseltme tinler üzerinde çahşmayı bertaraf ecesülâmeller yaratmaktadır. Halkın ucuz faaliyetine iştirak etmiyen nüfus sayısı otomobillcrin başta geldiğini gösteriyor. ği her nasılsa düşüncnediği için bu ci rek Üniversitenin eşiği mesabesindeki luğa susamış bir halde iktisadî tedbir çoğalır. Amme hizmetlerinin zahmetaiz O zaman Istanbulda kaç otomobil ve gun orU mekteb umi altmleri biiyük bir alâka ila takib etmesi, ve mesuliyetsiz olması ve tekaüdlük heti ihmal etmiş, bu yüzden cezasını da liseyi ilk mekteb derecesine indiren j Iiselerin kamyon bulunduğunu bilmiyorum ama, pahahlıkla müessir bir şekilde müca4500 ton madenkömürü yüklü olan Nâzım çekmişti. Medrese yanında yer alan «Türkçe Metinler» kitabı, bütün me da toplanan ilk seneleri için ne her halde bugünkünün yarısı kadar bile hakkı gibi bazı imtiyazlar temin etmesı; şilepi dün Derinceye hareket etmiştir. Evmuvafık ve pratik ise ikinci lise devresi dele meselesinin hayatî bir ehemmiyet olmadığı muhakkaktır. Son bir aylık serbest hayata rağbeti azaltmakudır. velki gün gelen Hatay şilepi dünkü lodos Mekteb, tedricî olarak bu şuuru ka denî dünyanın yukarı orta öğretim kazandığını gösteımektedir. Fakat hiç için de o kadar elverişsiz, daha doğrusu motörlü nakil vasıtalan kazalannın saDevlet müdahalsinin aldığı istikamete flrtınasından dolayı komürünü boşaltama zandı. «Sarfı Osmanî» ve «Belâgati müessesesi sayılacak liselerindeki «Ebir hükumet, ucuzluk siyasetini muvafuyanış, debiyat Les Lettres» in ne ruhunu, kifayetsizdir. Hakikatte lise, ne orta yısını da bilmiyorum. Bildiğim bir şey göre, muhtelif faaliyet sahalarındaki kâr mıştır. Stok üç günlük kömürleri kalan çi Osmaniye» lerle başlayan fakiyetle tahakkuk etürdiğini ileri sümento fabrikaları bu kömürden istifade ede îkinci Meşrutiyette «Tarihi Edebiyatı ne de muhtevasını veremezdi. Bu kül mektebdir, ne de üniversite. Yani lisede varsa, o da, seyrüsefer derdinin gittikçe imkânlarının değiçmesi de, is arzına rebilmek mevkiinde değildir. BelçikaOsmaniye > tabiri altmda inkişafına de tür düşüklüğüne, kita&ları hazırlatan ne kolay ve basit metinler ele almarak tesiri ve zaran artan bir hastalık halinceklerdir. <ja 1944 te yapılan para blokaj ameliye büyük bir elâstikiyet kazandırmaktaAltay şilepi 5500 ton, Sinob şilepi 2500 ton, vam etti. Osmanlı devrinin Üniversi zihniyet de vâkıftır. Şöyle ki, lisede edebî izah yapılmalı, ne de etraflı, de de devam ettiğidir. dır. JDşçinin sık sik yer değıştirmesi. ihFlorya şilepi 1400 ton madenkömürü yüklü tesinde Osmanlı edebiyatı tarihini oei, Fransada Leon Blum tarafından gi" artık resmen ne «edebiyat» kelimesi, rin bir edebiyat tarihi araştırmasınm rişilen «psikolojik sadme» tecrübesi ve tisas sahibi unsurların azalmasına 35 olarak iki güne kadar limanımıza gelmiş kutan Faik Reşad Beyin eseri bu ge ne de talebe arasında söz gelimi «ede neticelerine yer vermeli. Lise, işgal etolacaklardır. Zonguldaktan günde normal bebiyet vermektedir. Dikkat ediyonım; Istanbuldaki nakil 7 eylul kararları da; diğer tedbirlerden D«viet siparişlerinin piyasada geniş olarak 3000 ton kömür yüklenmeye başlan lişmenin muayyen bir noktasını teaısıl biyat dersi» sözü vardır. Niçin? «Türk tiği öğretim derecesinin de gösterdiği vasıtalan, bilhassa motörlüleri, seyrüdaha faydalı bir netice vermemişlerdir. mıştır. Havzad* halen 9 gemi kömür yük eder. Artık inkişai hızını almıs ve Z. çe Metinler» den birisinin baş tarafın gibi, edabiyat tedrisatı itibarile içinde sefer nizamlarına hiç denilecek kadar Pahalüık, tedavisi imkânsız gözüken iç bir yer tutması, fiatları tahrik eden ay lemektedir. Gökalpm diğer içtimaiyat dallarında daki tefsire bakmız: «Bugün edebiyat bulunduğu memleketin edebl tarihini n bir âmildir. Devlet mübayaatı, taleb az riayet ediyorlar. Bir iki istisnası ile Lodos devam ettiği müddetçe Kartal ve vücude getirmeğe çaiıstığı ilmî zihniyet timaî bir hastalık haline gelmiştir. kavramı, sanat dışı sayılan yazıları da ilmi usulle ve tekâmül zincirinin hal İstanbul caddelerinin ' darhğından ve mekanizmasınm elâstikiyetini zayıflat Zeytinburnu çimento fabrikaları kömür alaPahalıhğa karşı girişilen mücadelele maktadır. Resmî te?ekküllerle muamele mıyacaklardır. Üç günlük ttok kömürü ka ve öğretim telâkkisi Köprülüzadenin içine alarak daha geniş bir anlamda kalannı belirtici şekilde gösteren bir kalabalıklığından dyade bu riayetsizlik. rin neticesiz Jçalmasına sebeb, iktisad yapan iş adamlarının mal ve hizmetle lan Beyoğlu Havagazi şirketi de bugün ge paha biçilmeı çalışmalarile «debiyat ve kullanılıyor. Bu geniı anlama, daha kültür müessesesidir. tir ki hem seyrüseferi durduruyor, hem lecek olan Florya şilepinin komürünü alailmi ile siyasî cereyanlar arasındaki arine mukabil iyi bir fiat temin etmeleri, caktır. İdare bu kömürü Kuruçeşmeden sanat sosyolojisine girmiş, nihayet Cutn uygun düştüğü için edebiyat yerine Bu gibi mütaleaların hulâsası judur de kazaları çoğaltıyor. Bunlar, yolların henksizliktir. İlim ile siyaseti birbirinhuriyetin ilk lenelerinden itibaren li yazın sözünü kullanıyoruz. Bîr millemüstehlik halk kütlesinin arz ve taleb kamyonlarla nakledecektir. ki lisenin, son «ınıflarma kuvvetli bir sağından gitmezler. Tramvay duraklarıden ayıran uçurum, gün geçtikçe genişselerimizin edebiyat tedrisatına nüfuz tin yazını deyince o milletin yazılı olan üzerine tesir kabiliyetini tahdid etmekSular tdaresinin elinde bir aylık «tok k8edebiyat tarihi dersi koymak, ancak nın yanında durur, yolu kapatırlar. lemektedir. Siyasî faaliyet seçim mümür kalmıştır. İdare lhtiyacı olan 25 bin eylemişti. Bir taraftan Uselere mahsus her çeşid eserleri kasdediliyor.» tedir. haftalık ders saatlerinden birini başlı Tramvaylardan yolcular inerken üzer* lâhazalarına, günlük zaruretlere ve madenkömürünün ancak 15 bin tonunu edebiyat tarihi kitabile Köprülüzade, Fiat teşekkülünd* kat'î rol oyr.ayan ton başma bir sosyoloji şubesi demek olan lerine yürüyüp geçerler. Bunu arabacıÇok karışık ve sakat bir düşünceyi, rümre menfaatlerine tâbi olmaktadır. yaz aylarında nakledebilmiştir Geri kalanı diğer taraftan Ismail Habib, Ali Canib, unsurlar, malî durum ile alâkalıdır. Piedebiyat tarihinin lâboraruvar dersine, lar da yaparlar. Eminönü meydanının nın kış aylarında nakledilmesi için o ıa hattâ conradan <Dilmen> adı altında daha doğrusu bir vehmi hulâsa eden Kısa vadeli maksadları hedef tutan tedKöprüye bakan tarafında, akşam üstleri birler üst üste geldiği vakit, birbirini yasdaki iştira kuvveti hacmi, sermaye manki Ekonomi Bakanı Tahsin Balta tara dil komedyalan oynamağa başlamasm bu sözün tatbikattaki tecellisi sudur: yani metinler tahliline ayırmak zarureti vapura koşan yayaları çiğnercesine hızlı fından istihsal azlıgından dolayı emir veteşekkülü, maliyet jartlan ve sürüm karsısındayız (2). 1947 1948 ders senakzeden vaziyetlerle karşılaşılmaktarilmiş. bu yüzden idare 10 bin ton maden dan çok evvel, normal düşünce ve li Liseli Türk genci, lisede yani Ünivergeçerler. Taksim meydanı, etrafındaki dır. Halbuki Walras ve Pareto tarafın imkânları; bütçe ve maliye siyasetine kömürünü alamamıjtır. san devrini yaşarken yazdığl «Tarihi siteye olgun talebe gönderecek mües nesi basında Türkiye liselerini, «yazın» cadde ve sokaklarla beraber, sağdan dan kurulan iktisadî muvazene nazari bağlıdır. Doğrudan doğruya istihsal veSular İdaresinin Terkos ihtiyacına tyır Edebiyat Dersleri» ile Ibrahim Necmi, sesede Türk edebiyatı dersi görmiye dan ve acayib, tuhaf aynı tamanda §a soldan fırlıyan otomobiller ve kamyonya istihlâk sahasında alınabilecek teddığı kömürler Karadenizde Karaburun iskeyesi, piyasa sisteminin her hangi bir keza «Yücel» olmadan çok önce, dil cektir ve hakikatte de görmemiştir. şırtıcı ve düşündürücü, rivayetlere yol lar yüzünden bir kaza ve ölüm sahanoktasına yapılan müdahalenin bütün birler ise, malî meselelerin yanında tâli lesine boşaltılmaktadır. Havalar fena gittiği oyunlarına alet olmadığı ve hayatının Gördüğü derslerin adı «yazın» oluyor. açıcı bir muhtevayı havi türkçe kitab sıdır. Azrail burada, otomobil şeklinde akdirde Sular İdaresi bir aya kadar kömürdiğer sahalarda akisler uyandırdığmı ve ehemmiyettedir. Kim tarafından ve nasıl uydurulduğu larından kurtaran Maarif Vekâletinin dolaşır, yahud da otomobil denilen vasüz kalmak veya bu kömürü çok güç temin mahalli bir tedbirin dahi zaman ve mePahahlık seviyesile ilgili ve istihsal etmek tehlikesile karşı karsıyadır. belli olmıyan, fakat Devletçe neşredi yukarıda işaret ettiğimiz zihniyeti ak sıta Azrail olmuştur. bana göre en rahat, mesleğinin en faykân bakımından uzun vadeli beklenme jartlanna bağlı âmiller, altı nokta etralen bir kitabda hemen yer alan bu ga seKirir yeni bir edebiyat ders kitabile Millî Eğitim Müdürünün dalı günlerini yasadığı zamanlarda edeBütün cadde ve sokaklarda motörlü dik neticeler husule getirdığini göster fında toplanabilir. Makine ve malzeme rib nesnenin zira buna ilmî bakımdan 1948 1949 ders yılını karşılamağa, bubiyat muallimi Hıfzı Tevfik ile beraber dünkü tetkikleri mektedir. Ucuzluk, ancak iktisadî mu ihtiyaçlarını haricden temin eden memkelime demek günah oiur manasını nun için jimdiden mesjekte ahnteri nakil vasıtalarının ne tarafa sapacağını, hangi sokağa saldıracağını bilemezsiniz Millî Eğitim Müdürü Murad TJraz, muavini eski edebî metinler hakkında ve lise dinleyiniz: «Yazın geniş anlamı ile yazılı vazene unsurlarını doğru olarak hesab leketlerde, tesislerin fiatlar üzerinde r e . lamağa muktedir ve münferid menfaat aksiyon uyandırmaksızm yenileştiril Nureddin Atasayarla beraber dün Sarıyer ve lere mahsus bir ders kitabı yazan eski söz demektir. Şimdiye kadar edebiyat dökmüş ve göz nuru sarfetmis, edebiyat ki büyük garb şehirlerinde olduğu gibi, hocaları arasında bir ders kitabı yazma nasıl yürüyeceğinizi ve ne tarafa gidelerin tesiri altında kalmıyan icraat sa mesi ve geüiişleühnesi için, millî para Beşiktaştaki ilkokulları teftiş etmis ve alâ felsefe öğretmeni Hasan Ali... ilâh, kelimesile karşılanan bu kavram, kalılardan öğretim ve eğitim işleri etrafında Türk liselerindeki edebiyat öğretimini miisabakası açmağa hazırlanmasını te ceğinizi tayin edebilesiniz. Vaya halkın yesinde tahakkuk ettirilebilir. nın yüksek ve istikrarh bir kambiyo izahat almıştır. sanatlı, hattâ' özentiîi yanlar hakkmda menni edelim. Böyle bir tecrübe, bel da, seyrüsefer usullerine riayet husubereketli ve tesirli kılmağa çalışmışkullanılırdı.» Malî meseleler, ucuzluk siyasetinin kıymetine sahib olması zaruridir, Yeni Vali muavinliği lardır. O devirlerin lise mezunlarl, ki de ileride bir.başka öğretira meselesi sunda, şoförlerden ve arabacılardan kilid noktasını teşkil eder. Paris Hu kurulacak veya faaliyet halinde bulu .İstanbul Emniyet Müdürlüğüne tayin edl yüksek öğretimin istediği ifade ve dü Cehlin bu derecesine ne dersiniz? olan felsefe tedrisatını tamamlayacak, farkı yoktur. Onlar da ya bu nizamları kuk Fakültesi profesörlerinden Fran nan sanayün kredi ihtiyaçlarını müsa* len Vali muavini Ismaıl Hakkı Baykalın ye şünce kabüiyetine, türkçeye hakimiyet «Türkçe Metinleri» yazdıranlar bir hattâ onun yerine geçecek yeni gelij ve usulleri bilmezler, yahud S» bilir de çois Perroux'nun son tetkiklerinden bi id şartlar altında temin edebilmesi, rine üçüncü ıınıf mülkiye mulettişl İhsan derecesine oldukça sahib idiler. Fakat adım daha atarlarsa Edebiyat fakültekulak asmazlar. Arada yalnız şu fark melere zemin hazırlaycaktır. Ecemiş tayin edilmiştir. rinde belirttiği gibi, flat sistemi vergi devletin sermaye piyasasmda hususî tevardır: Motörlü nakil vasıtalan ezer; sınırını aşan bir politikanın kültür iş sinin adım değiştireceğe ve meselâ mükellefiyetine, devlet istikrazlarına ve şebbüsle rekabete girişmcmesine bağKurultaya gidecek C.H.P. lerine karışmağa başladığı, buna bazı fransızcadaki «les Lettres» i «mektub(1) Bk. Maarif Şura.'sı i^in îstanbul yayalar ezilir. âmme masraflarına tâbi bir mekanizma lıdır. Sanayün kuvvetli bir gümrük hiİstanbul delegeleri gafillerin bilerek veya bilmiyerek alet lar» manasını ifade ettiği için «ilga» Üniversitesince hazırlanan raporlar. 1939 Dolmuş işaretli veya işaretsiz olarak vaziyetine gelmiştir. Bütçe muvazenesi mayesine sığınarak rehavet içinde uyu5meslektaşlarına Şehrimizden C.H.P. Kurultayına Ijtirak olduğu gündenberi, Medresenin yanın etmelerini Garbdaki (2) 1928 senesinde Maarif Vekâletinin dolmuş yapan taksiler, tramvay ve ototeessüs etmeden evvel, pahalılığın cn maması da, iktisadî kalkmma gayretleri edecek olan delegeler. program ve tüzük tatavsiye edeceğe benziyorlar! talebi üzerine edebiyat tedrisatı hak büs duraklarında müşteri btklemekttn lenmesi ve para kıymetinin muhafazası bakımmdan ehemmiyeti haizdir. Reka sarısı üzerinde, partililerle ocak ve bucak da yer almış, mektebin adım adım ve müşkülâtla elde ettiği edebî öğretim Böylece «edebiyat» ı «yazın» yapan kında hazırladığım bir raporda bu fik asla vazgeçmemişlerdir. Meselâ Taksim bahis mevzuu olamaz. bet, iktisadî inkişafı destekleyen en merkezinde fikir teatileri yapmışlardır. Bu arada C.H.P. merkez binasında, il başkanı gelişmesinin mahsulü olan o kabiliyet ve sahifeleri arasında bilfarz «bir yazın rin etraflı bir izahı vardır. Raporun bir meydanında Beşiktaş otobüslerinin duBütçe açıkları, istikrazlarla veya en mühim unsurdur. Inhisarların önlenmesi Atıf Ödülün riyaseti altında delegeler dün de le o hakimiyet de derece derece geri türü olan anı, eskiden hatıra kelimesi kısmını Ankara Muallimler Birliği Mec rağı önünde, yahud da yolun başındaki flâsyonla karşılanabilir. Enflâsyon, fi ve rekabetin canlandırılması; istihsal mühim bir toplantı yapmışlardır. Bu toplan lemeğe başladı. 1939 şurasına yüksek nin çoğul şekli olan hatırat» tarzında, muasının 1928 nüshalannda bulmak tramvay durağı yanında hâlâ duruyoratları doğrudan doğruya tahrik eden hacminin genişlemesine ve tekniğinın tılara bugün de devam edilecektir. Büyük öğretim müesseselerınce verilen ra yahud «hayat olgusunu tesbit eden lar. Son günlerde Harbiyede, Maçka ısbir hâdisedir. Devlet istikrazları ise, ilerlemesi hususunda mutlak bir rol oy kurultaya iştirak edecek olan delegeler, cuma porlar bu gerilemenin meydan verdiği destan», yahud «eski yazıyı genel şe mümkündür. tikametindeki tramvay ve otobüs duraner. Bu şartlar tahakkuk ettikten sonra, günü Ankaraya hareket edeceklerdir. Şehrivasıtah ve uzun vadeli bir tesir yaraşikâyetlerle doludur (1). ğınin önünde müşteri avına çıkanlar da kilde adlandıran divan yazını»... gibi tır. Hazinenin tasarruf sahiblerinden ve maliyet değerlerinin düşüriilmesi için, mizden Atıf Ödül, Fanıki Dereli, T. Kerim MEVLÎDE DAVET peyda oldu. Evvelki akşam burada üç Gökay, Ekrem Amaç, Suad Karaosman ve sözlerle garib bir Usanî manıara taşısıra münakalât tarifelerinin ucuzlatılFakat ne oldu da edebiyat ve edebisermaye piyasasından yüksek faizli isEkrem Özden kurultaya iştirak edeceklerdir. yan türkçe kitablarının muhtevası, sosmasına, kesif bir nakhyat sistemi kuKayseri eşrafından ve Adana Millî taksi durmuştu. Tramvay ve otobüs ükrazlar akdetmesi, hususî teşebbüsleyat tarihi öğretimi sahasındaki bu tayolcularımn inip binmelerine mâni olu«İstanbul» bugün geliyor rin faaliyet sahalarım daraltır. Devlet rulmasına ve elektrik ve kömür gibi biî inkişaf birden duruverdi? Pek ka yal ilimler arasmda yer almış bir ede Mensucat Fabrikası sahiblerinden yorlardı. On adım ötedeki polis kulübebiyat ve edebiyat tarihi ilmi zaviyeesas ihtiyaçların müsaid fiatla ve kâfi Denizyolları İdaresinin istanbul vapuru ancak ticaret ve sanayi ihtiyaclanmn rışık ve çok taraflı bir sosyal davaya NUH NACİ YAZGAN'uı sinin etrafında dolaşan polis de hiç bugün saat 14 te batı Akdeniz seferinden sinden acaba ne gibi bir kıymet taşızararına olarak kredi temin edebilir. nisbette *teminini kolaylaştırmak üzere limanımıza döneeektir. Vapurla, Şimali ve yol açan bu sorguyu, bizi eninde ve yor? Bu kıymeti, yüksek öğrenim mü ruhuna ithaf edilmek üzere vefatıtun şüphesiz seyrüsefer memuru olmadığı Tasarruf sermayesinin devlet kasaları almacak tedbirlere gelir. Cenubî Amerikada, İngilterede tetkik ge7İsi sonunda politdkaya götüreceği için bukırkmcı gününe musadif 14 kasım cuma düşüncesile bu nizamsızlığa seyirci kaııa doğru akması; iş adamlarının daha yapan Teşkilâtlandırma Umum Müdürü Fa rada bırakmak mecburiyetindeyiz. esseselerinin verüni kâfi derecede göslıyordu. Bu derde esaslı bir çare bulaz kredi bulması, daha ağır faiz ödeİstihlâk sahasında ise, ucuzluk isüka. luk Sunterin başkanhğındaki heyet gelmek Yalnız şu kadar söyliyelim: Orta öğ termektedir. Politika havasının serinliğin günü, cuma namazını müteakıb Yeni camide Mevlidi Nebevî kıraat edilece mak lâzundır. den hemen istifade eden beş on edebirnesi ve işletme faaüyetinin daha güç metindeki tedbirlerin ekserisi tesirsiz tedir. retim müesseselerinde türkçenin graBir okuyucu, uzun bir yazı ile seyrüğinden merhumun dost ve yakmlarmın şarUarla karşılaşması demektir. Devlet veya mahzurludur. Istihlâkin tahdid eBir kadın, iki kadını yaraladı! raer ve edebiyaünın öğretilmesi isi, yat hocasının geçen ders yılı sonlarınborclarmın kabarması, istihsalin ihti dilmesi, halk arasında memnuniyetsizve arzu buyuran zevatın teşrifleri rica sefer işleri hakkında benimle derdleşiy^r da kaleme aldıkları rapor, 1939 şuraBakırköyde Osmaniye köyünde Halet to eksikliklerile kendi organik yapısı ve çareler gösteriyor. Yazdıklarmm yaclar nisbetinde inkişafını zorlaştırmak lik uyandınr ve mahrumiyetİCTe «ebe kağında S numaralı evde oturan Saadet adınçinde gözönüne alınmak lâzım gelir, sına muhtelif fakülteler tarafından su olunur. da bir kadın, kocasımn bir müddettenberi hepsi hakh ve makul. Derdleşmesinde, itibarile, ilerisi için mühim mahzurlar. biyet verir. İsraf aleyhindeki propanulan ve umumiyetle lise öğretimine Eşi Behice Yazgan münasebet peyda ettiği Kerime lsminde bir selim aklın gösterdiği yolda eğer dübana çatmağı da unutmadan, eski harf«rzeder. gandalar ise, itimadsızhk devam ettiği kadının Yeşilköydeki evine giderek onu bı zeltilecek taraf varsa ve bu hal salâhi taalluk eden raporlarm bir nevi mucib lerk ve ince bir yazı ile 7 kâğıd dolçakla müteaddid yerlerinden yaralamıştır. sebebler lâyihasıdır. Maarif VekâletiMUVAFFAKIYET AMİLÎ ve resmî teşekküller tasarrufa riayet Tasarrufunu âmme borclarma yatıran durmuş. Bu derdleşmeyi Yazı Işleri Saadet bu kavga sırasında Kerimenin kız yet sahiblerince ileri sürülüyorsa düvatandaş, zahmetsiz ve yüksek bir faiz gastermedikleri müddetçe beyhudedlr. kardeşi Bedriyeyi de göğsünden bıçaklamış zeltilmesi icab ederken fransızca, ingi nin bu lâyiha karşısında takındığı tamüdürümüze verdim; belki bir faydası MÜSTESNA ESERLER geliri elde etmek fırsatını bulur. Fakat Buna rağmen, bir çok memleketlerde, tır. Yaralılar Bakırköy Akıl Hastanesine ya lizce ve almanca gramerlerin okutul vır ise her türlü takdirin fevkindedir. olur düşüncesile neşreder. Filhakika şimdi muhtevasınm garabeti tırılmışlar, Saadet yakalanarak hakkında taâmme borclsrı günden güne kabardığı geçim movzuu ile meşgul makamlar Üniversal Müessesesinin vücude gemakta devam ettiği Türk mektebinden kibata başlanmıştır. ve bütçe varidatüe istikrazlarm faiz ve bilhassa istihlâk vaziyeti üz«rinde durtürkçe gracneri, «Osmanhca grameri> son günlerde herkesçe malucn olan tirdie. eserleri yaratıcı teknik ve amortismanlarını ödemek güçleştiği za maktadırlar. Maliy«yi ıslah etmek güç Profesör Mukbil Gökdoğan olduğu bahanesile kaldırıldı. Edebiyat «Türkçe Metinler» yerine, 19471948 yüksek sanat bakımından İsviçre saatman baş vurulacak tek bir çare vardır: bir iştir. Masraflardan indirmek teşebdersi, ilmi usulle anlaşılan ve tedricî ders yüından itibaren «tarih boyunca çiliğinin en büyük muvaffakıyet âmiAmerikaya gidiyor 40 hacı daha geldi güzel yazılar» geçmiş bulunuyor. Bu Para kıymetini düşürmek. Hükumetler büsleri, resmî dairelerin mukavemetile Teknik Üniversite profesfcrlerinden yüksek bir surette müesseselerimize yerleşmiş eser, maarif politikamızda hürriyet ve lidirler. îkl Lübnan uçağı ile dün yeniden fcırk ağır bir borc yükü altmda kaldıkları karşılaşmaktadır. İstihsali arttırmak ise, mühendi» Mukbil Gökdoğan, Birleşmij Mil olan şeklinden çıkarılarak liseyi ilk hacı gelmiştir. Hacılar portör muayenesine vakit, devalüasyona ve enfiâsyona mü zamana muhtacdır. Isühlâki daraltınak letler yapısında çalışmak ve meslekl tetkikSatış yeri: Eminönü Meydanı âbi tutulmak üzere Akıl Hastanesindeki Damekteb derekesine indiren bir zihni tbbiilik cereyanlarınm bulunduğu zaracaat ederler. Bu sayede âmme borc ve tevzi sistemini yeni csaslara göre lerde bulunmak üzere bugün tayyare İle Amemanlarda tecrübe görmüş, senelerce iyonlara sevkedilmişlerdir. ARLON Saat Mağazası yetle ele almdı. Üttelik işin içine günlarmm malî muvazene üzerindeki taz teşkilâtlandırmak, diğer tedbirlere nis rikaya gidecektir. yiki hissçdilir derecede hafiflemekle be betle, daha kolay gelmektedir." Fakat oraya geldiği raber, tasarruf sahiblerinin istikrazlara hâdisenin hakikî mahiyetini ihmal eden Yaşayan görür sırada, biletçinin C yatırmış oldukları sermayenin kıymeti verdiği istimdad işabu tecrübeler, henüz gayelerinden hayli de bir miktar azalır. Bütçe açıkl^rı, paretini nasılsa duyBu bir frenkçe söuzaktadırlar. Çünkü iktisadî istikrar, ra kıymeti ve fiat hareket'.eri üzerindamu| olacak ki, duzün türkçe tercümeki tesirleri dolayısile, ergeç geçim se her şeyden önce, malî muvazeneye bağrakhyor. Bizim kasidir. Bizde de buna lıdır. viyesinin düşmesine sebebiyet verir. dıncağızlar, fırsat bu benzer bir sürü söz Hayatı hakikaten ucuzlatmağı hedef tufırsattır, haydi bisvardır; ama, daha Gazeteciler Cemiyeti kongresi tan bir iktisad siyasetinin hareket nokmillâh diyip tatlı etraflıcadır ve daha İstanbul Gazeteciler Cemiyeti Bafkanlıgıntası bütçede muvazene teminidir. dan: canlarını tramvay«efradını cami, ağTürbe... Vatman, hususî arabasile şehir Cemiyetimizin fevkalâde kongresinin ikincl Bütçe muvazenesinin anahtarlarından dan dışarı atıyoryarını mâni» sözdür, süt yapmakta emsalimiz yok. Kaşann içinde keenne seyrana çıkmış. Kulağı, birini teşkil eden vergi siyaseti de, fi toplantısı yarınki 13/11/947 perşembc günü lar. Atıyorlar ama, manası da biraz de kurtlusu kalmadı, epey zamandır tüykim bilir kaç senedir talim ede ede büsııat 14 te cemiyet merkezinde yapılacaktır. lüsünü yiyoruz. Yalnız, bir acayib şeye atlar üzerinde tesir yaratır. İktisadî ha Gündemi evvelce ilân edilmi} olan bu topğişikçedir. tün musiki makamlarmdan dandanb şa meğer vatman, tahmin ettiklerinden de yatuı inkisam safhasını matrah olarak lantıda mevcudla iktifs edileceğinden sayın «Çok yaşayan mı daha rastladım ki, başınıza gelmediyse heserler yaratmağa ahşık ayağının çı ileri bir muzib zatmış. Maksadı, Çarşıalan vergiler; pahahlık üzerinde en az azamızın behemehal teşriflerlni bilhassa lica inanmazsınız. bilir, çok gezen mi» kardığı tempolu seste; arkadan çekilen kapıda durmak değil. duruyor gibi ya. akis uyandıran mükellefiyet nevileri ederiz. Pastırmanın makbul olmıyanı siniıli varmış. Bizimkiler, evcek tramvaydan zilin canhıraş sesini işitecek hali yok pıp azizlik etmekmiş. Biri yetmişini deriz. Böylece, çok dir. Bu tip vergilerin başlıca mahzuru, geçen, öteki neredeyse ona yetişmek gezenin çok yasayandan daha fazla şey sidir, malum. Bu sene, perakende pas yuvarlanmışlar. Bizira yaşlı kadmcağızların niyeti sermaye terakümünü güçleştirmeleridir. trmacılar, sinirli pastırma devrini mumbildiğini anlatmak isteriz. «Evcek» dememde asla mübalâğa yok. Türbede inmek. Ama, neylersiniz ki, üzere olan bizim hatuncağızlar. uçtu istihsal ve tedavül faaliyetini matrah Meğer ,darbı meseller de eskiyormuş; la aradıklarını söylüyorlar, kemiklisi İkisi de ev halkmdan, gayet yakmım dümen, niyetle kısmet arasında büyük uçtu ile, hop diye bindikleri tramvayittihaz edsn vasıtalı mükellefiyet sisteSatın almadan evvel mutlaka ikisi de yaşlı iki kadmcağız. bir fark bulunduğunu ille ispata ka dan, Çarşıkapıda, pof diye iniyorlar. onların da modası geçiyormuş. Çok ge icad edilmiş. mi he, pahalılığı arttırmak ve maliyetHani, padişaha, «belki derya tutuşa» Akşamm yedisinde, Bahçekapı dura rar veren vatmanm elinde. Zorla değil Yani düsüyorlar. Biribirinden kırk elli leri yükseltmek gibi bir netice husule ge zenin çok yasayandan fazla bildiği, arürir. Gümrük. musmele ve istihlâk verlık bir hakikat olmaktan çıktı. Şimdi, diyen şimdi çıkıp gelse de, pastırmanın ğından, sözümona tramvaya binmişier. ya, Türbede durmamağı aklına koy adım mesafe ile yerlere serilen bu 'ki kadın, etraftan koşuşan halkın yardıgileri maliyet unsurları arasında yer teklif isteyiniz. oturduğumuz yerde öyle şeyler görüyo kemiklisi de yapıldığını görse, derha". o O saatte, o yerden tramvaya binmedi muş. Ne: «Oğlum, burada ineceğiz, mile yanmı belini almağa uğraşarak duruver!> diyenleri dinliyor; ne, biletsözünü siler, unutturmağa çalışır, vealır. Ağır vasıtalı vergiler, şmaî istihnizse, bunun ne demek olduğunu bilruz ki eski zamanın, eli keşküllü, «açÇmar Han, Merkezbank karşısı çinin çektiği zil seslerine ltulak asıyor. yerden kalkarken, cokeyinin adına bisalde rasyonalizasyonun nihat faydasını ları ensesinde, diyar diyar gezen serseri rine, en olmıyacak şeye misal diye. bir mezsiniz. Kalabahk Galata. Telefon: 44087 Zil değil, davul çalsanız, o, bütün ma zim şehirde vatman denilen tekerlekli , öylesinedir ki, hiçdervişleri, bin yıl yaşasalar ve gezseler, kemikli pastırma mısraı koyardı. niaları yikıp geçmeği aklına koymuş küheylân, gene dan danlı musikisile Kayserilinin baş marifeti diye dil per bir ferdin iradesi bunun binde birine rastbyamazlar. azimli bir vatandaş olarak, burnunun etrafa neşe saçarak yoluna devam edisengi olan boyalı eşek, solda sıfır eîinde değildir; ayak Cihan garibelerle doldu. Mevcuda her dikine, gözünün gördüğü yere gitmek yor. lar yürümez, havada kaldı. gün yenileri ekleniyor. Bunları görmek tedir. Bir tek vazifesi var. Dümeni eliBiziın ihtiyarlarm biri, bİT haftadır, sallanır; kalabahk. için zahmet edip yerinden kımıldamağa Ko Vadis? ne verilmiş bozuk düzen bu kara pe hâlâ başındaki şişin ağrısını geçiremeHER G Ü N YEN İ L İ K bir a n hevengi gibi. hacet yok. Doğmalarile ayağımıza kamisinin bedbaht yolcularını, onların di di. Öteki. hâlâ belini uğuşturmakla uğuldıya vızıldıya, İNGJÜZ DORMEUİL ( dar gelmeleri bir oluyor. Yünlü Kumaslar Kadınlar tramvaya önden mi binmtli, kendi topyekun kuvvetile havadan ge ledikleri yere değil, kendi dilediği ye meşgul. Tahkikat devam ediyor. Küre götürmek. îçeride halk biribirini heylân ne âlemde bilmem, belki eıân FRANSIZ RODİER l Yeni Desen Renkler Amerika, bu garibeleri en bol yumurt arkadan mı binmeli bikâyesi münasebe çerek tramvaya konar. Et makinesinden, lıyan memleket olmak şöhretini hâlâ tile yazdığım yazıya, karilerimden çok içerideki halezonun kuvvetile itilip çı yese, o oralı değil. Kulağı kendi dan kosuyordur. damndan başka bir sey işitmiyor. nazik bir bayanın, tevazuundan dolayı Bu, sayısını bümediğim tramvayların kaybetmedi. kan kıyma, ancak bu kadar iradesizuir. imzasız mektubla mukabele ettiği günün Mumaileyhin, bir eski zaman harb keza sayısını bilmediğim celâdetli vatAma, son yıllarda, acayib şeyler lcad akşamı, bizim evde aynı bahis sçıldı. Bizimkiler de, bu uğultulu kalabalı arabası sürercesine heybet ve azametle manlarmdan, standard bir örnektir Sultanhamam 11 13 Tel: 22974 etmek bakımından, biz de Yeni Dünya Ev halkı, şu kestirme cevabı verciiler: ğın ağuşuna düşünce, Arab halayık ku yürüttüğü tramvay şaha kalkmış bir Şehrin bu eli manivelâlı Bolu beyya j'aklaştık dersem inanın. Bizimkisi, Kadınlar tramvaya önden de bincağmda giden bohça gibi, taşınarak tram azgm beygir şuursuzıuğile Türbe du lerine: vayın için;'e EOIU^U almıçlar. kökü Alman icadı olan ersatz sahasm memeli, arkadan da! rağını geçiyor, Çarşıkapıya doğru, do Ko vadis vatman paşa? da acayiblik. Barsaktan tereyağı. sudan Diyecek bir ses yok mu? Şirkeci, Şalkımsöğüd, Şuİtanabmed, ludizgin atılıyor. Meğer, bu keşip atmaça kaıarm sebebi Tedrisatınııt Durumu Fındtkoğlu 12 değil 52 ! Bir karümiz, mart zarfmdaki vesaiti nakliye kazalannın istatistiğini yapmıştır Şehrin kömür durumu Hamdi Varoğlu Yazan: MERİNOS YÜNÜ E R G Ö N LTD. den S T 0 K ' da