Katalog

r 52 Sayıh RADYO NECNUÂSI Çeşidll ve bol resimli yazılarla çıkmıştır. Bayiinizden isteyiniz. (5976) 23 Oncü yıl Sayı: 7802 mhuriyet KURUCU5U: YUNUS NADİ Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, îstanbul Posta ktıtusu: Istanbul No. 246 Telefonlan Cmtuni Santral Nunmras: 24298. Ya» Ulerü 24299. Matbaa: 24290. Feridun Dirimtekin HÂÇLI SEFERLERDE ve ESKİŞEHIR MEYDAN MUHAREBELERİ Selçuk ve Danişmend Türklerinin Anadolunun Turk kalması ve Yakınşarkta İstâm kültürünün bakasını temin için *giriştikleri mücadelenin tarihi. Fîaü 300 kuruş. Dağıtma yeri: Necmeddin Salman KITAB YATMA ODASI İstanbul İNÖNÜ Salı 7 Mayıs 1946 Fransızlar Akşehir ve 4 ransız Kurucu meciisinin za. jıf bir ekseri>etie kabul ettiği yeni anayasa} ı halk ovunuıı da aynı nisbeti mulıafaza ederek tasdik edeceğini sananlar aldandılar. Evvclki gün >apılan referandura bamhaska bir netice \erdı, anajasa halk tarafından gbte çarpar bir ekserijjetle reddedildi. Yalnız Fransaya değil tekmil Avrupaya lıâkim olan ideolojik temayiılleri beliıtmesi bakımından hâdise miıhımdir. Dordüncü Cumhurijeün şiradiki Kurucu meclisi oldukça karanlık ve son derece istıkrarsız şartlar altında iş başına geçtiği zaman, komünistler bundan fa>dalanma çarelerini butün kuvvetlerile ele geçirmeğe gayrct ettüer. Vzun i'gal ve felâkct jılterı halkı bezdirmiş, ekonomik güçlukler orta sınıfı fena balde hırpalamıştı. Vichy politikasınm fcci bir çekılde iflâs etmcsi a<iin sollara ajrıca î>ır kın^et veriyordu. Yeni ana^a^a hazırhklan yapılırken bunlar hersejden bnce de\let makinesinin tek meclis elinde toplanmaMnı temine çahstılar. Cıımhur Başkanının salâhivetleri azaltıldı, buna karMİık daha isükrariı bir lıüku. fnft kurabilme şekîileri üzerinde çalı<=ıldı. Bbyleee tek meclisin nisbeten basit mekanizması Içinde komünistler nstalıkla oynajabileceklerini ve tfiderek Fransayı bir parti diktatdrlüitün» siirıikleyebileceklerini ıımu\orlartlı. Ferde aid temel haklar az çok miıphem direkler inerine oturtultnak istendi. Meselâ mülki>et hakkı bahsinde, ferdin, çahşarak veya biriktirerek elde ettiği servete «kanun dairesinde» dilediği gibi tasamıf edebileceği ilân edilijor, bir mülkiı kanıulaştırmak gerektişi zaman sahiHne Fransadan son resiro: Dış Bakanı Bidaut, Rus Fransız anlaşmasını imzalarken «kanun dairesindo bedelinin ödeneceği Paris, 6 (R) Ahnan en îon ra de yapıîacak ve yeni meclis, anayasaiaydı ileri sürülii\ordu. İlk bakısta çok masum görünen bu hükümler, gerrekte. kamlara go e anayasa aleyhınde oy yı ona göre yenilıyecektir. Onun igın Fransız vatandas<nın esas mııkadderaünı •terenlerın sa\ısı 10 450 000, lehtekl'ertı bu çalışmaların. eskisi gibi yedı ay sürgelccek mecÜsteki ekseın et partisinin sayısı 9 2S0 000 dir. Boykce hazırlaran mesi beklenilmemektedır. ideolojisine bağlı tııttıyordu Yeni ana. yem anayasa tarıhe mal olmuştur. YaSo^yaLstlene komünistlerin. yeni sejas» açıkça «hakikî değeri odenmeksizin rm kab)ne toplanacak ve netice uzerın çimde elbırlıği yapıp yapmnacaklaıı henuz belli değildır. Fakat son net cede goruşecektır. NADİR NADİ Onümuzdeki 2 haziran günü yeni bir nin yeni bir takım temayuller doğur Arkast sahife 3. Sü. i te kurucu meclis seçilecek ve yeni bir ana ması m'Jhteme'dir. En kuvvetli ıhtı >asa hazırlıyacaKtır. Bu yüzden seçıra male göre sosyahstler, halkçı cumhurikavgası eski anayasanın reddolunması yetçilerle komünistler arasında bir Arkast sahife 3. Sü. 2 de na sebeb olan ihtilâflı konular üzerm Fransanın kurttıluşundanberi ilk defa înönü, büyük seçime niçin karar verildiğini olarak sol cenah ağır bir darbe yedi anlatarak seçimin ve Fransız milleti Reylerin neticesi neticesinin ehemmiyeti üzerinde durdular, macera rejimleri hayret uyandırdı Millî Şef, ilk öğretim davasına da temas ederek: «Bir çok siyasî neseleler istemiyor Yeni kurucu meclis 2 haziranda seçilecek karşısında bulundum. Gözüraü hayata yumarken hatırlıyacağın tek şey ve yeni bir anayasa hazırlanacak, Byrnes neticeden memnun, Moîotov dikkatli bu memlekette ilkokul davasının halledilme yoluna girmiş olduğudur» dediler Konva 6 (a a ) Cumhur Başkınımız İsmet İnönü, bugün saat 10,30 da şehrimize şerrf vermişlerdir. İstasjonu ve ıstasyon meydanını dolduran Konyalılar, büyük misafirlerini tYaşa ve sağ ol1» seslerile selâmlamışlardır. Doğruca Orduevine giden Cumhur Başkanınrnzın orsda yıırdun iç ve dış meseleleri üzerinde bir buçuk saat kadar »üren acıklamalan, salondaki haîkın içten saygı ve sevgi gösterilerine vesile olmuştur. Bundan sonra Cumhur Başkanımız, Orduevinde toplanmış olan Konyalılara kısa bir hitabda bulunmujlar ve büyük seçimde kadın, erke'k serbest ve emin olarak halkın oylannı kuHanmasım Jrtedîklertni, ba auretl« devletimizin iç ve dış politikasınm milletin reyin* v« iradesine dayandSgınm herkese gosterıleceğ5n« emin bulunduklanm •öylemijler ve cAziz KonyalıLar, sizi ayrı ayrı sevgi ile selâmlar ve gözlerlsizden öperim> bururmuşlardır. Köylülerle hasbıhal Konya 6 (a a,) Cumhur Baskanımır, Konyay* tefriflerlnl habaı alarak kendilerinin itoprağa kavuşturulmasındaa dolayı fükranlaTinı sunmak ' Arkas% sahife 3. Sü. 5 te Dörtler toplantısı İtalya meseleleri halledilemedi Bugünkü toplantıda Balkan muahedeleri ele alınacak Londra 6 (BBC.) Dort buyuk devletin Dış Bakanlan da üç saat kadar çahştıkları halde italya meseleleıını halledememişlerdır. Trıyeste, Italyan mustemlekelerı, italya tarafından \erilecek tazmınat meselelerinden bırı üzermde anlaşmava varılamamış ve bir netıceve varılmasından umıd kesılmiş oldııçu Için daha başka meselelere atlamak ıht'vacı baş gostermışt.r. Haber alındığna gore, Sovyet Dış Bakanı Molotov, ancak Tru Arkasx sahife 3. Sü. 4 te m Türkiyeıtiıt • İ Unrra'ya yardımları Parti Grupunda Dış Bakanmın beyanatı alkıçlarla karçılandı Ank&ra 6 (a a.) CHP. Meclis Gmpu Başkan vekllliglnden: CJî P. Mfcclis Grupu Genel Kur'ilu 6'5'1946 pazartesi gtinü Konya mıIlPtvekili Saffet Arıkanın başkanlığın'ia toplandı 8oa ftlan Dış tşleri Bakanı Hasan Arkas\ sahife 3. S)t. 3 te Dunkıi toplantıdan iki intıba: Toplantıda bulunanlar ve isimjerin çekilişi i Şehir Medisi dün olağanüstü toplandı Vali. kısa bir nutukla celseyi açtı. Meclis^ sandık başlarında bulunacak olanları seçtikten sonra dağıldı Yeni Belediye seçim kanunu mucibin«Sayın arkadaşlar, ce olağanüstü toplantıya davet edılen 1580 sayıh Beledlye kanvuıunun baa Şehir Meclisi dün saat dörde çeyrek ka maddelerini değiştiren 4878 sayılı kala toplanabılmiş, içtımaı açan Vali ve nunla Belediye seçimine aid hükümlerBeledıye Reisi Lutfi Kırdar şu sözleri de baa değişiklikler yapıldı. Bu cümsoylemistir: Arkas\ Sn. 4, Sü. lde Mithat Paşa 62 nci ölüm yıldönümü münasebetile bugün bir toplantı yapıiarak hatırası anılacak Cumhuriyel İ • 23 Yaşında Kahire atletizm miisabakaları • Dundan jirmi iki yıl önce bu; ~ gün basm hayatma ilk adımı: nı atan gazetemiz, şu anda yirmi : iki yaşını bitirmis, jirmi üç yaşı: na basmış bulunuyor. Çeyrek asra : yakın bir zaman parçasını ifade : eden bu müddet içinde, Cumhu: riyet gazetesi, ilk sajısında hütün • teferruatile izah ettiği nesir prog: raraını harfi harfine tatbik etmiş ; «Gazete. müessislerinin değ'l ka. ; ri'n malıdır> düsturundan rerte ; kadar şaşmadan, dosdoğru hedc. ; bne yürümek sayesinde, okurla; nnın sevgisini ve tevecciihünü • kazanmağa muvaffak olmuştur. • Gaîetemiz, yinni iki sene evvel • 'nti?ar sahasına çıkan ilk niishaî sında ttraflı şekilde belirttiği 5İ. • yasl pıogramına, bugün her ra• manaan daha kuvvetle bağb bu. • lunu\or. Kıymetli müessisi mer• hum Yıınus Nadi Abalıoğluuun, • bugıinku şartlar içinde, bugiınun • ihtiyaclannı diişünerek yazdığı j kanaatini verecek kadar ileriyi • görüflü satırlannda, o zaman, ga• zetemiz, sayın okurlarına, idealini ; şu satırlarla anlatrroşti: İ «Cumhuriyet» sadece cumhuri. | yetin, daha ilmî ve şamil ifadesile : demokrasinin müdafiidir, Cum. İ huriyet ve demokrasi fikir ve : esaslarını ihlâl eden, yıkan ve yık: mağa çalışan her kuvvetle müca. : dele edecektir. Memlekette ber İ manasile hakikî bir demokrasi ve j hakikî bir cumhuriyet tesisi için : gazetemiz butün varhğıle çalışa: caktır. Memlekette halkın, haös İ tarafından, halk için idaresi bizim İ metkuremİ7dir ve biz yalnız bu İ mefkurenin esiriyiz, başka hiçbir j kuvvetin değil.> [ Cumhuriyet gazetesi, 1924 te • verdiği bu sözü kuvvetle tutmağa • muvaffak olduğundan dolajı balı• tiyardır. Ajnı sıitunlarda, pitgide j daha mütekâmil bir ga2ete olmak • yolunda verdiği soze de sadık kal• dığına inanıjor. Ga/ctemijî, bu | prensiplerine bağlı kalmak serefi[ ni, gelecek >ıllarda da gıırıırla ta. ; şıyacağım soylerken, butün okur• İanna candan teşekkürü büjük • blr vazife bilir. Ceîai Bayar ve Rus istekîerl Demokrat Parti lideri beyanatını tavzih ediyor «Haricden gelecek herhangî haksız îstek ve tecavüz karşısında Türk milletinin içinde tam bîr birlik ve ahenk vardır. Bu gürüş tarzını kimimiz şiddetli, kimimiz temkinli bir lisanla ifade etmeyi doğru bulabiliriz. Hiç bir vatandasm, neden tıpkı benim gibi söylemedin, diye tarizde bulunmağa hakkı yoktur» Ankara 6 (Telefonla) Şimalî Amerika gazeteleri birliği ajansma son gün. lerde vermiş olduğu mülâkat ve bu mu'âkatın bazı Türk gazetelerinde uyandırdığı tenkıdler münasebetile Demokrat Parti başkanı Celâl Bayar Ankarada bulunan gazete muhabirlerinin müracaat ve ricaları üzerine bugün kendilerine beyanatta bulunmuştur. Gazete muhabirleri Celâl Bayardan evvelâ şu suali sonnuşlardır: Ban Türk gazeteleri son gunlerde Amerikah ajans muhabirine verdığiniz mülikat üzerinde duruyorlar ve TurkSovyet munasebetlerine dair olan sdzlerınızi tavzih etmenizi istiyorlar. Sozlerlnizin vazih olduğunu bilmekle beraber kendimizi onlarm yerine koyarak şu sualı sormamıza müsaads buyurun: Arkan sahife 3. Sü. 3 te dün bitti On sekiz müsabakanın onunda birincilik aldık Ankara maçları Dün Ankarada Fener Muhafızgücünü. Gençlerbirliği de Beşiktaşı yendi Ankara 6 (Telefonla) Cumartesi Birliği 15 ind dakikada Mustafa, 44 üncü giınü yağmur dolayısile geri bırakı'an dakikada Hamdi vasıtasile iki gol ka Mesrntlyetin büyük şehldi Mithat Paşa Millî Eğıtım mükâfatı maçları bugün ya Arkası sahife 3. Sü. 6 rfo yazısı 3 uncü pılmış ve ilk olarak Fenerbahçe ıle Muhafız Gücu karşılaşmıştır. Bugoın aralarına Buyuk Fikreti de alarak oyuna seri bir tempo ıle başlayan Fenerliler, altıncı dakikada Buyük Fikretten güzel bir pas alan Melihrn ayağile ilk gollerini yaptılar. Otuz birinci dakikada Fener Müjdadm ayağile ikmcı golunü. yaptı ve bu suretle birinci devre 20 Fenerin üstünlüğü ile bıtti. Ddncı devrede Naci ve Müjdad Fenere ki gol daha kazandırdılar ve oyun 40 Fenenn galibiyetile sona erdi. İkinci maç Beşiktaş Gencler Blrllği arasındaydı. Beşıktaş, Hakkı ve Şereften mahrum, Gencler ise Hasanı forverde alarak sahaya çıkmışlardı. ilk dakikalardan itibaren hâkim oynayan Gencier Mısırdaki atletizm müsabakalannda 10.000 metre galibi Osman, Mısur Atletizm Federa«yonu Reisl Prens Halira tarahndan tobrik ediliyor Kahire 6 (Hususî surette giden arkadaşmıız Burhan Felek.bildırıyor) Kahiredeki atletizm müsabakaları bugün sona ermiştir. Türk atletleri düakü neticelerle beraber on sekiz müsabakada Arkast sahife 3. Sii. 5 te r Müstakiî Suriyenin ttk ordusu Kadıköyündeki otomobil kazası Muhakemeye dün de deyam edildi, bir dinleyici ; salondan çıkanhk ' ,'1 Birkaç gün evvel Kadıköyünde ölümle neticelenen otomobil "kazasmın durusmasına dun, Kadıköj Asliye Ceza mahkemesinde kalabalık bb% dinleyici onunde devam edılmıstır. Dunku duıusmada; müsteki mevkiinde hulunan, olen çıçekçi Zıyanm kaıdeşı Suııyede bulunnn İngilİ7 ve Fransız ku\\'etlerinin 17 nisanda Şamrlan ajıılmjları uzeııne Mı=;ır, Suudî Arabıstan ve Sueda mahkeme\e verdiği bir dilpkçe Iıaktan gonderilen askerî kıt'alarla yeniteşkil edilen Suriye ordusu bujuk bir geçıd resmı yapnuşlardır. Yem teşkij ıle suçlunun cezalandırılmasını ıstemış edılen S'Pİ"e oıdusundan bir biılığin ge çısi resimde gorülmektedır. Arkası sahife 3. Su. 6 da Bu birliğı selâmlıyanlar Suriye Cumhur Reisı ıle Başbakanıdır. f Muhalefet liderleri Acaba seçimlere grirsek mi, girmesek mi?...