Katalog

4 VİTAMİNLİ yegâne kuvvet u m h u r i yet 23 ünrü vıl fcvl UllbU Jll Yükselen Hilâl Turkiyenin dunü, bugünu \e yarını hakkında şimdiye ^Jtaâ'ar gizli ve saklı kalmıs hâdiselerîn ıçjrüzünü anlatan bu mühırn eseri her Turk münevverine tavsiye ederiz. *V Yazan : Dr. Ernest Jackb UĞÜB Çeviren : P. Kuturman GIDASI fln?R KURUCUSU: YUNUS NADÎ OU£U • Telgral « mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: îstanbul No. 246 Telefonlar: Umuml Santral Numarası: 24298. Yaa Işleri: 24299. Matbaa: 24290. Pazar 22 Aralık 1946 K İ T A B E V1 Turkiyenin Arab âlemi karar ile sıklaşan temasları Buna iki parti arasında uzlaşma Fakat Suriyenin Hatay meselesinde ayak diremesinin, bu tasarıyı derhal bertaraf ettireceği önemle belirtiliyor Fakat Partitıiıı teşkilâtından gelen telgrafların beklenmedik bir yekuna varması Londra 21 (A.P.) Turkiyenin doğu iomşularile bu yıl içinde vaki diplouzerine kat'i kararın teşkilâtın hissiyatına göre ayarlanmak istenntesi daha matik görüşmeleri, Dış Işleri Bakanlığı Genel Sekreteri Feridun Cemal Erkinin Amman'ı ziyareti ve Urdün Kralı Maesaslı bir sebeb olarak ileri sürüluyor jeste Abdullahın Ankaraya gelmek da V». için yapılmakta olan temasları sebeb gösterenler var Bütçe ve iasarruf Ceiul Bayarm yarın veya öbürgün demeçte bulunması bekleniyor bir Bu temaslar, Arab devletlerini bir Ortadoğu andlaşması içinde kaynaştırmak istememize atfediliyor asarruf Haftasının sonu bu sene Mccliste bütçe konuşmalarınm başlangıcına rastladı. Bu hatırlatıcı lesadüften istifade ederek bütçemize hâkim obnasını özlediğimiz tasarruf zihnîyeti hakkında biıaz konuşmayı faydalı buluyoruz. Devlet bütçesile bir aile bütçesl arasuıda mahiyet itibarile ne gibi farklar bulunduğunu arasüracak olursak go'zümüze ilkonce şu nokta çarpar: Bir aile, •ylık yahud yıllık bıitçesini yaparken, nıasrafını gelirine göre ayarlamak lüzumunu duyer. Meselâ ayda iki yfiz lira kazanan bir vatandaş, yıllık masraflarının iki bin dört jüı lirayı geçmemesine dikkat eder. Bu miktar aşıldı mı, o va: tandaşın bütçesinde müvazene ynk demektir. Borca girilecek, gclecek yılın gelirlerinden bir kısmı bn yıl harcanacaktır. Böyle müvazenesiz bir hayata •lısan bir vatandaş sıkıntıdan bir türlü başalaraaz, ailesini geçindirip çocuklarıBı okutamaz. Bununla beraber ferdî geUrlerin az çok muayyen esaslara dayanması aile bütçeleri üzcrinde çok defa frenleyid bir rol oynar. Masrafı gclirini aşan bir adam netieede sefalete mahkumdur. Bu önceden böylece bilindiği için herkes yorganıııa göre ayağıtu uzatınağa çahşır. Halk çoğunluğu kcndi yağı ile kavrulur. Devlet bfitçesinin hazıılanış meKdu başkadır. Burada evvelâ masraflar ele •lınır ve ona göre gelir kaynakları azaltılır veya çoğaltıbr. Yani mahiyeti ıtıbârile devlet bütçesine hâkim olan zihniyet gelire göre sarfetmek dcğil. mastaflan karsılıyacak gelir bulmak zihniyeüdir. Bu zihniyet hükumetleri bazan aldatarak yanlış, fuzuli ve zararlı teşebbüslere süıükliyebilir. Çünkıi ne de ol?a millet bir büyük aileden başka bir şey değUdir. Vasıtalı ve vasıtasız vergüerle halkı sıkarak millî takatin üstünde gelirler temin etmek, bunlarla yıllık masrafları karşılamak bir müddet mümkiindür. Fakat netice itibarile tıpkı hovarda ailelerde görüldüğü gibi iflâsla ve sefaletle karşılaşmak mukadderdir. Bugün devlet hem istihsal, hem de Istihlâk bakımından, millî ekonominin en büjük çarkını teşkil ediyor. Küçiik tasarruf erbabınm pek zayıf bulunduğu Türkiyeroizde millî gelir kaynaklannın •nahtarı devletin belinde asilıdır. UmnBiî servisleri devlet görür, sanayi istihsalinin büyük kısmını, ziraî istihsalin bir kısmım devlet yapar. Elde etfiğimiz ekonomik değerlerin en büyük harcayıcısı gene de\lettir. Şu halde yurdumuzda gerçeklesmeslni Szlediğimiz tasarruf zihniyetini herkesten önce devlet kavramalı ve benimsemelidir. Bu zihniyete dair Bkir yürüturken, zarurîyi, lüzumluyu, lüksü ve israfı birbirine karıstınnamaya dikkat etnaeliyiz. Çok defa, «Hastane ihtiyacı içimiti sızlaürken tiyatro binasma ne lüzum var? Mekteb yapmak dururken konservatu•ra bu kadar para harcanır mı? Valiler otomobile binmesin varsın efendira!» Diye tasarruf «ihniyeti İle alâka lddla eden tenkld yazılan okuyornz. Bunlar meseleyi yanlış tarafından ele »hyorlar. Hem hastane, hem de tiyatro binası yapmaya mecburuz. Blr yandan Uk oknllarımuan sayisını arttırmaya çançırken, bir yandan da Konservatuarımı«ı daha mukemmel bir sevlyeye ulaştırına imkânlarmı aramaktan vazgeçmijeceğİ7. Valflerimizi de otomobilslz bırakmıyacağız. Bu masranann her bW millî ekosomimizin Inkişafı bakımından faydalı, hattâ zaruridir. E|er tiyatro binagJna sıra gelmesl içhı hastane ihtiyarırn;zm tamamlanma.sını beklemek lâzım gelirse, zannederspm be? yüı sene sonra da bir tiyatromuz olamaz. Çünkıi khltürsiiz bir memleketln kendine çekidüren vererek her hastasına yatak bulacak bir medeaiyet seTİyesine ulaşması lır.kânsızdır. Tiyatro olan yerde oknma zerki artar, güzel sanatlar dnygnsu tnkişaf eder, kumar gibi, içki gibi millî varhgı ve millî ekonomlyi yıpratıeı lptilâlar azalır, netice itibarile daha muvaıeneli. daha verimli, daha dlnanıik bir cemiyet havatı kurnlnr. Yeni hastanelcr, yeni mektebler ve onlarla beraber yeni tiyatıolar da yaratmaya lmkân T Iraıtda durum Sendikalara karşı mücadele başladı tran politikasında ingiliz ve Amerikahlara karşı bir temayül seziliyor Londra 21 (a.a.) Solcu «News Statesman and Notion> yazıyor: Iran kıtalarmın Azerbaycana girisleri ve bu bölgede yarı muhtar idarenin kal dırılmiş olmasile gergin bir rnütareke devri sona ermiş bulunmaktadır. İran Başbakanı, kendısinı ikridar mevkiinç getirmiş olan Tudeh'çilere ve Sovyet taraflarma karşı ceplıe almıştır. Kavam'ı bu değiştklıâe sevkeden sahsi se bebler ne olursa olsun bu hareket Iran politikasında ingiliz ve Amerikahlara Arkası S. 3, Sü. 5 te vetini kabulleri konularını yorumlayan Londra'daki Türk kaynakları, bu olsvları, Arab devletlerini bir orta doğu andlaşması çerçevesi dahilinde kayna'tırmak üzere terüblenmis bir Türk tasarısı olarak vasıflandırmışlardır. Ancak, bu kaynakların tahminine göre, şimdiki halde tasarının gelişmesine engel teşkil Arkas\ Sa. 3, Sü. 2 de Memur maaşları zamlarla bırlikte verılecek Emekli, dul ve yetim maaşlarımn arttırılması için de Meclise bir tasarı verildi Memur ve emekli maaşlarının tevzi işi etrafında Defterdar Gıyas Akdenir kendisile görüşen bir muharririmize şunları söylemiştir: < Memur maaşları Maliye Bakanlığı tarafından hazırlamp Mı'let Meclisine arzedilen formül dairesinde ö denmek üzere şimdiden bordrolan hazırladık. Kanun, kabul edilinoe maaş gününde Ocak aylığını zamlarla tediyata başlıyacağız. Emekli ve dullarla yetimlerin üç aylıklanna gelince bunİara yapılacak^ zam hakkında yeni bir emir almadığımızdan ve fazla beklemeğe de aradaki vaktin azlığı dolayısıle ırnkân olmadığından bordroları eski şekılde ha?ırladık. Kredi Fonsiye Bankası aym bırinde, biz de ayın üçünde eski şekilde tevziata başlıyacağız. Miliet Meclisirce kabul edileoek zamlar ise bilâhare ikinci bir bordro ile ödene Arkast Sa. 3, Sü. 7 de Türk İskenderundan bir görünüş Yunanistanda durum düzeliyor çete daha ıraha edıldı tı Maaslar, aybasmda yeni yapılan B a t l Trakyada bir ,r Meclis korrdorlarmdan bir gürünüş: Demokrat milletvekillerinricn Ahmed Tahtakılıç ile Halk Partili railletvekilleri görüşürlerken Ackara 21 Cllelefonla) D. P. nln, I rinin bu arzuyu samimî şekilde beUrtmlş Meclisteki son hâdıssye dalr basma ve oldukları D. P. mahfıll«rln<ie de teyld receğınden bahsedılen beyannamenin «il'mektedir. bir, İki giin geciktirllmesi baa tefsirlere Bilhassa C. H. P. Genel Başkan vekili yol açtnışttr. Buiılardan biri C. H. P. nın, ŞV«T\X Saracoğlu hâdiseden sonra DeDemokratlann Meclis konuşmalanna mokTatların Meclisteki salonılna bir kaç bir an önce ıltihakı arzusunu Izhar e defa gelerek. muhaltf arkadaşlarile çok den çevrelerile yapılmakta olan temas samıml ve neş'eli görüşmelerde bulunmak dan alınacak neticenin bekleadiğidir. suretıle hasıl olan kırgınlığı gıdermeğe PllhakıkR bazı Halk Partili milletvefcille Arkası S. 3, Su. 5 te Japonyada müthiş bir zelzele oldu Sarsıntıdan sonra karaya hucum eden deniz dalgası 20000 kilometrelik bir sahayı tamameıt tahrib etti Binlerce ev harab oldu, ölenler çok Tokyo 21 (a.a.) Bu sabah saat 4.20 de (mahallî saat) Japonyanın merkezini sarsan bir deprem binlerce 0aponun ölmesine, yaralanmasma ve boğulroasuıa sebeb olmuştur. Osaka, Koşi, Vakayama ve Tokshuimo bölgelerinde hasarların pek mühim olduğu tahmin edilmektedir. Koşi eyaletinde ve Shikoku adasınd'a evlerin yüzd« altmıçı harab olmuştur. Tokj'o bölgesinde sarsıntı İki dakika devam etmijse de hiçbir hasar kaydedümemiştir. tur. Belki de diinya tarihinin kaydettiği en şiddetli deprem olan facia hakkında alınan ilk haberlere göre, sarsıntıdan sonra Vayakama yarımadasmm açıklarında vukua gelip karaya hücum eden ilk deniz dalgası güney Japonyada takriben 20.000 kilometre karelik bir sabayı tainamen tahrib etmiştir. AmeriLondra 21 (a a.) (UniteiJ Tr"ss): kan ordusu ve Japon kaynaklannın ileri Mareşal Stalin, 67 nci yıldönümnnü sürdükleri ilk tahminlere göre, 1500 insan ölmüs ve 4500 ev tamamile harab sükutun demir perdesi arkasmda kvt olmuştur. 9.000 evm hasara uğradığı ve lamıştır. Mareşaîin sıhhati zayıf olması dolayı500 balıkçı gemisinin battığı ayrıca bilİlk tahminler dirilmektedir. Depremden sonra çıkan slle, diktatörlük salâhiyetlerird «mni Tokyo 21 (AJP.) Güney Japonya Arkası S. 3, Sü. 2 de a bu sabah büyük bir zelzel« olmuş Arkas\ Sa. 3, Sü. 7 de Maresal StaUn Kat'î bir silâhsızlanma tatbik edilebilecek ıtıi? Maruf İngiliz yorumcusunun ılerı surdufifi M. Çaldaris Stalin'in Mareşalın jnldönümü demir perde arkasında kutlandı Türk Talebe Birliği düıt Caaliyete geçti j Londra 21 (a.a.) Haftalık yorumunda Birleşmis Milletler tarafından oy birliğıle îcabul edilea silâhsızlanma komisyonunu hazırlıyan hâdiseleri inceliyen yorumcu Ewer şunları yazmaktadır: «Kat'l bir silâhsızlanma veya süâhlarm esaslı surette azaltılmasmm hemen tatbik edilebilecek vaziyette olduğunu izah etmek mümkün değildir. 19321936 devresinde de gördügümüz gibi bu hususta ortaya çıkan zorluklar çok karışık ve çok büyüktür. Güvenlik sağlanmadıkça ve harbin kendisinden endişe edilmiyecek kadar uzak bulunduğu kanaati kökleşmedikçe silâhsızlanma bahis mevzuu olamaz. Bununla beraber genel kurul harbdenberi ilk defa olarak bütün milletlerin silâhsızlanma yolundaki isteilerine bir makes olmuştur. Bu hâdise de elbette ki ehemmiyetsiz bir hâdise değildir.> Muharrir yazısına şöyle devam ediyor: «Mılletlerarası münasebetlerdeki salâhın hakikî ve müspet olup olıraâığı Dış Işleri Bakanlarmm Almanya meselesini incelemek üzere yapacakları nıuzakerelcrde belirecektir. Esasmda Alman Atina 21 Sslânıği ziyaret eden Başbakan vekili M. Goratas, yanında bjîunan Bakanlarla ordu ve jandarma komutanlaruım iştirakile, bozulan düzeni tekrar kurma çarelerini araştırmak üzere bir konferars akdetmişür. M. Gonatas, dururaun tedricen doizeldığini söylemiştir. meselesi şu şekilde tezahür etmektedir: Dört Müttefık tarafından ayrı ayrı Prosotsmi'de çeteciler 95 askeri dağa idare edilen dört bölgede müşterek bir kalduTiuşlardu. Bu çeteciler, kanlı sa Arkası S. 3, Sü. 3 te Arkası S. 3, Sü. 6 da mütalealar Mediste bütçe müzakereleri Y a r ı n Maliye Bakanlığı bütçesi görüşülecek Dünkii toplantıda bulıınanlar ve Prof. Kâzım İsmail Gürkan nuruk söylerken ?ım İsmaıl Gürkan, genclerle bir konus tarıhleri aras:nda şarka pek bağlı olan ma yapmıstır. Profesör ezcumle demiştir mefkuremız, garbla talebelenmiz vasıkitasıle ilgilenmıştir. Dinde lâık, düşünce« İstanbul, Türkiye iç.n daima bir de lıberal sistemlerle şark ve garbın dimağ vaziyetınde kalmıştır. 18401850 Arkası S. 3, Sü. 4 te Ankara 21 (Telefonla) Pazartesi gunü Mecliste bütçe müzakerelerine devam edıleceklır. Sımd ye kadar on alfı bütçe kabul olunmuştur. Pazartesi gimkü goruşmelere Maliye butçesinden başlanacaktır. Gündemde bazı münakale karıun tasarıları da vardır. Müşteri Sizde «Darıldın mı cirim bana?.. Hiç bakmıyorsun bu yana! Danldınsa barışalım... kumru gibi koklaşalıtn!» plâğı var mı?.. Satıcı Dıine kadaı vardı bajan, ama partiden gelip satın aldılar. kalmadıL. Türk T^ebe Birliği; dün saat 15 te Emmönü Halk^vi salonunda bir toplantı yapmış ve bu suretle Cemiyet, faaliyetiNADİR NADİ ne başlamıştır. Rehâi İslam, toplantıyı Arka»% S. 3, Sü. 4 te kıca bir hitabe ile açmıı Prof. Dr. Kâ