Katalog

PİHİNMUBUBAT 4 ^ " U N L A R I avrunı/ıvn saf^iemiz ALBAYRAK ? r MÜJ Sabırsızlıkla men •• Tam YOĞURTEflRRllZ \J 23 üncü yı! Sayı: 8046 KURUCUSU.'YUNUS NADİ Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: tstanbul No. 246 Telefonlar: ümumî Santral Numarası: 24298. Yazı Ialeri: 24299. Matbaa: 24290. üumartesi 11 Ocak 1947 piyasaya arzedilmiştir. Satıcıîanmızdan arayınız, EKŞ1NOZLU A. HALÎD j D.P. Büyük Kongresi Aziz misafirimiz bugün bu sabah sona er Ankaradan aynhyor Kongrede son sahne: Reis, «Birinci kongrenin en büyük karan olan Ana Davalar Komisyonunun kararlarmi reye koyuyorum)) dedi, bütün eller kalktı Konuşmalar büyük bir heyecaıt içinde Urdün Kralınm yabancı basma sabah saat iiç buçuğa kadar sürdü Türk Arab bloku hakkmda dünkü mtihîm demeci Başkatılık ve Nerkez İdare Kurulu seçiminin sonu bugün alınacak Dün üç komisyonun raporu göriişüldü, bilhassa varidat meselesi etrafında tartışmalar oldu, bir aza, parti bütçesindeki açığı cebinden çıkardığı 2700 lira ile kapattı Ankara 10 (Telefonla) Demokrat Parti umumî kongresinin dördüncü günü çetin ve hararetli müzakereler arasında sabahın erken saatlerine kadar devam etti. Bugün d« sabahm en erk^n saatlerinde üyeler salonu doldurmuşlardı. Dinleyici locaları her günkü gibi kalababkü. Celse, baakan vekÜi Fevzi Lutfi Karaosmanoğlunun başkanlığında açıldıktan sonra evvelâ geçen seney* aid bütçe okundu. Raporda; bu seneye 2787 lıralık borç aktanldığı ve 1947 tahsisatının 130980 lira olarak tahmin edildiği bildiriliyordu. Bazı delegeder hesab komisyonu raporu uzerine söz alarak genel sekreter maaşınm artUnlmasiBi; ülerden teberru mahiyetinde bir defaya mahsus olarak alınacak para ile merkezde bir parti binası yapılmsmı tekiif ettiler. Rapor Belediye lecfanlerl ittifakla kabul olunduktan Arkast Sa. 2, Sü. 4 u tiüyuk Cumhur Ba^kammıza bir şatranc takıraı hediye gelirmişlerdir. Resim iki l>evlct Reisirü Çonkaya köfkünde verilen çayda bu takunla çatranc oynarlarken gösterijor. Seyirciler Demokrat Parti Başkanı Celâl Bayar, General Kânm Karabekir ve General Cemil Cahid Toydemirdir içinde istihdad , alışıpalarının sonuna varan ilk büyük demokrat konçresi, bir . sijasî parti (oplantısmdan zijade bir kurucu meclis, franSi7a tabirile bir constinıante toplantısına benzedi. Gerçekten, beşta açış ııutkunu okınan Celâl Bayar olmak iizere, kongre boyunca soz alıp kürsüje çıkan butün hatibler, hep Anajasamırla ilgili bahislere dokunduiar. Seçim Kanumıııun değiştirilmesi, kaç vatandaş başına hir milletvekili düşmesi. ikinci bir Meclise lüzum olap olmadığı, Cumhıır BasUanınm dunınsu gibi mevzvlar, demokratların kongresine hemen baştan başa hâkim oldu. Bu arada romanük bir hürriyetin hasrctini ifadeye çalışan uzunbo.vlu çairane \e lirik sozter de dinledik. Milbağıran hatiblerin ortaya attıklan iddialarla, o iddialarm kalıbını teşkil eden nutuklar, bir jabancı için pek şaşırtıcı bir te7ad manrarası gösteriyordıı. Meseîâ, bir hatib, yirmi üç yıldanberi meır,l"':eti tacsız hükıimdarlarm idare ettiğini, bir başkası da aynı müddet larfında milleti kızıl sultanların ezdiğini söylcdi. Çok çirkin bulduğumuz bn sözler, kendi kendileruıi jalanlıjan birer manasi/hk vesikasından başka bir şey saj ılamaziar. Tacsız sultanlar, kızıl hükümdarlar devrinde yaşı>orsak, bu sözleri açıkça söylemeye kim cesaret edebilirdi? Bu gibi cümlelerin korkusuzca sarfedihliği bir memlekette bnhmduğumura göre bir istibdad rejiminin elimizi kclumuzu bağladığından nasıl şikâyet edebiliriz? Atatürk, büjüğü ile, küçüğü ile bütün Türk miletimn yüıekten ve hayranhkla bağlandığı bir kahramandır. Ona karşı harekete geçen kötü bir dili, onun hatjrasma savrnlan bir hakareti, biz, topjekun Türklük dünyasım hedef tutuyor sayacak kadar Atamıza bağlıyırdır. Bınunla beraber, demokrat kongresinde o kdtü sözleri sğızlanndan kaçıran bedbîht adamlara burada şimdilik knmıyacağız. Mesleğimiz, hâdiselerin içümaî sebeblsnni aramamızı, onları mümkün mertebe objektif bir görüşle tahlil ederek derdleri ve yaralan ortaya dökmeınizi icab eüirijor. Demokraside herkes ağnna geleni uluorta söyler; bundan bir fayda çıktığı şimdiye kadar görülmemisür. Ancak bazı insanlar, metanetlerini koruyarak hakikatleri araştırmaya çaîışırlar. Bunlar sözlerini halka duynrabilirlerse doğru yol tutulımıs olur. Aksi takdirde hürriyet rejimi, yeryüzündeki idare şekUlerinin en berbadı haline gelmeye mahkumdur. Tarihte ve etrafunızda bunun misallerini istediğim"z kadar bulabilirk. ^ nff^r perşembe itefık ıvoraltan, ıufı . lı:ce ve Uıkmet Bayur kongrede hatibleri diıılcıIerkcn Ankara, 10 (Telefonla) Demokrat Partimn tlfc büyük kongresi sona eriyor. Bugün sabah tekizden yeee çeç vakte kadar devam edtn toplanttnın bilhassa akşamki cel»e«i çok hararetli ve nümoyijli oldu. Bunun sebebi program komisyonu raporunun müzakereye konmasıdır. Bilindiği gibi bu komisyon Adnan Menderesin baskanhğı alUnda çalışmif ve miihim bazı esasları tesbit edip teklif halinde umumî heyete arzetmiştir. 1% Divanı toplaıtıyor Aııkaraclaıı ııotlar ve uldıiğü zaman da, vakitsiz öldü, diye bıitün bir TJiiileti uzuntude h\rakvr. Amerika gibi bir yerde btle Roosevelt dört devre mütemadiyen Cumhur Başkanı seçilmedi mi? Mdletin sevgi ve itimad tezahurlerini bu netıi kanunlarla jrenlemeye çal\şmak beyhudedir. Difler bir teklifte âyan mecltst gibi ifctnei bir meclis kurulman istentyor. Olabılir. Bir üçünciısıi: Bakanlar mutlaka •milletvekillerinden seçttmemeîidir. Bu da, belki, tatbik edilebüir bir fikirdir. Fakat Demokrat Partinin programına *devlet tucıar olamaz* «özünün üâvesi teklifi azçok m&nasız görülüyor. Devlet niçin tüccar olomasın? Ticaret ayıb ve abes bir §ey değildir. Haytr, hayır; devlet tüccor olsun; yalnız dürüst, vicdanlı ve halis bir tiiecar. Bütün kusurlartna ve eksiklerine rağmen Toplantıya Şükrü Saracoğlu riyaset edecek, Genel Başkan ınönünün riyaset etmemesi bazı tefsirlere yol açtı Ankara 10 (a a.) Haşiml Ürdün Krah Majeste Abdullah bugun maiyetlerile birlikte cuma namaaını Hacıbayrsmd» kıiaB^lflirdır. Bttyttk mlsafirimia camıden ayrılıçlarmda meydan ve caddeyl dolduran çok kalabalık halkın lçten tezahürlerlle s«lâmlannuşlaxdır. Feridun Erkinin ziyafe'J Ankare 10 (a a ) Haşiml Ürdün Kralı Majeste Abdullah sereîıne bu n i şam Dis İşleri Bakanhğı Gtenel KâüW Feridun Cemal Erkin tarafıhdan Marmara köşlrtftıde hususl bir akşam zlyafetl veritaiştir. Ankara 10 (Telefonla) Urdün Kralı Abdullah Hazretleri bugün, cuma n a cnazından sonra, oteldeki dairelerine dönerek bir müddet istirahat etmişlerdir. Arkası Sa. 3. Sü. 2 de Kralm yabancı basma demeci Yapdması istenuen değişikliklerin bir ktsmı hakıkaten makv.1 ve Ijiîutnludur, bir ktsmt da tamamile manUksız ve lüzumsuz. bîeselâ Cumhur Reisi iki devreden, yani sekiz seneden jazla bir mriddet için seçilemesin deniyor. Niçin? Beili degil. Ktmt adam vardır, ju veya bu şeküde det'îet reisîiğine seçilir. Kendisine iki kocaman devre değü, iîei gün bile tahammül güç olur. Diğer tara/tan bir baska adam çıfcabiltr ki hayatınm »onuna kadar Cumhur Baskant olur Ruslara göre Bogazların tarihçesi Bir Rus tarhiçisi, konferansında Afatürkîin istnini de mevzuu bahsediyor Amerikaıt ordusu Orduya bütçenin üçte biri tahsis ediliyor D. N. ArkaJto S. 3, Sü. 5 te Demokrat kongresinde açı|a vnnılan şikjyetlerin sebebi bence bir kararsızlık buhranınm neticeleridir. San Francisco konferansındanberi geliştinneğe çalışüğunız demokratik nizam, Halk Partisinden ziyade Sayın Inönünün arzu ve isteğinden kuvvet almışrır. Halk Parfisine bağh birçok yazarlar bn hakikati laman zaman tekrarlamışlardır. Devletimizin iuruluş bünyesi zaten aslında demokratikti. Büyük Atatürk millethnizi daima ileri demokrasi hedefine yaklaştırmak istiyordu. Baslangıcda kendisine (Itaydıhayat) şartile Cumhur Reisliği teklif edildiği halde bu antidemokratik düşünceyı o zaman şiddetle reddetmisti. Bugün Halk Partisi tarafından Meclis Başkanlığtna kadar yükseltilen aykrn zihniyetli mnhaliflerini vaktile yenerek, bazan hattâ zor kullanarak inkılâb yolunda yürüyen Atatürk, ne yaphysa bepsini bu nıilletin daha ileri bir seviyeye ulaeması için göze almıştı. ikinci Cihan Harbinden sonra yeni b» demokratik hamleye teşebbüs etmcmizjn 6irası geldiğine hükmeden Sayın Inönü, siyasî bünyemizi bugün içinde bulnndugıımuz istikamete yöneltti. 21 ternmuı seçimlerinden önce, Anayasamıza az çok «ykırı kaçan bazı kanunlar değistirîldı Geri kalanmm da sonradan değiştirileffji vâdcdildi. FaKat Meclis ço5un!ııeumı elinde tuBir tutun ücpobiınun ıç gıirünüşü tnn Halk Parü'i, bu hi!=mta, doSrusu pek hevesli görünıniıynr. Değiştirilecegi Izmir 10 (Telefonla) Bu akşarna yuk müstahsillerin ehndekıler harıc oBöjlcnen kanunlardan bü?oğuna hâlâ el kadar yapüan tütün satışları 12 600.000 larak birinci nevi tütünlerin satılması NADlR NADİ kiloyu bulmuş; daha ıyi fiatiara mti hemen ht'men bitmiş gıbidir. Fevziköy, S. 3, Sü, 2 de Arkası S. 3, Sü. 4 te zaren tütunünü satmak istemiyen bü Ege tütün piyasasınâa yapılan dedikodular Yerli Ürünler Şirketinin Demokratlara aid tütünleri satın almadığı iddia edilîyor Washington 10 (A.P.) Temmuz aymda başlayacak olan yeni malî sene bütçesi için Kongreye bazı tavsiyelerde bulunan Başkan Truman, Amerikan silâhJU kuvveüerinin masraflarmı karşılamak üzere 11 milyar 81 milyon dolar Sovyetlere göre, Süveyş ile tahsisat kabulünü ktemiştir. Bu rakam millî bütçenin takriben üçte biri kadar Panama, milletîeraratı bir "lup tahsisat komisyonu başkanı Newduruma sokulmalı York mebust. Robert Tsbor'un gerak C. H. P. tJencl Iseljeteri Hilmi Uran ve D. P. Mwlis Grnpu Başkanı Fuad ordu, gerek bahriye 'htiyaçları için tdcMoskova 10 (A.P.) Doktor R. P. Köprülü, Ürdün Kralı şerefine İnönü tarafandan verilen çayda görüşürlerken üf ettiği 8 milyar dolardan takıiben Milkr, Moskovada verdiği bir konfeAnkara, 10 (Telefoala) Cumnuri üyeleri dahildir. Bu defa toplantıya ge yüzde kırk fazladır. ransta Rusyanuı Boğazlan Türkiye ile yet Halk Partisi büyük divanı; Parti nel başkan vekili Şukrü Saracoğlu riBaşkan, millî savunma için ileri sürbirlikte kontrol etmek hususundaki ar Genel Başkan vekıli Şükrü Saracoğlu düğü tahminî masrafm «yüksek» olduyaset edecektir. zularmı tekrarlamış ve bu meselenin üç tarafından önümüzeki perşembe günü Arkan S. 3. Sü. 3 te Arkası S. 3, Sü. 4 te devir geçlrmi? olduğunu söylemijtir. için toplantıya çağınlmışür. Büyük KuBirinci devlr on dokuzuccu asnn İlk rultaydanberi C. H. P. nin en yetkili yarısıdır ki, yabancılarm mndahalesi uzvu olan divana; gencl başkan veya olmadan iki tarafın her ç«yi kararlaş vekili; Bakanlar Kuruluna dahil C. H. tirdığı devirdir. İkincisi: Atatürkün ke P. li milletvekilleri; Büyük Mıllet Mecmalıle takdir etmiş oldıığu gibi Tür lisi Başkanı (bittabi C. H. P. li ise); kiye ve Rusya için en elverişli statü parti merkez idare kurulu üyelcri ve de\Tİdir. Uçüncüsü: Türkiyenin kendi C. H. P. Meclis Grupu idare kurulu m«nfaatlerini değil, tngiliz ve AmeriIktisadcdar fikirlerini söylemeye devam ediyorlar: «Ecnebi kan mürtecilerin menfaatlerini gözettimütehassıslar, şarab Türkiyeyi ihya edebilir, ckrlerken, bir ği ve Ruslarm tekliflerini reddettıği demilyarlık bütçesi olan bir h ükumetin yalnız peşin birkaç virdir. milyon için şarabı himayeden vazgeçmesi şasılacak şeydir!» Arkası Sa 3, S~ ? <?• Rakıyı ucuzlatmıyalıml Fransada yeni bir hükumet buhram Parib 10 (A.P.) Pransız komünist pa'tisı bir beyanname yayınlıyarak gelecck perşembe gunü istıfa edecek olan Lcn Blum kabinesinin esas kabine olarak talmasına kat'iyetle muhalif bu!undu|unu bildirmiştlr. Beyannamede bj'ia matuf hareketlerln komünlstleri !',b.r.pye almamak gayesils yapıld'.gı oe"ı:tılmektedir. Bu beyanname Blum istifa ettikt'în sonra Fiansada yeni bır sıyasi buhranın bdşlıyacağını gostermesteclir. Blum'ün ist:f.sından ıkı gün sonıa parlamentoda cuınhur başkanı seçileceitir. Bürhan Cahid ve Senihi Yürüten Tutanaklan Inceleme Komisyonu, iki demokratın milletvekilliklerme mâni bir hallerini görmedi Ankara, 10 (Telefonla) Meclis tutanaklan inceleme komisyonu bugün toplanmışsa da ekseriyet olmadığından dağılmıştır. Komisyon, eskişt'hir mılletvekili Kemal Zeytınoğlu hakkındaki ıtirazı tetkık edecekti. Komisyon umumî heyeti pazartesi günu te'krar toplaracaktır. Burhan Cahıd Morkaya ve Senihi Yüruten hakkında uzayıp gittiğinden şikâyet edılen tetkıkler tamam"" netıcelcnmı^tir. Hususî olarak öğreniığıme gore hcr iki milletvekıli hakkm daki ıhbarda ileri surulen mahkumıyc, meseleleri teeyyüd etmemış ve mılletvekiliıklerine mâni bir hallerı görülmemiştır. Bütün zaıarla^ından baska rakı büyük tesisat ve geniş masraflar istiyen bir içkidir. İşte Paşabahçe Rakı Fabrikasından bir görijnüş Jazu\ 2 nci M