Katalog

VİTAMİNLİ yegâne kuvvet GIDAS! u m h u r iyet 23 üncü yı! Sayı: 8054 KURUCUSU :YUNUS NADÎ Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: tstanbul No. 248 Telefonlan ümuml Santral Numarası: 24298. Yazı Isleri: 24299. Matbaa: 24290. r Andre Mföf 6ı?nin şaheseri f İKLİMLER flamdi Varoğln nun, eşsız kalemıle dılımıze çevrılmıştır Dunyanın butun dıllerıne tercume edden en meşhur ve hıssî romanıdır. 150 kuruş. Pazar 1S Ocak 1947 C. H. P. Büytik Divanı salıya tekrar toplanacak Divan goröşaeleri D. P. mahfillerinde büyük bir alâka uyandırdı, Hiknet Bayur, makalesinde, C. H. P. nin ıslahatçılara karşı urkntme siyasasından vazgeçmek zorunda kaldığım kaydediyor t><^ V ' &&* V. AHMED HALİD Kitabevi J Dünkü toplantıda görüşmelerin geniş bir mahiyet aldığı belirtiliyor 4f.v \ Türkiye Irak arasında yapılan andlapalar Irak Başbakanı, andlaşmalarm herhangi bir blokla veya dış siyasetle ilgisi yoktur, diyor İngiliz • Irak ittiCakının, Irakın normal nnnasebetl'rîne engel olduğunu belîrten Mwi Said Paşa yeni bir andlaşma yapıbaası lüzumanıı ileri süröyor Batdad 18 (AP) Bugün beyanatta bulunan Irak Başbakanı Nurt Said Pasa, Ingillz Irak ittlfakınm «Irakın nonnal münasebetlerlne engel oldugunu ve mümkün oldugu takdirde bunun ye'ine daha lyi blr andlaşma lkame edllmeslnln lazım geldl§lnl> soylenüş, Surlyenln tam blr bağımsazlığa kavuştuğunu ve Mısınn daha iyl bir andlaşma yapmaga çalıstıgım belirtmlştdr Nuri Said Paşa, Pransanin Tunus, ezajir ve Fas üzenndekl hâkimiyetlnl «istlsmar ve emperyallzmin haklkl bir remzl> olarak vasıîlandırmıştır. Başbakan, Irak ve Türklye arasında her hangi bir sl>asî andlaşma yapüdıgını tekzib etmış ve ezcumle şunlan soylemlştir: « Ben sadece Irak ve Türkiye arasmda dogrudan doğruja münasebetlerle llgili andlaşmalar müzakere ettim BurJann her hangl bir blokla veya dış sîyaseUe ilgisi yoktur > Irakın hükumet nıerkezj Bağdadda İngiliz knrvefleri Cnmhuriyet Halk Partisi Büyük Divanında Baskan vekilı Şukru Saracoğlu, Meclis ReUi General Kâzım Karabekir, Baçbakan Receb Peker ve Bakanlar Şekil mi? Rnlı mn? T eminath bir hurriyet Tejimine geçmcraizi sağlıyacak olan kanunî değişikllkler Halk Fartiü yazarlan faziaca korkutnyor. Çok partali sistemin gerektırdiği temel yenılikleri kabul etmeğe bn arkadaşlar bir turlu ran olamıyorlar. Ileri surdukleri deliller arasmda bir tanesi var ki, dıkkatle uzerinde durulacak kadar muhimdir. Halkçı arkadaşlar şojle duşunuyor: « Dunya sulhu henuz kurulmus olmaktan uzaktır. Etrafunızda karanlık bulutlar var. Bnnlar tamamile dağılraadan iç politika sahasında kendimiri bir takım maceralara atmak tehlikelidir. Acele etmi>elim. Zamanla bunjcmizi kuvvetlendirir, demokrasi yolunda adıra adun ilerleriz!» Baa Halk Partili arkadaşların tfmdi ağidarından çıkardıklan bu duşunceyi, bundan tam bir buçuk yıl once, San Francisco konferansına gidilirken biz burada uzun boylu mudafaa etmiştik. Fakat bizim o zamanki müdafaamızla Halkçı arkadaşların simdıki du?uncesi arasında, esasa dokunacak kadar goze çarpan bir renk farkı vardır. Ona kıeaca ışaret edelun. O devirde daba Demokrat Partinm adı bile orlada yokken, bir gun tepeden inercesine bir emirle ortalığa aeajib bir hurriyet havası yajılıverdi idi. Aylarca kapab. kalmış gazetelere yirmi dort saat içinde yeniden çıkma musaadesi verildi. Bırkaç gun şojle sesini ayarlar gibi, kendıne çeki düzen verir gibi halifçe oksurerek ortalığı kolaçan eden her cinsten, her mezhebden muhalıf jazarlar, narayı basıuakta gecikmediler. Kararnamelerden kamınlara, hukumetten Meclıse kadar he» şeye taarruz ediliyor, bn hurriyeti demokrasi zaierine borclu olduğumuz, eğer gerekli değişitlikler yapılmazsa bunu hukumete yabancı devletlerin zorla yapüracagı yanlıyordn. Bu haysiyet farıa taarruzlara karşı, aklı başında her memteket yazan g'bi, elimden geldiği kadar mucadele ederken, bir yandan da hukumetin ve partınin dikkatini çekmeğe salıw°r * e W " le diyordum: « Harb biüneıniştir. Tann ne olacağını büemeyiz. Etrafunızdaki kara bulutlar dağılraadıkça San Francisco'ya uymak hevesile rejımimiz uzerinde rotuş!ara kalkışmıyahm; millî menfaatlerimiz bakımından tehlikeli olur.» O zaman beni ne hukumetten, ne de partiden kimse dinlemedi. Apn soknluk pohtıkası guden gazeteler taşlanıp matLaalan, makineleri parsalandıktan sonra o tepeden inme hurriyet havası gene ortalıkta esmeğe devam etti. Bu hurriyetın sağlam bir teminatı yoktu. Esas kanunlarunızda hukumet otoritesini luzufnundan faıla payandalıyan antıdenıokratık kanunlar da yururlukten kaldırılmamışh. Celâl Bayarın partisi i;te bu »artlar altında kuıuldu. O zamandanberl ileri bir demokrasi idaresine yaklaşmamıa gerektirecek pek az gayret harcanmış ve bu hususta henıen hiçblt iş başarılamanuştır. Seçun Kanunu eksik ve cılızdır. Matbuat Kanununun ellinci maddesi kaldırılmış, fakat hukumetin eline istediği gazeteyi istediği zaman mahvedebilecek bir baska kanun snnulmuştur. «Iskân Kanunu» gibi, «Polis Vazife ve Salâhiyet Kanu Ankara 18 (Telefonla) C. H. P. büyuk divanı bugun saat 15 te Parti Gen«l Sekreterliğınde Parti Ba?kan vekili Şukrü Saracoğlunun başkanlığında toplandı ve geç vakte kadar gorüpnelerde bulundu. Büyuk divan sab sabahı saat on buçukta tekrar toplasarak murakerelere devam edeoektir. Bugünkü içtimadan sonra, yukarıya kaydettiğlm malumatı Ihtiva eden kısa blr teblig oeşrolundu. Goruşulen mevzular fizerinde sıkı bir ketumlyete itına ile devam edilmekle beraber anlaşılan cihet, divanı meşgul eden meselelerin verilen takrirlerde ıleri surülen noktalan aşmış v* çumullenmis olmasıdrr. Bu toplantı C. H. P. ndeki bazı müşküllerin gozd«n g«çirılmesine de vesıle olmuştur. Bu arada Parti müfettişleri ve Halkevleri konusunda da bararetli goriışmeler cereyan etaniştir. Divan üyeleri bugunku oturum dolayıcdl« de g5r0am«lerin memnuBİyet verici bir seyir takib etmekte olduğuhu ıf«de ile iktifa «tmektedirler. Takrır sahıbleri Hamdullah Supbi Tanrıöver, Muhlddin Baha Pars, Şeref Ulug ve Fahri Kurtuluf bugünkü oturumda da bulunmuşlardır. Salı sabahı yapılacak oturumun, göndemde olan i^ler dolaytsıle yapılan toplantüarın sonunu teşkil edeoeği muhakkak gibidir. Salı akşanu neşredüecek olan teblığde varılan kararlara daır muhtasar da olsa bazı açıklamalarda bulunulacaktır. "D. P. nin değişmez yota» Fuad Köprülü son neşriyata cevab veriyor D.P. Divan görüşmelerîni alâka fle takib «diyor Ankara 18 (Telefonla) Buyük Parti divanı bılhassa muhun meseleler üzeS. 3, Sfl. 2 de Çaldaris kabînesinin mevkii sarsıldı Gunatas yeni kabinenin kurolması içitt muhalefet liderlerile görüşmeler yapıyor Atina 18 (Hususî mvıhablrimiaden) Kabine buhranı tekrar başgöstennlştlr. Gonatas ve Aleksandrls, Başbakan Çaldarlse blr mektub yollıyarak, bugünkü kritık vaayetln lcai ettlrdiü müll blrlik kablDesinin kurulmasını kolaylaştırma. uzere çekilmesini lstemişlerdlr. Çaldarıs, parlamentonun vereceğl karara lntizaren, pazartesiye kadar mevklıni muhafaza edece&l cevabını vermlîtir. Çaldaristlerln, ekseriyett arük ellerınde tutmadıklan tahmln edilmektedir. Gonataa, yenl kabinenin fcurulması hakkında, Sofulls haric, muhalefet liderlerile görüşmeler yapmıştır. ZAR1FIS Dün alh Bakan istifa etti Londra 18 (a a.) Yunan kabmesînden alb Bakan bugün ıstıfa etmışür. Bu vstıfalar, genış esasa dayanan bir kabinenin teslsınl sağlam ak yolunda sarfedılen gayretlerin netioesıdır. Yunan parlâmentosu, 6 haftalıi bir aradan sonra perşembe günü toplandıgı zaman oturum hemen pazartesiye bııakılmıştJ. Arkaaı Sa. 3, Sü. 2 de Fuad Kopruia Ankara 18 (Telefonla) Fuad Koprülu «Kuvvet» garetesinin yannki (bugunku) say^ında çıkacak olan «Demokrat Partinm değişmez yolu» baslıklı başyazısında ezcumle dıyor ki: «Demokrat Parti hesabma su dheü memnunıyetle kaydetmek icab eder kı memleketın umuml efkârı kongrenın faaliyet tarztndan ve aldığı kararlardan mecnnıaıdur. Kongre hakkında umumî efkânn bojle çok muspet bir kanaat izhar etmesme mukabıl ıktidar partisine Arkası S. 3, Su. 3 te Tütün satışlarından kesilen yüzde beşler Tntün müstahsilleri rızaları alınmadan Tütüncüler Bankası için kesilen yüzde beşlere itiraz ediyorlar îzmlr 18 (Telefonla) Ttttün müstahsilleri aralannda toplanarak tütün sataşlanndan yüzde beş kesilmek suretilftj. Tütüncüler Bankasına hijsedar olmâfcn, şahsl mm afakatleri alınmadan kendllerine kanunl blr mecburıyet çekllnde yükletilmlş olmaanı protesto etmektedirler. Blrincl ve lklnci Gâvurköy bölgesine dahil köylerden Devlet Baskanlıgına ve Ticaret Bakanlı|ına telgraflar çekılerek bu cıhet b°llrtilmİ5 ve şimdıye kadar çekllen paraların ladesl lstenilmlştir. Oumaovası tütttncüleri namına gezete lere gönderilen bir mektubda, Ticaret Bakanlıgımn Tütüncüler Bankasa haklnnda hszırladıtı tasarı MÜlet Mecllsinds göriîşültı»den, tasannm mahiyeti hakkında tütün müstahsillne malumat verllmeden ve nzalan alınmadan kendi paralarının yuzde beşi kesilmesl İçin emir verilmesine hayret edilmekte, bankay* ortak olmak ve olmamak lstlyenlerin serbest bırakılması istenmefctedlr. Tütüncüler şöyle demektedırler: «Zorla ortaklaşma şekll bizlm artık tahammul edemıyeceğımiz şeydir. Bu sene, henuz toprak mahsullerl vergisınden kurtulduk derien, başımıza yeni bir vergi çikarılmasın > Cumaovası tütun zürraı namına seksen imza 11e çekilen bir telgrafta da, kesilmekte olan yuzde beşlenn iadesl istenmektedlr. ArJcaat S. 3, Sü. S te Ürdün Kralının seyahati Suriye bast^ı Ankarada yapılan dosllnk andiaşmasını tenkid ediyor Londra 18 (A, P ) «Tass» Ajansmıtı Beyruttan bıldırdiğı ve Londradaki «Sovyet monıtoru» nun yayınlad'ğı haberlere gore, Surıye basıru, Urdun Krah Abdullahın Turkıye seyahatıle, ı'<i memleket arasmda yapılan dostluk andlaşmasmı tenkid etmeıttedır «El Yaksad» gazetesı ezcumle şunlan yazmıstır «Haşimî hanedanından bir krahn yabancılar hızmetınde oluşuna ve A'a a devletlerinın ımhasma yol açacak mahıyettekl yabancı plânlarına yardım eciçıne teessuf etmekteyız Kral Abdullaa Arab mılletıne karşı en ufak bir se\,j»i ve samımıyet hıssı beslemış olsaydı, Arab memleketlerme teveccuh eder ve onlarla birlıkte, Turkıye ve Doçu blokuna karşı muşterek bir cephe tesıs Arkasi Sa 3. Sü. 6 da istanbul takımı Peşteyi 5 4 yendi r Nuallîmİer Yardımlaşma Blriiğl kongresi Dün Eminönü Halkevinde yapılan toplantı hararetli oldu Hava Knrnmn Genel Merkez Kurulu toplandı Gelirde, geçen seneye naza. ran, bir milyon lirayı aşan bir azalma görüldü Ankara 18 (a a ) Turk Hava Kunımu, genel m°rkez kurulu, bugün saat 10 da Bıngol mılleUekılı ve Bujuk Millet M^chsı Başkan vekıllerınden Perıdun Fıfcri DUşünselin başıcanlığında, Istanbul Peşte muhtelit takımları dün Şeref stadında karşılaşmışlardır. istanbul takımı maçı 5 4 kazanmıştır Genelkurmay lkmci Başkanı KorgeneNADIR NADI S. 3, Sü. 5 U & 3, SS. 4 U Yukarıkj resımde istanbul muhtebti kaleçisıni bir gol kurtanrken gostermektedır. Maçm tafıslâtı 4 uncü sahıfemizdedır, istanbul Muallımler Yardımlaşma mcsı okunmuş, soz alan oğretmen Bırlığının kongresı dun Emınonu Hal nan Sarıer demıştır kı. kevmde 3040 azamn ıştırakJe yapıl< Nızamnamenın bır rr.addesLnd« mıştır. K^ngreyı ıdare edecek zevatm t«ı>bıt edüen cemıyet gayesı 1936 Veseçunlerım takıben, Bırlığm nızamna Arkası S. 3, Su. 7 de •*