Katalog

r Prof. Dr. Fuad Köprülü FVZULİ Divan edebiyatı antolojisinden olan bu eserde şairin hayatı, eserleri ve divanından en seçme parçalar yaalmıştır. 50 kuruş. Ahmed Halid Kitabevi Yeni yıl btttçesi Yunanistanda dahilı harb bin kişi çarpışıyor Yeni bütçe ile ilgili bazı malî kanunlar da hazırlanmakta, Barem Kanunu üzerinde de Londra, hükumet kuvvetlerine karşı harbeden esaslı bir tetkike girişilmiş buluntılmaktadır müfrît solcularm Yugoslav ve Bulgar Anlaşılmaz bir ferahlık areşal Stalin'in Sunday Times gazetesine verdiği beyanat Pariste ve Lon. drada neden bu kadar lerahlatıcı bir hava nyandırdı, doğrusu anhyamadım. Sayın Sovyet Şefi vakıâ çok konuşmaktan zevk alan bir adanı olarak tanınmamışür. Onun muhabirlerle göriiş. mesi, gazetelere demecler vermesi sık sık görülen hâdiselerden değildir. Bu İtibarla »on beyanatını azınısamağa yer yoktur. Elbette bir düşündüğü var ki sayın Mareşal, Snnday Times muhabirini huzuruna kabul edcrek gazctede basılmak üzere ona bir şeyler söyleraeğe lüzum göriiyor. Fakat bu sözleri okuduktan sonra şimdiye kadar bilmediğimiz bazı hakikatleri öğrendiğimizi iddia etmeğe yer olmasa gerektir. O hal. de Londrada ve Pariste birdenhire esen o ferahlatıcı bavaya ne deraeli? Gelen telgraflarda oktıduğumuza gi>re, İngilizleri ve Fransızları en çok ae. vindiren nokta, Mareşal Stalin'in, yeni bir harb tehlikcsine ınanmadığı hak. kındakl sözleridir. Bu sörlerde ferahlık verici bir yen'lik bulamadığimız' için tizüntU çektiğimizi sakbyamıyacağız. Sayın Sovyct Mareşahnın, ortahkta bir harb tehlikesl görmediğinl zaten bili. yorduk. Acaba batı demokrasileri böyle bir tehlikeyi bugüne kadar var sanıyorlardı da lievamh Rus istekleri kar. çısında ondan dolayı mı hep tereddüdlü ve çekingen davranıyor, bir türlü kesin bir şekilde barekete cesaret edemiyorlardı? Ortahkta ciddî bir harb kor. kusu olsaydı, barış müzakereleTİni uzatmak, anlaşmazfıklan sürüncemede bırakmak, bitmez tükenmez istekler arkasından koşmak gibi serbest bir politikaya Sovyet Rusya bağlı kalabilir miydi? Sovyet Rusya yeni bir cihan harbi tehlikesine elbette Inanmıyor ve lnanmadığı içindir ki Londranın, Wa. çbington'un ve Birleşmiş Milletlerin karsısmda elini koiunu salla>a sallaya kendi bildiğini okumaktan bir türlü var geçmiyor. Sayın Sovyet Mareşah atom bomba. sının da bazı poıitikacılar tarafından «öylendiği gibi öyle dobşetli bir şey ol. duğunu sanmadığını da söylüyor. Bu da ne yeni, ne de ferahlatıct bir haki. kattir. Birleşik Amerika donanması tarafından geçenierde mcshur Bikini tecrübelcri yapıldığı zaman, elde edilen netlceler Moskovada tebessüınle karşılanmıştı. Japonyayı teslim olmağa rorlayan atom bombasmın Pasifik ada. lartndaki keçilere, domuzlara ve dağ farelerine pek tesir edemediğini. dünya basını ile beraber Moskova ga7eteleri de alaylı bir dille uzun nzun yazmıslar. dı. Şimdi Mareşal Stalin «Bu silâhm pek izam edilecek bir kudrete malik ol. tnadığım xannediyorum> derse, bunun neresi ferahlatıadır? Batı demokrasi. lerl gizliden hazulanıp Sovyet Rusyaya karşı ansınn bir barb açmak niyetini besleselerdi. hadl bir dereceye kadar onlarra sevincinl anlardık. Çünkü atom bombastnın hakikl kudretini düşman. lan anmsamış olacağı Içln, bn, onların elinde bir üstünlük sayılablludi. Hal. buH hep billyoruz ki batı demokrasileri ne harb Istiyorlar, ne de atom bombası. nın «esirlerint küçük göstermeğe niyetlidirler. O halde, Londradaki sevinci nasıl izah etmeli? Sayın Mareçal demednde ***» mev«nlar» da dokunoyor: Sovyet işsaH altındak! Alman bölgeslnl Herlde batı ATrupaya veya Anglo Saksonlara. karşı koDanmayı düşünmeaiklerint, Almanyadakt Sovyet siyasetinin, bnralamu siİâhtan tecrid ederek demokratik esaslara dayalı bir rejlme kavnştunnaktan lbaret oldufcunn söylnyor. Aynca, Avrnpadakt komünlst partnerlnin Moskovadan dırektif almadıklannı, Sovyet Busyanın btitün mflletlerte tvt geçtnmek tetedi|inl, hle blr rnemlekete koaıünlst rciiminl »rla kabnl ettfrmefce nlyetl olmadığmı da sözlerine ekliyor. BelM de Londrada ferahlatıcı blr haT» nyaudıran daha riyade bu tozler olmnştor. 8aym Mareşalm dttsttnce re dnygulan ddden UlkUcü prenslplere dayanmaktadv. Fakat ne yaparsma kl çlmaiye kadar Amerlkadan. tngflteredfn ve daha bh* eok yerlerden gelen haberler, Sovyet polltfkasınm bn temel prenAnkara 25 (Telefonla) Bakanlar Kurulu, iki gündür, tam manasile gece11 gündüzlü çalışmalarım yeni bütçe ta.sarısmı incel?me^e hasretmiştir. Tasarı, lçinde bulunduğtımuz hafta sonu. na kadar, kesin şeklini alarak Büyük Millet Meclisin* verilecek ve Maliye Bakanı Halid Nazmi Keşmir, önüm'.izdeki pazartesi günii basma, yeni bütçenin anahatlarını ve özelliklerini Izah eden beyanatta bulunacaktır. Memur aylıklarına yapılacak zamlara dair çalışmalar da hemen hemen bit. miş sayılabilir. Maijye Bakanhğında bu rnevzu üzerinde çalışan komisyon, muhtelif formüller hazırlamış olduğundan, arttırma nısbetleri de kat'î olarak tasarıya son şe"klin verildiği anda beîli olacaktır. Son kabine toplantılarında, d«vlet dairelerin'ın ma?raf bütçelerinde Arkası Sa. 3, Sü. 2 de ^WW^^W^Hp^^^| .J 23 Uncü yıl Sayı: 7942 um uriyet KURUCUSU: YUNUS NADÎ Telgraf ve mektub adresî: Cumhuriyet, tstanbul Posta kutusu: tstanbul No. 246 Telefonlar: Umuml Santral Numarası; 24298. Yau İalerü 24299. Matba*: 24290. PEARL S. BUCK BİR İZDİVACIN PORTHESİ Perşembe 26 Eylul 1946 Ömer Rıza Doğruluj|jjgjjj| üslubile dilimize çevrilen bu roman ı946İluıın en meşhur eseridir. Başından soa^^Pkadar his, heyeoan ve hareket domoi^308 büyük sahife 150, cildli 200 kuruştur. Taşradan posta parası almmaz. jj»^^ AHMED HAÛDıİİTABEVİ j#vr J Memur aylıklarına zam ve masraflarda yapılacak tasarruf esasları kararlaşmış gibidir Vardar vadisinde dör sahası pişledi taşıdıklarını üniformaları büdiriyor Nakedonyadaki hâdiseler Londrada endişe uyandırdı Atina 25 (a.a.) Yunan hükumetinin batı Makedonyada, haydud çetelerine karşı girişmiş olduğu mücadele kesifleştirilmiştir. Haber verildığine göre, 1944 aralık ayında sona eren dahilî harbdenberi görülmemiş derecede şiddetli savaşlar cereyan etmektedir. Son üç gün zarfinda, harekâtın şümulü daha önemli «Imuş ve komünistler . den müteşekkil clan çeteler, bazı böl | gelerde takviye almışlardır. Diskato'da başgösteren çarpışmalara iştirak eden komünist çetelerin sayısı 1500 ilâ 2000 i bulmaktadır. 15 saat süren ilk çarpıstıa'îa, komünistler, hükumet kuvvetlerinın havan topu ve topçu ateşlerile hava hücumlarma rağmen şehirde tutunpıuşlardır. Muharebe yeniden başlamıştır. Resmen verilen rakamlara söre, askerlerden iki ölü, 8 yaralı, 34 kayıb vardır. Komüıîi^tlerin kaybı 140 ı bulmaktadır ki, bunun üçte biri ölüdür. Pentolofos'ta cereyan eden blr çarpışmada, 500 kişilik bir komünist çetesi çehirdeki garnizon kuvvetlerini geri j Arkası S. 3, Sü. 3 te I Dil bayramı Bugün biitün Halkevlerinde törenler yapılacak On dördüncü dil bayramı bugün bütün memlekette törenle kutlanacaktır. Bundan 14 sene evvel, 26 eylul 1932 tarihinde Birinci Türk Dil Kurultayı Dolmabahçe sarayında toplanmıştı. Bu» gün saat on buçukta Türk Dil Kuruî mu genel merkez kurulu üyeleri Ce jkurumda çalışanlar, dil bayramını, karumu kuran ve koruyan Ulu Önder Atatürk'ün muvakkat kabrini ziyaret a açacaklardır. Öğleden sonra saat 15 te kurum merkezinde kutlama ziyaret^ri kabul edilecektir. Akşam saat 19,45 te Ankara radyosunda Türk Dil Kuturnu adına bir konferans verilecektir. Bay. ram, bütün Halkevlerinde merasim'.e kutlanacak, söylevler, konferanslar ve^ rilecektir. Dil Kurumu, 14 senelik tarihinda memlekete hayırh bir hizmet yapabC mek için çalışmıştır. Beçinci Türk Dil Kurultayının Türk Dil Kurumuna ver. diği çalışma programında gösterilen başlıca gaye yazı düi ile konuşma dill arasındaki ayrılığı daha hissedi'mez hale getirmek ve devletle bilim diilerinin türkçeleşürümesine devam etmektir. Dil Kurumu ayrıca çeşidli sözlükler hazırlıyacak, Orhun, Uygur ve Çağatay gibi eski Türk diyelekleri üzerinde çahşacak, Türk dilinin buşün yaşıyan diller üzerindeki etkilerini v« bu dillere kazandırdığı keiime ve kavramları belirtici incelemeler yapacak, Türkiye içi ve dışı bütün Türk diyeleklerine özgü büyük bir diyelekler sözlüğü hazırlayacaktır. Dil Kurumu ayrıca, dil işlerile ilgili on üş kitab bastırmaktadır. Kurum, her yıl yayınlanan edebî eserleri izleyerek yeni kelimeleri ve öz dili sevdirici, tanıtıcı yolda yazılmış bulunanları seçip, mükâfatlandıracaktır. Maliye Bakanı Halid Nazmi Keşmir makamında Eski İngiliz sefiri düıt şchrimizc geldi Sir George Clark, hükumetimizin daveti üzerine memleketimize geldiğini söyledi ı Stalin'in Sovyet politikasında bir döniim noktasının ilk işareti telâkki ediliyor Londra 25 (A.P.) lngilt«renln bütün sabah gazetelerl bugün biılnoi sahıfelerini ve ba^yazılannı Stalin'in beyanatına dalr yorumlara aymnışlardır. Londradaki slyasl çe\Teler bu beyanstin, Sovyet politllcasında bir dönum noktasının ilk işareti bulunduğunu zajınetmektedirler. Muhafazakâr <Dally Mail> gazetesi .beyanatm hajT^t uyandırdıgını çünkü aylardanberi her hangi bir Sovyet devlet adamı tarafından garb dünyasüe ilk uyuşma temayülünü teşldl ettiğini yazmaktadır. iki giıne kadar memickciine gelmesi beklenen Yunan Krah Yorgi Boludaki dava Reşid Mercan, raporlara cevab vermek için mahkemeden mühlet istedi Haşmet Orbay, Reşid Meream muhakemeyi uzatmakla itham elti, dava I I ekime kaldı Bolu 25 (Telefonla) Ankara cinayeti davasma bu sabah Bolu Ağırceza mahkernesinde devam edildi. Saat 9.15 te oelse açıldı. Heyet, Mustafa Pekinerin reisliği altmda Abdullah Ekmen ve Üyas Karaağaçtan teşekkül etmiştl. İddia makamını da Cumhuriyet savcısı Zahid Tor işgal ediyordu. Reşid Mercanın avukatı Celâl Yardımcı ile Haşmet Orbayın vekili Feridun Sögüdlügil mahkemede bulunmuyorlardı. Reşid Mercan söz alarak dedi ki: « Avukatımuı Istanbulda bugün lki mühim davası varmış. Onun için gelemiyeceğini bildirdi.» Feridun Sögüdlügil de mahkemeye bir telgraf çekerek bu celsede bulunamıyacağını bildiriyor, durusmanm bırakılacağı günün kendisine bildirilmesini istiyordu. Bundan sonra tstanbul mahkemesinden gelen talimata göre gönderilen tanıklann karşılaştırılmasına aid zabıt okyndu. Zabıtta Hacer Tükelin Aksarayda Demir apartımanının 1 numaralı dairesindekl ikametgâhmda ya Arkas\ Sa. 3, Sü. 5 1e Sir George Clark, vapurdan çıklıktan sonra Eınniyet Müdürümüzle gbrüşüyor Ingilterenin eski Ankara Büyük Elçisi Sir Georges Clark, dün Ege vapurile Istanbula gelmişür. Sir Georges Clark'ı vapurda Diş Ljleri Bakanlığı a. dına bir mümessille gazeteciler karşılamışlardn. Büjiik Elçi kendisile görüşen arkadaşımıza demiştir ki: « Memleketinizi, Türk hükumetinin çok nazikâne daveti üzerine ziyaret ediyorum. Senelerce evvel uzun müddet »efirlik ettiğim ve çok sevdiğim Türkiyeye tekrar geldiğimden dolayı çok bahtiyarım. Bu arada Ankaraya da gidecek ve eski dostlarımı göreceşim. Biliyorsunuz ki insan dünyada iki limana girerken hakikî bir güzellik karşısında bulunduğunu hissediyor: Rio de Janeiro ve Istanbul.» Sir Georges Clark kendisine sorulan Arkasi Sa. 3, Su. 5 te Ruslar yeni bir siyaset tutuyorlar İtalyan sömürgeleri hakkında Dörtler tarafından verilen karar komisyonda Şiraz civarmda şiddetli muharebeler kabul edildi, Güvenlik Konseyinde ise oluyor, Buşir şehri âsilerin eline düştü Rusların talebi reddedildi Ticarî ve malî anlaşmalar için Avrupa ve Amerikaya giden heyetlerimiz döndii Batı Akdeniz seferini yapan Denizyollarmuı Ege vapunı dün limanımıza dönmüştür. Ege vapurunu rıhtımda büyük bir kalabalık karşılamıştır. Batı Akdeniz seferinden dönen gemiler zaten her zaman böyle büyük knlabalık tarsfından karşılanmaktadır. Yolcu salonunun önündeki rıhtıma vazifeîi olanlarla, gazeteciler bırakılmakta, rıhtımdan parmakhklarla ayrılan kısma ellerinde kart bulunan'ar ahnmakta, ddğer karşılayıcılar yolcu salonunun üstüne çıkmaktadırlar. Halk bu üst kata sığışamadığı için Liman lokantasmın balkonlarmı da doMurmakta ve bu suretle yolcu salonu üç katınclan insan fışkıran rengârenk bir Babil kulesi haline gelmektedir. Vapur rıhtıma vaklaşınca bu çe^idli kalabalığm haykırışlarmı tahmin etmek güç olmaz sanırız. Düşününüz ki dün Fransa seyaha Arkası Sa. 3, Sü. 4 te İranda isyan geniş bir mahiyct aldı W3sh!ngton 25 (Associated Press muhabirl John Hightower büdiriyor) Dıplomatlar, Stalin'in son nutkundan sonra SoiTetlerin milletlerarası işbirliği yolunda yeni bir tavır takınacaklanni ümid ettıklerini söylemişlerdir. İleri gelen resml şahsiyetler hakikl blr harb tehlikesi olmadığı hususundft Stalin'le hemfüdrdlrleı. Fakat had bir slnir gerginligi esnasında kazaen harbi tevlld edecek bir hâdise çıkmasından kortmaktadırlar. Stalin'in sözlerl »rasmda en fazla dikkati çeken yerler İngütere ve AmeTikanm isteseler bile Rusyayı abluka Arfcast S a . 3 , S ü . 1 d e Yunanistandan gelen göcmenler Komünist çetelerinin ellerinden canlannı kurtaranlar yurdumuza kaçıyorlar Bize verilen malumata göre garbî Trakyadaki Yunan komünist çetelerinin baskınmdan kaçan Türk halkmın anavatana hicreti sefalet ve perişanlık içinde devam etmektedir. Hemen hergün 150200 kişilik kafileler, ellerinde yalnız ufak bir çanta veya bavul olduğu halde ve bütün mal ve mülklerini terkederek hududlarımıza iltica etmektedir. Üç gün evvel de 800 kişilik mühim bir kafile gelmistir. Gelenler, müsellâh çetelerin ika ettikleri fecayü anlatmakta ve kaçamıyanların öldü. rüldüklerini, bu arada çetelerin Yunan jandarma kuvvetlerini de baskma uğratarak onları da öldürdüklerini söylemektedirler. Bu hâdıse dolavısile Yunan basm ataşesinin gönderdiği malumata göre çetelerin faaliyeti denildiği kadar önemli olmamakla beraöer oradaki Türk halkı bazı Bulgarlar tarafından korkutulprak hicrete kalkmalarma sebebiyet venldi. ği, maamafıh üçüncü Yunan ordusunun bu bölgeyi tem'ızl°mekte devam etmekte olduğu biidirılmektedır Bu fecayıin süratle önlenmasi, hattâ icab ederse iki dost memleketin bu hıjsusta müşterek h'areket etmesı Iszımdır. Konferansııı genel heyetl bugün toplanıyor Ege vapurile dün gelenler ; Amerikaya giden heyetimiz dönüyor NewYork 25 (A.P.) Sanayi malzemesı mubayaa etmek üzere ik: ay evvel Amerikajjj gelmış bulunan Türk • Gromyko, Güvenlik Konseyine riyaset ederken memurlan dün NewYork'tan bir In. Londra 25 (B B.C.) Paristen bil birlerl kabul etmesı üzerine çaiışma'aı ııUz uçağile Ankaraya hareket etmişîerdir. diriliyor: Sulh konferansmm genel he hızlandınlaoaktır. Londra 25 (B.BC.) Paıisten bilU'.sştırma Bakanlığı memur.aı ından yeti yarın toplanarak, konferansuı çabulunan Rüçhan Akıncı ve Rıza Cerhşmalarını çabuklaştırmak ,}Çİn Dört diriliyor: ler tarafından kararlaştırılan tedbirleri Sulh Konferansının italyan arazı vemül cel yaptıklan görüşmelerden memnun tetkik edecektir. Konferansm bu ted. Arkast Sa 3, Sü. 2 d e kaldıklarını söylemişlerdir. NADİR NADİ Tahranda japılan nürna} işten bir görünüş Tclgra/lar 3 üncii sahi/ede