Katalog

CUMHURlYET 27 Araîık 1946 "Türk sanatın adlı eser dolayısile EDEBİYAT Ekmek işi nasıl düzelecek? Dün, Valinin riyasetinde Belediyede bir toplantı yapıldı BAHİSLERİ HEM NALINA MİHINA aris İstanbula yeni blr elçi gönderdi. Fakat bu, bir dip!"mat değil. bir sanatkârdır ve Beyoğlnndaki Fransız sefarclhancshırie değil, Taksim Belediye gazinosunda çaYeni giiri tarif tahteşşuurunu ver hşıyof. y0*j0mj0m0t eunek icab etse, anv^nmff h < ^ Lhtiyao Asırlarca evvel haşbyan siyaset ve çcğı yukarı şüyle yoktur. kültür tetnasları. memlekette Fransız edıyebiüriz: Baude*** Profesör: «Meydana getîrdikleri dev gibi eserler debiyatma, ilmine. sanatına karşı, sıkı Yeni aiirde cidden bir yakınlıh yaratmıstı. Daha mektebıîe laire, Rimbaud ve karşısmda Hayreddin, Sinan, Davud ve Mehmed taynıetli unsurlar, iken Beyoğlnna gelen Fransız tiyatrn Mallarm^'nin kuvvetli tesirleri neticesinde Futurisme, Da natkSr da ecerinin değil, ker.'iisinin mü eayanı dkkat noktalar vardır. Ne yazık heyetlerini, tneselâ o pek meşhur Sarah Ağaları ^ küçümgemeğe kalkışmak kimin akhndan daisme, SurrSalisme isünlerile Marinet him olduğunu sanarak, iç âkrnlnin birer ki, bunlar edeblyaü ve sanatı değil bir Bernard'ı seyretmek için, cezayı göıe altı, Tsara, Breton gibi şairler tsrafından teeelliji olmak üzere bir sürü acayib ilim olan pslkolojiyi alâkadar eder ma dırarak mektebden kaçtığıının hatırlageçen» diyor k'jrulmuş olup bugün iflâs halinde olan mahsulleri sanat eseri diye ortaya koy hiyettedirler. Zira yeni şiir psikoloji rım. Umi için t«dai mekanizması, iptidal ruşiir mekteblerlnden artakalmış cazariye mağa bajiadı. Istanbul l)mversrte*\ Türk ve I* raşanların bildıkleri eski bir hakikattir. Uzun yiHar Franstr kflltiirü aramiîda Mimarî gibi her şeyden evvel man hiyat, yarı rüya haleti gibi tecellilerin lâm sanallan profesörü E. Diez'in. Mitoloji bize Jupiter'in kafasmdan ADün Belediyedfi Va3ı ve Belediye Reisi kırıntılarına iman eden veya eder göcanlı olarak yaşadı. Nihayet.Ikinci Dütivücude getirilen tık, müvazene ve hesabdan ibaret olan tetkiki için tükenmez ve paha blçilmez <Tiirk Sanatı» adlı broşürü hakkını thena'nm birdenbire doğduğunu anlatır. Lutfi Kırdarm yanmda Şehir Meclisi rünenler tardfmdan ya Rarhinde, Fransanın bir doknnusta bazı sanatlar, bütün gayretlerine rağ malzeme ve iptidaî madde ihtiva ediyor. da yüksek mimar Sedad Çetintaf, Bu bir efsanedir. Tarih bize buna ben üyelerinden ayrılmış olan bir heyetle mısra veya satırlardır. yıkıhvermesi, Fransayı haksız olarnk ve onu takiben Topka.pt Sorny» Müt zer blr çey kaydetmiyor. Tarihte yoktan Belediye Iktisad Müdürlüğünden ve di Gerek Avrupada, gerek bizde y*>ni men makul ve salim yoldan büsbütün Su halde yeni şiiri sanat d'Şi bir araştır gözümfizde kfiçiüttü. Harb îçinde. In<d)ia zert JVfiidürü TaJısm Özun yazdik\ vor olma değil, tekâmül, devam ve te ğer ilgililerden mürekkeb bir toplantı şairler münekkidlerin ve halkın eks«Tİ ayrılmağa muvaffak olamadılar. Res ma sistemi saymak hata olmasa gerek. ve bilhassa Amerikan kültür ve sanatı> rakki görüyoruz. Doğan her büyük sa yapılmış ve Istanbulun ekmek işinin as yeti tarafmdan beğenilmemeği üstün eamlarla şairler İse sanatı her türlü Fazla olarak, eğer bazılarınm iddia ettiği Inn yazılar malumAur. Profesör Amerikanm askeri satveti gibi göz kanat, kendinden öncekinden faydalanır. rîleştirilmesi etrafmda görüşmeler ol lüklerine ve istikballerinin parlaklığına acayiblikhre âlet ve tecrübe tahtası gibi yeni şairlerln tasvir ve telkin etmebunlara ceraben bir yazı \;azm\ş maşhrmağa ba.şladı. Bunda Amerikan Bu bir taklid defildir. Bu bir alma, be rmıştur. Komisyon, bu husustaki ihzarî delil sayarlar. Onlar böyle iftihar ede yaparak kendl şahiîlarına malısus gö ğe uğraştıkları görünüa ve manzaralar bize göndeTmiştir. Bu ya»V» fîlinılerinin de büyük tesfri oldu. nimseme, kendi 6z varhğı Içinde erit malumatı tetkik etmiş, fırm adedi, sar dursunlar, ortada bir hakikat vardır ki, rüş ve duyuşların tabiî ifadesini araş metafizik realitelere tekabül ediyorsa, Harbin ilk yılında, memleketimize g*me, yeniden doğma ve yaratmadır. Bir fiyat miktarı vesaire hakkında malu o da gerek bizde, gerek Avrupada yeni tırmak bahanesile sanat eseri mefhıı bunları birer büyük filozof telâkki etlerek tstanbul ve Ankarada temsiller Cumhuriyet gazetesinin 20/XTIA946 sanatm büyüklüğü, meydana getirdiğl mat edinmiştir. Bundan sonra, almacak şiir yüzünden şiir okuyucusu adedinin munu bile ortadan kaldırdılar. Bu va mek icab eder. vermis olan Fransız tiyptrosu sanatkârtarıhli nüshasında, mimar Sedad Çetin âbidelerle ölçülür. Bünyesine karışan tedbirler görüşülecektir. 'ESBS ltibarile azalnıış olmasıdır. ziyet ve şerait neticesindedir ki şiir Sunealisme'in müessisi ve şefi An Iarmın ziyaretindenberi Parisin sest taş imzasile, j«Medeniyet Tarihimize Ye unsurların çeşitllliği, onu küçiiltmez, fırıncılann da dahil olacakları bir şirsahasında Franseda G. Apollinair» J. dr^ Bıeton 1924 te neşretmlî olduğu Türkiyede isitilmes oimnşta. Avrupa Yeni şiir ruha, kalbe değil, ancak zeni Bir Tecavuz> gibi pek sansasyonel ona zenginlik verir. Roma sanatı, Yunan ketin kurulması ve her tarafa sevkiyat Cocteau, Ph. Soupault, P. Eluard; J. Su llk beyannamede sürrealistlerin «estetik sanatına dayanır. Fakat bundan dolayı yapabilecek ve Istanbulun Ihtiyacmı kâya ve zekânm da tecessüs ismini ta pervielle... blzde Melih Cevdet, Orharr endlşelerden azâde olduklarını» açıkça harbi bltell bir bneuk yıldan fazla l a bir başlık altında bir yazı çıktı. Şahsım man geçtiği ve tstar.Bııla Hnlitndalı, Yıışıyan kaşeciğine hitab ettiğinden sırf hakkında hakikate uynuyan bir sürü is Roma mimarlığının orijinal olmadığım karşıhyacak buyült bir fabrikamn kuVeli, Bedri Rahmi gibi lüzumundan ılân etmiştir. Her ne kadar bu nevlden nanb ve Şilili artistler geldiği hnlde, nadda bulunulan bu makalenin ceva söylemek gülünç olur. Antikite olma rulması düşünülmektedir. Bu fabrikada küçucük bir istifham ijarrtini tatmin fazla orijinal simalar ve gölgeler beyanat kendi kendini inkâr ve hattâ Fransadan kimse gehnlyordn. Fransra bmı veriyorum. »Efksrı umumiyçnin bu saydı,Rönesanj olamazdı. Fakat bu vâ el «ürülmeden un mayasını da alarak İçin okunuyor: «Bakalun, bu da nasıl Bcayiblikler bulup yazdı?». Onun için zuhur etti. Fransada Jean Cassou, Pe intiharla müsavi ise de, bu yeni şiir sanatkârlan Türkiyeyi unutmuşlar mıynresele* hakkında^ hükmünü •vermesini kıa Rönesansın değerlnl eksütmez, bü ekmek kâğıda sarılı olarak çıkarüadir ki yeni $airler birblrlerinin en aa ne Lalou, bizde de Nurullah Ataç çibi mektebinin esasları bir çokları üzerinde dt? yük mimar, ressam ve •heykeltrajlannm caktır. dilerim. > ) derin bir tesir yapmıştır. dık okuyucusudurlar ve muhakkaktır münekkidler bu yeni jairleri dehasmı gölgelemez. Osmanh mimarNilıayet, çazeteîerde çarpılc ağızlı ve Mimar Çetintaşın makalesi uzun bir hğı için de aynl şey söyknebîlir. Ayaki yeryüzünde yeni »iir meraklıları karşılânıışlar ve candan tejvik e.mij Nedense çoğu komünist olan Fransıt bir Çinll gibi çeklk gÖTlü karikatürünü '<gıriş> le işe başlıyor. Muharrir bucada, sofyadan istifade etmi? olmaktan utanapul meraklıları kadar bile kalabalık de lerdir. lürrealistler:, tıpkı kendilerinden evvel frördüjünüz Anne Chapelle harb içinde Coğu ve îslâm medeniyet tarihinin, buğil dirler. gelen dadaistler ve futurlstler gibi, bil inkıtaa nğrıyan artistik münasehetleri blr mimarı, ben tasavvur edetnlyo•** giuıkü şeklini aimadan önceki merhale rum. Akslne, fcüyük Türk mimarlarmın, ha5sa doktrinlerlnin yıkıcı cephesile if tekrar tesis etti ve Paris sanat fileminin Bizim yeni fairlerimlz her ne kadar Birçoklarında sanatm tabli oîması lerine dönerek, frenk muharrirlerînm bu muazzam eserin karçısındâ, ondan hiçbir mektebe mensub olmadıklaruu lâzım geldiğine dair yanîış bir fiklr Uhar ederler. Bizim sürrealistlerin de en bir elçisi olarak İstanbula gelcll. Annu yaptıklan hatalan, hattâ insafsızca hü faydalanmadan kalabüeccklerini düşünilân etmişlerse de, Fransız modern şa vardır. Halbuki sanat tabit değil, sun'î çok övündükleri eser bir çok şeyler me CTıapelle, ilkönce pazartesi günü Taksim .kümlerine işajcet ediyor ve XIX uncu mek, kanaatimce, ba mimarlann ruhlairlerinin tesirine çok kuvvetli bir şeolmahdır. Ahmed Hâşimin dcdiği gibi yanmda vezlnle kafiyeyi yikmış olmala Bfletllye ga7İnosunnn bir çayında basın asırda Osmanlı Inrparatorluğunun blzrat rma blr caygunzlık olur. Büyük olanı mümes<îiHerile teraas ederek onlara itiDUn Mbab, Oalatasaray U* Tünel ara kild« marua kalmışlardır. Umumî cla «Sanat bir yalandır>, fakat kut<!i, ilâhî ndır. i.kendi evlâdlarının eserlerln* karşı ne meydtma getiren, büyüklükten kaçmaz. sıcda fecl bîr tramvay kazası olmuş, 14 rak denilebilir ki bilhassa surr^listc bir yalan! Arabcadan gelen csanat» ile Bu tahrib kahramanlarının yıktık roadnamesini takdim ettl. Ben, o gün kadar lâkayd kaldığını kaydederek acı Beyazıd, Ş«hzade, Süleymaniye gibi, öl yaşında blr kız, tramvayın tekerleklerl a . dirîer. Oktay Rifat gibi bazılarırıda r.a «sun'î» kelimeleri v« fransızcadaki tart» [arı şeylerin yerine diktikleri yeni âbi artlstin sesini dinliveTnemiştlm. Çarşamacı şikâyet ediyor. Mimar Çeüntps, pek mez âbideleri yaratanlar, Bizansla yüz rasında parçalanarak ölmuştür zarî bir mallarmisme, Faııl Hüsnü gibi ile «artificiel» kelimeleri »üşterek kök deler nelerdir? Aşağı yukarı şuna ben ba piinü akşamı, ilk müsameresinde bııSaat ü,45 te Tünelden kalkan 247 nuuzun olm«yan makalesinin yansından yuze geimeJrten kaçınacak însanlnr delundum. Uyknsuz geçen Noel gecc<inlıı diğ€T bazılannda gayriîuurt blr rim lere malîktirler. rer şeyler: fazlasını bu «giriş> • ayırmış olduğu SillerdL Fnkat meydana getirdiklerl dev tnermlı Tatman îsmall Atakolun Idaresîndeferdasına raslamasına rağmsn, Kazino Ne kadar güzel kl lf]0 numaralı Kurtulus Tllnel ara baldiame, Orhan Velide aşiklr blr daiçin, böyle eski 7»n>anThn haürletmaauun gibi eserierin karşuında, onları, Haytamamile doiınuş sayılabilirdi. Bu sebebledir ki, blr salr İçin tahteşbası Galatasaraya doğrj gellrSen Suna âaîsme, hepsinde de bir miktar. «saçÇaym rengi ne kadar güzel her halde hcususî bir sebebi olması lâ reddinl, Sinanı, Davud ve Mehmed Ağa çorab mağazası sahlbl Te Meşnıtlyet cadşuurundaki psişlk malzemeyi olduğu gimakme» var. Gazetelerin «realist sanatKâr» dîye vaSabab sabah, Eimgelir. Bugün sanat tarihi jlmi, tasvir lan küçümsemeğe kalkışmak kimln ak desl 883 numaralı apartımanda oturan bi dışarıya «ktarmak veya çocukları sıflandırdıkları, pek canlı blr artist olan Açık havada! Yeni §ürin nazariyectferl bu şiiri çok vahşileri, delileri taklid etmek sanat olunan durumdan çok daha ileri bir lındaa geçer. Türkkr, medeniyetlerlne All Koçun 14 yaş'.ndakl kıa Suna Koç, ba. Anne Chapeüe'in şarkıi^rmı dinlediğim Hava ne kadar güzel! •lDtn aynl cadde ttzerlndekl magazasm yüksek metafizik ve psijik esaslara is eseri yaratmak değüdir. Blr insanın rumerhalede bulunuyor. Elbettefbu terakkl karışan unsurların çeçidliliğıni inkâra zamaa, 22 yaşmda Pariste geçirdisiın birdenbire ve öyle kolayca oluvenne tenezzül etmlyecek kadar büyuk blr dan çıkmıj ve kofarak karşıya geçmek lste> tinad ettirirler. Yeni »iirin tâhteşşuu hunda neler yokl En olgun ve muvaze Oğlan çoruk ne kadar güzel! günleri ve dinlediğim şarkılan hntırlıyaÇay ne kadar gitaell medeniyet meydana getirnıişlerdir. Rö mlttlr KflçDk Bunaaın blrdenblrt tram run doğrudan doğruya ifadesi olduğu, nell bir Insand» bile çocukça, dellc« ve miştir. ilim, Doğu sanatları sahasında vayın bnüne çıktığını gören vatman îs. (Orhan Veli, .Garib») rak genclestim. Artist, ilk şarkısrnm adı. nesans medeniyetlnin eşslz tarlhçlsl Jo mall, freDlere »arılmışsa da arabamn dur. çalrin benliğini en yakından kavranvağa daha iice nice şeyler mevcuddur. Bu bugünkü başarılarını, sayısız sanat tanı .Allaha şükür şarkı söylüyorum» Bu satırları buraya geçirîrken bana rihçüerinin yorulmak bilmiyen devamlı kob Burckhardt'ın •öylediği gibi «Ger masına rarr.an kalmamış ve kız tekerlek müsaid bulunduğu, rüyaların kök salham malzeme ancak harikulâde bir psiriimlesile türkçe olarak bildirirken sanki çekten rengin olan bir kavlm, ancak lerla aitına gltmlştlr, Boy'.eca blr 1X1 m«tdıklan ruhl mıntakalara kadar bir fikir geldl. Acaba Gç yasındakl kızım çalışmalanna borçludur. Bu sanat tarihnüfuz koestetik hâdfse ve ameliye olan sanat halkın karşısına birincî defa çıkıvomıuş r* kadar âOrükieaen Eunanın Tücudü par. cdebildiği ve Allaha rekabet edip yeni çilerinden biri ve belki de en büyüile başkalarmdan çok şey almak ve aldıkmucizesinden geçtikten sonradır ki sanat da şair mi? Çünku buna benzer şeyleri pihl böyiik bir heyecan içlndeydi. Ba ça parça olmuş ve derhal olmuştür. larını Üerletmek iureüle zenginle}ir.> pek güzel sıralıyor. rinden biri StrzygoWski idi. Onun bir hallskan Parisli kadını, dinleyiciler rnk Çocuğun paroalanmıj cesedl tekerleklerln bir kâinat halketmek, «realite üstü» ve edebiyatla alâkalı bir eaer haline geFransanm en ciddl ve ftlim münekkid alkışladılar. Bu alkış tufanı, onun sinirli talebesi ve Vîyanadski kürsüsünün mualtından çıkanld;ktan lonra Kurtulus bju âlemler yaratmak için elverişli bir âlet lir. Sanatkâr şuurlu veya şuursuz bir akkibi olarak bu büyük adamın çalı?Bir sanatm, yabaneı blr kültür çevre nın» gCtUrtllmüs ve orada Adalet doktoru olduğu hakkında birçok yazılar yazü takım usullerle içlndekl tabiî malzemeyi lerinden Pierre Trahard «Şiirin esrarı» heyecanı üzerinde teskin edlcl hir te^ir malarına ben de gok yakından şahid sinden faydalanmakla değeri azalmıya Kam'J tjna&lan tarafından muayene edll mış, pek çok mürekkeb harcanmiîtır. değişikliklere tfibi tutarak onları runi adım taşıyan eserinde Fransanın yeni yapü. Kimbillr. befld de İstanhiılun kenoldum ve Doğu sanatı üzerinde çıkan on cağma göre, o halde Türk sanatının d» mlştlr. Doktor cesedln defntne ruhsat ver. surrealiste'leri şairin kalemtni leştirir, yani lsler ve eserinln okuyucuya çeirlerinden bir iki örnek verdikten son disîni anlamıyacagını sanıyor ve onun mlştlr, Kazaya O, Bavoı rardımcılarmdan iki kitabm müellifi. ve Avrupa ve Asıe ddğer kültür çevrelerinden faydalanmı» Selman Yuruk el koyarak tanklkata bas. ruhi otomatizmıne tâbl kılması, yani hltab eden cephesini bir vitrln veya bir ra şu mütalealan ileri sürmekten kendi için asabiyete kapıltnış bulumıyordu. ni alamıyor; «Bunlar şiir mi, yoksa çalıa rikada, islâm sanatlarma çalıçan bir çok olduğunu göstermek, Türk medenlyetine lamlf, vatman Israall de yakalacmıjtır, akhna geleni ve her aklından geçeni fılm gibi tanzim eder. Şarkılannı bltirdikten sonra, kendîsi?<s alay mı? Okuyucuyu bu derece enayl ilim ftşıklarına hocalık etmiş bir ins&n bir tecavüz sayılamaz. Fakat akslne, tayazması lâzım geldiğine karar vermifZira sanat eserinln v« umumiyetle sıfatile, ben de kendi hisseme düşeni rihî blr vâkıadan bahsolunurken, «vay Emekli maaşlanna yapüacak zam lerdir. Bir kısım zıazariyeciler de ;u sanatın iki yüıü, iki cephesl mevcuddur. yerine koymağa cevaz verilmemeli idi. ne mutad çlçek buketinl takdim eden Emekll ma&alarına yapılan zam bakkmAsıl hayrete şayan olan cihet bu gara garsonu sapır şupur öptü. O sırada mesyapmağa çalıştım. Acaba Çetintaş, bize »en benbn dinime, imanıma tecavüz eddda busünlerde Malıye Bakanlığmdan ur altını aynen ifadeye imkân buluna Biri sanatkânn ruhu ve miıacı ile ilgili betlerin okuyucu bulması değil, tâbl ve hur eski futbolcumuz Leblebi Mehmed, böyle eski zamanları hatırlatmaklai, Do yorsun> tarzındaki blr tenkid tara, bastebllgat beklentlmektedlr, Buna ntîaran mıyorsa, hiç olmazsa onun mefcanizma olan cephesi, diğeri geyircilere, dinleyiŞill yildmna yaprığı gibl. buketi bizzat ğu sanat tarihinin tekâmülüne uzaktan, ka'.arına bir tecavüz, hem de hakaız blr maası ıoO llraya kadar olanlara %.|ö. 170 sını taklid etmeği eiirin hedeö olarak cilere, okuyuculara hitab eden cephesi. nâşlr bulmasıdır...» vermediğine fizüldü galiba. Leblebi yakından hizmetleri dokunanlaıa, Türk tecavüzdür. ninı münakaşalarmda efkârı llraya kadar %35, daba Elyadeslna %25 kabul etm«k lfizun olduğunu Üeri sür Sanatm yüı tarafı bu cephelerin ikinYeni şiirin üstadlarından Trl.'tan Tza Mehmed, slrin ve sevimli bir çocııkrur. tnirnarisinin bir merakhsı sıfatile teşek umumiyenln hassasiyeti istismar edilme nlsnetlnde blt zam yapılacaktur, clsA, astar tarafı birincisidir. Mühim olan ra dadaist şüri yazmanın usulünü îöyle Gerçi o şimdi olgnn bir delikanhdır müşlerdir.' kür etmeyi nü düşünmektedir, diye bir melidlr. Çüakü aldatıldığmı anlarsa, 11Nitekim blzlm yeni galrlerin Hr ne sanat eserinl yaratırken sanatkânn ge tarlf ediyor: «Kâğıd parçalnrı üzerine amma, ben ontı millî takunm 16 yasınHukuk Fakülte» Talebe Bual sormak insanm akhna geEyor. Epey mln affetmediğini, efkârı umumlye d« vi nazariyecisi olan Orhan Veli de 1941 çirdiği ruh ve fikir maceraları, gördüğü kelimeler yaun, bunları bir sapkarun dakl sağ açığı gibi, hâlâ çocuk huluvoCemiyetinin kongresi zamandanberi İstanbul Universiteslnde affetaıez. Dlğer tar»itan taassub zihnlIçine atıp kanştırm ve sonra teker teker rum. Bir zaman kendisine lisede edeblde neşretmiş olduğu «Garlb» ln mu hayaller veya duyduğu veddler değildir, Hukuk Fakültesl Talebs DerAegl TlU'.k Türk ve Islâm sanatları kürsüsünün ho yetinden doğan bu gibi «sözde tenüd> yarattığı sanat eserinin okuyanda» din çekip blr kâğıdın üzerinde sıralayın.» yat okuttnğum Leblebi Mehmed, iyi bir kaddemesinde şairliğin «tahteşşuuru ca^ı olarak çaüşıyor, kendimi talebeme lerin ilim için d« ne kadar tehlikeli kongreslnt dün «aat 16 d» Marmara trJBizim yeni şairlerin üstadm bu tali futbolcn olduğn kadar, mükeramel bir Tsrstteliler taıonunda yapnaıjtır Ruıname taklid etme melekesi» olduğunu yazı tiyende veya seyredende estetik sevkler ve Türk sanalmm araştırılmasına vak olacağuıı »öylemeğe lüzum var mı bil gerejlnce Kemal Cündübey, geçen yılkl ve duygular uyandırmasıdır. Sanatkâr mine ssdakat derecesl de araştırılmağa gazino müdürii de olmnştnr. O, yeni ayor. fetmiş bulunuyorum. Elbette kadlrşi mlyorum. Ancak bu zihniyetten kurtu ldar« heretînln raporunu oiuduktan sonra eserini yaratırken kendinden geçmeğe değer edebî noktalardandır. çıldığı zaman Taksim gazinosuna RetiriEvet, modern şair bize şiirlerinde mecbur değildir. Fakat eğer bu sanatkâr naslık insanı memnun eder değil ml? Lunursa, bir meselenin İlim sahasına in rapor reye k»nmu» ve Ittlfakla kabul olıınYeni glir üzerinde derin tetkikler yap len Rumen müılürü de asla arntmıyor. Işte Çetintaşın makalesini böyle bir ruh tiial etmesi ümid olunabilir. Aksi tak nıtıçtur, Bundan sonra dlieUer fasıma ge tahteşşuurunu sunuyor v« bunu yapa eserini okuyanın kendinden geçmesine mış olan Fransız muharıiri Marcel Ray Ben, ona her ne kadar şimdiki vstzifesila hali içinde okumsğa başladığım suada, dird* hakikat gürültüy* feda •dllmeğe çllmlf, «os alanlar faklr talebey« daha faz biidiğinden emîn olmadığı zamanlar bu sebeb olabiliyorsa, büyük aanatkârdır. la yardım «dilraeslnl, talebenln Eihhl du tahteşşuunı taklid etmeğ» uğrajıyor. Onun, eserini yaratışı esnasmda ne gibi mond Surrealisme İçin «Sukutu hayalle ilgili bir ders okutmadım amma böyle hiç beklenmiyen blr netice ile karşı m mahkum kalır. rumu lle daha yakmdan alakadaj olunma. a n neticelenmlş büyük blr ümid» tabirinl becerikli bir gence vaktile öğretmenlik laştrnı. Makaleyi yazan, birdenbire bana barıa &ını ve epora Tertlen onemm arttırılmasml Herhalde mühim bir İ4 yapbğına kanl haletler geçirmiş, ne gibi salklere itaat kullanıyor, yani yeni şiiri açıkça lflâs rttİRİm için do iftihar duyuyorum. OFakat, blr nw»el« ilim sahaama inti İstemlşleTdlr. H'.kmet BAgudin ise. aenatoda dir. etmia olduîhı psikoloji filimlerlnin araşdönerek, beni Türk medeniyetme tecaetmiş sayıyor, Louls Aragon gibl, evvelâ nunla aym sınıfta oknyan arkadaşlnrı vüz etmiş bir saygısız olarak herkese kal ettl mi iş deği?ir. Bu sahada doğıu lstljarl olarak talebe delegelerinin bulun Avrupada on dokuzuncu aata kadar tıracağı, münekkidlerin bileceği Iştir. dadaist, Eonra sürreallst olmuş olanlar arasında şimdi milletvekili ve doçent teşbir ediyor ve bana karşı Türk sana veya yanüş olan iddialar vardır. Doğru ması ıçln ça'.ışılmasını tekllf etmlştlr, Bu edebl tenkid s&hasında hüküm sünnüs Yoksa blzzat sanatkârın eser yerine Wze bile bugün Surrealisme hakkında müs olanlar da vardır. Herkes hayatta başka sene relı tccak talebeden olablleceglnden, olan dogmatik usul füphesiz dar ve tmı müdafaa ediyormuş gibi pek de tu olanlar kabul, yanlı» olanlar da reddebaska mesleklerde ve işlerde muvaffak verUen blr takrlr ÜBerlne eskl reU Doçent tehzl lisan kullanmaktadırlar. haf bir tavır takanmrya kalkıyor. Maka dilir. Fakat şahsî isnaddara girişilmez v« Hıfzı Tltnut îahrt relsllğe »eçllmîjtlr, mehdud formülleTİn içind« ve etrafınolnr. Bir gün Çırağan sarayı büyük hir Niteklm bizlmkllerden de Orhan Veli otel olursa. oranın müdürlüğü Leblebi lenin başile devamı arasmdaki bu try esasen klmsenin bunu yapmağa hakkı da Bu Knekl ldare heyetlnl tafkü edenler, da dönmekte, fakat esas olarak canat geçen s«ne «Garlb» in yenl tab'ı müna Mehmed için biçilmiş kaftan olacağına gunsuzluğu ben anlayamadım. Acaba olmaz. Şimdi acaba Çetintaş benlm Türk aldıkları rey eıraslle çunlardır; eserini almakta idi. On dokuzuncu assebetlle yazdığı yeni blr mukaddemede şüphe yoktur. Burhan Güngör, Hlkmet SCğüdlO. Şemrm ortasınâ doğru, Madam« de Stael'in Çetintaş, sanat taröü literatürune hiç Banatının yabaneı kültür cevherleri ile «Hiç bir yaptığımdan pişrnan olmıyavâkrf olmadığı için mi, böyle bir tena olan münasefaetleri hakkında sbyl«dik soddln Turkunt, Büljnd Kâhyaoğlu' Bellg ajtjğı yolu takib eden SainteBeuve cağım diye bir kararım olmasaydı, 1941 k u a düşmektedir? Kendisi bir sanat lerirai doğru buîmuyor mu, diye »ormak B«l«r, HaluK Sanbay. Metln Surmell. tarafmdan sanat eserinln yaradüışm de Garib adlı blr kitab rieşretmişim, diye tarDıçisi olmadığı için, bunu bilmemek mümkündüT. Makalesmin sonunda sorlhtisaa imtihanı daki fimillerin v« bilhasaa sanatkârıo dövünüp dururdum» demek «uretile pliTıb hkttlteal blrlneı kadın doSum kllnl fikrî v« hissi tekftmülünün tetkik edUte noazur gorülebilir. Fakat bu mazeret> dukları baa suallerden ben bunu anmanlığını resmen Üân etti. hakikate. uymıyan itlıamlarda bul'in lıyorum. Faiat o kadar dolambaçlı bir Sl asıstanlanndan Dr. Emln Denlz lhtısas mefe başlanması edebî tenkid sahasınGalatasaray 289, Tel. 40108 Diğer taraftan Oktay Rifat ve Cahid mayı hak.'ı gjösterir mi, bilmem. Bunun yoldan giderek bu noktaya vanyor ki, Imtlhnnını Prof«sor Dr, Tevflk Remzl Ka. da büyük bir adım teşkil etaiştir. FaSıtkı gibl yenl şalrlerin de son zamanlarInsan doğru yol varken, nlçln egrinin rancıgl^ Proffsör Dr, Kftzım îsmall Gur kat aanatkânn sahsına verilen bu •takdirmi,.bu sanrlan okuyanlara bırakan T» Frofesdr Naçld Sres'den muteaekkll da daha salim ve gerjek bir sanata doğtercih edilmi» olduğunu sormaktaa ken b!r JÜrl huzurunda muvaffnklyetls verml» hemmlyet gitgide o kadar mübalcğah kıyorum. ru tekâmül etmekte olduklarını memrHrıi alaaııyor. Çetintaş, suallerini üg ve blrlnol mnıf kadıa doğum ha3tahtcları bir şekil almıştır ki, yirminci asrm banuniyetle kaydetmek lâzımdır. Şimdi esas'meseleye, bu tecavüa ban kısma ayjnyor. EvvelA Ermeni «anatmın mfltehaasuı clmuçtur, Oene doktorumuzu gır.danberi münekkidler sanatkân t e t Gerek Avrupada, gerek bizde yeni Nedir biliyor musunuz? sine geliyoruTn. Bu satırları okuyanlar, menşei hakkında bir sual soruyor, sonra tebrlk eder( daha büy'tlk ba^arıiar dllertz. kik «tmek yüzünden sanat eserllt uğ şiir faslınm kapanmas: zamanı artık gelbenim Türk. sanatma tecavüz etmiş bir Ermeni ve nöıayet Bizana sanatlarll» Flârmoni Demeginin 3 üncü raşmağa vakit bulamamağa başladılar. TARİŞ, tzmirln parlnk güneşi miştir. eaygısız olajak gösterumekliğimin se Türk sanatı arasmda ne gibi münaseeenfonik konseri Bu •uretle adetâ edebl tenkid v« t e t altında olgunlaşan emsalsiz üzumbebini, pek haklı olarak öğrenmeyi iste betlerin bulunduğunu öğrenmeyi istiEğer SurHalisme şiir tarihlnde blr ta DerneSln bu mevslm İçin bazırladıgı kiklerde sanatkâr ön plâna, sanat eserl lerinden yapılan ŞARABLARIN yeeekîerdlr. Sj3emiş olduğum su<} nedir? vor. Günlük gazetelerin hacmi ve mahl senfonlk kons«rl»ıden OcUncU»U 2 «cak arka plâma geçtL Bunun neticesinde, sabırakacaksa, bu herhalde mühim blr markasıdır. Hemen cevab vereyim: Son zamanlarda yetleri müsaid olmadığı için, bu «uallere p«rçemi>» güntt Saray •lnemasıcda Terlleşey olmryacaktır. «Türk Sanatı> • adı altında ve asistantm tstanbul Üniversiteai Edeblyat Fakülteai cektlr, Bu konMrin fefilglnl Ferdl Statzer Şiirde alelâdenin ve normalln GstSnde yapacak ve eollst olarak da Cemal Reçîd Dr. Oktay Aslanapa tarafmdan türkçeye tarafından çıkanlmakta olan «Felsef« Bey fpıyano), Semîlı Argejo fkeman). Mu. veya dışında fantezist unsurlara arada Arkivi> nin beşisd nüshasuıda, etraflı çe^Tİlen bir kitabım çıktı. Bu kit&bda saffer Tema (flüt) ljtlralt etmektedir, bir müracaat etmekte mahzur olmadığıTürk sanatile BLrans ve eski Ermeni sa blr surette cevab venneyi daha münasib Programda Vagner • Bacb. T« Beethovenı, bazan bir parça esrar ve müphemibuluyorum. Alâkadar olanların, bu ya nln «sgrlsrl Tardır, Badema konserlere tam Bütün Genclerin natı arasında bulunan bazı münasebetyctten zarar gelmediğini ve şiirin müre Münevverlerin lere işaret ettim. Işte makalenin muhar uyı okumalarını rica ederim. Belkl oku saatlndt batlanacak ve geç kalaniar an. t€rennîm olman için kafiyenln ve mutduktan sonra da, bazı noktalarm daha »aklarüa glıebUecelüerdlr, daima müracaat riri. bu noktalara takılmakta ve beni bu tarid bir veznin mutlaka şart olmadığım aydınlanmasını benden isteyecekler buedecekleri emsalsiz bir eser. Binden münasebetkre igaret etmek gibi büyük Ankarah »anatkârlartn bu ötedenberi hakik! şairler bilmişlerdir. lunabilir. Onlardan ilml risalelerde, fakal fazla resim, ve iki bine yakın halbir suçu islemiş olduğumdan dolayı Zira ezelî, ebedt şiir her şeyden evvel aksamki konseri Çetintaşın yolundan gitmemek »artile, tercümesi. Nefis bir cild içinde Türk medeniyet tarihine tecavüz «trltme bağlanmış sarl bir veciddirl Ankara radyosu sanatklrları bu gec* sa. beni ikaz ve tenkid etmelerinl, aynca at 21 d* Çtmberlltaı »lnemasinda UçUncü vereceğiniı ba hediye kadar hiç bir . mekle itham etmektedir. tica ederim. Tâ ki objektif delillere da konaerlerlnl yerecekleMlr, Sanatkarlann Etıbba Odası kongresi eey tnakbule geçemez. Her şeyden önce :Ş u «tecavüz> kelimesi yanan bir münakaşa gelişebüsin ve bu Saray Blııemasında vardlftl İki kons«r hal. tıtanbul 3 flnefl bölge Etıbba Odası Bütün kitabcılarda ve Ankara cadüzerinde durarak, iki medeniyet çevresi mflnakaşadan bizim kadar okuyucular kın bUyük aevgl T« takdlrlnl kaEannus, baskanlığmdan: desinde YEDİGÜN idarehanesinde arasında bir münasebet bulunduğtmu da istifade edebilsinler. Şalrin söylediği s»natktrl&r daklkalarca aikiflaamıştır, Odamımn yıllüc timımıi beyet toplantıaı 2912946 cumarttsl günu <aat 14 te Ogöstermenin, n«den bunlardan birine bir gibi, <Barikai hakikat, musademel efDeniryolUn Idaresi ne diyor? da BBloDucda yapılacağından bütün Oye. tecavüz sayılabileceğini öğrenmek lster kârdan doğar». Deviet Denlsyollan umum müdürlugün. lerlmlzin M^rlılerV rlca olunur. dim. Sanatta «yoktan var olma> diye den aldığınuı blr zcektubda denlllyor kl; «25 «ralık tarüıll gazetenizin lilnol »abir şeyin buîunmaması, sanat tarihile uğ GÜNLÜK TÎCARET GAZETESI Ernst Dîez Çocuklara yeni Yıl hediyesi I hlfe Oçüncü sütununda, cOotürülemiyen En yeni haberler, son piyasa fiat tlearet efyası» baalığı altında çıkan yazıyı Resimli Çocuk ve hareketleri, tam ihale listeleri okuduk, Abone olunuz. 1 Bu yazıda bahla merzuu olan Akm 1203 Galata. Tel: 40041 vapuruaa yukluım«k lstenen eşyauın mik. En uyçun, onları en fazla sevindirecek Fiatı 50 kuruş tan 810 tondur. Bunun 733 tonu yüklen. mlj ve gerl kalan 76 ton eşya lle blr nılk. tngilizce mütercim aran'yor Necmeddin SALMAN tar kereste vaklt darlığından dolayı gemlIngU!?ctd»n (ransızcnya kuvvetli terctt» ye alınamannıtır, me yapablllr blr arkadaş arayoruz. Anadolu Kitab Yayma Odası İstanbol Amerikada çok az kullanılarak İstanbula getirilen gümrüğü verilBlnaenaleyüı Uç yüz ton egyanın gOmruk AJansına mflracaat rıhtımında yflzustU kaldıgı uakkındakl yazı miş 941 model Spesiyal gayetle yeni vaziyette 4 kapılı Buik markalı JÜLES VERNE'nin ESERLER1 0LABİL1R. htklkate uygun değlldlr,, otomobll satılıktır. Komünist propagandası yapan Taksün, Anaçeşme 22 numarada Ahmed Bayman'dan soruhnası. Çeviren: F. NAMIK HANSOY TELEFON: 83002 TakvimJer toplattınldı Krş. Krş. 194? seneslne ald Baha Toven wkvlmlerl Beş Hafta Balonla Seyahat 100 Havada Seyahat 100 Slkıyönetlm komutanlığının emrl lle polis' Deniz Yılanı 75 tarafmdan tcplanmjştır. Buna tebeb de Afrika Ormanlannd* 150 Wilbelm Storitz'in Esrarı 75 SİNEMASINDA BU AKŞAMDAN takvlmln mayıs ayı yapraklannın arka ta K AD IK Ö Y T. A. ş. Karpatlar Şatoıu 150 rarmda Klzıl propaga&ds mahlyetinda ya75 Karanhk Ülke İTtBAREK zılar bulunmatıdır, Bir Piyango Bileü 150 1888 75 Çin Diyarında ŞAHANE BİR PROGRAM On beş Yaşında Bir Kaptan Çek takımı dün Ankaraya gitti Yüzen Şehir 150 İSTANBUL 1 «Y1LAN KAUIN» ve .İKİ RUHLU KADIN. G A LAT A Çekoslovakyanın Kladno takımı çehrlmlCild 1 100 filmlerinin unutulmaz yıldızlan Sultan Hamam Mathias Sandorf Cild 1 150 Voyvod» Z8 gplmle ve dün öğle trenlle lfcl maç yap. On beş Yaşında Bir Kaptan MARGARET LOCKHOOD JAMES MASON ve PATBİCİA mak Uzere Ankaraya gltmlftlr, Pragda ya. Mathias Sandorf Cild 2 150 Cild 2 100 B O C K'un en büyük muvaffakıyeti pılan 11 k devre maçlannd» Slavya 21 sayı İSÎİFAOEU ŞARTLARLA HER TORLO MEVDUAT KABUL EDER Mathias Sandorf Cild S 150 Robensonlar Mektebi 100 lle bafta. Kladno 19 sayı lle Uclnd, Sparta Dünyanın Blr Ucundaki Fener 100 17 «ayı lle Uçttncü vazlyettedlr. 'Kladno Isimsiz Ai!e Cild 1 100 H»r Çttit BânkF MuameHtı takırpıcda kalfd, «01 müdafl merkez muİsimsiz Aüe Cild 2 100 Yesil Şua 100 avln( sol ve sag 'lç olanlar Çek mllll takı. (The Wicked Lady) KÜÇÜKLERE: mına meıiFTjbdurlar. Muazzam aşk ve entrika romanı Profesör Ernst Diez venyor Yeni Siir Nedir? Yazan: Parîsin sesi A DiLE AYDA } 14 yaşında bir çocuk iramvay altında parçalandı ESKİ RF.SİMLER FOTO S A B A H ' t a GANUNDIRILffî... T A Rİ Ş \Bugün VkttJ*Ş*^S/ ÇOCUKLARINIZA YILBAŞI HEDİYESİ Satılık Lüks Bir Otomobil f NASALLARI SELÂNİK BANKASI OPERA ŞEYTA^IM KIZI YESİLLİ KADIN Ba? rollerde: BASÎL RATHBOKE ve NIGEL BRUCE KURNA^ TJLK! ve ASLAN İNKILÂP HÜKÜMDAR Yazan: Göthe, Renkli tablolarla 200 Krf. KİTABEV1, İstanbul BugOn yurdun her yerlnde Atatürk ko. şusu yapılacaktır. istanbul bölgeal btı müsabakaya saat 15 t» ba«lıyae«ktır, Atterler Bölgeden hareketle Şlşllye gldıp Takîün Atatürk abldfglne geleceklerdlr. Atatürk koşuso 2 Meşhur dedektif ŞERLOK HOI>MES'in en heyecanlı macerası