Katalog

13 Ağustos 1943 CUMHURİYET Sufh kenferassına islirak etntek isiiyen devleller ulh konferansımn eski Mlh. ver devletlerile yapacağı muahedelerle alâkalı olan mil. letler, konferansa başvurarak davet edil. melerini istemişlardi. Arnavudluk, Mısır, İran ve Ruba tunlar arasındaydı. Arnavudluk, İtalya ile yaptlscak sulh andlaşmasile alâkalı olduğu lçln sulh konferansında hazır bıılunrnak istiyor. du. Mısır, harb gücünü Müttefiklerin harb gücüne katraıs, Italyanın Trablusgarb yolile Mısıra ksrşı yaptığı taarruzda Müttefiklerle birlikte hareket etmiş, bütün askerî kuvvetlerini, bütün reüna. kale sistemini. bütün istihsalini Müttefiklerin emrine vermiş, velhasıl harbin başmdan sonuna kadar Mürtefiklerle elbirliği yapmış oldıığu İçin sulh konferan. 6ina istirak etmek ve kendini ilgilendiren meseleler üzerinde rey sahîbi olmak (stemiş. İngütere hiikumetî de bu meselenin bahis mevnıu olacağı sırada Mısırı desteklemek için söz vermışti. Nitekim sulh konferansınm dünkü toplanhsında bu mesele bahis mevzuu olduğu eırada İngiliz nıurahhası Mr. Alexan. der, Mısırın talebini destekletniş ve Mısırın hırb çüciine iştirak ettikten başka harbe de iştirak etmiş olduğumı belirftniştir. tran hükumetine gelince, o da, Müttefiklere her türlü kolaylığı gösterdikten baska Almanyaya harb ilân etmiş ve Müttefiklere elinılen gelen her yardımı yapmış olduğu için snlh konferansına iştirak etmeyi istemekte idi. Yalnın, tra. nın talebi henüz sulh konferansında bahis mevnıu olmarriıştır ve bu talebiu riesteklenio desteklenmiyeceği henüz belli değildir. Fakat diğer taliblcrin armlan yerine ve kontrransa istirak etmeleri kirar altma ahnmıştır. Bu sayede bu milletler de ar7iı ve îsteklerini bildir. mek. emniyetlerini saclamak, ve geçir. diklcri teerübelerden faydalamnak im. kânını elde edecekl"?rdir. Bilhassa 3Iısır, Italyanın, Afrlkaya tekrar dönmemesi ve yeni blr tehlike kaynagı olraaması lçin, her şeyden fazla Trablusgarb ve Bingazinin istiklâline kavuşması ve tam blr hürriyet içinde tnkişaf ederek, milletlerarası bayata şerefli bir nnsur olarak kanşması için elinden gelenl yapacak ve böylece hem kendi isiiklâüııl kuvretlenâirecek. hem de Trablusgarbın yükselmesine Imkân verecektir. Gerçi dörtler, ttalyan sSmürgelerl me«elesini ileriye bırakmışlar ve böylece onn çimdikl konferansın çakşma sahagından nzaklaştırmış bulnnnyorlar, fakat dörtlerln ba harekrt tarn da bn meselpnln ortaya atılmasına taraflardan her birlnin noktai nazarını bildirmesine muni olmıyacaktır. Hnlâsa. sulh konferasınm, harb ve sulh He alâkalı devletlerl, konferansa davet etmesl son derece Isabetll bir harekettir. Yoksa, alâkalı devJptîcrin gıyabmda onlarj ilffilendîrecek Mr takım kararlar Terrnek. tahakkitmcîen başka bir m?na îfade etmeıni. Vrrilen kara. tahakküm se^dasını baltnbmtş oldnğıından bfiyiik blr kıymetl Rusteşebbüsükarşısında T Bir eksiği var.. Yerli Mallar Pazarlannm 42 mîidürü başbaşa vennişler. Işleri nasıl düzeltelim. malları nasıl satalım, müşterileri nasıl memmm edeliın Dört devlet daha \ konferansa çağrılıy or : : : : »" Rıza DOfîRUL ınüstalısiü müşkül vaziyette ÜSÜIÜ Tekel Idaresinin yaş iizüro için yedi kuruş fiat ilân etrnesi tzmirde fena tesir bıraktı İzmir, 12 (Telefonla) Bu yıl kuru thüm stokunu azaltmak için Tekel Idaresjnin şarab yapmak üzere külli yetli miktarda yaş üzüm alması bekler.irken idarenin İzır.irde fabrikada teslim yaş üzüm için yedi kuruş fiat i'ıân etnesi fena tcsir bırakmıştır. Iki kuruş nakil masrafı olacağma göre yaş üzümün beş kuruştan alın.mış olacağı ve bunun kuru tizüm karsıl'ğı ancak ylrmi kuruşu tutnruş bulunacağı ileriye Fasılasız toplantılar Ankara 12 (Tsi?fonla) Kabine <rumartssidenberi hemen hem«n fasıîasız bir halde programını hazırlamakla rneşgulJür. Kabinede •Ryrıca. Sovyotlerin Boğatfar meselesine daır yaptıkları teşebbüse verilecek cevabî notanın da görüşüldüğu en^1 Filmaktadır, Bueün Meclis loplantısmdan sorıra da fc.ıc.ne tekrar top'anmış ve topîantı gece gjç vakte kadar devam etmîştir. C. H. P. parti gıupu umumî heyetinin yarın (bugün) yapacağı toplantıda program görüşülecek ve Mkumet çarşamba günü programını Mecliste okuyacaktır. Yahudilere Filistin kapıları kapatıidı Lor.dra 12 (A.P.) Büyüüc Britanya hü!:umeti, biıncan bövle Filistine Yahudl göçmeni kabul edilraü'eceglnl ve müsaadeslz olarak Filistine gelecek olan Yahudılerin, haklannöa bir karar verılmciye iadar, Kibns veya başfea bix yerde nezaret alt:na alır.acaklarını bu gece resmen Uân etanlştir. Tamam on beş maddeli bir program yapmışlar.» Ucuzluk, temizlik, Baftaraf\ 1 ind sahljede Türkiye ile paylaşmasım temin içîn çabukluk. şuluk, bnluk.. Hepsi tabahsetmişler ve neticede bu devîetlerden disine üsler verilmesi. mam. Bir eksiği var: her birınin Türkiye ile ayrı ayrı konuş2 Montreux snlaşmasının yenider. Halka saücılann iyi muarnele etmaları kararlaştınlmıştı. Bunun üzerine esash bir surette gözden gefirilmesı. meleri. Amerika, bir nota ile Türkiyeye bajvuEğer P.uslar, Bagozıarrta ellerine üs Acaba bn, haürlanna nu gelmemiş, rarak Montreux muahedes:nin tadill !ü geçirmek lsteklarinden vazgeçmezlerse, zumundan bahsetmişti. Daha sonra In bu konunun müzakcresinde ker.dUerile yoksa liiznm mn görmemijler? giltere de Türkiyeye bir nota vererek İngiliz ve Arrlerıkahlar arasmda esaslı kendi noktai nazarmı anlatmış ve bir fckır ayrıhğı başgdstereeeğine şüphe taleb vukuunda Bogazlar mukavelena yoktur. mesinin görüşülmesine taraftar olduğj. Londrada iyi karşılanmadı nu belirtmişti. Londra 12 (a.a.) Londra radyctu Anlaşıldığna göre Rusyanm noktal bildiriyor; razarı, Boğazları müdafaaya istirak içln Sovyet Rusyamn Türkiyeye Mo"treux bıtrada üs'.er elde etmektir. andlaşmasınıa ye.uleşrnesı için nota ver. Rusyanm bu noktai nazarile Ingiltere mesi beklenmiyen bir olay değildir. Fave Amerikanm noktal nazarları arssında kat bu istek bu zamar.da o kadar iyi bir uçurunj bulıınduğu aşikârdır. Ingil. karşılanmamıştır. Zıra bu suretle mevterenin Rusyaya Boğa7İarda üs verilme cud olan b'rçok davalar aras:na bir yesine razı olacağını ziinne'mek eolç güçtür nlsi daha katılmaktaJır. On sene ewel Mr. Bevin, bir müddet önce Avam Ka lmza edllen Montreux anlaşmasınm hüraarasmda İngiliz noktai razarmı anla kümlerine göre, Türkiyeye Boğazlanr tırken, Türkiyenin bir peyk devîet ol hakimiyeti tam olarak teslim edilmektemasına İngi!terenın ksti'yyen razı ol. dir. Bu anlaşma 20 yıl için muteberdir mıyacağını açıkça be^irtmiştı. ve 5 senede bir. lmza eden devletlerden İngiltere, bugünierde öüvey$ kanahnı herhangi birisi tarafından anlaşmann boşalteıayı ve Süvt'5'ş kanahnın müda yenilenmesi için istekte bulunulabilir. İşte So\yet Rusya bu fırsatı elden kfcfaasını Mısıra devretmeyi kabul etmektedir. Bun\ı kabul eden İngiltereîıta S'i çırmak istemedi. Bllindıgi gibi Montreux veyşe azçok benziy?n bİT deniz geçidi anlaşmasınm yenilenmesi meselesi Potnin müdafaasını, Türkiyeden alıp Ru3va sdam'da da gayriresmî olarak görüşülya vermeyi hlç bir veçhile kabul etnr. müştür. Potsdatn'da Sovyetlere, Çanakkalede müdafaa üsleri verilmesi ve yeceği zerre kadar çiiph» gotürmez.> Montreux anlaşmasınm yenilenmesi ba. Ankarada siyasî faaliyet his mevzuu olmu^tu. Boğazlar:n Sovyet tstanbul 12 (a.a.) Afp ajansı bil Rusyanm emniyeti bshsinde çok önemii diriyor: bir yer tuttuğundan ve Sovyet dış siyaBoğazlar hakkındaki Montreux and setile daımî Uglsi clduRundan şüphe eaşmasmın tadilini istiyen bir notanın dilemez. Fakat Türkiyenin Boğazlar üSovyet hükumeti larafından Türk hü zerindeki hakimivetinin haleldar edilm?kumetine verildıği iyi bir kayr.aktan si de asla kabul edüerrez. Nıtekim Mr teyid edilmektedir. Bevin, geçen yıl parlamentoda verdiâ: Ankaranın resnı" mahfir.eri mesele bir demecinde Türkiyeyi hiçbir zamm hakkında tam bir ihtiyat muhafaza et baska bir devletin hakimiyeti altmda Merhum Profesör Nusret Metya mekte devam ediyorlar. Eln fazia ileri gönneğe razı olmadıfmı sö:/lemişti. In. Ticaret Bakanlığı müşavirlerinden sürülen mütaleaya göre, Sovyetler Bir giltere Süveyş kanalının bekçiliğini yap M:that Metyanın ağabeysi Matas şirketi iği Boğazlan Türkiye ile müşteıe maktadır. Türkiye de, Boğazlar kendi idare heyeti azasından Zafir Metyanın kili babası, Merkez Bankası Umum müdür ken kontrolunu istemektedir. Ankara yurdunda olduğu halde onların da büyük bir siyasî faaliyet hüküm sür ğinden nasıl vazgeçebilir? muavinlerinden emekli Nedim Efsunla mektedir. Sovyet notasım ve bu nctaSağhk Bakanhğı Sıtma Savaş Genel Fransız arörüşü ya verilecek cevabı tetkik etmek üzere müdür muavinı Dr. İsaıail Hakkı ArdaParis 12 (a.a.) Fransız hükutneti. nın bacanağı, Sevim Güley:n dayısı, Sa. Bakarüar Kurulu dün akşam topıanMontreux andlaşmasınm bazı madde bahaddin Metyanın amcası Merkez Banmıştır. lerinin tadili hakkında, Sovj'et hülcu kası idare meclisi reisl Profesör Mehmed İngiliz ve Amerikan göriişü metînden hiç bir yazı almamıştır. Haki Nusret Metya Allahm rahmetine kavjşLondra 12 la a.) Resmî mahfiller katte de basın tarafından yaymlanan de, Sovyet tekliflerinin esaslarını açık telgrafiar, Rusyanın bu mesele hakkın rr.uştur. Cenazesl 13 sğrustos salı günü Ktzıltoprak karakol karşısmdaki 9 nu. amaktan imtina edilmektedir. Fakat da Ankara nezdinde teş3tbüs12rde bumaralı evnden kaldırılarak Zühtüpaşa bu notanm Sovyet hükumeti tarafın lunduğunu büdirmektedirler. Bu takdir camiinde öğleyi rr.üteakbı namazı kıhndan Türkiyeye' verilmij olmasmın, In de, Sovyetlerin, ingütere ve Amerfcayı dıktan sonri SahrayicediddeH makbere. giltere, Amerika ve Rusyanın ma'um da haberdar etmis olmalan muhtsmel sine defnedileoektir. ld'jğu üzere Boğazlardan geçme işle dir. Gene bu takcirde yapılan teşebbü3, Cenabıhaktan kederli allesine baş sağini tanzim eyliyen Montreux andlaş. Potsdam anlaşmasınm Boğazlar hakkınlıs;ı dileriz. masmın tadili lüzumu hakkında Pots daki ahkâmına dayanmış bulunmaktaMerhum, 1294 seneFinde Yanyada doğdam'da varmıj oldukları ve metrj ya dır. Fransa, Potsdam anlaşmalaruıda bir yvnlanmamış ülan bu ıtiiâfa uygun bu taraf teşkil etmediSi cihetle, meselenın muştur. Kastamonu Defterdarı Osman tunduğu da belirtilm«ktedir. Bu anla} bu esaslar dairesinde ortaya atılmasını Nuri Bevin oğludtır. Jlk ve orta tahsilima üzerine ingiltere ve Amerika, Tür tebiatile kabul edemiyecektir. Tadilât tıi Yanyada yanmıştır. Mülkiye mektebile Hukuk mektebinden diploma kiveye bu husus hakkında bir nota hakkındaki talebin Fransa tarafmdan tır. Mülca tstanbul hükumeti zamanmkabule şayan olabilmesi için, Mon<reı.x vermiş bubjnuyorlardı. Kasım 1945 ta. da Hariciye Nezareti tercüme kalenine rihinde Ankaraya verümiş olan ingiliz andlaşmasrnm gözden geçirilme keyfi menur olarak girmış, büâhare ayni neyetinin. e?ki düşmsn devletler harıc oînotası. bütün ticaret gemi'.eriTim Bo zaretin istişare odasmda müşavir ve müğazlardan »erbestçe geçmeleri lehinde mak üzere, anlaşmayı imzalayan büHH dür olmuştur. Bu zaınanlarda Mülkiye bjlunmakta, ve harb geroileri İçin de, memleketlerin iştirakine istinad eyle ve Hukuk ır.ekteblerile Harb Akadeyalnız Karadenizde üsleri olanlar için mesi lâzımgelmektedir. misinin hııkuku hususiyei düvel profe\rı serbestiyi derpiş eylernekte idi. sörlüğünü yapmıştır. 19141918 Cihan İngiltere hükumeti notasında TürklHarbini müteEkıb Gürci^tan hükuraetıle ye hükumeüne, plânmra teferriiatmı, yapılan sulh anlaşmasmda müşavir olarak bulunnuşhır. Millî Mücadele savaMontreux miıkavelename?inin tadili 1 smda evveîâ Londra ve sonra Lozr.nda oin toplanacak olan mi'Jetlerarası kon olarak çalışmış, Lozan mınlıede teransta İ7ah edeceğini bildirmekte idi. Bajtarafı 1 Inci vthifedr + Amerikan notası da umumî çizgiieri tarafından ileri sürülen ve üç büyükler sîni mü eakıb İstanbulda Hariciye Vekâleti murahhaslığma tayin olunmuş ve itibarile bunun benzeri idi. arasmda tarüşmalara yol açan görüş bu vazifede ıken ŞOrayi Devletin ilk teİki ayn dnrum lerle hazırlandığı grörülmektedir. No. N çekkülünde 1927 senes.nde Şurayi Dev. Bununla teraber, tadil meselesi ka tada sarih o'arak herhangi bir üs ta^ l«t r«isliğine tayin olunmuştur. Ankararışık bir meseledir. Bu bakımdan yek blnin mevcud olmadığı söylenmekle be da Hukuk mektebinde hukuku hususiyei diğerinden ayrı iki durum karşısmda raber Boğazlarm müşterek müdafaaâi düvel profesörlüğünü yapmıştır. Merkez formüiü ileri süriilmüştür. Anlaşıldığı Bankasımn ilk teşekkülünde Bankanın bulunuîmaktadır: 1 ingiltere, Rusya, Fransa, Yuna. na göre Rusya, Boğazların rnüdafaası idare meclisi reisligine tayin olunmuş ve nistan, Bulgaristan, Rumanya ve Tür. hususunda yapmak tesebbüsünde bu irtihaline kadar bu vazifede kalmıştır. kiye arasmda imzaîanan bir Montreux lunduŞu telkinlerde, Ingilizlerin, müsmukavelesi vardır ki, bunun tadili için takil Mısıt hükumetine aid Süveyş ka Umuml idaredeki hizrr.etlerinden maaen ?eç 9 agustos 1946 tariMne kadar nalınm emniyetini sağlamak için bu da 35 senelik muallimlik ve profesörlük geçid noktasmda almakta olduk'an ted hayatmda memlekste binlerce gene yehaber verilmesi lâzımdır. 2 Potsdam mukavelesi yalnız uç birlere imtisal etmek düşürcesindedir. tiştirmiştir. Hilmi, vukufu, fazileti ve Cumhuriyet hükâmetinin, Boğazlar yüks«k karakteri n%V»etinde tevazuu ile büyük devlet arasmda aktedilmiştir ki, re'jimi bahsindeki görüşü ve karan açık de tanmmış olan profesör Nusret Metyabur.lardan biri olan Birleşik hükumeti Mcntreux mukavelesinl im ve kat'î olduğundan, cevabî notanın nın ölümü memleket için pek acı bir zihazırlanması fazla bir zaman istemiye yadır. zalıyanlar arasında yoktur. Sovyet notası, Montreux anlaşmaları cektir. Bu husustaki hazırlıklann yarm nm feshini muteber kılmak için vak. akşama kadar biteceği umuluyor. Sovtinde tevdi edilmiş olmanna rağmen yet teşebbüsü üzerinde yarınki (buhakikatte Potsdanı mukavelelerinin tat günküt Parti Grupunda da izahîarda bikatına uygun bMİunmalctadır. Bunun. buluKulması kuv\etle muhtemeldir. Rusyaya verilecek cevabî nota, kati la beraber Boğazlar mnkavelesi, 1945 Bajtaraf» 1 tnci tarihli İngiliz notasmın da ispat ettiği olarak tesbit edildikten sonra çarşam. baya kadar ilşili hükumete tevdi edil siirülme'ktedir. gibi yalmz üç büyük devlet tarafından tadil edilemez. Bu İngiliz notasmda bu diği takdirde keyfiyetin hükumet proDiğer taraftan Ozüm kutulan kırk, hususta beynelmilel bir konferansın top gramının dış politikaya aid kısrmnda kırk üd kuruş olduğu halde Orman Ida açıklanması beklenmektedir. lanması ileri sürülmektedir. daresi zan?anmda maüyet fiatına kereste temin etmezse kutu fiatlarının 70. Bununla berab«r, Boğazlar mukaveîe180 kuruşa kadar yükseleceği ihracatta sine im2a koyan devletlerden ikisı, Eul. baş müşterİTniz olan Ingilizier, mahdnd garistan ve Rumanya, eski düsman du. fiat verdüderinden kutu fiatı arttıkça rumları dolayısile halen bu milletl«Tmüstahsilin eline geçecek paranm aza. arası kcnfersnsa istirak edecek vazi lacağı er.dişe ile düşünülmektedir. Za yette değillerdir. ten müşkül vaziyette clan üzüm müsBinaenaleyh, nazik bir mesele olan. Wasfc!ngtcn 12 (a a ) Blrlejik ABoğazlar mukavelenamesinin tadili me meri'ia Dış îşleri eaki Bakanı Sumner tahsilini himaye için Tekel İdaresinin selesi ahval dolayısile kolaylaşmış ol WeU.es dün. öğleden sonra Amer'Jtan yaş Czüm fiatmı artırması, Orman Idamıyacaktır. radyosuEdald konuşmasında bilhassa reslnin süratle bol kereste temin etrnesi zarurî görülmektedir. Kutuluk kereste Rus istekleri şunları söylemlştir: t Küçük milletlerin, dünya umuml darlığı şiddetle hlssedilmektedir. Londra 12 (a.a.) Londra radyosu efkân. üzerinde ne. kadar nafiz olacabildıriyor: BoğazlaTin statüsünü tanzim eden gından dört büyililerin bilmamezlilc ve 1936 tarihli Montreux mukavelesınin ye. anlamcmazlıktan gelmeleri mümkiin Izmircle kuru bakla fiatlan îzmir, 12 (Telefonla) Kuru bakla niden gözden geçirilmeslni taîeb etrr.iş değilHr. Bajriş andlaşmalannın tanziırJ bulunan Sovyet hükumeti talebleri baş sırasında küçıikleri seslerinl duyurına fiatları on altı buçuk, on yedi kuruşa hca iki nokta tuerinde toplanmaktadır: lanna mâni olmağa kallaşırlarsa, bun kadar çıkmıştır. İzmirde bakla mevdan daha ağır bir hata Işlemelerl taı cud olmadığmdan talebler karşılana Bu noktalar çunıardır; 1 Rusyanm Boğazlardaki kontrolu kânsız olacaktır.» mamaktacır. Acı bir kayıb Prof. Nusret Metya dün vefat etti Rusyaya cevabımız bu akşam hazır olacak Üzüm tnüsfahsili müşkii! vaziyette Barış andlaşmaları ve küçük milletlerin sesleri ir memlekctin iki türlü coğunluğu vardır: Birisi sayı çoğunlıığ», oteki kalite çoğunluğu, yani eski tabirle kfmmî ekseriyet, keyfî ekseriyet (.Fransızcasını da yazayun da yanlış mana anlaşılmasın: Majorite qua!itative, Majorite numerique). Memleketlerde kalite yani kıymet ve Parls 12 (RA.) Sulü konferansı bu hayret ettiğini söyıediğinden, Byrne*. fikir çoğunluğunu münevverler teşkil gün Amavudluğun konferansa kabulü İtalyan beyanatı hskkında tartışma açıl ederler. Bu her yerde böyledir. Lâkiıı hakunda yapüan teklife karşı Çekoslo maması için cumartesi günü karar verıl nasıl her çeşid ekserijet kendini, nıemvakya muraiıha5inın tadîl teklifinl So diğine ve yalnız K'Jicclj'in mülâhazaıa leketine göre gosterebiliyorsa bu kıynuşmuş. konuşma bir hayli kanşık olmv.ş rının dinlenmesi kaoul edild'ğine dıkkah met ve fikir ekseriyeti de kendini öyle u uzım münakaşalardan sonra Arnavud çeknrştir Bunun üzerlne Vıchinskv gösterebüir, lesirini o derece yapar. luk, Mısır, Meksika ve Küba devletlerinln zun uzadıya söz söylemeğe başladığmBi/itn memleketin sayı ekseriyeti davet edllmelerl 15 muvafık reyle ka'oul dan, Byrnes sabırsızlığıru gizlememiş. bilhassa şehırlerde kendini göstermek ednmlştir. 3 devlet muhallî rey vermiş. fakat, Vichinsky rusça konuştuğuna gö için tek yol olan seçimlerde az Çok 3 devlet müstsnklf kahnıştır. re konudan uzaklaşıp uzaklaşm?dığiTiı meyil ve arzusunu izfaar etti. Bu meylin Davete aid şartlarm kararlaştırılma anlamağa imkân buJamarmştir. Byrnes mahiycti ne olursa olsun netice hemen kaşlarmı çatmak ve saatine bakmakla hemen mütecanis oldu. sı, s°;reterliğe bırakıhnıştır. iktifa ermiştir. Lâkin yirmi senedir, ba memleketin Rus murahhası konuşurken Kardelj konıştuğu sırada da rusça miinevverleri kendi omuzlarında olan Paris 12 (a.a.) Buerünkü oturumd?. Vichinsky, De Gasperi'den sonra yalnız bilmiyen bir çok debge koridora ve çay bu kıymet ve fikir ekserijetini ve o ekseriyetin tesirını asla gosteremediler. Ba Kardelj'e konuşma hakkı verilmesine salonuna gitmekte idi. bakımdan boyunlarındaki günab halkası çok ağırdır. Çünkü bu memlekette jirmi senedir r Boçtara/ı 1 tncı sa/ııfe ıe ne yapıldıysa ya münevverler yapmış, Afyon milletvekili Hasan Dınçel (D ya münevverler tasvib etıniş, ya nıüP.), Denizli milletvekili Reşad Aydm'.ı ne\'verler snsnıuştur. Hiç kimse iddia (bağımsız), Kırşehir milletvekili Ni edemez ki yapıldığuıdan jimdi hoşnudhad Erdem (C.HP.), Konya milletve suzlıık izhar edilcn şeyleri memleketin kili Şevki Ergun (C.H.P.), Istanbul okur yazar olmıyan sınıfı yapmı^tır. milletvekili Cihad Baban (bağımiiz'l, Saklauu.ğa lüzum olmadan ve hepBitlis milletvekili Muhtar Ertan (CH. sinin yüzlerino karşı söylsyebilirim ki en devam P.), Kastamonu mıjletvekili General pek az istisnasile bizim münevverler manm ycnîden gö?den geçirUmesini tek Abdullah Aipdoğan (C.HP.), Kutahya fikirlerini taşunak, izlıar ve müdaiaa mılletveiili Ahmed Tahtakılıj (C.HP), etmek tesaıetini bir türlü göstersaıelif eimişlerdi. Kırşehir milletvck;li Sahir Kurutluoğld raişler, hattâ bazılan kendi ftkirlcrînden Bu tneselede şimdiye kadar kabul ettiği siyasete göre, Türkiye hükumeti (CHP.), Istanbul milletveküi dcktor bile Urkecek kadar kurantuya düşmiişBoğazlar rejiminde bazı değişiklikler Adnan Adıvar (bağımsız), Giresun mil lerdir. japılması aleyhinde dcğildir. Fakat bu letvekili Ahred Ulus (C.HP.), Gazi Bunu ortada büyuk bir tehlikei nefis işin yalnız Türkiye ile Sovyet Rusya. anteb milletvekili General Aşiratlı (C. oldvğundan dolayı degil maalesef yahud d» yalnız Karadeniz devletleri H. P.), Gazianteb milletveküi doktor ya rahatııu kaçınnanıak için, yalınd arasmda yapılacak görüşmelerle halli MuzaffeT Canbulat (CJI.F) Urfa mii < Adam, neme lâzım. El için yanma letvekili Esad Tekeli (C.H.P.), Istan nara, yak çubuğunu bak safanaS fehne taraftar bnlunmamaktadır. bul milletve:Jli Zeki R'za Sporel (D.P) vasına uyarak japmışlardır, ana yapAmerikan toklifi orta>» çıktığı za Ankara milletvekili Arif Çubukçu (C mışlardır. man, hükumetimiz Amerikan proje>ini H.P.), Nığde milletvekili İbrahim Eefik Kanunlardan, kanun üstü işlere, şidesas itibarile müzakereye hazır oldnğn Soyer (CHP.), Antalya l deti çok, mantığı az kaıarlara, yerinde onu, fakat müzakerelere İngiltere ve Sov Mustafa Korkut (C.H.H,), Ankara mil laıı ve «lmı>an tedbirlere, maaıif, iktısad, yet Rusya gibi Amerikamn da iştirakinî letvekili Raşid Börekçi (C.H.P.), Istan ticaret, maliye hulâsa bütün devlet vajart koşmuşnı. Böylece Türkiyenin bul milletvekili Abdurrahman Münip zifelerile dil, tarih, politika vadilerinde, Montrem andlaşmasınm tadili hakkınBerkan (D.P.), Tokad milletvekili Re tutulan yollara müncvver kütlcmizin daki fikri aydınlanmış bulunmaktadır; cai Göreli (CHP.), Istanbul mü.etve itiraz ettiğini {fören var mıdır?.. Türkiye, milletlerarası bir vesikamn Hattâ aralarından çıkan bir iki istisgene milletlerarası bir konferansta tadi kili Kemal Silivrili (D.P.), Kü^ahya naya hu müııevverl,erin: rrüüetvekili Dr. Ahmed Gürsoy (DP.), line taraftardır. Mardin milletvekili Abdürrezzak Şata Deli mi ne? dediklcri bir hakikat Sovyet Rusyanın nclası hakkında do ra (C.H.P.), Edirne milletvekili MPH değil midir? Bu kütle ne yapabilirdi? laşan riva>etlere göre, Moskova, Tuna mud Nedim Gündüzalp (C.H.P,), nehri için ileri >üıdüğü esasları milletvekili Dr, Fahri Kurtuluş (CH. Tabiî toplanıp miüng yapmazdı; fakat lar için de tathik cttirmek istiyormuş. P.), Denizli milletvekili Abidin Öğe fC. her biri bulundıığu muhitte, bulunduğu Knsya, Tuna nehrinde, yalnu bu nehrin HP.), Içel milletvekili Refik Koraltan cemiyette, kulutıde, zümrcde isabet gürkıyılarında yaşayan milletlerin hâkim (D.P.), Ankara milletvekili Fakihe Öv mediği şeyleri bir vatansever alâkasıle olması ve öteki devlellerin Tuna işlerine men (C.HP), Isparta milletvekili Ke söyler, tenkid eder, haber verir, yazar; anlatır, konferans verir, müsterek mekkarısmaması prensipini müdafaa etmek. mai Turan (C.HP.). tubla alâkadarları ikaz eder, hulâsa raetedir. Bu prensip Boğazlar hakkında tatItirazlar denî memleketlerde yapılan medenî ubik edilince Boğazlar meselesinde yalnız Seçim tutanakları komisyonumın böyKaradenizde kıyıları olan devletlerin leee kuruluşunu takiben de Afyirkara sullerle tasvib etmediğiui anlabrdı. ¥iryani Tütklye, Sovyet Rusya ve tevabii hisardan başlıyarak sıra ile illerin seçim nıi senedir, kaç miınevvcr kaç şeje btt ile Rurnanya. Bulçaristanın söz sahibl ol tutanaklarmm okunmasına başlanmış şekilde, garazsız ve ıvazsız itiraz etti?.. Bugün demokrasi moda olunca avazı maları icah edecektir. hr. Bu arada bazı iller seçimleri hakçıktığı kadar feryad edenlerden bazılaHalbııkl Tuna bir Avxupa nehri oldu. kında toptan şikâyet ve itirazlar yapıl rma çok değil, bir iki sene evvclki kağu gihi Boğazlsr da bir denir geçididir, m;ş bnlurducundan bunlara aid tuta. naatlerini veya hareketlerini kendi önne birinde ne ötekinde, dünya devletle naklar komisyona verilmiştir. Bu iller lerine koysak: rinln istifadeleri tahdid edilemez. şunlardır: Vay opartunist. vay eyyam reisl, T Afyon, Ankara, Antalya, Aydm, Ba vay! Sanra Sovj et Rusyanın Tuna için ileri sHrdüğii prensip, Bopazlara tamamile hkesir, Bolu; Bursa; Çakmakkale, ÇanDemiyecekler nıidir? tattik edilmek istenilirse, Boğazlarm ber kırı, Çorum, Diyarbakır, Erzurıım, EsMünevver olmnk. bir memleketin maiki kıyısı nıünhasıran Türk topraklan kişehir, Hatay; İçel; Isparta, Izmlr, nevî ve aydmlık vazifelerini orau'.larınoldnğu için, bn deniz geçidine de yalnu Kayseri: Kıışehir, Kocaeli. Konya, Kü. da taşunak kolay şey değildir. Bir haTi'rkiyenin hâUim olması. faknt diğet tahya; Mar.isa, Maraş, Mardin; Muğla; malla, bir rençbcrle, bir cahil adamla. milletlerin bu deniz yolundan bizim is Rize, Samsun, Sevhan, Sinob. Sıvas Te munevverin farkı buradadır. Vazifesi tîklâlimi.ri, hiiUünırapİığımızı ve emni. kirdağ, Trabzon; Urfa; Yoz^ad, Zongul ağırdır; fakat şereflidir. yetimizi ihlâl etmeHen azamî derecede dak. Bu merrsleket mıinevverlerinin yirmi | istifade etmeleri lânm gelir. Bunlar dışmdaki illere aid seçim tuta senedir, şimdi bir şikâyet fihristi yapıZaten bizim davnrmm esası ve ruhu nakları kabul olunmuşrur. lan olan bitenlerde raanevı iştirak \» | Şahısları itibarile haklarında itiraz mes'uliyet hisseleri reddedilir bir şey : da budur. Boğazlar Türkiyenin Boğaz. larıdır ve Türkiyenin ild parçası arasın. lar yapılmış olan ve tutanakları krrr.is değildir. Bu beğenilmiyen işlcri yapanlar, dan geçen hayatî ehemmiyette bir denia vona veTİlen milletvekilleri de şur.lar münevver kütlenin kâh tasvibini, kâh yoludur. Sovyet Rusya da, bunun böylo dır: sükutunu ve şüphesiz kolaylarına gelBalıkesir milletvekili Abdi Aşabe diği için alınan tedbirlerin isabetino olduçunu Montreux mukavelenamesile kabul ermiştir. Böyle olunca da Boğazlar yoğlu. Çanakkale milletvekili Nured. delil diye kabul etmişlerdir. rejiminin esası, ana prensipi Türkiyenin din Önen, Edirne mill'etvekili BahaedGönül istiyor ki, bundan sonra, hangi istiklâline. hükümranlığına ve emniye din ÖŞütmen, Elâzığ milletvçkillerinden partiye, hangi mesleğe, hangi nesle mcn' tine en küçük zararı bile doknnmıyacak Mustafa Arpacı ve Fahri Karakaya, Es sub olursa olsun münevverler, mantık, bir şekilde olmalıdır. Bu esp,T kabul kişehir milletve'kill Yavuz Abadan, Is. hak ve akli selim yolunda daima birleşen edildikten sonra, Türkiye Montreux tanbul milletvekilerinden Abdurrahman bir güzide zümre teşkil etsinler ve sırası andîaşmasmda bazı değişiklikler yapıl. Münip Berkan, General Kâzım Kara . geldikçe bu aydm fikir ekseriyetinin masmı miisaid karşılar. bekir, Burhan Cahid Morkaya, Receb ve düşünccsini memlekete hissetB. FEL.EK Fakat Boğazlarm Sovyet Rnsya lle Peker, Zcki Rıza Sporel, Hamdullah Ürsinler. müştereken müdafaası ve bunun için de Suphi Tanrıöver, Orgeneral Cemil CaRuslara üsler verilmesi teklifinl asla ka hid Toydemlr, Hüseyin Cahid Yalçın, zere görüşmelere son verilmiştir. bul edemeyiz. Çünkü bn teklifin altmda, Senihi Yürüten, Kayseri milletvekili Mazbatalan tetkik komisyona Türkiyenin bütün varlığını tehdid eden Said Azmi Feyzioğlu, Konya milletvetoplandı tnüthiş hir tehlike gizlidir. Sovyet Rus. killerinden Rasim Erel, Halis Ulusan, Ankara 12 (Telefonla) Ma^>atal ya, harbin başında küçük Baltık devlet. Kütahya milletvekili Memduh Isparta lnceleme komisyonu bugüa Meclis lerinden üsler elde ettikten bir kaç ay lığil, Mardin milletvekili Abdülkad'r Ka gıldıktan eonra toplanarak Kemal Tusonra, bu devletlerin ne istiklâli, ne hü. lay, Konya milleh'ekili Abidin Çakır, ranı ba^kanlıga seçmiştir. Komiayon cukümranlığı. ne toprak bütünliiğü hiç bir Ordu milletveÎHİi Mehmed Furhm. ma glfcıü toplanacak ve İlk tetkikler İçin. şey kalrıamıştı. Bu daha dünkü olay. Samsun milletvekili Muin Köprülü, tali komisyonlar teşkil edee?3ttir. önümüzde bir ibret dersi halinde du Seyhan milletvekili Kasım Ener, Siird Mecliste bağnnsızlara hususî rurken, Boğazlarm mü?terek müdafaası miiletvekili Lutfi Yavuz, Urfa milîetbir oda veridi gibt bir ihtiras, istilâ ve emperyalizna vekili Vasfi Gergir, Zonguldak milletAnkara 12 (Telefonla) Mecli. formuiünü Türkiyenin kabal etmeslne vekiU Nuri Tarhan. Dsmokrat Parti gruıpu için btr yer ay imkân tasavvur edilcmez. Hattâ böyle Tutanaklann okunmasından sonra nlmıştı. Mareşal Fevzi ÇaJcmaJm blr tehlike olmasa dahi müstaHl bir dev. let sıfatile Türkiye böyle bir teklife rıza Millet Meclisi komisyonlan seçimleri şefbtjüslle bâğımsiz milletvekiUeri gösteremez. Hulâsa, Montrenx andlaş. yapılarak çarşamba günü toplanmak ü de bir oda tahsis edilmişttr. masında değişiklilder yapılabilir, fakat Boğaz sırtlarında yalnız şanlı hilâl dal. galanmak ve Boğazbın yalnız kahraman Mehmedcik müdafaa etmek şartile. O. bu müdafaayı kendi fananlı göğsile Blrinci ve îkinci Cihan Harblerinde, en muhteşem şekilde başarmış; kimseyi geçinnemîştir. Uzun münakaşalardan sosıra Arnavudltsk, Masır, Neksika ve Kübanın konferansa davet edümelesine dün karar verildi I Türk Bogaziarını valnK Türkler miidafaa eder Meclis dün toplandı r Yeni harb gemilerimize bayrak çeküdi Eğer rivayet edildiği gibi müşterek | müdafaa ve üs ısteklerini ihtiva ediyorsa, Sovyet Rnsyanm notasına verilecek cevarımızın şu prensipten ilham alara\ ğır.a kimsenin şüphesi olmamalıdır: Türkiyenin Boğaılarını yalnız Türkler müdafaa eder. A M C A B E Y E G Ö R E ABlDİN DAVER Anadolu Ajansınm Istanbul Müdürlüğü Ankara, 12 (a.a.) Anadolu AjanDün bayrağımızm törenle çekildiği yeni gemilerimizdea ikisi ı İstaiîbul Müdürlüğüneı Ziya GevLimanımıza getiriidiklerini yazdığımız 114 te Mannarada seyır tecrübeleri yapılher Etili tayin edilmiştir. yeni korvetlerden <Amasya>, «Ayan mıştır. Yarından sonra gemiler Kasımcık> ve <Ayvalık> a dün saat 11 de tö paşada demirliyeceklerdir. renle bayrağımız seçilmiştir. Törende, Gemilerimizi getirmiş olan ingiliz Dün geceki yangın deniz komutan muavinl Zeki Taftil, de. mürettebatı almak için dün «Wington Dün gece saat 1,10 da Sultanhamani nlz üs subayları, davetlileT ve basuı men. Bey> ve «Innord Bey> adlı ıkı İngiliz caddesinde 80 numaralı hanm Iklncl ka subları bulunmuştur. Istiklâl marşile refakat gemisi daha gelmiştir. Cuma gütındi 9 ve 11 numaralı odalan lşjal beraber her üç gemide birden ingiliz nü müretteba"! alarak Maltaya hareket eden kutu imalâ'thanesinde bir yan»ın bayrakları indirilerek yerlerine Türk edeceklerdır. Mürettebat şerefine bu çıkmış, vaktinde yetlşen İtfaiye tarafın bayrakları çekilm'ştir. akşam Taksim Belediye gazınosunda bir dan, biiyümesine meydan verılrneden Refakat arama ve tarama gemiler; akşam yemeği verilecektir. «Antnlya> ve «Alanya» korvetleri de söndarüimüştür. Yangınm sebebi hak ştkKnde vasıflandırılan bu korvetler İ650 şer tonluk eş gercilerdir. Dün saat yakında gelecekür. kmda tabklkat yapılmafctadır. Her lşimize llgl g>3tercn SoTye*; Xomşuınuz btzlm P.axazan geleneS'.erinl de Ihmal etınedl A, Moskava radyosunclan vâız mı vertyor?.. Hayırl O lıer . Şlmdl sunduju «temcld pliâvı»!,. meşhur FaXat ı.emcid pilâvLnm yanında blr soğuiCulc istar, Bunda A Acple etme onu da h a n dlyse Gürctt proîesorler yetlştlrlıl