Katalog

Yükseİen Hilâl rürkjyenln dünfi, bugflnfl ve yarını hakkında şimdiye kadar gizli ve taklı kalmış hâdiselerin içyüzünü anlatan bu muhim eserl her Tiirk münevverine tavsiye ederiz. Yazan: Dr. Ernest Jackh Çeviren: P. Kuturman umhuriyet 23 uncü yıl Sayı: 8028 KURUCUSU.'TUNUS NADÎ Telgraf ve mektub adresi: Cumhurivct, tstanbul Posta kutusu: tstanbul No. 240 Telefonlar: Umuml Santral Numaraa: 24298. Yaa lşleri: 24299. Matbaa: 24290. r PEARL S. BUCK ÖMER RIZA DOĞSÜL C A N A V A*R t Son yılların en kuvvetli romarudjr. Sinemasını görmeden eseri .oknrsanız daha büyük heyecanla seyreder^uuz. 250 kuruş. DfiCS Kİ1ABEVİ Salı 24 Aralık 1946 AHMED HÂLİD Kifabfevi Demokratların Meclise ingilterenin Bogazlar yarın iştlraki umuluyor için Rusyaya cevabı Ismet Inönü ile Celâl Bagar ve de hazır bulunduğu haber veriliyor Bif Yüksek Meclisi terkeden bağtmsız milletvekUleri ne söylüyorlar? Mahkemeye ihtiyac var Ankara, 23 (Telefonla) D. P. mülâkat etrafında sıkı bir ketıomiyet ınilletvekillerinin bugün Meclise işti göstermekte ve hattâ vukımnu dahi rak edeceklerine dair Meclis muhitın teyid etmemektedirler. Bir habere göde bir söylenti dolaşmışsa da, oturu re Başbakan Receb Peker de müiâma gelmedikleri görülmüştür. Şayia katm bir safhasmda hazır bulunmuşya sebeb, Parti Genel Başkanı Celâl hır. Bayarla Prof. Fuad Köpnilunün dün D. P. milletvekilleri bugün de pargece Cumhur Başkanı ve C. H. P. ti merkezinde bir grup toplantısı yapGenel BaJıanı Ismet İnönü ile Çan mışlardır. Toplantmm mevzuunu bu kaya kdşkünde bir görüşme yaprnış mülâkatın teşkil ettiği şüphesiz sayıolmalandir. Parti ileri gelenleri bu ArUası S. 3, Sü. 2 de Londra 23 (a.a.) Ingiliı Vış Işleri Bakanlığı sözcüsünün bugün bildirdiğine J gore Moskovadaki Ingiltere büyük elçisi Sir Peterson Sovyet Dış İşleri Bakanlığma giderek Boğazların istikbali hususunda Rusyanın Ingiltereye verdiği son nota muhteviyatını Büyük Britanya hükumetinln kabul edemiyeceğini şifah«n söylemiştir. Büyük Britanya hükumeti Bogazlar meselesinin milletlerarası bir konferansta görüşülmesi ve Japonyanın yerini Amerika Bırleşik Devletleri *lmak suretile mezkur konferansm Montr«ux mukaveleslnl imzalamış olan devletleri toplaması gerektiğ: yolundaki noktai nazarı muhafaza etmektedir, Moskova İle Ankara arasmda teati •dilen notalar üzerine, Sovyet hükumeti kasun sonlarında, Moskova ile Ankara arasında iki taraflı müzakereler devrinin Londra, Moskovanın bizimle arkadaşları arasındaki mülâkat müzakereye devam etmek Bu mülâkatıp bir safhasında Başbakan Receb Pekerin istemesini doğru bulmuyor İngiliz hüknmetine göre Bogazlar meselesini hal için yapılatak yegâne iş davayı niUetlerarası bir konferansta mdzakeredir sona ermemiş olduğu mütaleasmda bulunduğunu ve Ankara ile karanlık kalrnıç bazı noktaların aydınlatılmasını arzu ettiğini ihsas eylemişti. O zaman Londra, Moskovaya bildirmiştir ki Büyük Britanya hükumeti, Potsdam anlaşmasmda d«rpiş edilmiş olan tnezkur konusmalarm güdülen hedefe vardığı ve gene Potsdam anlaşması gereğince, Montreux anla^malarının tadili ile ödsvli milletlerarası konferansm muvafık bir zamanda toplanması vaktinin geldiği mütaleasındadır. Sovyet hükumeti Ankara ile iki taraflı müzakerelere devam etmek lüzumunda ısrar etmişti. ^ tşte Slr Peterson, bu noktai nazara Büyük Britanya hükumetinin iştirak etmediğini Moskovaya bildirmeğ« memur eddmiştir. eskllâtlanmış bir cemiyetin ifadesi demek olan devlet. her şeyden once hukukî bir varlıktır. Ferde ve toplnluğa aid ya?ayış nizamı, önceden kurulmuş prenvip m lere dayanır. Bir insan, j nptışı hareketlerin nasü bir netice doğııracağını, cemiyette ne gibi tepkiler uyandıracağını bilînelidir. Bu da ancak hak ve kanun yapısımn devlet bünyesi icinde yüksek ve nâam bir rol oynamasile mümkündür. Ileri demokrasHerde bn noktaya verllen ehemmiyete dair son zamanlarda Mzde birçok sözler söylendl. Ikinei bir Meclis kuruhnası lüzunra üzerinde duranlar, Anayasaya aykın kanunlan Uga etmek yahud tatbik ettirmemek salâhiyeıini taşıyacak bir yüksek mahkemeye Ihüyac görenler oldu. Bütçe konuşmalanna girmedikleri için demokratlarıımnn tm husnsta ne düşündüklerini pek öğtmemedik. Büyük Millct Meclisile AdaIet Bakanlıih bütçelerini vesile bilerek fikirlerini açığa vurabillrlerdi. Yazık oldn, boşn boşuna bir fırsat kaçınldı. Bununla beraber, devletimirin temel btinyesine aid mevaılar üzerinde istek Ve dileklerimizi ortaya atmak için mutlaka bütçe tartıstnalannı beklemek neden şart oisun? Bize kahrsa, bn. şimdlye kadar yürüttüğümüz tek parti sistemindeu kaltna bir tuhaf gelenekten başka bir şey değildir. Tek parti çerçevesi Içinde bir adamm topluluktan a>Tilarak kendi kafasına göre komışması yakışıksız görülüyordu. Yalnu bütçe konuşmalan sırasmda o da son yıllarda ileri geri konuşmak, her bahis üzerinde uluorta fikir yürütmek imkânlan çoğalmıştı. Doğmsu, bu mrtod da memleket heeabma pek Istifadeli olmuyordu. Çok defa sekiı on gün gibi kısa bir lamanda tasdik edihnesi gereken bütçe kanunn üzerinde konu?urken, rakamlan bırakıp nawr! ve felsefî devlet telâkkilerl etrafında müatlea yiirüten milletvekilleri lâyıküe dinlenmiyor, dinlense bile ortaya aülan fikirler hemen unutuluyordn. Bugünkü teşrtt yapımızra demokratik lşle>iş bakımından ihtiyaclarunın karsılayıp karşıhyamıyacağı gerçekten üıerinde dnrulacak blr mevzudur. Bir ve Iki Meclis sistemi, yinni üç yü önce hattrlanan Anayasa tartışmalan sırasmda da nzun boylu ele almroı?, neücede tek Meclis nslünün min! biinyemiîe daha nygun oldugu karanna varılmıstı. Bo Maliy* Bakam Mecllste bfitçc hakkmdaki nutkunn söylerken karann yanlıs sayılmasmı gerektirecek bir hâdise ile karsılaşıldığını haürlamıyoruz. Tiirk milleti hh bütündür, Türkiye Büyük MUlet Meclisi de onun yegâne mümessilidir. Batı demokrasilerinln çoğunda görülen lkinci Meclisler. birindyi frenlcmek ve bazan kanunlan geciktirmek, çok defa da kırtasiyeciliğl yayrp genişietraekten başka bir işe yaramaılar. Birden fazla partiye dayanan tek Meclisler de kendi kendilerinl kontrol ettnek imkânına daima malikttrler. Aşın fiosyal temayüller karşısmda aşın infaISbcı kannnİann çıkanlmasına hiçbir senato engel olamamıştır ve olamıyacaktır. Mesele, irtimal hayatuı fiddetli sarsmhlara nğranaaınasındadır; iş bir kere oraya vannca artık »enat ne yapsm? pek sıkışırsa halk onu da >endi elile ilga edemez mi? Fransada yapılan son Tarih kitablarmdan bahseden Cemil Barlas: «Anadoluyu Anayasa tartısmalan sırasmda blr fasım Yımanlılann istilâ etmiş olduğunu ögretsek ne olur? Ecdasağ partiler ikind Meclis liizumu medırmzm üç kıtayı işgal ettiğini neye anlatmıyalım?» dedi rinde Lsrarla durdular. Sollar böyle blr Meclisi istemiyorlardı. Neticede bir neyi Danıştay mahiyetinde, az salâhlyetli^ bir Ankara, 23 (Telefonla) Meclisin llncci Meclis kurulmasma karar verildi. bugünkü ikind oturumunda Millî Eğiadına da «Conseil de la Repııbliqne» tim bütcesinin görüşülmesine başlandı. dendi. Fakat ba, hiçbir zaman eski senat Ilk sözü Fahri Kurtuluş (Rize) aldı. değildir. Mütalealan arasmda, Rizenin liseye oBizce ınühta olan ifelnd meciisten rilan ihtiyacmı belirtti. Binanın yerli halk yade, devletin temel kannnlannı ve ntarafmdan t€înin edilmiş olduğunu, yaltnumiyetle hukuk! bünyesini komyacak bir yüksek mahkenıedlr. Mlllerln yegâne ruz lise kadrosunun Bakanlıkça hazırve hakild nıümessili daima Büyük Millet lanıp faalij'ete geçilmesini istedi. Lise Meclisidir. Milletln iradesini hep o tem tedrisatma temas eden milletvekili, tasil edecek. kanunlan gene o yapacaktır. lebenin matlub derecede iyi yetişmediFakat tecıübe gösteriyor ki, Meclis üye ğini söyledi. Baltacıoğtarran sSzIerl lerinin çoğunluğu siyasî ve ruhî duygulann tesiri altında bazan heyecana kaBundan sonra, İsmail Hakkı Baltacıpılabiliyor ve Mecllsin eseri olan tenıel oğlu kürsüy* geldi. Bir saatten fazla kanunlara az Çok aykrn kaçan kararlar süren beyanatta bulundu. Baltacıoâlu verebiliyor. Bn (fibi hallerl Snlemek ve 10 yıldır Türk eğitim hayatının bir gedevleü bbr partinin muhtemel diktatör lişme halind* olduğıınu, Bakanlık ve lüğüne karşı mifankün mertebe koru öğretmen kadrosunu bu kürsüden min ; mak için yüksek blr mahlieme blzde rietle yâdetmeyi bir vazife sayiığını çok faydalı olacaktır. Azledilemez husöyledi. Hk öğretim meselesinin gelişkuk bilginlerinin teşkil edeceği böyle mesi hususunda alınması lâzım gelen Mecliste, IVIilH Efitim butçesi NADtR NADİ tedbirleri anlatırken ilköğretimin ük münasebetile konaşanlardan Arka»x S. 3, Sü. 5 te İsmail Hakkı Baltacıojln Arkan S*. 3, Sü, 4 U T B&ğımsız milletvekillerlnden Reşad Aydınlı dün Nediste Demokratlara cevab verdi Kral Ibnissuud, ^^^^»»«^^ (D.P.) nin bütçe hakkmdaki iddialarınm asılsız olduğunu söyliyen Bakan: «Biz bu memleketten ümidî kesmedik arkadaslar» dedi Ankara 23 (Telefonla) Büyük Millet Meclisi saat on beşte Tevfik Fikret Sılayın başkanlığında toolandL Bazı aktarma bütçe tasarılan kabul edıldikten sonra Maliye Bakanlığı bütçesine geçıldL Dk söz aîan General Vehbi Kocagüney ordu emeklileri, yetim ve dullann terfthi yolunda tedbirler«lmmasmı, Maliye Bakanlığmca hazırlanmakta olan yeni tasarile, muhtelif kanunlara göre emekliye ayrılmış olanlarm eşit muamele görmesinin sağlanmasını diledi. Bütçede gözüne ilişen. taşıt vasıtalarmm çokluğuna da işaret etti. Cemil Alevli (Gazianteb) millî sanayihnizin temeltaşı olan Türk işçisinin himayesi için hükumetçe alman tedbirleri şükranla karşıladı. İşçl yevmiyelerinden 250 kuruşa kadar olan kısmrnın kazanc Arkası Sa. 4, SH. 3 te Londra 23 (a.a.) Anadolu Ajansının özel muhabiri bildiriyor: Truman'ın davetlisi olarak Amerikaya gidecek olan Kral Ibnissuud Zahran hava meydamndan husıosî bir Amerikan uçağı ile 10 ocakta hareket edecek, MısırKuzey Afrika yolunu takiben Washington'a 14 ocakta vâsıl olacaktır. Başkan Truman'ın misafiri olarak Beyaz Saraj'da ikamet edecek olan IbnisEÜud'un memleketinden bu ayrılışmın, Ingüterenin Moskova Buyük Elçisi Sh Peterson Tarım Bakanının Suudî Arabistan Hükümdarınin, Trumanm tatbik hazırhkları için beyanatı davoti üzerine yaptıgı bu seyahate / büyük ehemmiyet veriliyor daha ban memleîîetleri de zlyaret etmesl ihtimali karşısmda uzayacağı tahmin olunmaktadır. Suudî Arabistan Kralınm Amerikadan sonra nereye gideceği henüz kat'î olarak bilinmemekle beraber, Ingiltereyi de ziyaret edeceği kuvvetle ümid edilmektedir. tbnissuud'un bu karan burada derin blr tesir uyandırmıştu". Tahmin edildiğine göre, îbnissuud ile Truman en baş Arkası S. 3, Sü. 4 te Amerikaya gidiyor kanuıtu Toprak Mecliste mektebler icin şikâyetler, istekler «Millî Eğitim Bakanı, bu ahlâk işinde dikkatli olunuz ! » C. H. Partisi Silivri kaza kongresi dün Dünkü kongrede ileri sürülen dilekler yapıhnıstır. Kongred«, Çorum milletve arasmda bir cezaevi ile ortaokul binasıkili Hasene Dgazla Partinin Istanbul u nın yapılması ve Sinekli nahiyesine bir Atinanm iddiası: Güvenlik mumî sekreteri Hikmet Balkan bulun bina bulunması istenmiştır. Yıllık faaKonseyi tahkik heyetinden muşlardır, liyet ve hesab raporları kabul edildikten gizlemek üzere Bulgarlar Partinin şimdiye kadar yapılan kon sonra delege intihabına geçilmiş ve grelerinden en cansızı Sihvri kongresi kongreye son verilmiştir. Yunan hududunda tahşid ohnuştur. Geçen yıl salonu ve koridorettikleri kuvvetleri geri lan dolduran halk, bu seneki kongreye alıyorlar hlç rağbet gö6termemiştir. Bu hususta bir partili, bunun sebebinl söyle izah etAtina 23 (Husust muhabirimizden, miştir: telsizl«) Volos limanında, «Sira» şi c Salonun boş ohnasma biz şasmalepfa» çarparak gemlyi batoan mayin dık. Hakikaten kazamızda bugüne ka Arkas\ S. 3, S&. 3 te dar böyle bir kongre yapmadık. Bütün bunlara sebeb, g«çen yıl. Parti başkanı Alâeddin Tiridoğlu kongreye geldi ği vaKendi kendimiz! tenk'ıd: klt salonu dolduran ve münakaşa yapmak istiyen yüzlerce partiliye «Ben burada şahsiyet istemem, her kafadan bta sea çıkıyor, ilk evvel aranızda anlaşuı, sonra bana rapor verin» diye bağırdı. Hikmet Bayur Izmire gitmif ve gtıze Bunun üzerine başkanımız istifa etti, teeüerin kendisin* »orduklan tuaüere onu sevenler de ayrıldılar.» cevab vermit. Biz, demokrasiye ne kadar bağlanırsak demokrasi âlemi bizi o kadar tutar! diyor. Öyle miâir, değil midir? Bu fikrin mUnakaşasına girecek değiliz. Bizim ıtirazımız, Tanzimattan b« yana sürüp gelen <Avnıpal\ hakkımızda acaba ne dü Pariste büyük bir endişe förıür, ne der, bizi nasil görür?» endihüküm sürüyor fesinin demokrasi davasında da yer etmek temayiillerini göstermesidir. Paris 23 (a a.) Tonkin ve AnnamDemokrasi eğer bu memlekette bir da oldukça şiddetli çarpışmalarm vuku İhtiyac değil de biz bu repme svrj debulduğu bildirilmektedir. Hanoy şehmokrat âlemin hatın Için bağlanarnkrinde Fransızlar 50 ölü, 150 yaralı versak yol yakvnken geri dönelim. Çunkü mişlerdir. Pariste büyük bir endişe hüdökme su ile derjirmen dönmez. küm sürmektedir. Yok böyle değil de bu lüzumu h.aki Son haberlere göre, Tonkin'deki Frankaten duyuyor, demokrasiye yi'ırekten sız birlikleri Vıyetnamlılarm hücumlainavxyorsak o zaman da demokrasi d'e rına rağmen mevkilerini muhafazaya Ttiînin bizi ne 771'fcfar beğeneceği me muvaffak olmaktadırlar. Bununla beraselesile pek fazla meşgul olmıyalım. ber, Fransız genel komutam General Zorla değil ya, bu kendi kendimizi Moliere'in muvafakati tizerine başşehrüı asağı gdrme hissi ortmıza gidiyor. doğusunda Vinh garnizonundaki mahdud Arka»x S. 3, Sü. 2 de Mecliıteki hâdise nin iki görünüjü!.. * • hâdiseleri ve Bulgarlar "Halk, C. H. P. nden mçiıt uzaklaşıyor ? „ Yunanistan Faik Kurdoğlu Ankara 23 (Telefonla) Toprak kanununun , tatbikı yolundaki çalışmalar etrafında Tarun Bakaru Faik Kurdoğlu beyanatta bulunarak demiştir ki: c Bugünkü vaziyet şudur; Kanunun kamulaştırma hükümlerinfh tatbik edileoeği altı ilçede hazırlıklar hemen hemen bitmiştir. Bundan başka iki il dahilinde de devlet çiftliklerinin köyluye tevzi kararı alınmıştır. Uygulanmâğa geçmek içm gerekli olan tüzük çıkar çıkmaz bu yerlerde tatbikata başîanacaktır. Mütebaki uygulama işleri her ılm çeçidli bakımlardan durumu. istihsal poliükamız ve kanun icabları hakkmdaki tetkik ve netioelere dayanılarak Arkası S. 3, Sü. 3 te Dün toplanan Silivri kongresinde bu mevzu etrafında hararetli müzakereler oldu Avrupalı ne der? Çinide çıkan harb