Katalog

/ • " • ACABA HAKİKAT NEDİR ? Tercüme: Haiid Fahri Ozansoy •• Kendimizin, ailemizin, vatanımızm; milletimizin en geniş, en devamlı bir güvenlik, rahatlık, refah ve saadet içinde yaşıyabilmesi için objektif, ilmi hareket metodu, Fiatı: 75 kuraş. Dağıtma yeri: Beyazıd, Ordu Cad. No. 97 23 üncü yıl Sayı: 8 0 1 7 KURUCUSU.YUNUS NADÎ Telgraf vt mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: tstanbul No. 246 Telefonlar: ümuml Santral Numarası: 24298. Yaa Ifleri: 24299. Matbaa: 24290. Baştan sona giin, tiç gecede ol 100, heyecan dolu, üg ın enfes bir roman. , kuruş. Cuma 13 Aralık 1946 AHMED H KİTABEVİ J Refik Koraltanm Millî Mücadelede Ankaraya çağırılıp da gitmedikleri iddia edilen eski Bakanların dün gece söyledikleri Saracoğlu, Fuad Ağralı, Hilmi Uran ve Emin Erişirgil iddiayı yalanlıyorlar Eski Başbakan: " Millî Mücadelede ben vazifemi yapttm,, dlyor Hilmi Uran? Mücadele senelerinde Millet Meclisinin memuru olduğunu, Fuad Ağralı Akhisardaki Mücadeleye iştirakinden dolayı İstiklâl madalyası aldığını? Emin Erişirgil? İstanbula Ankara tarafmdan yollandığmı bildiriyorlar General Kâzım Karabekir Buyuk Millet Meclisi Rıyaset Divanından Tevfik Fikret Sılay Feridun Flkri Dttşiiıu*! lisi Riyaset dün toplandı İran ordusu Tebrize girdi Tahranda şenlikler yapılıyor Hasan Fefami Ataj Universite ve ideoloji nkara Universitesinin bütçesi üzerinde konuşulurken bazı millervekilleri ideoloji bahislerine dokunmuşlar: Unhersite muhtardır ama «ağdan •oldan gelecek eereyanlara asla meydan vermemek lâzımdır, bu hnsusta çok litiz davranınalıyız, Tarzmda mütalealar ileri sürmnsler. Türk gencliğinin yctiştirilmesinden başhyarak TUrkiyede ilmî çalısmaİMin llerlemesine ve fikir hürriyetinin gelişmesine kadar çeşidii meselelere dokunan bu mütalealan o kadar eksik buluyorıız ki, bunların yersizliğine işaret ehnekten kendimizi alamıyacağu. «Universite muhtardn ama ideoloji cerejanlanna mejdan vermiyelim» ne den.eklir? Tani. Universite şeklen hürdrir. fakat orada sansüre bağlı rcsmî bir ilim nıi kurulacaktır? Bo>le mühim bir konuya dair sbz srivliyen milletvekillerinin dnlia ciddî, daha errafb düşüncelerle kürsüve çıkmalarıru temenni ederdik. Universite elbette ne bir seçim propn?anda merkezidir, ne de bir mahallc kahvesi. Orada gündelik politika oyunlarına dalmak, her şeyden önce Unhersitrnin mânevî şahsiyerine karşı bir stıç.tıır Bn yola sapan unsurlar çıkarsa onlan temhlemek, ilim ve fikir hürriyetini kormnak bakımından Universitelerimırin başhca vazifelerinden biridir. Cemiyeümizin kültür varlığını temsil eden cn yiiksek müesseseler olmak itibarile, Unıversitelerimiz, bu vaziîe>i kcndi kendilcıine başarmak kudreüne malikt.rler. Dışarıdan yapılacak her miıdalıale, fikir hürriyetini baltalayıcı. dolajısile ilmî seTİ5emİ7İ gerileöci bir darbe olur. Asrımua hâkim olan idcolojiler, kaynaklarım sosjal ve ekonomik dâvalardan ahyorlar. Bu mevıular, ilmin sınırlan dışmda değildir. Demek ki, Unıversitelcrimiz, dünyanm her tarafında türlü akisler uyandıran sağh »ollu ideolojilere karşı gözlerini kapamamak, tam tersine bütün sosyal ve ekonomik problemleri objejktif bir ilim kafasile devamlı olarak incelemek zonıntladır. Millî varlığımmn korıınması ve kuvTetlenmesi için de biricik çıkar yol budur. Eski raman xihni>etile hareket edetek llmî araştırmalan devlet emrile kanalize ermeğe bn asırda yer yoktur. Bir ramanlar (nlemayirüsum) varmıs. Dın Idtabına göre ilim yapar. o kitaba sığmıyan fikirleri (ceffel kalem) reddederlermis. O devirler artık çoktan geçml<itir Mütemadiyen değişen bir dünyadayız. Bir vakitler heybesini sırtına vuran dervişler. o dijar senin bu diyar bcnım kıt'adan kıt'aya serbestçe dola?ırlarken milletler ve insanlar birbirlerinden habersiz yaşarlarmış. Bugün sırurlardan pasaportsnz sinek bile ııçurııltmıyor. Fakat hâdiseler ve fikirler artık bütün dün>anın müşterek malıdır. Honolülü'ıle gabâhlevin geçen bir vak'anm havadisini aksam üzeri Ankarada öğreniyornz. Bu çartiar altında zararlı propagandalara karşı en mükemmel korunma vasitası ilim hürrbetidir. ideoloji diye ortaya atılan nazariyeler, çok defa menfaat komplekslerinden doğma bir takım inanışlardır. Bıınlar bazan bir din halini ahyor ve tarihte görülen bütün benzer hareketler gibi zamanla emperyalist n'aksadlar nğnında birer vasıta olarak kullanılmak isteniyor. Sanki el sürülmcsi mekruh bir düsmanmıslar gibi bunlara karşı menedici tedhirler alırsak. Hıristlyanları yakroak sureHle paganizmi kurtarinağa çalışan Koma Imparatorlarına benzeriz. Kendi basına bir flkir hıç bir zaman 7ararlı değildir. Zarariı olan fikirleri renliteden a\ırarak mühimsemek ve arkadaki asıl düşmanı nnutmaktır. Divan, Abdurrahman Münib hakkında yeniden reye müracaat için dört D. milletvekilinin verdikleri takriri görüştü İstanbul milletvekili Salamon Adatto için Neclise yeni bir müracaat yapıldı ve Anayasa Komisyonuna havale edildi Ankara 12 (Telefonla) B.M.M. başkanlık divanı bugün öğleden »onra toplanarak Abdurrahman Münib Berkand hakkında alman karar dolayısüe dört Demokrat milletvekili tarafmdan v«rileo dnergeyi görüşmüştür. Bilindıği gıbi başkanlık divanı, Meclis ba?kanı, başkan vekilleri, idare âmirleri ve kâtiblerlnden müteşekkil bulunmaktadır. Dlvan, bu önerge hakkındakl kararlarını, yarm olmadığı takdirde, Meclisin pazartesi günkü toplantısında umuml heyete sunacaktır. Dört demokrat milletvekili, Nazım Poroyun önergesl aleyhindeki oylardan birinin beyaz kâğıda kayded lmlş olması dolayısile verilmenüş sayıldığından bahisle bu takdirde oy sahibinin müstenkifler arasına katılması gerekeceğini, bu »uretle de Arkası S. 3. Sü. ] ( ı Şiikrü Saracoğlu Arıkara 12 (Telefonla) B. M. M. de Zeki Rıza Sporelin tutanağı görüşülürken Beftk Koraltan, Mitftafa Kemalln davetine ragmen Anadoluja geçmekten çekınenler arasında yekilllğe kadar yükselenîer bulundug'jna dalr bir iddla oriaja atmmıştı. Kendısl nihayet bunu Fuad Ağralı Hilmi Uran Emin Erişirgil ha fazia yormAmak İçin lşte söylipeyim: Bu zat. aeferden sonra meb'us olan ve bılâhare yıllarca Maliye Vekilliginl yapan Fua4 Agralıdır. AMıgı pasaportlarm da fotograflan şımlardır, buyurun. Potogrftflann blrl ttalyan hlmaye paîa Arkası Sa. 4, Sü. 6 da açıklamış bulunuyor. Koraltan <ttalyan re Yunan pasaportunu hamilen. buhr»n ram» nında ve tehlık»ll bir anda Anadoluya geçmeml? olan zatı Millet Mecllsinde hemen açıklamaya yakın söyîedim. Buna ragmen hâlâ zahmet edip de bunu bulamadüar. Bu hususta sizl da alkanlardaki Türklere karşı yapılan zulümler Gencliğin Başbakana müracaati ve Receb Pekerin mukabelesi Ankara 12 (a a.) istanbul Universite^ı Talebe Birliği adına Hıfzı Tıirar ve Tıb Fakültesi Takbe Derneği Başkanı Rukneddin Tozun tarafmdan Başbakan Receb Pekere aşağıdaki teîgraflar gönderılmiştir: Sayın Başbakan Receb Peker Ankara Balkanlardaki kardeşlerimize yapıldığını her gün gazetelerde okudnğıımuz zulümlerden dolayı istanbul Universitesi gencliği büyök bir teessflr îçrndedir Bu engin teessür ve acı ile yuksek özünüze başvuran biz Universiteüler göstereccğiniz yolda harekete âmade olduğumuzu arzeder, derin saygılarunızı sunanz, Hıfzı Timnr Istanbul Universitesi Talebe Birliği adına Arkan Sa. 3, Sü. 5 te Batı Trakya çetelerden tamamile temizleniyor Yunan ordusu hududlara yerleşti, aralarında 8 Bulgar subayı bulunan 100 çeteci esir düştü Leon Blum Fransız Başkanlığına seçildi Yeni Başkası temaslara başladı, 4 partiden mürekkeb bir kabîne kurmak istîyor istanbul için Rus hulyaları tstanbul, Boğazlar Rus himayesinde Cumhuriyet haline getirilecekmiş Ayrıca Balkan Sosyalist Sovyet Cumhuriyetler Birliği de kurulacakmış Tahran 12 (a a.) Tcbrizin resmen teslim olduğuna dair haber gelir şeiI mez burada şenlık yapılmıştır. Sovyetlerin Azerbavcan lıderlerine oİstanbul milletvekili Salamon Adatto lan inancı da zail olmuştur. TJİğet taraftan. kuzey İran petrol imtlyazları ancak paılamentonun muvafakatil* verilebilecek iken seçimler yapılmadığından meclis toplanmak 'jnkânını da bulamamıştır. Tahran siyasî çevrelerinin fikrinca <at«ş kes» emri genel seçimlere yol açmıştır. Bunlarm Tahranda iki güne kadar başlayacağı anlaşılmaktadır. ttran» gazetesînln yazdığına göre Azerbaycan kuvvetlerine kumanda eden general ortadan kaybolmuştur. Tudeh Partisi îleri gelenleri tevkif ediliyor Tahran 12 (a.a.) Tudeh Partisi mahfillerinden alman haberlere göre, Tahran askerî valisi besinci kolun muh Arkast S&. 3, Sü. 4 te (Atina hususî muhabirimizden telsizle) Attnft 12 Dim«toSad*n blldtrildiglne göre, Trakyanın kuezey dogusu, hududlara kariar Jandarmalar tarafm<ian temizlenmiştir. Estr edilen yüz çeteci araîinda seklz Bulgar subayı bulunma.ktedır. Ordu, tefcrar hududlara yerleşmlçtlr. Temizleme hareifttının vuku buldugu sahalar cesedler ye her ceşld cepan«, slla.h v« gıda ma<ldel«rlle doludur. Bu mıntaka<3« 9eka,vet yapan çetelere tatrçı bir iaç gün evvel askert blrlikler tarafmdan girişllen büyük hareket bdylece muvaffaldye+le sona ermlştlr. Köylerinl bırakmış olan halk şimdi, çogy maalesef haydudlar tarafından yakılan ve ysığTna edilen erlerlne yavaş yavaş dorTnekfcedlr. Trakyada tam Wr sükunetin yenidon teslsi için aradan blraz daha zamarun geçmesl lcab etmektedlr. MEarr.afih gttven artık dogmuştur. Makedonyalı ihtilâlcllerle uyuşan komünlst llderl Zaharyadisin geçsn gflnkü beyanatı AUna basınında umumlyetle çok kötü karsılaıvmıştır. Gazeteler, koSa Paris 12 (A.P.) Pariste çıkan «Nult et Jour> dergifi, bugün bir «Balkan Sosyalist Sovyet Cumhuriyetleri Bırliği> kurmak üzere harb sıra«ında yapılan gizli bir komünıst andlaşmasırun mctnint yaymlamıştır. Bu «Birlik» Yunanistan, Bulgaristan, Yugosla\jra ile her 3 memleketten ayrılacak olan parçalardan teşekkul edecek yenı bir Makedonya devletinden ibaret bulunmaktadır. Tasarlanan andlaşmaya göre, îstanbul ve Boğazlar, Rus himayesi altmda, bağımsız bir cumhuriyet haline girecekti. Derginin ileri sürdüğüne göre, andlasma taslağı 7 temmuz 1943 tarihinde Yunan komünist partisi lideri Yani Joanıdis ile Bulgar komünıst lideri Duşan Daskalof tarafmdan imzalanmıştır. Her iki tarafa «miişterek gayeye ulaşmak üzere kullanılacak usulleri gerbestçe intihabj. hakkı verilmiştir. Andlaşmada, Bulgaristanın Ege denizine bir mahrec «hakkı» bahis mevzuu edilmiştir. «Nuit et Jr,ur» dergisi, bu andlaşma Leon Blıım ma'vası basında ibaresinin Yunanistandaki muhabıri Telgraflar 3 uncii sahıfemız'ie Henri Maubret tarafmdan ele geçırildiğini ilerı sürmektedır. Dmî seviyemlzin jüksek bnciilüğünü ile Pİe alacak vc hiç bir fikre karşı çe suz j ürüj ecektir. Istiklâlimizin baş şartSofhya 12 (a a.) Parlamentoya bir kinçenlik gösteTmeden, medenî insanlı larından biri de b'idur. yapam ÜniveTsitelerimiz, dünyayı meşgul ArkaB\ Sa 3, Sü» t de eden bütün meYzulan, objektif ilim f özti ğm gayesi olan hakikat yolunda korkuNADlR NADİ 3. Sü. 6 da D. P. nin bfiyfik kongresi Kongrenin 7 ocakta toplanması kararlaştı Ankara 12 (Telefonla) D. P. nln bü>itk kongresl için toplantı salonu bulmakta bazı eorluklara ugranıldıgım Parti Genel Başkanı Cel&l Bayar geçenlerde soylemlştl. Öğrendığime gore, kongrenin toplanmasına musaid yer feÂmir Çok geç geldin baynn!.. • mln edıldığmden, tarihl de tesbit olunMemur Aıılata>ım efendim: Bir adam sokakta, hâsâ huzurdan, yere muçtur. Demokratların büyük kongresi tükürdiı. «Ayıbdır!» dedim. «Vay; esn ne karışı>orsun. şimdi demokrasi var!» • ocak 1947 de Ankarada Ulus meyda dedi. Karakola gittik. lfade verdik. Şahid bulduk. Kefil gosterdik, Kurtul7 nındaki Yeni Sinema binasında topla duk». Ondan sonra da tramvaya bindim, geldinu. nacalrtır. O halde çok erken geldin bayırnL