Katalog

İsviçre Mektubları: kinci Dünya Harbi İçinde harikalar memleketi olan Amerika, şimdi grei U ler diyart oldu. Amerikan isçlleri, U sanki harb içindeki grevsiz ve geceli gündüzlü çalışmalnnnın acısını çıkavmak ister gibi, harb bittiğindenberi Berne, Kasım Cene\Te. bvıgün son saat sanayiinin eld« ettiği üstfinlük grev üstüne grev yapıyorlar. Bd yıldır, baharla kış arası süratte gelir> geçen o karşısmda neden telâşlanarak isviçre renkli, güneşli ve nadir günlerinden biri saatleriain Amerikaya ithalini tahdide rafındaki sabifeler, bu kaçıncı grevdir, bilmem? AmerikaTarih görüşleri ve içinde pırıl pırıl. Gökyüzü mssrnavi, te kalküklarını bu misallerle anlıyabiliriz. yalnıs tarihçiliSi da her şeyin en büytiğü, en knvvetlisi tedrisatta bu görüşpeleri karlı dağlar birdenbire büyüyüp Dünya harbinin sona «rmesinden sonra mizin gelişmesini de yapıldığı gibi grevlerin de en kalabaIcrin telkini meseyaklasmış gibi. Kahvelerde bunalan isviçre gaatçilerinin en büyük alıcılan ğil, ayni zamanda lığı ve en zorlusu yapüıyor. leleri, asrımıan belhalk, dışan teraçalara fırlamış. Güneşin gena Amerikan askerleriydi. Gene as400.000 maden amelesinin yapüğı grev bütttn Içtimaî üimÜ başlı meselelerin. ^ ^1 altmda kediler gibi gerinip ısmmaŞa, R kerler yalnız kendileri Içm değil sevgilerin bizde eerpilm* Amerikanın iktisadî ve sosyal hayatı den birini teşkil eğacları birer kızü meşale gibi tutuşturan lileri, karıları, nişanlıları ve nihayet al6İni temin edecek çareleri gösteriyor. bakımından bir felâket halini almak isdiyor. Ikinci Dünya Harbi boyunca bu kediyor, bu muhaceretler daha zıyad» güneşi selâmlamağa çıkmış. Yol boyla mak için alır gibi taat satın alıyorlardı. Bunların başında ilim ve siyaset Cişiğine tidadında. Madenciler frev yapınca me&elenin sağ ve sol rejimli muhtelif geçmiş tecrübelerin vcrdiği dersten örınca birikmiş renkli kuru yapraklarda Bu, onlar için bir hastalık haline gelaid su pek yerinde olan düsünceyi gö Amerikan endüstrlsiain faaliyeti azalKahve ithalât taclrlerlnln uzun harb memleketlerdeki tecellilerine bu sütun türü garba yöneliyor. Bu tarihî alınyadahi ıslak, neşeli b'r pırıltı var. mişti. Aralarında »on haftalıklannı vere. zısı hükmünü icra ederken Türkler «es rüyoruz: «Bir memlekette tarih ibni, mağa başlamı?, çelik istihsali geçen haflarda ssk sık temas etmiştim. Harb ta, normal istihsalin yüzde 65ine inBahçelerdert küme küme yanmakta rek, hattâ fotograf makinesi şu, bu gibi yıllanndan sonra serbest olarak tekrar' sonu dünyasında tekrar ve şüphesiz ki dünyanm muhtelif kavim ve ülkîle günün siyasetlnden, değisen hükumet mistir. Birkaç gün içinde yüzde 40 a olan yaprakların Isli kokusu ve durg.m zat! eşyalarını satarak laat satm alanlar Brezilyaya sipariş ettikleri Icahvelennl başka sekillerde ortaya çıkan bu me rmi birbirine kavuşturarak medenlyet lerden üstün kalarak ebedl hakikatleri düşmesi beldenmektedir. Bu yüzden birilk partUeri ancak şubat başlannda j havada halka halka uzayıp dağılan ince az değildi. tarihinde müsbet bir vazife gormüşler, temsil eden bir ilim otoritesl ile bağParası olmadıgı için alamıyanlan, memleketimize gelebileoektlr. Halbuki «ele, bugünün bahtsız Avrupasında te budizm ve islâraiyet gibi millî dinlerin lanmazsa bir takım hisst hususlar daha çok fabrikalar kapanmış ve işsiz kabeyaz dumanlar taşıyor. Meşhur «Montmamile siyasl bh nıahiyet alnuş görulanlar, 400.000 maden amelesile beraber Blanc» köprüsü dahi sanki buffün için elleri ceblerir.de, küçük külâhları yana kahve ticaret ve satışı bu ay sonundan nüyor. Millerlerarası bir komisyon, In clhanşüraul dinler şeklini almasına ça çok yer tutar. Bu gibi hususların hâ 1 milyon kişivi bulmustur, Grev devam donanmış gibi, iki tarafına a?ılı rengâ eğilmiş, burunlan cama dayalı, dudak .tibarea serbest bırakılacaktır. Tekel hşmışlardır> Yirmi as:rlık bir tarıhin kim olduğu zamanlarda Umt dava ve giliz, Amerikan ve Fransız işgali alettiği müddetçe kömttrsüz kalarak karenk kanton bayrakları ve gürteşli gün lartnda arzulu hayran bir tebes^ümle idaresi, tacirlerin kahveleri gelinciye etraflı vukuatmdan ziyade Türk tarihçile tçtihad yoluna girilemiyecektir.» pılarını kapayaçak olan fabrikalar, güpntrinlerin önünde derdli derdli bakışır sa3ar memleketin kahve lhtiyacıru geııe tmdaki yerlerin ilk, orta, hattâ yüksek rinin, sosyologlarının ve iktisadcılarının lere mahsus bir kalabalıi içinde. *** hesiz, daha da artacak ve işsizleıin saken gordüğünüz zaman çaresiz, küskün kcndi stoklaraıdan temin edeoelttlr. Te tahsil müesseselerinde çocuklara ve üzerinde ayrı a>Ti duracaklan «prob«MontBlano köprüsüuü geçerek dosBundan üç sene evvel toplanan fkln yısı çoğalacaktur. halleri karşıauıda Ü7Üntü ve sempati kelin elmdeki kahve stoklan normal o genclere aşılanacak demokratik tarih lem» l«ri izah eden müellii «umuml tadoğru yurüyorum. Şimdi şehrin en canlı ara'i mart sonuna ve belki de daha görüşünü muhtevi Idtabları içinde Nas rihimiz, bühassa iktisad tarihi bakımm ci Maarif Şurası, mekteblerimizdeki Bn iste komünistlerin parmaği var noktasında, ticaret hayatmm merkezin duymamak elde değildi, yonal Sosyalist olmıyan Alman nıuzla yetişecek kadardır. Türk tarihl tedrlsatını günlerce devam mıdır? Bu suale. görü kapab evet deSaatçi dükkânlarını bırakarak yoluma deyim. Şöhretile kulaklarunızm dolduğu harrirlerinin de bulunduğu kalsm sa dan henüz hiç yoklanmamıstır» demekie Kahve itlıalât tacirlerinln yaptıklan eden başlı brşına bir müzakerenin nıekte hata yoktur. Çünkü nerede işçi İsviçrenin meşhur saatlerl bu büyük devam ediyoram. Şehrl baştanbaşa kehiblerine yazdırmağa çalışırken Rus iş bir taraftan takib ettiği usulün mahiyacaddelerin üzerindeki mağazalarm vit sen büytik mağazaların bulunduŞu geniş kahve siparişleri daha şlmdiden yurdun gali n'tındaki mekteblerde d« baîka tini, diğer taraftan mevzuun arzettiği mevzuu yapmışü. Ankarada Uçtincü varsa, orada açık veya kapalı komünist Ivlaarif Şurasınm toplandığı bugün tahrikleri vardır. Işin garib tarafı şudur rinlerinde pahalı ucuz, cirs cins yısıl cadd«d« yurüyorum. Caddenin her iki bir yıllık lhtiyacma yetecek fcadardır. demokratik bir tarih telakkısı güçlugu gostennektedır. lerde de ayni maksada hizmet eden kl komünistler, kendi Tejimlerlnin hâkim nıış bir haldedirîer. Son zamanlarda tarafı magazalarla dolu. Herşeyi ve her İthalât tacirleri daha 1yi kaliteli kahbu ikinci demokratik Umumiyetle tarihimiz kadar içtimaî «Umumî Türk Tarihine Giriş» in fikir memleketimizde de bir moda haline gel şeyin «n iyisinl bu mneEzalarda bulabi veleri Tekele nazaran daha ucuz fiatia Bşüamyor. olmadıgı her memJekette durmadan i^• e ekonomik tarihimizin d« henüz par hayatımızı eenginleştirmesini güzel bİr ıniş olan PatekPhilippe saa+lerir.l, A lirsiniz. Yalnız şunu da ilâve etmek II alnv.ş olduklan halde gümrüV: resmln görüşün asıl telVin yuvaları Ortaçağm I çilerl greve tesvik ve tahrik ederler de, çacı görüşten kurtulamEdıiını hep bili tesadüf olarak karşılarken muhterera merikaluann baka baka hâlâ do zım: ve «n pahalısını.. Büyük, parlak dekl farklar dolapsile burılar memleket manastırlaruıa benzer müesseselerde ve I kendileri iktidan ele geçirdikleri yerler• yamadıkları eğlenceli bir oyuncak vitrtelerin lçinde şu üç feyi berabir gö içinde Tekel kahvelerinden daha pahalı Rusya içerîerinde bulunmaktadır. Rus yoruz. Prof. Z. Velîdî, «bütün Türk ta tarih âlimimiz Zeki Velidîyi 6e bir an de iiddeüi ve amansız bir grev yasağı ya anayasasmın alâkalı maddesine gö rihine has bir i? tekâmül fikri» nin mü evvel îstanbul Universitegindekl kürsü koyarlar. Amelenin işini bırakması en bulmuş bir çocuk merakı ve sevim rec«kslniz: Kalite, tıklıİc v* pahalılık. satıJacaktır. re, Busyaya iltihak eden Baltık dev fcnemel bir tatbikatım yapıyor ve bu Eünde çok yetim olan umuml Türk ta ağır suçtur. Komünist cenneti, daha liliği içiade kadınlı erkeMi önünd» Bir fikir edinmek uterseniz vitrinlere letlerinin genclık kütlelerile beraber fikir eserde âdeta meşhur metodoloji rihi tedrbatımm kuvvetlendirmpğe hizbiriktikleri şu büyiik vitrinde 200 beraber yaklaşıp fiatlara doğru iğilelim: Almanyadan zorla toplanan muhtelif âliml Claude Bernsrd'ın «idare edici met mefkuresi bsşmda görmek istiyo doğrusu cehennemi Sovyet Rusyada greOrtadan iyl bir kadm ayakkabısı: 80 franktan 2000 franga kadar her pahada vin cezası ölümdur. Grevin adım ağızAlmanyaaan ı o ı » »«*•" ı amm v u ı * » ^*.±.. frank, has ipekli veyahud yünlü kuOnllmüzdekl (3 aralli) pazar gunü ak. vaslardaki çocuk ve gend«r bu yuvaruz. ve çeşidde bulablllrsİTiiz. Biraz daha 5larına alanlar bile solnğu Siberjaıîa flkir> i n e benzer bir rol ifa ediyor.çeşidli çok E«egörüşüne a ri okuyup bitirdiğiniz tede gene saatçiler, daima saatçiler gö~ maşlar: metresl 5060 frank, güzel bir Barm bir tun ay tutulır.ası v«kl oUoaktır. larda taribin alırlar. âleminin, ildallı budaklı (1) Uzcrinde müellif ismi bulunmıyan receksiniz. îsviçrenln saatîerl belki dağ kadm çantasi: 100150 frank, hazır elbl Bu olay ba?ından sonuna kadar Turklyenln hştırılmaktadularl Ug sena «vvel TürBizde de bazı müfrit solcular, Işçileh«r tarafından gözlenebllecektlra ' Safba kiyeye gelen veya getirilen Iranll genc m i n b i r ı e ş t i r i e i gözlüğü ile ahenktar bir .Jeopolitik» isirnli kitabı kasdediyorum. se: 200300 frank. ları, göllerl ve demo'ferasîsl kadar meşhur baglangıdan Türklya suttle açağıda v«rUrin grev hakkınm tamnmasını istevleı, y xâig ler den burada kalrmyarak memleketle b ü tt ü n h a H n e gxâig İTd t e m a şş a ediyor Bu eser, on bir muharrir, bir general b ü ü n h a H n e îsviçre pazarmda bulaeağuıtz en ueuz mlgtlr fcir hale gelmîş bulunuyor. Halbuki pek beğendikleri komünist re: k şeyler »un'î ipekliler ve sun't yünlüler8. D. rine dönenlerin çoğunun Moskovadaki sunuz. Meselâ Orta Asyadaki bedit ?evk ve y«di şairin yazılarım bir araya top jimi ve idaresi, grevii aforoz ettiğino îsviçreye gelen herhangi blr yabancıdir. En pahalı şey ise koku, çiçek ve Ayın yan gölgeye gtrmeel 17 12mümasil yuvalarda bu görüşle yetistiril ve üslubun, gel zaman, git ?aman Bur lamıs, biraz dağınık mevrulu bir antoJim bir kere bu saat büyüsüne uğrama18 10diklerini gene gazete haberlerinden öğ sada nasıl yaşamakta devam ettiğini lojidir. Hml bir eserde bulunmama3i lâ göre memnun olmalan Hnm gelirdi. teriidir. Bir küçücük şi?« koku en aı Ayın tam golgeye glrmert ması imkânsızdır. Buna en canlı misali 19 19renmekteyiz. Hulâsa, tarih bilgisl, za isbat eden sahifeler (Sf. 381 382) bu zım eksiklikleri ihüva etmerine rağmen Oyle arruna grev, yalnız bolsevik dik40 frank, sade bir kaç gülden ibaret bir Tara tutıümanın baslamaa Amerikalılar veriyorlar. Büyük bir grup 19 4 3manrmızın millî v« milletlerarası politi bütüncü görü^ü en müşahhas bir «e ilml ve pedagojik gaye ile vüeude gcti tatnrlüğünün hâkim olduğu memleketçiçek demeti en aşagı 30 franktır. En kü Tam tutulmanm ortajsı Tam tutuimamn aonu 2 0 17 halinde Cenevreye tahsile gelm'ş olan lerde menfur bir Ihanet suçudur} başçük bir mahalle terzlsl basit bir ev elbl Ayın tam gölgedan kurtulmaaı rildiği için belki mtzur görülebllir. 2 1 26ka harek«tl«rinin tam merkezinde, kild« aksettirmektedir. kırktan fazla Amerikalı genc kızdan bir ka yerlerde ise kntsal blr hak! gesin* 80100 frank alır. Büyük terzi ev Ayın yan gölgsden kurtulmau 22 24ehemmiyetll bir mevki işgal ediyor. Her Türk tarihçiliği, an'anesi en esld olan içinde Prof. Killen, Prof. Köprülü, Prof. tanesini tanıdım. Zengin bir alleden olNeyse, konumnz, grevin münakaşası lerin* gitmeğe kalkarsanız «n »ı 500 cemiyet kendin« gör« düşündüğü Roma bir bilgi disiplinidir. Buna rağmen me Runciman gibi ilim adamlarile Kafesİthalât müracaat bürolan masına, kolundakl ince slbn, güzel sadeğildir; Amerikadaki grevlerdir. Bu frangl göze alınanız lfiamdır. ithalât müracaat bttrolannda bu' ayın nın yolunu ihtiyar tarıhe danışarak todik çalışmalar itibarile garb memle oğlu, Koyulhisarlıoğlu, Kırnoğlu gibi atine rağmen saatçi vitrlnlerinin Snünde îsviçre pazarı hafckında size küçük bir İH «mdan ltlbaren yeni muamsl&t »ekllnln aramakta v« eaşırtıcı aofizmler yaparak ketlerindeki Tiirk tarihçiliği mahsulle gene tarihçi muharrirlerin etüd ve rna Sfrevler esas Itibarile Amerikanın blr iç hayran hayran durarak daha alısverise ıneselcsidir, bizi doğrudan doğruya iltatMkına Bu tannt«n eonrin« bile ihtiyaç hissedecek kadar yok kaleleri bulıınmaktadır. Mill! tarih şubaslamadığını ve îsvlçrede alacağı ilk fikir vereeek olan, Cenevr* çarsısında ra burolar ba&lac&ca'Ktır, yapılan müracaat ona söyletmektedir. gilendirmez. Talnız çu bakımdan ilîieakl seküd» yaptığımız bu kısa dolaymadan sonra Bu arada biz ne yapıyomz? Hiç |üp sul ve iftihar edemiyecek bir vaziyette urunu artırma bakımından bu kolektif şeyin güzel bir saat olacağını söyHiyorlcndirir ki Amerikadan ne satın aldıkva tekrar geriye dönerek bu sefer biraz o lerl kabul etmlyecetterdlr, Yenl (eklln en hesiz kd mekteblerindeki tarih öğre yiz. «Umrnnl Türk Tarihi> nin baş ta eser tam zamanında nesredllmlstir. du. Gene ayni g«nc kız Amerikada İsbüyüfc hususlyetlnl talebnamelerin Scaldı. ve bu tnemlekete ne sipariş ettikse, timln», gencliklerinin tarih telâkkisine viçre saatlerinin fevkalâde rağbet gör teller mahallesine doğru yürüyelim. rılman v» rormülerîerln burolar yer'.ne bl hepsi bn grevler yüzünden geç kahAna köprüyü geçer gecmes karçımıza zat tacirler tarafından doldurulraası key lstikamet vermek istiyen cemiyet ve düklerini, ve çok pahalı satıldıklarmı yor. Vapur alıru; gelmez. Tramvay rayı Ûk çıkan büyük bina Cenevrenin sayılı ftyett teçfcU etmektedlr. devletler çapında siyasl ve içtimal bir ilâve etti. Son zamanîarda >Ne'WYarker» umarlarız; eylulde vereceğiz derler; sonyapıya sahib değiliz. Buna rağmen staUimli bir Amerikan mecmuasmda g8r birinci smıf otellerinden biri olan «des Şişli Camiine teberru ra marta bırakırlar. Şimdi maden ameBergues» dir. Sahil boyunca yürursek düîKim bir ilân üzerine gene kızın ne Şlşllde yapıimakta olan canü İçin Tak tik ve tedafüî durumumuzun icab ettilesin'n grevi yüzünden martta da gekadar doğru söylemîş olduğunu anladım. •BeauRivage>, cHotel de la Paixı gibi slrnda oturan şoför Bellm 6Urek| be? yüz receği bir yol üzerind» yürüdüğümüze leceği BÜphelidir. Gelse de, işçilere yaBu büyük bir PatekPhilippe llânı sdl, bir çok meşhurların indiklerl otel isim llra tebarruda bulunmuştur, Kendlslae te şüphe edilemez. Kendi hududları dışmpılan zamların ve fabrikaların çalışmnlermin birbirinl takib ettiğinl görürsü şeSkür edUmektedtr, ve îsviçrede en pahalısı 2000 franga alıda bulunan ban tiyasl oemiyetler bu I dığı günlere ald riyanlann akislerile nabilecek bir saate 5000 dolar eibi Ina tıüz. Sahil boyunca ve lç sokaklarda Gazeteciler toplantısı tavırlarnu meşru göstermek için su rajlara da, başka mallara da daha fazla Her ayın İlk cumasında yap.ltnası mu veya bu metodu kullanadursunlar. Bize nılmıyacak bir fiat koymuştu. Bu saatin göreceğiniz bfitün o büyük, temiz yüzlü para tstiyecekleTdir. Amerikadan aldığıkarrer gareteoUer toplantısı yanna tehlr düşen vazife siyasl tarih görüşü olarak belki bsşka, hıısnsî bir itlna Ce işlendiği. binalar otel, otel, yalnız oteldir. mız veya ısmarladığımıı demintolu ma?Otelcilik teşkilâtı v* tlcaretile meşhur edllınişttr, Toplantı yann n a t üçde Vllft 1919 da çlzilen milll misakı desteklemek ni, bilmediğimir bir kıymett oldugımu yett; yapilacaktır^ zemesinin de, Sümerbank heyetinin kabul etsek bile, ts^nçre saatlerinin A îsviçrede oteli en çok sehir ise muhakve daha çok fuurlandırmaktır, GeçenKemerburgaz okullannda sipariş ettiği fabrika makinelerinin de merikada nasıl rağbet gördüîderln« v« kak, Cenevredlr. lerde intişar eden kollektif bir eser, bu ayni akıbete uğnyacağma. yanl vakkabakulak h&stalığı eon zamanlarda Amerîkalılartn İsviçre Peride Celâl Eemerburgaı İlk o<;ul talebelert arasında şuurlandırmada yapılabilecek işlrin gütinde teslim edUmiyeceğlne, ttstelik kızamık ve kabakulak hast&Iıîuaruıııı ço» zel bh nümunesini veriyor (1). Dm! bunlar İçin fazla para ödememiz icab 14 apartıman soyan hırsızlar tarih telâkkisl bahsine gelince bu sahagalman u«erlne, MU11 Egltim mttdür rr.u. Şirketî Hayrîyenin tasfiyesi edeceğine şüphe yoktur. yakalandı avlnl Nureddln Atasayar dün Semerburga. daki çalısmalann hedefi şu olmalıdır: Şlrketl Hiyrlyenln tasf'.yesl lfln Tertlen tşin bir fena tarafı da şudur H AmeBmnlya* mndürlügo, Uönol şube me za glderek tetkliüerde bulumnuştur, Kavmî varlığımızın coğraö ve tarihl bir muhlet bltml^ faiat tasfly» muamfilatı rikan grevleri bulaşıcı ve salgın bir şetaınamlanamamıştır Bıınun İçin tasflye nri'jrları Tophane, Bogaekesen T« Kul?dlbl Fakültelerarası müsabakalar , kader lcabı dağılmıs olan parçalan hakkil aldığı için biri bitince öteki başlımemurlan, tasflya heyetl umumlyesinl clvannda 14 apartıman »oyan Muttafa ve Pakttlîeler ve yüksek okullar arnaı voley. I kında çocuklarımıza ve genclerimize toplayarak tasflye müddetlnln bir yıl müd tbrahlnı »dıııda Ud hırslsı y»kaa»mi9lardıp. bolp basketbol müsabakaların» yarmdan objektif bir düşünce telkin etmek. BüMuır film sanayiinin. memleket pro [ de bir takım danslar yapar! Bu dans yot. Bizim Tünelin kayışlan da 7 ay detle ıızatılmasını lstemeğe kanır vermlş. 14 apartımandan çaUnaa efyasın kıym«tl ltlbajan Kadıköy Haltevı »por •alonunda tün mesele bu iki vazifeyi hakkile ifa agandasından başka. yurda soktuğu dö ları yapan kızların bacakları da dairna birbirini kovahyan grevler yüzünden lerdlr Dnraml heyet, ocak ayının dördünde 10 tds llradan fazla tahmln edllmektfdlr geç kalmıstı. Şimdi Amerikada imal haedip etmediğimiz noktasmda toplanmak viz, imrenilecek hale gelmiştir. Bugün I açıktır. Bu bale, o kadar güzel, o kaolağanıUtü bir toplantıya çağırılacaktır. Abideleri Koruma Cemiyeti Kongre dar lüzumlu bir sanattır ki, 0 büyük linde 4 kayıs daha var. E£er bunlar, tadîr. Bunlardan evvelMsini inküâb ta yalnız Suriyenin ftbsıra verdigi film pa<Abldel«rl KorJtn» esmlyetl» adlle yeni mevcud 3 ihtiyat kayış da tabü ömiir19 maTU talebc c«mlyet!nd«n: rihi tedrisatı ile mekteb kitablarınm rası senede 12 milyon Türk lirasıdır. memleketlerd« bunların mekUbleri varlerini bitirinciye kadar gelmezse, gene Eksertyrt bulunmadıgmdan tealr edllen blı cemlytt kurulmujtıır. şöyle böyle karşıladığını düşünsek bile Bu yekuna, diğer Atab memleketleri, dır. Hattâ bu mekteblerin ekserisi Millî Yeni verem sanatoryomlan 'jaium! heyet teplantın bu def» 912H46 Eğitim Bskanljğuıa merbuttur. Hal Yüksekkaldırımın merdivenlerhıi ve yoTen! kurulan Faîlh Dlspanaerüe Heyljell ikincisl için tatmin edici bir cevaba sa baştan aşağı Afrika, Güney Amerika, pazar gunü laat 1 d« Marmar» lokttlmde böyle iken, işte bu bale, bizdeki o mu kuşlarım brmanacağız, demektir. yapılacaktır, Azanın t««Hfl»rt rla» oluaur Bdada lnşas; tamamlanan 2^0 yata^U VB hlb değiliz. Kaldı ki bugüniü yüksek hattâ biz de dahü değiliz... Bütün bunBn bakımdan yabancı memleketlere rem pavlyonu 3 ocak 9 17 tarihinde tdrenle tahsil müesseseslerimizde başka mede ları da ilâve ederseniz, film sanayii yü mr BÜmrenin nazarında «müstehcen», açılacaktır, Sağlık müdürü Dr. Fali Yargıcı niyet ve küitür çevreleıinden bsh zünden Mısıra giren dövizin azameti balerin de «çıplak bacak» oldu. Bu gibi malzeme ısmarhyacak olanlar, gre%ler dua Fatln Dlspanserlne glderek buranln sedilirken tam manasile umuml bir karşısında lnsan hayretlere düşer. filmlerin men'edilmesi için çalakalem yüzünden mukadder gecikmeleri de heekslKerlnı Usblt etmlstlr, Türk tarihi kültürü verilememekte ve Senelerce evvel, daha sinemanın «S» devlete jurnal yağdırdılar. Bize 6e, bir saba karmak zorundadırlar. Konservatuar Senfonik Şehir Böylece, Amerikadaki grevler, yalnı» yaratılamamaktadır. Niçin diy«oeksiniz? sini onlar bilmezken, biz fihn çeviriyor, daha böyle film yapmamak vazifesi Orkestrası konseri Amerikaya değil, Amerikadan kömür, Bu mühim sorgunun cevabı bizi başka Nişantaşına Ipekfilm stüdyosunu kuru düştu. <Çanlar klmln İçin çahyor» Istanbul Kooserratuan lilncl orkestra problemlere götüreceği İçin şimdilik bir Peld n« yapalım? Nasıl bir mevzu yiyecek vesalr malzeme alan memleketyorduk. Garibi su ki, arabcayı beyaz perkonnerlnl 10 aralık *&lı guatt sa&t 13,30 eaerini yazan kenara bırakacağız dede ilk defa biz konuşturup, Arab mil bulalım ki hem suya sabuna dokunma lere de, zarar veriyor; hattâ bize bile. d» Şeulr Komedl tlyatrosund» Tertyor Bereket versin ki bir taraftan gaıete letine Mısırlılar da dahil biz dlnkt sın, hem de halkın rağbetini kazansın? Bu gidişie Avrupa, biraz daha kendini KıymetU •anatkanmu Cemai Re$ld Bey Ernest Hemingvay'in ldareslndekı bu oriestTa konserl progra ve mecmuaların dağmık nesriyatı, dlğ«r tik... Muhsin Ertuğrul, çevirdigi clstan <Çıplak baoaJc olnuyacak!» «Alft! Şal topladıktan sonra, Amerikava yapılacak Bütun dünya edeblyatında yeni bir nundı Mozart, Faure, Chabrleı glbl tanm. taraftan üniversite dışı kültür mensub bul Sokakları> isimli fümde, Mısırlı var giydirelim, tarihl film çevirellm!» siparişlerin asgari hadde ineceği tahmin ınıe beatek&rlârın eserlerl çalıaacaktır, çığır açan meşhur romanı larının kitabları Türk gencllğinin ger Azize Emire rol vermis ve onu arabca dedik. <Biz blr inkılâb geçirdik. Es edilebilir. O zaman da Amerikan isçilrrİ Ç I K T I 1 eşhur Fransız piyanbti çekten muhtac olduğu bütüncü, umumî konuşturarak filmde baş rolü oynat kiyi yıktık; yeniyi kuruyoruz. Binaen issizlikten mecburi grev >apacaklardır. Çeviren: Lelia Gousseau geliyor bir Türk tarihl görüşünü kâh edebl mıstı. Mısır ve Arab memleketleri, da ai'vh yapılacak tarihl filmler maziyi Açık mnhabere Saaatkâr Bayan Lella Oousseau 8 aralık vasıtalarla, kAh ciddl eserlerle telkine ha o vakit ve ondan senelerce lonra n.^<Jhed«r yollu olmasm!» dediler. Biz Soyadını okuyamadığun Talât imzalı Vahdet GULTEKİN Oiri pazu günü ı»at 11 de nususl bir ve yaşatmağa çalışıyor. Bueünlerde ları bile filmciliği akülarına getireme de tuttuk, Musahibzadenin <AjTiaroz mektub sahibine: Pransız tayyareslle jehrlmlze geleoeS ve Ks.hsı» ile «Bir kavuk de\Tİldi» isimli Batı Yayını, Posta Kutuıu 18, 10 aralık »alı günü »ebrlmlzda bir konser Prof. Zeki Velidî tarafmdan neşredilen mişler, film sanayii kurmağı havsalalaCankurtaran otomobillerinin yalnız 5 komedilerini çevirdüî. Münevveran tabir kitab, işte bu gibi eserlerln Garb rına sığdıramamışlardı. Halbuki son birTerdlkten scnra Mısıra hareket edeoektlr. Ş İ ŞL İ tanesinin sirenli. 7 tanesinin sirensiz olUmi ölçüsünde en kuvvetli olanını teşkil kaç sene içinde onlar bu hale geldiler; rafından bir yayhm ateşe daha tutul masındaki mahrurlarî anlatan uzun mekEkstrm çay biz, olduğumuzdan bir adım daha ileri duk: «Ecdadımızı tahkir ediyorlar! MâRousseau'yu tanıtan ve sevdiren bu Tok«l ld&resuıln Elndutaadan »atın al ermektedir. tubunuzu Ilgili malîama verdim. IcabıMUVASALAT IÜ, olun!> diye feryadlar başladı. Müsbet ilira terblyestnden mahrum atamadık. dıftı «kstra nev'l çaylar lkl hafta «onım kitab yeni çıkü. Okuyunuz, memnun run yapılacağıru ümld ederim. Saygılar. P, 'slar Büyük Petronun zamparalıkBaşka memleketlerde var mıdrr bilAmerikan Textile Executive'den Bay Aisu rapurLe llmanısuıa gettrilml} olaban Ümselerin fantezist görüşleri bir kalacaksınız. T. H. Preiser İstanbula gelerek Beyoğ caktır, 1700 Mndık olan bu çaylar halka, tarafa bırakılırsa tarihj çağın eski halk miyorum, ama bizde «yarrm münevver> larını; Ingilizler Kraliçelerinin hovardaBütiin Yedigün Bayilerinde lu, Parkotel'de ikamet etmektedir. mUmkun oldutu kadar cabuk ttTil edile lan arasmda Türkün de bulunduğu arbir zümre vardır ki; her teşebbüse iti lıklarmı; Amerikalılar geçmişteki korcektl», tık umumiyetle kabul edilmlstir. Orta raz, her harekete mııhalefet etmek; her sanlıklarım, haydudluklarmı filme alıp mevzu içinde bulunmaması lâzım gelen (2311) ve kitabcılarda: 50 kuruş. Hamamcılar kömür istiyor Istanbul hamamcıjanndan mürekkeb bir Asyada Türklere yer vermemek husu füre muarız, her hamleye mâni olmak bütün dünvaya seyrettirdikleri bir za şeyler hakkmda elinize bir ölçü verbey«tt dün Vüayet* galerek Eöaıllr Tevzl sunda ban rrkçı mtitefekkirler tarafın illetile hem kendilerini, hem de diş ge manda bizde de bir karar çıktı: «Mazı miştir: Kadın kocasını aldatmıyacak; müessesejerlnln kendllerlns kömur Terme. dan ileri sürülen düsüneenin 1838 de çirebildiklerinl yer, kemirirler. Bunla ne medhedilecek, n« d« zem.» hâkim yanlış bir karar vermiyecek; pomesl yueUnden 55 hunamın kapenmasl Wiedeman tarafmdan reddedildiği gün nn, muvaffakıyete doğru giden hiçbir tş ehemmiyet kesbetti. Daha tohumu lis hırsızı muhakkak surette yaka^yıp tehUkeol kaışısında oldugunu blldlnnl». denberi bu hakikat her gün biraz daha teçebbüse tahammülleri yoktur. Sakın, bile atılamıyan milli filmciliğin üstıine cezalandıracak. Doktor hilekâr, avukat lerdlr. Bunlarıa lddlalarıua gCre plyasada odun da bulunmamalctaı bulunsâ büe pa. kuvveftlenmektedir. Prof Z. Velidinin halk bir şeyi beğenmeğe kalkmasın! muazzam kontrol heyetleri tayin editdi. şarlatan olmıyacak; Milll Eğitim müfethalıya Mtılmaktadır. Kı!| meTslmlnd* t a «Umumî Türk Tarihine Giriş» i bu kuv Bunlar hemen mahalle arasmdakl pen Sanki bir devlet esrarı Imi? gibi. sinema tişi yan'lmıyacak: Bayındırlık mühendisl mamiarın kapamnasmdakl »ıhhl tebJlfceye vetlenme Işinde baslı başına bir dönüm cerelerinden başlannı uzatırlar, dediko senaryoları yalnız Basın ve Yayın Mü hntalı könrü kurmıyacak; müteahhid Işaret edllerek kandUerln* kömür verüme noktasıdır denilebilir. Tarih meydanm dunun envamı yaparlar. îşi kotülemek, dürlüğü tetkikile k5fi görülmeyip belli devletl aldatamıyacak;%bankalar muameslnl Isteml4lerdir da Türkün ve medeniyetirdn görttnüşü kStü gösterip baltEİamak, baltalayıp yık başlı bütün Bakanlıkların tasdikına ar lelerinde dürüst hareket edecek, ticaOrta Asyanın cenubuna dogru olan sa mak için, dağarcıklarmda muzır bilgi zedilme kararile eıkı bir güzgecden ge ret şirketleri ihtikâr yapmıyacak; komTırfaan vapuru yükünii niçin hada başg5stermlş, oradan etrafa yayıl namına ne varsa hepsini sarfederler. çirümcğe başlandı. Bunun ncticesini al şunun kızile deîikarilı plâja gidip kur bofaltmamı« ? DenlzyoUan ldareslnden dün »u mektu mıştır. Fakat bu ortaya çıkıs, neden çık Bunun üzerine, halk şaşınr; resml ma mak aylara mütevakkıftı. Kimi nalına, edcmiyecek; hele resmî elbiseli ve^'a hğı sahada kalmadı? Kuvvetli bir ikti kamlar şaşırır; aleyhte söyliyen, lehte kimi mıhma çeker; her daire kendl Ba jüksek makam sahibi bir rol kat'iyen bu aidık; ıTırhan Tapurunun ıon »eferlnde Izmlr. sadî tarih görüşü İle müeehhez olan söylemek istiyenle dalaşır... Hulâsa ki kanhğı bakımından bin bir akla geîmi bulunmıyacak. Vak'a, Ingiliz müttefikde yükünü tamatnlle bo?altamaması> ya muhterem Türk âllmine göre demogra m!n ne dediği belli olmaz, haklı haksız j'en şeye itiraz eder; nihnyetinde ya top lerimizi rencide ettnemesi için Mütarek* zınızda da bahl» mevmıu edlldljı gibl'mev fik hareketler bu hususta en mühim ayrılamaz. Bunun da en güzel çarei »Im lcabı etddetll rs tür«kü yağmurlann "V""""'", " u ""^.T " ~:r: aynlamaz. Bunun da en guzeı çareı tan men'edilir. j'ahud kuşa benziyerek senesinde geçmiyecek; Yunanh dostlabofaltma l;:arlnls tamarr.iantnisına mânl rolu oynamışlardır: Nufus «rtifi, Turk rımızı kırmamak için Istiklâl Harbinin yş SalâihyetU makam; izni koparılabilir oldu. h a l ] m e n . e t m c k t I r > olmasmdan ilttf. gelnugtlr, Iş bununla da bitrniş değildir! Güç 0 • parçaları kapah geçeeek. Tekked« yıgınlarmı yerknnden a>TiImaga S € v b. ddeddkodulara s sebebo lolane seserin„ , yerknnden l i k d u l a r a ebeb an erin Güvert«ye alınaa Tekel T» Kömür Hlethiyetl ne olursa olsun; zarar veya fay liikle aluıan bu müsaadcden sonra mas âyin, camide lbadet olmıyacak. Vak'a me3lne ald kamyonlann tahlly» îîlnln tam Filmln! alkışlıyaca|nıı dası tetkik ve tahkik edilmeden, «ya raf ve emek sarfedilir. Aylarca uğra eşhası fes veya salvar giymiyecek: şayapılamamaslle alç bü Ulşlgl yoktur, Izmlr f§r Fiah 125 Krş. Llman l*letnıemlEln kullanmaJcta olduğu sak» emrile men'eder. Hasbinallah ve şılır. Bir eser meydana getirilir. Haîka yed gijmek rcecbnriyeti olursa, filmia mucamba örtüJer de çok İyl T« ıgÇiflm blr nimelvekil.. gösteriîmeden evvel tekrar bir kontrol! başında sonunds ne münasebetle olursa halde bulumaaktadır.a İNKILAP Ipekfilm şirketi, Kaçakçılar ve îstan Gene alâkah müteaddid Bakanlıklarm o!?un, bugückü kıyafetlerimiz de muTramvay altında bir çocuk bul Sokaklan filmlerinden sonra, mü tâyin edilmiş memurlan tarafından An hakkak gö?terilecek. KİTABEVİ Bütün bu ve buna benzer kayıd v# parçalandı zikli filmler çevirmeği düşündü. «Ka karada toptan bir tetkike tâbi tutulur. Emlnöaünd«n Bebe^e gl;mekte olan T&%. rım beni aldatırsa», «Söz bir Allah bir» Gene herbirl bir yana çektikten, her kuyudtian sonra mevzu millî, eşhas yerli, man Hdseyln Guroğlunun ldaresindeki gibi operet tarzı eserleri beyaz perdeye Bakanlık memuru tarafından kendi dü eser telif olacak: adapteye kat'iyen mütratnvay Kılıcallden geçerken aynl seıntln naklettlrdi. Halk bunlan beğendi. Her şünceîerine göre sansürü yapıldıktan saade edılmiyeeek .. MUvezzl sokagında oturmakta olan 8 ynRomanı çıktı. kes bu filmlerden bahsetmeğe başladı. sonra, gene ya men'edilir, sermayedar Şimdi sız, tuhaflık olsun diye bunlan şmdakl Ayla admda blr çocuğa çarparak tekerleSIerln ntına almıj ve fecl blr j e . Sinema binaları doldu doldu taştı. Bu mahvolur; yahud da kırpıla kırpıla an böyle sıra'ıivorum zannedeceksiniz. Inakllde puçalanarak ölmüştür. Vatman Htlna o muzır insanlar dayanamazlardı. laçılmaz halde oynanmasına müsaade çı nmız ki cidd! «öylüyorum. Bütün bunBütün seyln yskalauarak baöunda kanuol taklBu filmler, sahiblerine kazane ve söh kar. Ondan sonra da mahud münevve lar aeızdan sövlenmiş ihtarlar değil. resbata baflanılmıştır, mî tahriratla bildirilmis, birçoğu bende hitabcılarda ret temin ediyordu. Kafeslerinl sürdü ranın didiklemesine arzedilir. Trflrnvaylara atlıyan çocuklar Film sennryosu, bir vak'adan meyda ssklı vesikah hakıkatlerdir. ler; dedikodu başladı: «Çıplaîc bacak Son günlerde sokakiarda dclaşan ve Yanlış anlaçılmasm, Kontrol olmasm bulunur. na çzkar. Vak'a bir hikâyedir, romanmüstehcen.> tramvaylarR atlayan serserl çocuklirın adır. Bir hiknye veya romanın içindeki demiyorum. Ben, valnız bizdeki kontroded) pek fazlalaşm'.ştır. Tramvay ldnresi Rusyada, Almanvada, îngllterede, lun nasü yapddığını anlatmağa çalıçıHgUl makamlara btınîardan şlSayet etmlş. Amerikada; güzel sanatları olan bütün vak'a kahramanları, mevzuuna göre kimi iyl, kimi fena tiplerdir. Namuslu er yorum. Yııkarıda sayıp döktüğüm ağır tlr. medenf memleketlerde opera. operet, şeraite mukabil film çeviren şirkatlerin Konferans muzikho! tiyatrolan vardır. Bunların kekler olduğu gibi namussuz erkekler bizdeki satış zortuklarile, Mısırhların EmlnOnü Halkevlnden: oynadıkları her eserde «bale» denilen de vardır. Iffet sahibl ksdınlar bulunInglllz küitür heyetl Istanbul mümesslll kızlardan nr"'i»?şekkil bir rakıs heyeti duğu gibi hiffet sahibi olanlan da bu gördükleri oradaki imrenilecek kolaylıkDr. Phlllps tarafından 612P4S cuma gülunur. Milll film millî mevzu ister. Millî ları ve neticelerini bir daha sefere hi~ nü saat 17 de Evlmlz salon'jnda rZeka ve <*) İllc yazı 29 kasım tarihli sayımız mevzu yurd içinde milll yani yerli eşhas kâye eder, derdleşirim. SS'fnme) mfrzuunda blr konferans verllearasmda gaçer. Fakat kontrol heyeti, Vasfi Rıza ZOBU i cek'.lr. Glr!« aerbestUr. aadır. Cenevrede çarşı pazârı dolaşırken Yazan: Peride Gelâl Serbest kahve satışları Tüccarm getireceği kahveler daha pahalı satılacak Hâdiseler Düşünceler Sehir haberleri Millî tarih gcrüşümüzü Prof. Fındthoglu CUMHURİYET 6 Arabk 1946 Amerikadaki .; grevler jj kuvvetlendfirme meselesi f Pazar günli ay tutulacak SANAT BAHİSLERİ Mısır filmciliği ve Türk filmciliği Yazan: Vasfi Rıza Zoho a [i] 6ENESABAHOLDU BAIAVI TELİFESERİNİ SUNUYOR! MEKTUBU ÖLÛM ŞEHİR KOMEDİ TİYATROSUNDA CEZA KANUNU 50 inci Tentsiîi V8 S O N H A F T A L A R I J 1 T7ili 1 1 1 I iî