Katalog

CUMHURİYET tj üi îis! ilül ÜJlJSİiJlUillinUiüli 111 i!!! U!! IHI i iiil I! 11! 2 2 Eylul 1 9 4 5 IKTIBA S 1 A 3 1»•? < s n^Tıi ? s T "^ IVÎVI n n ! ? : : HEM kalmadı Altın sadeoe en sa • mt „ ^ ^ ^ „ m , d < •••"•'•' Y a z a n : P r o f . *•«•••www^ için her ikisininiçin. bit kıymetli bir mü | " akıbcti sefalet badele vasıtası o!ade ölmek suretile aj rak kalmamış, altınnı kapıya çıkmıyor la kaplanan putları mu? Nasıl çıkmajın çürümekten korumaj ki birbirlerini doğa yarayan bir vasıta olarak da kulla yapUmıs olmuyor nıu? Kaldı kl altın ğurmıışlar, aynl karında büj'ümüşler, nıldığı için maddî luymeünden baı;ia daima altmdır ve bir şeye yarayacaktır. oynl sütü emmlşlerdlr. Birinde zevk febir de kutluluk hâlesi kazanmıştır. Ni Btlki de fanî hayatm fevkinde bir gada edilerek para için yaşanıyor dı , t tekim kavmini Mısırdaki esaretinüen ye itîn toplanıyordur ve her halde müs rinde para feda edilerek zoviC için yaşakurtarıp «Arn Mev'ud» a ulaştırmoğa rillikten çok daha hayırlıdır denecek. nıyor. Neticede her tkisi de kurbanlık çalışan I.Iusa Sina dağında ilâhî vahye Pakat bırinde nefis her jeyi kendine clmuyor mu? Sebebler ajn olduğu halde rnazhar olarak «Evar.ıiri Aşere» yi ken haram etmek, digerinde hiç bir şeyi net'.cfiJn blr olması altının ne garib dilerine tebliâ ettikten sonra bile gene haram etmemek ve parayı hiçe sayarak bir sırn olduğunu göstermiyor mu? «Altuı Buzağı» ya tapmakta devam et bütün zıvkleri sürmek hâklm oldugu M. Şekib TUNÇ tiklerini görünce çok kızmıştı. Mikel Anj'm msşhur Mıısa heykeli onun bu tapınma sahnesi karşısır.daki hayret ve teessür halini tasvir eder: Yükseklerden seyreden bir bakıçla oturan koca Mıısa bir elile «Evamiri Afcr<s> yi sıkı sıkıya tutarken diğer eliniıı parmaklarmı, kav minin üzerine atılmak heyecanile { • <> miş olan vücudünü zaptetmek için ınuhteşcm ^akalırun büyük buklelerinden birir.e koparırca^ma dolamak sııretile hiddetini kendi vücudünde boşaltmağa çolışarak altınlaşan puta ve putlaşan altına karşı duyulan bir nefroti temsil etrnektedir. NAL!NA MÎHINA Dünya Sulhuna Imanımız Var.. Âltına rağbet Yaıan Edmard Sletliaius Dünya altm piyasas da düşmeğe başladı Altının sırrı Güîe güle Mr. Wallace ! merika Ticaret Bakam Mr. saplandığı miifrit solcu ideolojinin heyecan ve hararetile kopardığı siyasî fırtınanııı zorile bizzat kendisi bir hazan yaprağı gibi uçup gitti. O Amerika Cumhür Başkanınm dış politikasını dsğiştirmck istiyordtt; Başkan, onu değiştirdi. Me. sehnin birinci safhan da böylece kapanmış oldu. Amsrikada Rusyacıîar partiyi kaybettiler; Ingiltereciler k a . landılnr. Burada Rusyacılar, Ingiltereciler diye kısaca iki kelüne ile basit bir şekilde ifade etmek istediğim iM siyasetin hakikatte çok derin manaîarı rardır. Bu rnDnaîar siyasî, stratejik, iktisad! ve ideolojiktir; iki ayrı ve birbiri ne tamamile zıd iki âlemi ifade eder. Amerika, idealist, daha doğrusu hayal. perest Blr. Wallace'a uvup da İngiltere ile işbirliği yapmaktan vazgeçse ve Sovyet R'.ısva i!e sarmaşdolaş olsavdı," hu, dimja, insanlık ve medeniyet için (arihin kajdetmetüiji nuazzam bir tehlike, maddî ve manevî korkunc bir s u . kut olurdu. Sabık ve sakıt Ticaret Ba. kanı, Sovjet Rusyava açık kart vererek mukabilindc onun dcstiuğuna kazanraak hnyali peşinde koşuyordu. Moskotanın doshı olmanm şartları Ise çokfanberi tnalumdur: Büyük devletler İçin bu şart, bolşeviklerin bütün istek(erine, ihtiraslanua evet demek; küçiik re ortancalar icin âr Kremlin'in kar«ı. sında elpcnçe divan bağlamş bir peyk olmak. Amerikar.ın eski Dış İşleri Bakam Geçen rmyısta Bisleşmiş Milletler Güj çahjt!. Gromyko, gayet dosthıkla mukavenlik Konseyj Anıerika temsil'iii|inf bele etti ama kılı kıpırdamaâı; Nuh deden çekildiğim zamaa Baskan Truman'a^ yip peygamber demedi. Birleşmiş Milletlerin dünyayı bir başka| Bunun üzerine Baskanla, Dış İşle dünya harbinden korumak kabiliyetine* Bakanı Hull, diplomatlıkta ç ğ u zaman çcğu diploma karşı beslediğim giUen ve inancırı her' kadir ve kıymeti bilinmiyen bir karar Bankalarm altm satışîarma karşı isdaha kuvvetli olöuğunu verdiler. Bu «sabretmek» kararıydı. Eu tek gündcn güne azalmaktadır. Dün zamankirvien eöylemiştim. na uyduk. Dumbarton Oaks'ta, veto gerek Ziraat ve gjrekse İş Bankası pek Bu konmma işinde uğramlan güçlüki hakkı müstesna Ruslarla, âdeta her nok az altm satmışlardır. Bu azalıştan bilve ümidsizliklerde benim de payım tam tada anlaştık, uyuştuk. Veto meselesini hassa dünya altm piyasalarınm düöır. Kiralama ve Ödünc Verme Müdürü, bile büe geri bırakıp, dört ay sonra 3 şüklüğü ve Amerikadan altm getirtileDış İşleri Bakam, Birleşmiş Milletler Yalta'ya götürciük. büeceği yolundaki sayiaların büyük bir Yasasımn hazrrlanmasiTida Birleşık AAmerikan veto teklifi Stalin'e telgraf amil olduğu anlaş'.lmaktadır. merika Heyeti Baskanı ve nihayet Bir 'la bildirilmiştf. Fakat Ruslar, Yalta Darbhane yeniden Cumhuriyet altını ieşmiş Milletlerin Londra ve Washing Ikonferansma kadar, ve bir gün süren basmağa başlamıştır. ton'daki tarihî ilV toplantılarına iştirak imünakEşadan sonra* bir büyük devletin Amerikada bilhassa Meksika bugün ctmiş olan bir Ataerikan temsileisi ss münazaalı bir meselede, kendisi taraf altın ihrac edecebikcek durumda bufatile milletlerarası vmesele ve dsvalarla laıdan biri oldjğu takdkde, sıılhane lunmnktadır. Bu memlcketin altmlar.'uğraştrm. Bütün buı görevlercen yalmz üyaışmalarca, veto hakkını kullanma nın evsafı çok iyidir. Mck^ikada altınm fzalmamış değil, aynı zamanda b'isbü ması gerektigine dnir olan iclcHa ve tek gramı Tiirk parasüe 280 kuruştur. Haltün kuvvetlenmiş birvinancla çıktı.Ti. lifini kabul etmcdiler. Neden?.. Ap^çık buki bizdo resnrn fiat 451,5 kuruştur. 1 Umunüyot itibarile barış için çalışı iki .sebebden ötürü: 1. Ruslar, kenii çı İngiltcrede de çene rcsmî fiat belıer yoruz, dfdiğimiz zaman, belki de asıl kariarı bakunmcîan gerçekten bir dün onsu 1,72 şilinden nıuamele görmskte'. Bu di bizim paramızla gene 280 içimiaden geçeni sciylemiyoruz. Gerçek ya teşkilâünm , kunılma^ını istiyorlardı. len biz, Sovyeftler BirKğile ımıhkem bir 2. Sonra, bİ7İm,de işi ciddî tuttuğ.ımu kuruş kadar tu*.tıuktadır. Fakat IngilOndan sonra gelen buyük peygamberBulh kurabilir • ıriyiz? demek istsmiyor zu, niyeümizm halis olduğunu, ve bi tereden altın ;ılmak mümkün değildir. cr de putlara tapmayı ortadan kaldırmanaenaleyh bir dîinya teşkilâtını kura İsviçrede bir altm 23 liradır. J Haricden alfm gntirtmck için evvclâ ğa çah^ırlar. Hiçbir şeye ve hiç kimseye Amerika cumhuriyetlerinden South mevzu üzçrinde duıanlar mevcuddur. Başkan Rooserelt ile Dış İşleri Ba bilmek için tekli !imizi «muhakkak» surette kabul etmcleri gerekti'ğini anladı döviz tahsLsi icab ctmektedir. Buna da eş olmıyan yüceler yiicesi tek bir Tan Dakota'nm Webiter şehrinde iki gaze Amerikada ayrıca fince, çince, macar. kam Hull harbin tam ortalarmda bu soAmerika da. sayın Mr. ıdüik lüzum görü'memektedir. Çün rıyı tanıtırlar. Ona göre yüksek ve bü te çikmakta ve bu iki gazcteden biri, ca italyanca, lehçe, fransızca, rusça, nl 4şte Fakat aradan.birkaç ay geçince, elli ru etrafında' çalışmaya başladılar. Iikj ilar. j< aKat araaan.uırsay ay gfvi"tr, cm ; ar kü hükumetimizin, e'inde mevcud ku yük mabedler yapılır. Fakat altının cc Amcrikanın iki büyük partisin^en manca, Ispanyolca, ibranice, arabca ve VVallace'a uysaydı Sovyet Rusyanın mesele »u idir^Sovyet Rusya, sulh gayej m illetin toplandığı San Francisco'da vedostluğunu kazanmak i*;in, Moskova. Ve maksadları? uğrunda, bir dünya teş(|to meseîesi kasırgası türlü türlü ve müt ğıd parayı tamamen çckcrek altma tah zibesi bu mabedlerin laıbbelerinde gene Cumhuriyetçi Partiyi ; diğeri ise Demck. Litvanya ve Letonya dillerile gazet*l«r nın mane\î peyld olacaktı. Sov7/et Rusvil edccok kadar altır vardır. Halbulci devam eder. Cenaze arabaları altm ve ıat Parfyi desteklemekte idi. Son gün• .,*, ti.ı... . ^ «J=~^v TYii,rii»» kilâtına katu.rrtayı arzu , edecek miydi? ^ ^ cereyanlar halinde esti. Bir r.".ü bugünku iş hacmi ve tcdavül durumu ya gümüş yaldızlarla bezonir. Altın yal lerd», Cumhurijotçi Partiye taraftar çıkmnktadır. ya Atlantik Beyannamesini ve diğer b u . Ve gene, bu Jıedefls Birleşik Amerika^ nazaada taraflardan biri olan bir büyük na göre lıalkm 100 milyon lirayı büe dız ibtilâsı asırlarca salgm bir zevk ha olnn The Keport?r and Farmer gazetesi Diğer taraftan «editorial page» deni na benzcr beyannamelerle Birleşmiş bu teşkilâta tircneğe taraftar mıydı?J devlet, Güvenhk Konseyinin bu mese altına yatırabileosiji şüpheli görül ini ahr. Çerçeve ve mobilyalarm göz rakibini satın almıştır. Bu aİK.verişin »en sahife veya sahifelcre bütün baş Milletler annyasasıuı ve kurulunu süpKarşımızda dün,vanm en kuvvetii, kudn leyi konuşmasmı veto edcbilir miydi? mektedir. îamajtıran altm sarılnrı gururları ok tabiî neticesi, V/'ebster'de demokratİa makale, makale ve Lkralarmı bir araya rüntU sepetiae a'acak, basta TCallaceçılar olmak üsre Amerikalılar da, b u . retli; ve her ikisinin de bir tecridsiliki Ruslar, evet edobilir, dediter. Biz, hayır •ıyan, zenginlik hırsını ilân eden bir rın fikirlerini yaymak iml:ânı bulama. toplayan Ameriksn gazeteleri, yanyana edemez, dedik. Eunu takib eden tartış6ütunlarda gene aynı şekilde siyasete, nu destehlemek ve alkışlamak zorıırda tarihi olan üd üüıe vardı. maiarı olacaktı. Halbuki Cumhuriyetçi cibarlık alâmefi sayılır. Kenardan bir se,irci sıfa4.ile bakmça,, malar az kalsın konferansı darmadağm ga^ete sahibi, rakib gazetenin başmu dış işlere, iktisadiyat ve maliyeye, as kalacaklardı. Birinci Dünya Harbindenberi dahilde harrir ve siyasî fıkracılarmı davet ede. feerî bahislere, fel?efeye ve hattâ dedi30 ekim 1943 te, Moskovada Rusyanmj edecekti. Mr. Wal!ace gibi miifrit solcular, Nihayet, Büyük Elçi Harriman ile o Son yıllarda pörülpn ufak para darlığı ir mübadele vasıtası olarak saaece kâ rek kendilerine, bundan böyle yazılan. koduya aid muhtelif kafaların çeşidli Sovyet Rusyayı okşamak ve yumuşacık Molotofu; Birleşik'.Amerikanuı Hull'i,j Ingilterenin Eden'i," ve Çinin Foo'silej sıralarda Moskovrda bulunan Hnrry flmdl daha fazla arfnış, en ufak para ğıd paranın tedavül etmesi altını bir sü? nı, hiç bir kayıd ve şarte tâbi tutulma görüş ve mevzulu yazılarını koymakta bir politika ile kendilerine dost y a p . vazlyetir.ds olan 1 huruşluk plyasada bu«milletlerarası barışW e güvenl^in ida\ Hopkins'e bir yazı göndererek. Stalin'la lunmadıgı lçln halk arnsında müşkül va metaı, bir mal haline getirmiş, altın' dan Reporter and Fsrmer sütunlarında ve böylece, gazecenin başmdkalesinde mak istiyorlar. Parmaklarnmzın sayısın» altın olarak sevenleri mahzun etmişti ne?redebileceklerini bildirmiştlr. Gaze. beliren esas siyasetine uygun olsun v e . ;eçmiyecek kadar yıllarla clçülebilecek mesi yolunda, mill«^tîerarası umuml bir (Moİotofu ziyaret edip, durumlarmı e e Btyetler rıasıl olmaıja başlamıştır. ya olmasm, ferdlerin veya teşkilâth kısa bir zaman için belki... Fakat onVfak paraya çok lhtlyacı olan fırınlar, Altının tekrar meydana çıkması altınr te sahibi, ayrıca kendi gazetcsinde neşteşkilâtm lüzumuuu tanımağa karar» J'iştirmedikleri takdirde, Birleşmiş Milvap>ır glşelerl r e tramray blletçllerlndfn tapanları hazin uykularından uyandıra rettiği bir yazıda okuyucularuıa hita gruplarm görüş ve fikirlerini, mümkün dan sonra asla... Moskova dünya hakiverdiği zaman, bunun kesin bir ilerle ktler teşkilâUnın kurulmryacağını kenolduğu kadar geniş bir şekilde yaymakomlr.yon rererek ufak para almaktadırlar. m« anı olmuş oldağunu insan şimdi dilerine iblâg etmelerini istedim. Başkan Halbu>;l blletçllerde dalma ufak para bu ak, şifa bulmaz ilıtiraslarını yeniden taben: «Biz bu kararı aldık. Zira, gaze. fa çahşmaktadırlar. Gene aynı sahifede rniyeti ihtirasma kcndini kaptırmıştır. Avrupada, Balkanlarda, Yakın ve Orta Tnuman bu tedbirimi deftekledi, ve Rus lunmamakta ve bu jüzclcn çeklsmcler ol ltamçıhyacakt:r. Çünkü putlara tapan temizin fikir köşesinde, demokratlarm anhyor. Arkasmdan) 1944 te, teşkilar artık kalmamakla beraber altına ta da noktal nazarlarınuı belirtilmesinin halk sütunu, halk fikir ve tenkidleri Doğuda işlerini bitirdikten sonra, U . lâtı bilfiil kuv\'eden fi&le çıkarmak hu lar boyun eğdiler. Birkaç gün sonra, lanlar, altın bulundukça eksik olmıya lüzumluluÇuna kaniiz. Bu noktai n a . nin efkârı umumiyeye ulaşmasmı temin ak Doğuya dönecek ve 90 milyonluk ı Nîkel blr kuru ;lu::lnrdan pon.noo Uralık Busunda ilk adım saydacak, Washing [Yasa oy birhğile kabul edildl. otmektedir. Burada çunu da kaydede. Çin komünistlerini diğer komünist yapO vakitler. Birleşmiş Milletleri mey doksan milyon kuruş tedavüle çıkanlmış'ır. aktır. Yalnız bu yeni put, eski putlar zarları kabul veya reddetmek sizlerin lim ki, Amerikan gazetelerinin ton'daki DuTnbarton O;ıks konuşmaları halk h | ı ve yapacağı Asyalılan öncü olarafe ibi, herkese açık ve umumî değildir. tabiî hakkınızdjr. Nitekim, bizim nokBunların nlkcl ni^hetı fazla oiduüundan vukua geldi. Dilerim ki oizamanlar çek dana getlrmiç olan bu aynı ruh, şimcü harb yıllannda blr çok açıkgözler tcplayafenerl, kullanmak suretile Amerikayı siyascten Ona kimlerin taptığı ve nasıl taptıkları tai nazarlarımızı da aynen kabul etmek sütunlarında «filânca sokağm tniş olduğum başağrılarii ve kalb sğrı Ede onu geliştisip işletebilir. Bu ruh iman, rak çatal ka;:k Imallndpn kapı tokmaçına a meçhuldür. Fakat kara çıkmın her zorunda olmadığmız gibi.. Bu itibarla, falanca sokaŞm kaldırımı, ilâh.> gibi, ve iktisaden Uzak Doğudan atmağa ve çarpınülarına bir dahat uğramıyayım. Dmetanet ve «sabır» dan mürekkobdir. kadar kull9nmışlnrdır Fakat şlmdt nlkel vesten sakh oldui';u ve şiştikçe şişmek iki komşu siıtunda birbirine tamamUe lîüçük bir zümreyi alâkadar eden fi. kalkışacaktır. Müzakereler dört hafta sürecekti. Dokuz Hİşirniz, günleri değıl, on yılları içine darlığ! olmadıgından böyle bir tehllke gö steciği muhaklaktır. Knranlıkta yaşa tıd iki" ayrı fikirle karşılaşırsanız, hiç kâyetlerden ziyade memlçket meseleleri rülmemektedlr. üzerinde fikir münakaşalarma yer ve Tumuşak siyasetin Ikinci Dünya Har. hafta sürdü. Şimdi; bazıları^Sovyet Rusı alan bir iştir. an bu sessiz. gösteri=siz, sakin ve sü saşmayın, ve hatırlayın kl burası AmeYakında yer. 1den trfnk para bastınlacağı bine meydan verdiğini bütün anlayışll rilmektedir. yamn Güvenlik Konseyi kararlarına! Sovyetler Birfiği, Güvenlik Konseyin eCylenmektedir. rikadır» demiştir. kutî ihtirası, kendin'Jen ne bahsetmeAmerikalılar görnıüşlerdir. Mussolini. karşı veto hakkını kullanmakhususun de, gerektiği ve arzulandığım sandığıi ne de bah.^edilmeyi ister. Mantarlar Basın hürriyeti mevzuu etrafında yi, Hitler'i. yumuşak ve uzlaşıcı siyaset, Yunan gazetecihrinin, îstanbul daki ısrarda gösterdıği inadı söz gelişi fcnızdan çok daha sık bir şekilde mahBu hareket tarzı ve sözler, Birleşik A;ibi gölgede, knranlıkta kaldığı nisbetAngloSaksonlarla Sovyetler arasmda adece şımarhnış ve azdırnuştır. Bir de, Gazeteciler Cemiyeti Başkanına ediyorlar. Fakat şurasuıı a'la unutma dud veto hakkını, bir hayli müddet, e serbestçe gelişir. Huzur ve rahatı d: merikada basın hürriyetinin mana ve açılan münakaşada, Sovyetler, Ameri Amerikalılann daha iyi tanıdıklan J a özünü açıklamağa kâfidir kanaatindemahyız ki, Yasanm Amerikan halkı ta kullanmağa devam edebilir. Bu hakkıyolladığı telgraf >unu icab cttirir. kan basınınm, ilân veren müesseselerin ponyaya bakalım. Birinci Dünya H a r . yiz. 250 senedenberi yeryüzünde yerrafından kabuiü ve Birleşik Amerika nı.çoğu raman dünyada birçoklarım kızMeraleket'.ral7e gelen Yuuan gazeteciler erzu ve siyasetlerine tâbi olduğunu id binden Pearl üarbour baskınma gclin. hEyctı rel=l tzmlrden ayn'.ırken İstanbul leşmeğe çalışan basm hürriyeti, Ame. Hsr put gibi, putlaşan altm da kurAyanı va=ıtasile de müteakıb tasdikı, dıracak yollardan kullanmağa devam dia etmişlerdi. NewYork Times gaze iye kadar, Amerika, Japonya ile mürelslne şu telgrajı an istcr. Yalnız onun kıırbanları k;. rikada mümkün oîduğu kadar teşkilâth tesi nâşiri Arthur Hayes Sulrberger eynı zamanoa Rusya tarafından da tas edebılir. Buraunla beraber ortadaki se îafzt?cllrr cemlyjtl emdiyen anlaşmağa çalışmış; onu tahcilamışt'.r; anlıkta yaşar, imiâk ve basiretin b: grupların nüfuz, tesir ve baskılarından verdiği bir beyanatta «tek bir İlân mfl rik etmekten son dereco kaçınmıştîr. dikını sağlamak, elda etmek için, bü bebi ,dikkatle gözden geçirmelerine s e «M?s!ektaçlık t<sanüdüntl h?r fırsatta âri kalarak, efkârı umumiyeye, ve halyük devletlerin veto hak ve imtiya2ma beb, Sovyetler Birliğinin dünyada bir akdlr ettlglmlz Türk mcslektaşlarma ve msali olduklarına inanırlar. Günü gü essesesi dahl gazetsmizin siyaseti üze VVashin^ton deniz silâhlaıını tahdid kın hislerine saygı göstermek esası malik oldukları kaydının Birleşmiş Mil azmlık unsuru olmasıdır. rinde müessir olabileceğini akîından konferansı, Londra kor.feranslan, P a . a edlyoruz Gördü£ümüz sonsuz ve sanl ıdemezler, çünkü yarının endişesinr çinde, azam! müsaiıahaya yer veren letler Yasasma konulması gerekiyordu. geçirmiş değildir> cevabını vermiştir. sifik adalarımn tahkiminden vaz geçilDünyada iki mdlyardan fazla insan ya ml mlraf!rpprverllk lkı memleSet nrasm aplanmiîlardır. Bu endişej'i kendiler' ir sahada gelişrmştir. Bunun cn bariz celill de, muhtelif za mesi, Japonyanın 1936 da deniz silâh. Amerika halkı. Birleşik Devletlerin mü şamaktadır. Sovj'etler Birliğile peyk dakl samlm! rabıtayı blr kere daha toyld ibi duymıyarılara hayret ederlcr. II» •tt'.^l içtn kalblerlmlzln derlnllklcrlnde Hemen basınm kuruldugu llk gün.manlarda, bilhassa intihab sıralarında, larıııı tahdid bağlarını kırarak isterfiği oy lâzım, fakat para her şeyden r saadesi olmaksızın, Amerikan kuvvetle devletler diye adlandırdığımız zümre 300 n'utulmaz blr hatıra olarak kalacaktır.» âzımdır prensipile harekot etmeyi bir lerdenberi, ga7^tecilerle birllkte içitl gnzetelere mütemadiyen ilân vermekle kudrette bir donanma yapmağa kalkışrinin herhangi memlekete karşı askerî, milyonu aşmıyan nüfusa hâkimdirler. Yeni Matbuat Kanunu hakkmda azilet ve hakimlik saj'arlar. Bu prcn maiyatçılar, ruhiyatçılar ve siyasiler şöhret kazanan büyük müa?seseler, Ea ması karşısında bile Amerikamn mudeniz veya hava hareketine girişmele Dünya nüfusunun geniş çoğunluğ'i bir konuşma ipten şasmak çeytanlara yem olmak «basm hürriyeti» mevzuunu hemen nayi toplulukları, ve teşkilâtlar, muh kabeleden çekinmesi. Japonyanın Çin. rine acaba razı olacaklar mıydı? Her kahir bir şahsî kapfta'.izm olan bir ekoGa7<?tecl!er Cernlyetl ldare h?yctl üye :orkusunu uyandırır. Bu korku iledir her zaviyeden tetkik etmege, anlamağa telif hâdiseler karşısında görüş ve fi de yıllarca müddet bütün yaptıklanna iki ülke de veto hakkını istiyordu. Bu nomi.usulü izlemefctedir. Sovyetler Birlrrlnden r e istanbul mlüetvekill C!had oradan başta Amerikalılar olmak kendilerinden bile şüphe ederler, ic ve anlatmağa çahşmışlar, büyük ajans kirlerinl belirtmek Için muazzam panunla beraber, arada gene de bir fark liğinin komünizmi bir azınlık sanıyor, Eaban torafmdan 23 «ylul <i|(l pazartPsl larm, büyük ilânat şirketlerinin, malî ralar vermek sur?tile, bu görüş ve fi üzere bütün beyazlan sepetlemesîne, var<iı. Bu farkın neüceşi büyük ve ce ve Rusya nüfusu, tabiî kaynaklar, is gv.nü saat 14 te ccmlyet merkerlncl?. yeni erindeki şeytanı uyandırmamak için her ve siyasî büyük teşkilâth grupların, kirlerini ilân sahifelerinde neşretmek ses çıkarmaması ve nihayet en son o . ret verici bir hikâye mevzuudur. tihsalci kabiliyet ve Birleşmiş Milletler matbuat kanunu hakkmda blr konuşma evk' nefislerine haracı Ftmek riysze doğrudan doğruya veya bilvasıta, basm zorundadular iarak Guam adasının tahkimine, AmerapıİRcaktır ini bir ibadet bilirler. Buna isterseniz Güvenlik Kor.îeyindeki usule aid me de oy verme kusvvet ve kudreti bakılıürriyetine indirsbileeekleri hakikî veHataları ne olursa olsun, Amerikan ikan kongresinin, Japonyayı kışkırteni bir putperestlik de diyebilirsiniz ,'a mevhum darbeleri sezip önlemcğe selelerin veto hakkı kullanılmaksızın mmdan muazzam surette üstün olan zıd Galatasaraydaki serg^ uzatıldı ünkü eski pulperestlikten faıkı sadece •alışmışlar ve ekseriya, muvaffak da basmında bir âmme hizmetinde çalış mamak için miisaade etmemes?, bütün çözümlenmesini hepimiz kabul etmiş bir yaşama usulü ile karşı karşıya gelGalntasaray llîe^Inde açılmış olan Manl^a c tıklarma inanan'.ar hiç bir zaman ek bu göz yummalar, gerl çekilmeler Jatik. Hi.ikmün icra edibmesi için de bü miş bulunduğunu görüp, anlamaktadır. kulunun re lnı ve ya^ı sorgNl ö^rctm^n izli olmasıdır. Bu zamane pulperestli ılmuşlardır. sik olmamış ve tefsircilerile, münekkid ponları yatıştırmağa değil cesaretlorini e ö&rencllerln görebllmesl lçln 25 eylule :inin bir yüzü doymak bilmiyen bir tayük devletlerin oy birliğinin gerektiği Işte, Stalin, Molotof ve Gromyko'nun, :adar uzatılmıştır^ Bütün diinyaya şamil bir basm hflr leri'e, fikir adnm'.arile Amerikan basın artırmağa yararrm ve Pearl Harbonr nah ise diğer yüzü paraya tapmaktır. noktasmda hepimiz uyuşmuştuk. Ayn «devletlerin eşit haklarına dayanan kaedip baskinına mâni olamsmışür. iyetinin beynelm'lel esaslarmın tesbit ailesi, uzun mücadelelerle elde Halk Partisi İstanbul müfettişliği lık, bir davada taraflardan birinin veto bul edilmiş kararlar> cümlelerine verBir şeye mi tapıyorsunuz, bütün sev edilmeğe çahşıldığı şu sıraîarda da, muhafaza edebildiklcri hürriyetlerin*, So^jet Rusyada da. Mihver devletleCumhuriyet Halk Partlsl Aydın müfett'şl ;ilerinizi onda toplamak ilıtiyacındasmız hakkından vazgeçip geçmemesi mesele dikleri hususî mâna. Biz bu ciimleye Amerikanın en tanınmış liberal mec devamlı bîr surette koruyabilecek bir rinin ruhu, zihniypli hâkimdir. O da, smde meydana çıktı. Biz, taraflardan cçoğunluğun haklarının korunması» mâ )r, Fazıl Şerafeddlnı Partlnln İstanbul b51 'araya mı tnpıyorsumız, sağlık, zevk ve «kalem ordusu> kurreağa muvaffak olmualarından Ne\v Republic, Associated e Mihverciler gibi kuvvete tapar ve kıtvbirinin veto hakkını kullanmarnasını nasmı veririz. Ruslar ise, «veto» hakkile >a müfettlşllğlne tayln edilmlştlr. Çarçam lattâ hayatı onun bir vasıtası yapmal günü şehrlmlze gelecektlr. Yeni müfet'ress Ajansı, nmhtelif sosyal, iktlsadî muşlardır. vetten çekinir. Amerikan hükumeti bu nıüdafaa ettik; Ruslar da aksirü ileri Sovyet olmıyan «büyük devletlerin» or 1? geldlktcn sonra Partl kaza kongralerl orıındasınız. Çünkü her put gibi b Toplayan: e siyas! meseîelar üzerinde Gallup hakikati Mr. Wallace'tan daha İyi anlaEÜrdüîer. Bu konuda tartışmalar sürüp tak oy kudretine karşı Sovyet Rusyanın • bu sene vll&yet kongresl de yapılacaktır. ıut da kurbanlar ister, kurbanlarla ya enstitüsü ile birlikte hakikî ve tarafsız e M. Kenan Kan mış ve siyaseti, ve Amerikayı dünya gitti. Büyük Eloileri Gromyko vasıtasile ksndisini koruma «hakkı» mânasını ve iu senekl kongroler önemll olacak ve teş ar. ncelemelerile şöhret kazanmış olan l'&t esasii surette ıslah edllerek tanmmış milletleri muvacehesinde önce manen, Kuslar fikirlerinden bir santim bile ca rirler. aş&a her ihtiras kendinl belli ettigi ylık Fortune mccmuası, ve dünyaca Amerikada tahsilde bulunan «h'îlyptlere yer verllecektlr^ sonra da maddeten düşürecek olan bu yıp geri dönmediler. Ben, Gromyko'yu e yıkıma götürdiiğil halde para ve bil anılan haftalık Time mecmuası hesatalebemizin durumu S o ^ e t k r Birliği, çoğu zaman kendizata yol vermiştir. Biz de, pek sevmiş, ondan hoşlanmıştım. Ikimiz Seyrüsefer memurlan için ınssa altın ihtirası giıii tutulur. Sessız bma Chicago Üniversitesi Amerikada Amerikada tahsllde bulunan talebelerl. lerine uzatılan her eli, bu el dostlukla Güle güle Mr. Wallce! deriz. de nisbeten gene, diplomatlık hayatma alınan motosikletler L vs malıremlyet içinde yaşanrr. Yı asm hürriyeti mevzuunu ince bir e mlzln vazlyetl paramız hakkmdakl son kaf c dahi uzanmış da olsa, aleyhlerine yöda yeni atılmış bulunuyorduk, çoklarırarlar üzerine çok müşkül blr duruma glristanbul Emniyet altmcı îube'l lçln A kîmı sermcz, fakat yıkılmaya gider. [ekten geçirmeğe çahşmaktadırîar. neltilmiş olarafc sanıyorlar, bu ancak yamlçtlr. Bu müşkül durum karşıamda taerlkan pollslertnln Kullandığı clnsten mız birbirinden hoslanabilirdi. Fakat vaş yavaş, ağır ağır terkedilebilecek bir Uç motoslklet satın alınmıştır, Takîl va ^ünki; yaşama vasıtası olan bir şey va Amerikada basm hürriyetinin başîıca lebe velilerlnden blr grup dün Mull Eğltlm her iddia ve tekHfim, So^yet devlet aobnaktan çıkaraic eaye oijr.uş, ya teminatı Amerikan basınının vüsati ve Bakanlıgına telgraf çekerek acele tedblı telakkidir. kamyonların süraüerlnl ölçebilecek aletdamlarm'n, sık sık işittiğimiz, şu tek amak için de kendinl yemekten ve çeşidliliğidir. Bugünkü halde Amerika abnmasını lstemlşlerdlr, lhtlva Dünya yüzündeki Insanlar da Birleş lerl de ltibareneden bu motoslkletlerle ya ılleyl tasıp kavurmaktan başka çare Bir iddia bükülmez cevabile karşılandı: «Sovyet rından şehlr dahllt vs harlclnde da 20 bin kadar muhtelif gazete, mecBir resitn sergîsi Rusya bu teklifin kabulünü imkânsız miş Milletler teşkiJâtımn semereli bir lçleyen arabalann süratlerl ölçüJecek nl :almanuştır. Fakat ne de olsa her şey mua ve mevkute yaymlanmal^ta ve bu Kocamustafapaşada Vatka fabrlkası saişbirliği mekanizmasmı verimli bir şe zama uysun hareket etmlyenler hakkmda !en çok lâzım ve karagün dostu olan «D» grtıpu sanatkârlarlndan res3am Arlf hîbi Emln Dcjan admda blr gene fabrtgörür.» yaymlar arasında sadece umuml veya Kaptan Ackarada Iller Bankası altmdakl iasma ortak olarak alacağım va'dederel: Sır cezalar tatblk edllerek derhal ellerln jaranm kalması ve namerde muhtaç Gromyko'yu Beyaz Saraya göKirdüm. kilde işletmesini beklemektedirler. 6İyasî veya teknik, meslekl, Idarî, tica reslm gaîerlslnde dün blr reslm serglEl aç muhtEİU' klmselertn 40 bln iirasmı dolanReader's Digest'ten !en plakalan almacaktır. Aynl zamanda )lmaktansa vaıCık İçinde yoksulluğun rî, dinî, sosyal mevzular, zevk, eğlen mıştır. Btrglde elllyl mütecavla eser teşhlr dırdığı lddiası üzerine yakalanarak tahklBaşkan Roosevelt bütün o sftak tavırramvayiar3 asılan çocuklarm da sıkı trtr larile, elçiyi yumuşatmsğa, kandırmaja kata baçlanılmıştır îbrahim Hoyi urette taklbi lçln pollse emlr verllmlîtlr. aşanmasile daha emln bir durendişîik ce, seyahat velhasıl hemen her türlü edUmf'ktedlr 1 Mustafa Şekib Tunç \ J GUNUN MEVZULARİ Amerika ve basın hürriyeti Toplayan: M. Kenan Kan Ufak para darlığı Aylar var ki sinemaya' gittiğim yok. Evvelâ saatleri saatime uymuyor. Siz ne söylüyorsunuz ya hu! Benim kendi saatim saatime uymuyor. Onun için gidemiyorum. Sonra efenöim pek vaktimiz de yok gibi. Ama ben sinemayı severim. Bizi bizden ayırır. O ne nimettir o Ben benden öyle bıktım ki... îllallah vallahi. Olur şey değil yahu! Yakama yapışmış her yerde beraber. Şöyle'bir kendimden s;/rılıp başka bir havada havalansam ne oüir? Yok, bana müsaade edin... İşim var. Adam, kırk yılda bir ricada bulunduk, onu da kabul etmedin! (Ve gözümün içine bakarak yalvaru1 gibi işaret verdi). Canım siz karı koca sinemaya gideceksiniz. Ben... Demeye kalmadı, gişeye gitti, üç bilet aldı: Haydi buyurun! diye emrivâki yaptı... Hani benim de kolay tarafıma gelmedi değil. Girdik içeri. Sinema henüz başlamıjCumal gösteriyorlar. Kız elindeki elektrik fenerile yerleri gösterdi. Program verdi. Bu programlar da ne okunur, ne yazüır acayib programlar familyasmdandır. Verdd ve beklçdi. Bizim ahpab hiç Ama gel gelelijn olmuyor. Sünepelik tmrmyor. Ben çıkardım bir yirmi beşten, başka şey değil. Yoksa insan haf lik verdim. Sırada hatun başta, herif ortada bir defa iki saat bulanıaz mı? Gi tada, bendeniz de ondan sonra oturduk. dip güzel güzel güzelleri görüp gözünü Uzatmıyalım. Curnal bitti. Aslan bögönîünü açamaz ma? Hepsi olur ama ğürdü, sansör göründü. Film başladı. o'.muyor işte... Ne olduğunu söylemeğs hacet yok. Bir Derken, kapmın önünde Fahriye rast âşık var, bir maşuk. K a n güzel... Şık ladım. Mühendis midir, kondüktör mü da. dür, şöy'e bir iş yapar. Filozof bir ço Bizimkiler, yani yanundakilerde bir cuktur. Taşralı bir kızla evlendiydi. vır vırdır gidiyor. Kulak verdim, kıdın Ooo, merhaba, ne o? Randevun mu konuşuyor: var, dedim... Hani o kuyumcuda gördüğümüz tek Susss yahu! Bizimkile beraberiz. taşı alsana! Vay anasmı, az kalsın baltayı... Çocuk musun yahu! Ben kendlmi derken fcir kadın yaklaşü. Ablak çeh satsam ona para yeüştiremem. reü. Bol pudra. Fâsıla fâsıl^ dudak bo Neden? yası. Saçiarı sarmısak demeti yapar gibi Ayol görmedin mi, ialdırım taşı çekip tepeye topiamış. Bmgıl mı bmjıl. gibi. On kırat mı, on beş kırat mı? Eir de al'.ı morlu emprime. £111146 bir İnsar.da talih ohnah. Kasabm kızızenbil (ben hasır çanta demiyorum cnnı vapurcJa gördüm. Kulağmda pırianlara). Fahri tanıttı: ta küpeler, parmağmda yüzükler. Pırı! E?im... Feîek.., pırıl. Bakalım sahici mi? Falan filân. Devam etti: A, artık o kadar da aptal değilim Biz sinemaya gidiyoruz. Gelsene! SİMEMADA Sahici ya! Yahu! Sus da sinemayı seyredeüm. Nesini seyredeceksin bu maymun karının? Artist kuzum, artist Oyununu seyredeceğim. Hiç de beğenmedim. Nedir o öyle, maş'a gibi karı. Siz erkekler zaten böylesiniz. Ağzınızın tadını.. Ayol, bu resim, resim. Canh karı değil.. Canlısı olsa canını çıkarırım. Yahu, sus da fihui seyredelim Herkes bizi oinliyor. Adamm hakkı var. Ben de filmi t a . kib edemiyorum. Bir kere kulnğım onların lâkırdılarına takıldı. Dinlesinler! Miskinler. Zaten bu sinemaya gelenler hayırlı bir iş için gelmezler ki... Yahu! Allah aşkma sus da seyredeyim. Gözünü mü kapatıyorum. Seyredeceksen et! Ve sustular. Nihayet filmi kavrıyabildik. Şöyle böyle bir film. Bir aralık bizim Fahri eğiîip kulağıma: Yerinıizi değiştirelim. Benim boyum kısa, önümdeki herif mâni olııyor, ded: Benim de canıma minnet. Hiç obnazsa konuşmazlar da filmi rahat kovaiarız, dedim. Sossizce yerimizd değştik. belâ geliyordu... Inşım. Film devam ediyor. Etrafımızdakiîer. san g derken. Önümleki hede hareketler oldu. Bir kadın sesi lâfa riften kurrulamadım karıştı: değişür Bırak ayol. Rezalet çıkacak. Ben da yerimı miştinı. Demek ora. gidiyorum. ya baskaları gelBen işi diizeltmek için guilağimı kur"miş. tardıktan sonra: Bercket bu müha Ulan Fahri, arkadaşhğın bu mu severeyi yüksek sesle nin? dedim. yaptık. Işin hakikamin karısı kızıp kocasıru kıskanıyor diBirdenbire tanımadığım bir ses: tini öğrenenler olye başkasuıa aid çimdikleri ben mi yiyeceğim... Ooh! Dünya varmış. Fîlmi gü Ben Fahri, arkadaşlık falan bitmi muştur diye umudlanarak çıktım... Kazelce seyrettim. Arasıra onlar ufakte yorum. Kuzum, şimdi polise gideceği; pı ve civarında herifj aradım. Belki orada idi, beDvi değildi. insan ala:a kafek fısıltılar yapıyorlardı ama doğrusu Sen el âlemin karısına... Hemen elektrik fenerliler geldiler.. ranlıkta gördüğünü gün ışığında güç takimseyi tedirgin edecek halde değildi. Film devam ediyor, âşık, mâşukasını Bizi aydınlattılar. nır... Ben de pek meydana çıkmadan elde etmek için tehlikelere göğüs geri Lâkin Fahri sinemaya geldiğinden her Aaa! kelabalığa kar;şüm. yor. Bir ara onu yakalıyor ve öpüyor. halde pek memnun kahnadı. Çünkü Karayağız bir adam. Yanında da bo Akşam eve geııp soyunurken sağ koAmerikalılann öpüşmekri malum; Kır muttasıR Ufff! diye sıkıntı işareti veriyor, yalı oyalı bir kadın.., Ben şaşaladım. O lumun pazısmda mosmor bir çürük meytasiye muamelesi gisöylüyordu: patlamamak için islim koyuveriyordu. dana çıkti. Mahud çimdîk yeri. Sinebi uzun sürer.. diye Azizim, kalk yürü bakaltm.» Her mada yanlüşıkla arkadaşımm karısı, beBir ara perdede baş rolü yapan kadüşünürken sağ .yarı âdeta çıplak göründü. Ben bir ıslık kesin karısma lâf atmak n edemek, be ni kocası sanıp çimdiklediğini kime anni kaaınm bulur sana gösteririm. çaldıktan sonra: latırsın! Ben bile buna güç inanınm. duğu taraftaki koKadın da muttasıl herifi kolundan çe Onun için daha kimse sormadan b^n Ne güzel kadın yahu! diye fısıldaluma bir çimdık baskip: dım. hemen: mazlar mı? Öyledir ya! Ne sandın, dedi. Ben Bırak Allah aşkma! Herkes bize ba 5u kolumun Laline bakm! dedim. Ay... dedim. kıyor. Ben gidiyorum, dedi ve kalktı. on'i nerede buldum. Aa! Ne oldu? dediler. Fahri •sordu: Herif de benim yakamı bırakıp kadıKarısmdan bahsediyorum sandı âşık. Birdenbire cevab vermiş obaıak için: Na oldun yahu! nm peşiııden. Yalnız giderken: Ben de bozmadım. Parmaklık traravaymın kulpuna eNasıl söyliyebilirim ki kan çimdikhri. Ulan alçak herif i Ben seni elbette Nerede buldun? limin kolu takıldı da.., demişim. diye. Öğreteyim de sen de bul değil mi? elime geçiririm, dedi. Hepsi güldüler. Ben hâlâ aptal aptal Fahriyi arıyor Böbrek sancısı geldi. Dehşetli... de dedi ama hiddetli konuştu. Ben aldırif Bu nasıl lâf yahu! diyenler oldui dum. Bütün bu patırtıdan sonra film bidim. Kadın yalnışhğın farkına varmış ctmedim. Ne olur yahu! însaniyet narmna! tip de ışıklar açılmca Fahri ile karısını Ben tashıh ettim guya: olmalı ki bir daha üstelemedi Ben bi Canım anlayıverin işte: Kolumu* diye alay da ettim, Beriki cevab verdi: üç oturak ileride bana gülümser görraz sonra Fahriye eğilip: parmaklığma tramvayın kulpunun... (\vı meyim mi? Bardan aldım, bardan.» Haydi gel yerine! Benim de boy Güldüm: Allah müstahakkını versin Fahri. gülmeğe başladım) dalaveresi şey e t # de böyle oîdu... num ağrıdı eğilip bakmaktan. Nöbetle Ne oldu? Bar kim, sen kim be hımbıl! deYalan söylemek ne güç şey yahu! B ^ şe se>Tedelim. Ne olacak, yanımdaki bir yabancıyı memle beraber bir el gırtlağıtna yaeen sandım. Adamla açık saçık göriiş reket kanun kondu da kurtulduk. Adam ısrar etmedi. Değiştik.» Ondan pıştı: B. FELEK sonra rahat ettim. Neme gerek, el âle Ne oluyorsun yahu! diye bağum: tüm. Karısma lâf attım sandı. Başıma MACERA.. Yazan: r Burhan Feteh