Katalog

CUMHURÎYET 10 Mayıs 1946 SOIÎ y"ivor) Biz İskenderıyeye ayak ba£ ir basmaz, Mısırda iki nni.'sba'.ta yapac ^i'oızı bıldiırniflerdi. H«r?eyden evvel ııni'î rr.ahiyetteki müsabakaları derhal ysprcak istedi?imizi anlatuk. Kalr.reieki pıst, ssba, müsabıklar, Irçıl'z'.er falan f:îîtı hep mayısm ılk haîtasır.a h^zırlan. uıakta olduğu için, millî müsabaiaların nssanın son haftasmda İskenderıyede yaptlmav k?bul edildi ve Kıhıredekı musabak^lsra girip girmeme'ite kendimize scrbestlik temin ettik, 3ncak Mifir pajıtahtında Türk ailetlerin'.n merok'13, tecessvsle beklendiğini, bilhn«a Ingilitlere k v ş ı nfcsıl yarışacağıınızm pek merak eâildiğini biliyordkık. E=kend«.iyecle millî müsabakalarda Yunanhiardan 22, Mısırhlardan 24 sayı farkla galib çıkmca Kahire müsabakalan büsbütün ehcmmiyttirıi artırmıştı. Üstelik Kahiedekl Türk kolonisi, aslı Türk olan bir çok Mı. sırhlar bir Türk zaferinin heyecErıım tatmak lstlyorlardı. Bu iş için Kahire, İskendcriyeien çok, pek çok daha iyi hazırlanmrj, derlenmiş topanmıştı. Müsabakaların ümı beyneltnl'el herkese açık şampiyona olduğu Iç'n takım tasniÜ yoktu. Biz bu müsnbakalara yalnız dört beş kişı ile de girebi. lirdik. Fakat çocukların mancvjyatı yüksek, biz* gösterilen alâka çok derin olduğu için elimizdeki 16 ateltle ciridden başka bütün müsabakılara yazıldık. Gerçi takım 18 kişiydi ama Raşid, Iskenderiyede haüf bir sıtma geçirdiğinden, Bıza Maksud da bir gün evvel yağan emsalsiz yağmurlar esnasmda idraan sahasmda ıslanıp anjin olduğundan müsabakalara girmemekte idiler. Bu müsabakalara telgrafımda da bildirdiğim gibi ordu, Nasyonal Sporting denilen büyük kulüb, Mısır Ermenileri, Iskenderiyeli Yunanhlar, Atnerikahlar ve Yakmşark îngıliz ordusu girecekti. îneilizler bütün ordudan en İyi elemanİprı toplayıp tayyare ile Kahlreye getirmişler, çalışürıyorlardı. Miisabakalara Elli iki atletle işUrak ettiler. Yarrş1arın yapıldığı Nasyonal Sporting sahası Fener stadmdan da ufak bir yer ise de pist güzeldi. Müsabakaların gece yapılması kaıar!aşm:ştı. Muhteüf yerlere yerleştirilmiş on kadar askerî projektörle )şe baçlandj. Cumartesi akşamı saat yediJe ipnce geçid resmi yapıldı. Bizim 16 ço. cuğa karjı konan atletlerin adedi yüz elV.den fazla idi. Kuluvarlı koşularda hattâ 800 metred» scçmelere ihtıyac oldu. Bu seçmelerde 110 metreds Faikle Erdal seçıneyi kazandı!ar; Erdal teorübesiz genc bir atlet olduğu îçin bir göŞus farkla finali kay. | Türk tsktfnınm blt günde 5 birîncilik, 3 ikindiik, 1 üçüncülâk kazanması, Mısırâaki dosüarımm da çok sevindlrdi Kahire (Arkadaşımız Burhan Fe'ıek betti ve ikinci oldu. Üçüncü bir geldi. Yüz metreye iki kişi soktuk. Kemal ger.e ayağının arıza yapması yüzündcn seçmeyi kazanamadı. Ali Diktncik seçmeyi 10 8^10 ile kazandı ve finalde de 11 saniye iie birinci geldi. İkinci, Aîiyi Iskfcnderiyede yenmiş olan Yunanlı oldu. Üsüncü bir İngıliz. 400 metrenin üç serisi oldu. Çünkü bu yarışa 17 atlet iştirak etmişti. Neticede bizim Adnanla Doğan kendi serilerinde kazandılar ve finalda Adnan birinci, Yunanlj ikinci, Doğan üçüncü oldu. Sırıkla atlama tıpkı Iskenderiyede olduğu gibi Muhiddhîle Yunanlı TamvakopuJos araiinda yapıldı. Her ikisi 3,70 i d'jşürdüler. 3,60 metreyi Muhiddin ve Yunanh ikinci denemede geçmiştiler; fakat Huhidd'.n 3 50 yi ikinci deneme geçmîşken, Yunanlı btrinci atîayışta geçmiş olduğu için o birinci, Mrhiddin ikinci ve bir başka Yunanlı üçüncü oldu. Güll« atmada, atma datreainin içi çok fena bir halde çukur oldueundan dereceler fena çıkmasma rağmen Atıf İskeuderiyede birinci olmuş olan Yunanlıyı 8 santitn geç«rek birinci, Yunanlı ikinci v* Mısırlı üçüncü oldu. Dört kere yüz bayrakta bizim takım gene bayrak değiştirmedeki alışkanlık eksikliğinden dolayı geri kaldı ve birinci Mısır, ikinci ordu, üçüncü Yunanistan oldu. Böylece birinci gün yapılmış olan sekiz müsabakada: Birincilik İkincilik üçüncülük Türkiy» 5 3 1 Mısırltlar 2 1 8 Yunanhlar 1 3 2 îngilizler 0 1 2 aldılar. Yarışların yarısı pazar akşamı ayni yerde gece yapıîacak böylece Mısır temasları sona ermiş olacaktır. * * * Kahirede yarışların bıraktığı tntiba çok müsaiddir. Gazeteler Türk takımının yüksek klâsmdan bahsetmekte ve daima bizi övmektedirler. Barışlar esnasında bilhassa müslim Mısurlılar bizim çocukları çok aikışladüar. Bilhassa Iskenderiyedeki starterin kölülüğür.den. dolayı kaybedilmiş olan 100 metreyi kazanışımız üzerine halk çok büyük takdir gösterdi. Herkesin ağzında Arab teîâffuzile Turk diye bağtrıyor ve önde gelen çoeukları alkışlıyorlardı. Atletizm yabancı temaslannı harbden sonra bu çekilde açışımıı, çocuklar için de, idareciler için de iyi oldu. Üerisl için daha kuvvetli ümidler beslenebilir. ve yapııan Kaâıköyündeki Siyasî se iil kazası merhalelerine müsabakalar Dünkü celsede sanı Yazan Prof. Dr. ğın tahliye talebi reddedildi Kadıköyünde vukua gelen otomobil kazasının yargılanmasma düa Kadıkdy Asliye mahkemesinde devam edilmistir, Dünkü oturumda, müşteki vekilinin gösterdiğı b a a şahidler dinlenilrniştir. Ahmed Hamdinin gazinosunda içki içip sarhoş olduğu iddia edilen sanık hakkmJa, şahid garson Todori Çarkas, saruğı hiç görmediğini ve kendisinin vak'a günü mutîakta meşgul olduğunu söylemişür. Servia yapan garsonlar ise Hamdinin yanır.da iki resmt polisle gaz:noya geldiğlni söylemişler, Frkat reisin: < Ne içtiler» sualine: « Uç çay!» cevabına vermişlerdir. Bunlardan sonra, kazayı mütaakıb baygın bir halde bulunan şoförü kııcağma ahp kaçırdığı iddia edilen balıkçı Fuad Tetikaşar dinlenibniştir. Puad, müşteki vekilinin kendisine atfetüğı suçu tamamen reddetmiştir. Büâhare adalet hehiminden gelen rapor okunmuştur. Raporda, vak'ada yaralanan şahid Kadri Asafan mahkemeye ge'.emiyecek derecede hasta oldjğu yazılı idi. Bundan sonra suçlu vekili söz alarak müvekkillnin tahliyesini taleb etmiştir. Savcı Şerafettin Yenen, Kadri Asafıa radyolojik maayeneye tâbi tutulmasını, diğer şahidlerden Leon, Kemal, komiser muavlni Tevfiğin çağırılarak dinlenilmesini ve sanığın tahliye talsbinin reddini istemiştir. Bundan sonra sanık vekili, davanın umumî hükümler dairesinde göıülmesini taleb etmiş ve bu yüzden savcı ile münakaşaya tutuşmuşlardır. Neticed* yargıç Galib Barlas, diğer şahidlerin çağuılarak dinlenilmesine, sanığın tahliyesi ve davanuı umumî hükümlere tâbi tutulması hususundaki taleblerin reddine karar vererek davayı 16 mayıs saat 15 e talik etmiştir. En gerıiş manasile seçim, âmme iktidarlarmı kullanma. ğa salâhiyetli bazı heyet ve şahısların ya doğrudan doğıuya veya bilvasıta haik tarafından tayin edilmesi demektir. Halk tarafından tayin edilen bu heyet ve şahıslar, kanun yapan meclisler yani teşriî meclisler ve cumhurreisleri gibi siyasî, belediye ve vilâyet meclisleri gibi mahallî ve idarî ve nihayet, bazı memleketlerde görüldüğü üzere, jüri azalar» ve aâkirr.ler gibi kazaî organıardır. Halk bu heyet ve şahısları seçmek suretile devletin teşri (yasama), icra (yürütme) ve kaza (yargı) fonksiyonlarından ibaret olan üç ana fonksiyonunun îfasma do'.ayısile iştirak imkânını elde etmektedir. Biz burada bu seçimlerden yaînız siyasî olanlaruu ve bunlardan yalnız teşriî heyetlerin tayini maksadıle yapılan seçim'.eri bah.s mevzuu edeceğiz ve gelecek makalelerimizde ise son ayların parti propagandalarma mevzu olan ve günün meselesi halini alan tek ve çlft dereceli seçim meselesi üzerinde ehemmiyeıle durarak bu meselerin memleketimiz İçin ciddî surette münakaşaya değer oldujunu göstermeğe çalışacağız. hım bir kısrmnı seçrren olmaktan mah. rum bırakan dar v« inlüsarcı bir telâkkiye bağlanırken. bu salâhiyeti yavaş ya. vaş rr.ahdud vatar.daşların bir imtiyaa olmaktan kurtararak aauayyerı ehiiy«t şartlarını haiz bütün vatandaşlara tanımak suretile liberal ve sosyal bir telâkkiyi ifade etmeğe başlamıştır. Daı ve inhisarca bir ziiınıyetten mül. hem olan bütün eski seçim kanunları, servet sahibl olanların umumî menfaatle daha yakından alâkalı bu'undukları ya servetin daha müsaıd bir fikrî ehliyîtm mevcudiyetini ıcab ettirâiği veyahud daha yüksek bir fikrl seviyeye ulaş. nıağı temin. eylediği mülâhazasıle salah'o»'etini yalnız muayyen bir servcte s^'ıib kimselere tanrmak'a idi. Bu servet ',irtı ya devlete senede muayyen bir miktar doğrudan dofruya vergı vermek k veya bir gayrimenkul üzerinde kira, intıfa, mülkiyet hakları gibi herhangl bl* h=ik sahibi olmak şekill;ri aîtınd.i gorünm«kte idi. Bu servet şartın'n birirci çekli bir çok memleketlerie \e 1848 tarü'.ine kadar Fransada, ikmcı şekli de bi'.nassa 1918 tarihine kadar ve gayet çeş:dli terzlarda olmak üzere, daha ziyade Inâ'.Rcrede tatbik edilm'ştir. D.ğer bazı eski seçim kanunları İ5°, scçün «alâhiyetini, ya servet sartile bir arada veya yalnız olarak, okur yazar olmaktan a>Tica, muayyen bir öğretim veya bilgi s«viyesine yükislmıs olaniara tanımakta ve hattâ her iki şartı ayni zarrpııda haiz olaniara birden fazla rey verm«k imkânını bahsetmekte idi. Meselâ Belçikada 1919 tari'aine kadar bazı vatandaşlar aile relsi, servct sahibi ve bilgili olmak sebeblerile üç rey vereblliyorlardı İtalyada ise 1912 senesine kadar seçmenlerln ya hususî bir imtihan geçirmesl veya bir ünlversite diplomasmı haiı olması veyahud bir âmrae hizmetini görmekte olduğunu ispat etmesi lâzım. dı. Birleşik Amerika Devletlerinden Missisipi devletinde, zencileri seçmen olmaktan menetmek için, seçmenlerden anayasayı okumaga ve uygun surette an. lamağa yeter bir fikrî seviye sranmaktadır. Demokratik telâkkilere uymıyan bu secım sistemieri 19 uncu asrın yarısına doğru ortodan kalkmağa başlamış ve birinci Cihan Harbinden sonra yerlerini hcmen tamamen umumî rey = Suffrage universel sistemine bırakmıştır. Vatandaşlar arasmda servet, fikrî ehliyet şartları gibi sun'î farklar gözetmlyerek sadece zarurî bazı ehliyet şartlarına lüzum gösteıen bu sistem bütün demokratik memleketlerde kat'î surette yerleşmiş bulunmaktadır. ÜNÜN MEVZULARI J NALINA Hüseyin Nail Kubalt Hulâsa 18 ind asrın aonlarından itiba ren. durmadan gelişen demokrasi, sij'asî reçimler bakımından, bu seçimlerin umumî, müsavi, gızli ve tek dereceü olmasj jeklinde tecelli etmiş ve bu vasıflar siyasi seçim müessesesinin anayiisalarla teminat altına alınan prenâipleri halin« geljrıiştir. tekâmül dair n Istanbul limanı j j stanbul lünanırun, Anadolu yakasın. l l da yapılmasına hükumetçe karar U verildiği hakkındaki haber, bir fırüna kopardı. İstanbul limanının yeri hakkında eskidenberi muhtelif fikirler vardır. Bunları şöyle sıralayabiliriz: 1 HaUcde, 2 Kabataşa kadar uzatmak suretile şimdiki yerinde^ 3 Yenikapı ile Bakrrköy arasmda, 4 Haydarpaşa ile Kukulesi arasmda, Evvelâ bir noktaya işaret etmek istiyorum. Limarun Anadoln tarafında yapılması hakkındaki haberin bir yanlış tarafı vardır: Liman Fenerbahçeden başhyarak Kalamış koyunu, Modajı. Kadı. köyünü de içine alarak Kukulesi önl?rine kadar uzanacağı saruhyor. Hüku. metçe esas itibarile limanın Anadolu tarahnda yapılması kararlastırılmışsa da, Fenerbahçe Kalsnış koyu ModaKadıköy bu tasarıya dahil değildir. Limanın Haydarpaşa ile Kadıköy arasmdan başhyarak Kızkulesi civarına kadar uzanan sahada yapılması düşünübnnstür. Fenerbahçe Ue Kıztnlesi arasındaki saha o kadar geniştir ki İstanbul limanı için bu kadar muazzam bir sahaya asla lüzum ye ihtiyac joktur. Bu yanhlıçı böylece kaydettikten sonra İstanbul limanının yerini seçmek meselesine lıisa bir göz atalını. Şehlrcilik mütehassısı M. Prost, lima. nın Yedikule ile Bakırköy arasındaki sahada yap'îınauna taraftardır. Onun kanaatine göre, İstanbul limanile ağır sa. nayi bölKesinin birbirlerile alâkası vardır. Onun için liman ile sanayi bok'esinin birbirini tamamlayıcı şekilde ayni bölgede bulunması, sanayi bölgesinin Hmanının yanında ve arkasında kurulma5i lâzımdır. Fakat M. Prost bu fikirde olmakla beraber istanbul limanının yalnız bir şehir işi olmadığı, ayni zaman^a bir devlet işi olduğu düşüncesile limanın yerini tayin hak ve salâhiyetinin hükumete aid bulunduğu kanaatini mııhafaıa etmektedir. Şehircilik mütehassısı, raporlarında, sadece Yedikule Bakırköy ve Haydarpaşa . Kızkulesi sahalarımn liman olmak itibarile iyi ve fena taraflarını tebarüz ettirmis ve kendisinin YediknleBakırköy sahasını tercih ettiğini ve bu tercihi neden yaptığını göstcrmiçtir. M. Prost diğer sebebler arasında Yedikule Bakırköy sahasının arkasında, ağır sanayi bölgesi tesisine müsaid geniş boş arazi olduğu ve Haydarpaşa . Kızkulesi sahasında ise bu arazi mevcud bulunmadığı İçin, böyle bir tercih yaptığını söylemektedir. Şehircilik mütehassısının bu düsuncesine rağmen hiikunıet, limanın Haydarpaşa Kızkulesi bölgesinde yapılmasını uygun bulmuştur. Bu fikrin esası da, İstanbul limanının Trakya ve Istanbuldan ziyade Anadoltınun limanı olduğu limana gelen ithal ve ihrac mallarının büyük kısmının Anado. luya gonderildiği ve oradaıı geldiği gibi iktisadî bir mülâhazadır. İki ökri böylece hulâsa ettikten sonra, şu ciheti de tebarüz ettirmek fajdalı olur. Anadolunun Karadeniz, AJcdeniz ve Ege denizi kıyılarında yeni limanlar yapılmasına karar verilmiştir. Bu limaniar yapıldıktan snnra, istanbul ileririe Anadolu için iktisadî bir liman olarak ehenımiyetini muhafaza edcbilecek nıidir? Yoksa ithal ve ihrac malları daha yakın Anadolu limanlarına mı indirilecektir? Eğer, İstanbul bu yüzden liman olarak ehemmiyetini keybederse külliyetli masraflarla yapıîacak yeni ve buyuk bir li» man hakikî ihtiyaca nisbetle fazla ve lüzumsuz olur. Bu işe harcanan paıalar da boşa gider. * Fikrimce, limanın yerinden önce bu mühim noktanın tetkiki münasihdir. Böyle esaslı blr tetkik neticesinde hasıl olacak kanaate göre, istanbul limanının büyüklüğü ve büyüklüğe göre dc yeri kendiliğinden taayyün eder. lacaktır. Meraslme başta bundo olmai uzere askerl kıt'alar > blr pulla mufrezesl ve okuüardau blrer grup İşUrak edeceklerdlr. Saat 11 de başlanacak olan ır.eraslnıe blr caki&alık liıtiram sukutundan soara> ordu namına blr hava subayı şehlülerlmlzl auacak ve hatıralarını yadeciecottlr, Meraslme bir resaıi geiıdden ton:a nih». yet verilecektir. Teşriî" meclislerin teşkili maksadını güden siyasî seçlmler, millî hakimiyet veya halk hakimlyeti prensipini sarih veya zımnî surette yani anayasalara konan açık prensip hükümlerile (b'zde olduğu gibi) veya böyle hükümlere yer vermemekle beraber, millî hakimiyetin zarurî kıldığı müesseselerl kabul ederek benimsiyen metnleketlsrde görülmektedir. Zira. millî hakimiy«tin Ilk ve zarurî şartı halkı ldare edecek kimselenn halkm arzu ve Iradesile iş başuıa getirilmesidir. Modern devlet tir hukukî nizam sistemi olduğuna ve modern devletin hukukî nizamı bilhassa yazıh kanunlarla kurulduğuna göre, bu derecede hayatî bir ehemmiyet taşıyan kanuıılaıı yapacak heyetin o kanunlara tâbi tutulacak vatandaşlar tarafından tam bir hürrlyetle seçilmesi kadar tabiî bir jey olamaz. Bu cebebden dolayı, siya^î serim müesHava şehidleri ihtifali Hava şebldlcri lhtlfall 15 mayıs çarjam sesesi, temsilî demokrabinin ana temtli ba gilnü saat 11 de Fatllı parkında yapı ve siyasî hürriyetin esasıdu:. «Millî iradeyi temsil edecek teçriî mecliüi seçmek saiâaıyetirıi haiz seçim heyetinin bu salâhiyetinin kulianılmasına vatandaşların şahsî reykrile iştirak ^tmeleridir.» diye tarif pde'oılece^ımız seçim salâhiyetinin tekâmüîü derookrtısinin tekâmüîü demektir. Secim salâhiyeti vatar.daşlar için bit hak olma^an ziyade unıumi menfaat gayesile ifası lâzım golen bir fonksiyon ma'.iivetini ta. şıdığı cihetle bu salâhiyeti diledi^i g!W düzenlemek iktidarmı hukukî ve .azarî bakımdan haiz olan kanun koyucu lilen demokratik cereyanlara «ymak mecburiyetinl duymuş ve bu sayede seçim mevzuatma gittikçe kuvvetlenen demokratik bir ruh hâkim ol.nuştur. I B. FELEK EVKADIN KöoıUr Tevzl ve Saîış nıuessese3i önUnüzdel:! kı^ mevslnıl lçtn. kömılr alaca.t baJkîaD be}aaaame istemcnıeae Karar vırml^tlr, Bu karara s€beb; geçen kıj fcömur ainıı? olan ha'km ellnde taıponlar bııluntuasıdır, Bu kupoalarla bu kiş da kömur verllccektir. Geçen kış İstanbuMa ikanıet edlp de kon.ür almıyanlar bu kı§ da lıoınür aa.ıyacaktır. Yalnız şehrinüze yeni gc.en evleume doıayıslle yenl ev kuran.arın mevzuatının ttkâmıJl rporhrlemUracaatl kabul edillp bunlara da lcömur lerlnı takib edecek olursak göriiruz ki, kupoau verllecektlr, baş'argıcda seçim heyetini teşkil ed;n Kok kömürü için beyanname verilmiyecek Avrupada hayli uzun ve ağır bir t e . kimül il« y«rleşen bu demokratik seçim prensiplerinin başhcaları memleketimize Tanzimat ile başlayan ıslahat hareketlerinın hazırladığı imkânlar sayesitıde, dl. ğer bazı d«mokratik ana müesseselerl* birlikte, köksüz ve zalıiri bir şekilde de olsa, 1293 (1S76) Kanunu Esasisi ile girmiştir. «Heyetl Mebusan» adı il« ilk teşriî meclisi kuran bu Kanunu Esasî h»r elli bin erkek için bir mebus seçlleceğni ve seçimlerin gizli reyie yapılacağını tasrlh etmekte idi. Kanun kadınlara aktıf vatandaş olınak hakkıru tanımak şüy'.e dursun passif vatandaş olmajı bile çok gördüğü cilıetle son derecede antidetiokratikti, fakat seçim şekll bakımından, umumî rey sistemini benlmsemekta idi. Çünkü servet ve fikrî ehliyet çartları gibi bu sisteme aykırı şartlnra yer vermemişti. Kanunu Esasinin, prensip itibarile, kabul eıtıği sistem umumî rey sistemi olduğu halde intihab mevzuatımız bu sistemden az çok ayrılmıştır. Kanunu Esasî ile birlikte hazırlanan «1293 intihabı mebusan kanunu lâyihası» o tarihte tasdik edilmediği ve meclisin derhal toplanması da, malum sebeblerden doîavı, lüzumlu görüldüğü için «Vüke'â Heyeti» tarafından vilâyetlerdekl seçimler hak. kında yedi maddelik bir muvakkat talimatla İstanbul ve mülhakatmdaki s e . çimler hakkmda da yirmi üç maddelik bir beyanname tanzim ve neşrolunmuştu. Bir çok hükümlerl itibarile Kanunu Esasinin ruhuna ve lâfzına aykırı clan bu talirnatname ve beyanname kabul ettikleri seçim sistemi bakımından da ona aykırı hükümlerl ihtiva ediyordu. Zira İstanbul ve mülhakatmdaKİ «eçlm» lere iştirak için «emlâke mutasarrıf ol. mak» icab eylemekte idL Gerçi tasarruf olunacak emlâkin nev'i ve kıymeti tesbit edilmemekte idiyse de bu, servete dayanan ve vatandaşlardan pek çoğunu scçmenlikten mahrum bırakan bir aarttı. Vilâyetlerdeki seçimler için buna benzer bir hüküm yoktu fakat, kabul edilen sistem az çok servete davanan bir sistemdi, çünkü vilâyetlerde ikinci scçmenlik vazifesini gören kaza, hva ve vilâyet idare meclislerl azası, 1288 tarihli «Vilâyet nizamnamesi» ne şöre, miktarları nizamnamede tayin edilen vasıtasız vergileri veren vatandaşların seçti§i kimselerdi. İlkbahar Özel Sayisı latanbul Şehlr tlyatro«unda muvaHakı. yeüe temsll edüen «Küçük Şehlr, komed'.sl Iznurâe yenl kuruleo şetıır tlyatrosu taraiiDöan oycanmaktactır. Ese^ Istanbulda kazandıgı baçarı ve al&kayı burada da kazaatuaktadır^ Son günlerde selırlmlzde blra »ıkıntısı bajlamıstır, Beşlktaştan Arnavudköyüj Bebefee kadar olau bölgelerdesi birahane ) lokauta v« gazinolarda mahdad m:kwrda blra vcrumekte oldugu, yapUan sliâyetierdea aclasılmaktadır. Ha\alar heuüa ı»ınmatnış ve yaz eıcaklan başlanıamışken blra t.kmtısı başıarsaj yaz aylarmüa büyufc Wr bubranl* karçılaşacağı «n 1 a§ı Imnktadır. Tekel ldaresinln gimdldea terübat »lrnasmı temennl ederlz, «Küçük Şehir» Izmir Şehir Tiyatrosunda oynanıyor Bira sıkıntısı başladı Eren Eyüpoğlunun resim sergisi Eessam Eren Eyütoğluaun açüacağını haber ve:üiglml2 reslm »erglsl dün Liyon ma}azası yanınd» Sakasallm çıkmazmd&ld galerlde açılmıştır. Scrgide küçılk> büyuk aeksen u e r bulunmaktadır Bunlardan bllhsssa Bursada yaptıgı etttdler alâSan ttzerlerlna çekmlştir, Sergl ay eonuna kadar osr fün 10 ö»n 20 T e kadar herkase açık bulundurulacaktır, 88 Sahife 75 kuruş CIKTIİ İlkbahar örneklerUe fevkalâde olarak Türk Kadınlannm, genç kızlanmızın en güzel dergisi halinde bugün çıktı.. 64 sahife yan, ek paftasından başka 16 sahifelik (Göniil Abla) ile mektublar. Bütün bayanlar muhakkak bugün bir tane EV KADIX almalıdır. Abone: Seneliği 360, 6 ayHğı 186 kurujtnr. • Çıkaran: ÜLKÜ KİTAB XUBDU. Ankara Caddesi 78. tstanbuL m UGUN Tanndan ıtlbaren muterned bakkallar »asıtaslle ve «kmefc karnelerlndekl S barll kaTfüığınd» halka nüfus başına lklser kun un tevzl «dllecektlr. Un veriliyor ' ' Umumî rey sistemi içinde secmenlerde 1908 İkinci Meşrutiyet ınkılâbı üzerine aranan şartlar umumiyetle tabliyet, aklî ve ruhî ehliyet, ahlâkî ehliyet, siyasî Usdik edilen 1293 İntihabı Mebusan Karüşd ve cinsiyet şartlarıdır. Siyasî se nunu lâühası talimaü muvakkate ve beçimler gibi umumî ve millî menfaatleri yannamenin kabul ettiği servete dayaâlâkalandıran bir fonksiyonun ifasında nan seçim sistemine ancak zayıf bir yer bazı ehliyet şartlarına lüzum görülmesi vermiş ve Kanunu Esasinm ruhuna esas seçmenler mahdud vatandaşlardan iba kadar tabiî bir şey olamaz. Maahaza de itibarile uymuştur. İntihab kanununun ret iken yani kanun •/alandaşlana nr.ü mokrasir.in gelişmesile ahlâki, akll ve on birinci maddesine nazaran seçmen ruhî ehliyet şartları daha genis bir çe olabilmek için devlete doğrudan doğruya kilde tefsir edilmekte ve hakikatte umu az çok vergi vermek lâzımdı, fakat bu. mî rey sistemine aykuı olan cinsiyet hakikî manada bir servet şartı sayılamaz. Zira kanun asgarî bir vergl miktarı tesşarü ise bugün îsviçre ve 1945 tarihine bit etmediği cihetle pek cüz'î bir vergi kadar Fransa haric olmak üzere, 1869 vermek de seçmen olmak için kâü idi. dan itibaren yavaş yavaş bütün mevzuBu mahiyettekl vergi şartı, kanaatimizattan çıkarılmış bulunmaktadır. ce, servete dayanan seçim sistemüe haBilhassa geçen Harbden sonra bazı kikî umumî rey sistemi arasında bir intimemleketlerin mevzuatında yer alan nis kal merhalesl telâkki edilmek lâzım gebî temsil ve meslekî temsil usulleri umu ir. Nitektm intihab kanununun bazı •nî hatlarını çizdiğimiz bu demokratik maddelerini değistiren 3 nisan 1339 ta. tekâmüîü tamamlamak gayesini güt rihli kanunun 4 üncü maddesi seçmen mektedır. Malum olduğu üzere, bütün olabilmek için aranan vergı şartinı kalsiyasî part.lerin adedî kuvvetlerile mü dırmış ve böylece umumî rey sistemine tenasıb bir temsile mazhar ounasını is blraz daha yaklaşmamızı temin etjıiiştir. tiyen nisbî temsil klasik ekseriyet usu 20 nisan 1340 tarihli son anayasamızm lünü yalnız eks«rlyet partisine yer ver 10 uncu maddesi «her erlıei Turkün» diği için adaletsiz görmekte; meslekî te mebus seçebileceği kaidesini koymakla şeküllerin teşriî ve siyasî heyetlerin İçin umumî rey sistemine açık, kat'î bir anade veya yanıbaşmda temsilini istiyen yasa prensipi değerinl kazandırmıştır. meslekî temsil ise klasik seçim sistemi Nihayet 1934 te kadıulara da seçmenlik nin lüzumundan fazla şekiloi v« ferdci salâhiyeti tanınmış ve böylece hak'kette umumî rey usulüne aykırı olan son anorolduğunu iddia etmektedir. ORtflNAL SOZLERI. mal cinsiyet şartı da ortadan kaldınlarak Mevzuatın takib ettiği istikamet, daha OKUNUŞLARJ. TURKÇELERİ demokrasi yolunda çok hızlı bir • adım realist, organik ve âdil ve binnetice daba atılmıştır. İlerlemek İ5te'î:«jipiz bu yo'.öa VI NOTALARI i demokratik bir seçim sistemini gerçekIN 6ÖZEL >YILDIZ TABLOlARİlE leştirmek gayesini güden bu modern karşunıza çıkan iki dereceu seçim hakYARIN ÇIKIYOR U temsil usullerine gittikçe dana fazla yer kındaki düşüncelerimızi de gelecek yazılanmızda açıklayaca^ız. verildiğini göstermektedir. Mesud bir doğum Gazetemlz ambar msmııru Kadri ve eşl Güzln Gcnenç'.n blr erkei çocukları dun. yaya gelmışt!r YavrııyB^ ana ve babaâila uzun ve raes'üd dmtrrler dilerlz FRÂNSIZCA Dersanesi, Bahçekapı, Selamet Han. Fransızcamz zayıf ise bize gelinız. Kısa zamanda takviye ederiz. Maşterek derslerin aylığı (haftada 3 defa) 10 liradrr. Hususî dersler dahi verılir. Ldsan mütehassısı Prof. ANJEL Dershane lâzım Dünyanm karışık devirlerinde başlar ayak olur, ayaklar baş, son Cihan Harbinde de böyle oldu. 4?f l Türk Baskıiarı Dağıtma Bürosundan Dağıtmakta olduğumuz Millet mecmuasmm dün çıkan 15 inci sayısı ile Akademi mecmuasının 1 inci sayısrnm mevcudü kalmamıştır. 2 nei baskıları hazırlanıyor. Vilâyet Konağı karşısı, No. 37 ve 37/L ŞEHtR TİYATROSU DRAM Violonisti KISMINDA ROB ERT ve Piyanist VED A Meşhur Fransız SOETENS R OCHE R E S İT ALİ Suzanne Program: Sonate: Haendel SCHUMANN No. II Chaconne BACB Ruralla Hungaraca: DOHNANYL Katlar: 1, 2, 3, 5 liradır. Biletler gişede satılmaktadır. ım ŞAPK TUEAH ÇENİERLITÂŞ Sinemalarmda ayni zamanda gösterilmekte olan KOMOĞLU ••••HHHnmBMIHmH Rejisör: REFİK KEMAL Yerli büyük Türk filmi görülmemiş büyük muvaffakıyetle devam ediyor. ( SS F M ) E İ L «Sonradan görme» görgünün iğretiliğini giderme dersini de icadedip bu ^ Neydim, ne oldum derslere ekleyebiîirlerse, hiç diyeck yok. diyen diyene. Tabiî, iki manada. Dünya büyük bir ders devresi geçiriŞimdi, büyük Avrupa şehirlerinde, es yor. Chanm dört bucağında taş üstünkisine taban tabana zıd iki smıf hısan de taş, omuz üstünde baş bırakmayan var. Geçen harbden sonra da böyle oldu son savaş, dersin ağababası oîdu. Taidi ya. Yeni zengin olan eski fakirlerle, biî, anlayana. Bunak beşeriyette böyle yeni fakir olan eski zengirıler. Yalnız bu bir istidad görülmüyor. Ama, ne de olharbden sonra, Avrupanrn büyıik şehir sa, normal şartlara doğru bir gidiş lerinde, Bu yeni fakirler, geçinebilmenin meyli seziliyor. Normal şartlar, onu bir kolayım şöyle bulmuşlar: Yenl zengin hayli zamandanberi unutanlar için anorlere ders veriyorlar. Görgü dersi. Bu mal olacağına göre, bir dera devresi iş, bilhassa Pariste almış, vürümüş. daha açılacak demektir. Ders bir İngiliz llrasma, yirmi derate Düşündüm, acaba dedirn bir dershadans öğretiliyor. Gene dersi bir İngiliz lirasma, biriç dersi veriliyor. Dars sa ne açılsa da, şu Fransadaki görgü öğretmenleri gibi kabiliyetli kinaseler, öyısı keza yirmi. nümüzdeki normal devir için şimdiden Asü mühim ders görgü dersi. Bunda, cturjp kalkma, yenıek yeme, konuşma, hazırlıltlar yapsalar. Fakat bu benim hasılı medenî bir insan için bilinmesi dediğim dershanede öğretilecek görgü şart olan bütün cerniyet âdabı var. Ders değil, terbiye, insaf, iz'an, ölçü, insanbaşına bir ingiliz lirası verıp bu eski lık gibi daha çapraşık, öğrenilmesi biraz zenginlerden görgü öğrenertler, yirmi daha zor şeyler. Bu dershanenin evvelâ dersi tamamladıktan sonra, zarif bir re bir müzesi olacak. Orada, camekânlar veransla, yaşlı bir madamm karşısmda içinde, peynirden, zeytinden başlayıp eğilip dudaklarının ucunu dcğdirerek el ipek çoraba kadar, çarşıda pazarda öpmeain; bardağı ağzına götürürken satılan ne varsa hcpsinden bir.r ikişer kiıçuk parmağmı kaldırr.ıar.ın; bir elin r.ümune, üzeıinde de, baktıkça gozleri de çay fincanını, öteki eünd« bisküvi faltaşı gibi açrr>ayacaU, her keseye eltebsğım tutmanm üstadı kesiliyorlar verişli, insaf ve iz'an t^.'azi'iade tartılmış. mış fiatlar bulunacak. Bu djrshanenin V ı \Kalmşı bir kanalın I A | suyu gibi, yukarıdan \ T'ara' kaplsl a?rk 1941 yerine 1011 yaz mış olmasına ihtimal verilemez. Subay, viskıyi bırakmış, pipoyu cebıne tıkmış, ver elini daire. Geçnüş masanm başma Jtîarbiye Bakanlığma bir didevamlı talebesi, tüccar, esnaf, komis da blr müddet oturmah. Hattâ bunlar lekçe sunmuş. 1041 yılmdan o gjne kayoncu, toptancı, perakendeci, karabor için falaka biîe lazım geliyor bana. sacı gibi karnı tok, hepsinin sırtı, k.tmiBöyle dört başı mamur bir dershane dar olan rüîbe farkmın odrnrr!es ni :stenin yüzU pek insanlar olacak. Maksad, açmazsak, dört gozle beklediğiıniz nor mış. Yani dokuz yüz senelık fnrk Birkaç gür. sonra, Harbıye Baka.ıl'.pnbinler hanesinde dolaşmağa senolerden mal devrin tadmı galiba çıkaramıyadan şöyle bir cevab almış: beri alışan gözlerini, azar azar yüz cağız. «Sayın bay, ler ve onlar hanesine alıştırarak, inRakam hatası «Dilekçeniz almdı. İncelendi İsteS'nlşallah yakmda su bizim bildiğimiz nor• mali anormal say Şimdi ne deniyor bilmem, eskiden zin haklı olduğu ve kanuna uygun bu" mamalarmı şimdiden «takdim tehir> dediğimız bırşey vaıdı. lunduğu görülerek. hesabımza 39,099 sağlamak. Bu, insaf İki rakamın yeri dcğişir de, neselâ 89, Ingiiiz lirası matlub kaydedi'di Subay bir oooh! çekmiş. Ama, mek'ı.ıder&hanesinin pro 98 oluverir. Hele p'yango çekildiği gün, gramı. Yani sıra, ter biletinizin numarası böyle bir ka^.ıya uğ bun gerisi var. «... Dilekçenizin mündeıicatındr.n da biy« dershanesi bu rarsa, felâkettir. Hayal sukutu pek feci sabit olduğuna göre, siz, Hastıngs nıuhalunmalı. Harb yılla olur. rebe?ind3n d'rı kalan biricık sufcaysınız, rının teTbiyesl, kapıBir İngiliz subayının başına gelen o muhp'ebede, hsr bin 2 Ineiliz lirası dan giren müşteri vaka buna benziyor. Yalnız, onıuui takye tepeden bakmak, dim tehirli doğil de, biraz daha başka muhammen kyımetinde 20.000 at. ihmal yüzünden telef olınustu Gene vuucuz mal arayıp aza kanaat ettiğini gö türlü. karıda adı geçen kanun gereğince. bunrünoe bıyık altından gülmek, daha olHazret, piposunu tüttürüp viskisini çe dan siz sorumlu bulunuyorsunuz. Bu semazsa ccanın isterse, bizde bulunan bu, kiştirerek resmî gazeteyi okumakla meşbeble, bu 20,000 hayvanın bedelını t"şkil başka kaprya» der gibi burun kıvır gulmuş, Birdcr.bi:e guzleri oüyüıniiş; eden 40,000 İngiliz hrasını ödcnenız :âmaktı. Normal devrin terbiyesine, alış yerinde d°Srulmuş. Hayretinden küçuk zımgeîdiğmden, bu meblâğ da zımmetıniveriş sözlüğünden tardedilen, haydiyse d:lini yutuyormuş. Gazetede, bir detece te geçirilmıştir. Mahsubu yapıldıktan tarihe karışıp unutulacak hale gelen, terfi ettiği haberini okumuş. Harbin desonra, (1) İngiliz lirası zimmet bakiyyesi çelebice sözler esas tutmak gerek. Adı vammca cepheden cepheye gezdüji için, kaldığına göre, bu paranın tarnfımıza bir işitilip bir kaybolan «saygısızlarla zaten bu taltifi beklemekte imiş. Esason, ödenmesinı saygüarımızla rica ederız> mücadele» cemiyotinin, bu dershanede hayrettnin sebebi de bu değil. Tnfi taÖdemis mi, ödememiş mi bilm.yorura bir kürsüsü mntlaka buhınmalı. Harb rihi, gazetede, 1C41 scncsinden itibaren amma, pivango bıletmın nurrarası tak. yıllarında, adeta «battı t>alık yan giicr» diye yazıh. dım tehır kuıbanı olanlar kadar acı çeksöîünü diistur edinen densizler, şımaHavadisi veren gazete rasgele bir ga mi^tir, muhakkak. nklar, arsızlar da, o kürsünün karşı^ın zete değil, resmî ceridc. Aldanmaîma, | H. V.