Katalog

CUMHURÎYET ıııiiiııııııı: 2S Haziran 1943 \ HAFTADA BİR ııııııııiüitsıı Şaka, Yarı Ciddi Yazan: Burhan Felek Sehir Zevkimi kaybettim bana biraz kâğıdla dividimi getir! AkHangi frenk ulelıma bir şey geldi, demiş.. Kadıncağız masırın bu naneyi « 3 ^ uyku sersemi yataktan fırlamış, mumu yediğini bilmiyo lik vardır. Rilke'nin bır mazlum, yazıjakmış. Dividi ve kâğıdı getirmiş, ver? rum. Lâkin şimii larınm birer münacat oluşlarının seberniş. Hoca kâğıd üzerine bir şeyler hüner «orijinaU olbini e\"vTelâ çocukluk ve delikanhhk yazmıj.. Kadın merak etmiş. maktadır Yani kimçağlarını geçirdiği muhitte. sonra zayıf . Efendi, bu kadar acele yazdıŞın seye benzememek, ve hasta bünyesinin ruhuna tesirinie nedir, bir okusana.. diye sormuş.. Hnca Toprak Mahsulleri Ofisi yeni mahsuemsalsiz olrr.sk. Ame asil Rus romancısı Tolstoy'un ve da şu mısraı okumuş: lün satın alınmasına gelecek hafta başma yanlış anlaşıl'ransız heyk^ltraşı Rodin'ın benliğine «Yesil yaprak arasında» layacaktır. Ofisin bu seneki mubayaamasın: Bir şeye benzeıTiemek değil... e tekâmülüne olsn tesirlerinde arama«Kara tavıık kızıl bııruu» ;ınm bir ikmal mubayaası şeklinde oBen şu son yıl.arda bır çok zevkbiiAmma itiraf ederim ki Hocanınkinde acağı anlaşıîmaktadır. Ofisin elinde tni kaybettim. Bunda şaşacak bir şey de mâna var. Halbuki hüner mâna'iz büyük Rilke 1875 te Pragda doğdu. O Prag stoklar bulunmaktadır. Bu yoktur. Kimisi parasını kaybeder, kivazmakta kuzum. Bu senin okuyucunun stoklara göre yeni mahsulden önjmaz:i, mukassi evleri, birbirınin üzerine misi yavuklusunu kaybeder, kimisi bahsettiği büyük şair «Turhan Veîid» i deki yılm ihtiyacları, güzönünde tutu•ıkılmış gibi dar cepheli kiliseleri ve hav yolunu kaybeder. kimi aklını... Benimtanımam. Görüşmek, isterim. Onun mâ larak satın alınacaktır. alarile ortaçağı havasını teneffüs eden ki »ene en ehveni! Evet zavkimi kaynasız sanılan «Şişenin içinde balık olVvrupanın en mistik ve esatırî şehri Ofis, mubayaatım kestikten sonra bettim.. Eskiden hoşça şiir okur avusam» lâfmdan ne demek istedi^ini ben idi. Hıristiyanhkla yahudiliğin; CerAnkara, Istanbul ve Izmir de dahil olnurdum. Şimdi yeni şiirleri okurken çaktım. Herif ayyaş.. Rakıdan denız o.Son yarım asırda Alman şiirine, menlikle Sİavlığm birleşip, fakat a'nladuğu halde bütün memlekette buğday başım dönüyor, der.iz tutmuş gibi olusa da içinde kulaç at=am diyecek... satışları serbest bırakılacaktır. Ancak Goethe'denberi susadıgı yeniiiği üç şair şamadıkları bu telâkide, iki akide ve yorum. Böyle hallerde alınacak ilâclar Amma sıkılıyor. Bu pahalılıkta raicı Rilke, Hoffmansthal ve ki anane aynı heybetle hüküm sürüüç büyük şehirde Toprak Mahsulleri verebildi: var. (Bellergal falân gibi.."» Fakat gadenizi olur rau'. Şu halde rakıyı çoğaleorge. Bunlardan ilk ikisi Avusturyah, yorlardı. Korkunc efsaneler ve ort?çağ Ofisi, fiat'.arm anormal cereyan alrib tarafı şu ki bu benim baş dönmcme tacağına kendini küçültüyor. Balık okp maması için tanzim satışları yapacaktır. diğeri Almanyahdır. Antik dünyanın masalbrının edebiyat ve sanatta renk bu ilâclar da kâr etmiyor. Tablo seyrsrakı şişesinin içine giriyor. Giriyor Bu şehirlerde buğday satışları serbest ölçülü şekline inanan, Stefan George. aldıkları bu şehirde delikanhhk yıllarıdemiyorum. Tersim dönüyor. Burnuamma zokayı yutmamağa dikkat îâzım. 1 olmakla beralx?r ekmek gene Toprak vakur ve mağrur mısralarile yalnız 1 t»€çiren şairin mısralarındaki ilk n u cebimde, ağzımı kunduramda araBir kere yuttu mu. tavada alır soluğu . Mahsulleri Ofi?i tarafından temin edi münevver bir zümreye lıHab etm'.şti. embol ortaçağın mazlum Isasıdır. Fainaya başlıyorum. Mızıka babında keOndan sonra da kızarmadan başka çaMal'.arme'nin neoklasisizmasım Alman :at seneler geçtikçe daha canlı ve olgun lecektir. za.. Ötedenberi ku'.ağımız alıştığı şeyre yoktur. ir sembolün ihtiyacmı duydu. O sıraleri ararken karşımıza falân modern Tacirler, Ofi^e bu şekilde daha uraz nazmına devreden bu şekil ve ahenk Gei şimdi seninle şu kitabdan iki şiir bestekârın. kendir.den başkası tarafınbuğday verilebileccui kanaatinde bu hünerbazı şüphesiz u^ta bir şiir inkı [a yeni bir kaynaktan fışkırır gibi Avlâbcısı idi. Fc.kat en değersiz fikir upa edebiyatım fusunlayan Slav dündan anlaşı'.amıyan bir eseri gelip çatı alalım: Şu kapaktaki parça fena değil! lunmaktadırlar. «Şair aceb veli mi?» ası Rilke'yi de teshir etti. Bilhassa kırıntısmda bile esatir ilâhlarile bir avaz yor. Beğensem yalan, beğenmesem ayıb. «Yoksa zirzop dcii mi?» d Ne olacak benim halim?.. diye düşüöyle azametli bir temposu vardır kı, Tolstoy'u, arayıcı ruhunun şifasını ve«Deü dcli tcpcli.» bızi kendine hayran bırakabi'.ir, fa>:at rebilecek yeni bir Mesih sandı. Tolsnürken bundan birkaç gün ekdem bır «Kulakları küpelij» yüzüçok da ürkütür. Sanatkârlığın form oy"un, kendi tabirince «nurlu mukemmel zari içinde mukavva kablı Bunda bir taş var. Galiba kulağı kübakımından hakikaten büyük Şair; Ü...T> görebilmek için ta Rusyanm içleel yazması resimli b.r şiir kitabı eiinıipeli ve tepeli olanlara deü demek iftiiirin beşeri brîkımmdan zavallı küçük ine kadar gitti. Evliyanın merkadine te vâsıl oldu.. yor. Kadın olsam kocunurdum. Şu da Ktımaş ihtlkAn yaparak 3ı", bln llrn hak adamdır. Rilke'nin ise. bilâkis zayıf üz siirmeğe giden zâhidin heyecanmı Bu mühim eserden bahsetmeden ev güzel: sız menfaat temln ettu1;! lddla=ıle mllli ko bünvesi ve hasta ruhu gibi, mLsraları da eraber götürdü. Bir kış günü, lâpa lavel tekrarlıyayım. Geçer.de b.r cefa runmaya verılen AU ve Yahya Maltacilu tunc kaî'.ma re'.iefden ziyade, mariz b,r «Küpü denize dbktüm> a yağaVı karm altmda, bir gene şair nun blrlncl toplu mllll korunma mahke ...otizmaya meylederler. O daima ha ıssız, sessiz Kus steplerini aştı. Bu fırsat düştü de söylemiştim. Gazeieci «Tp'madı derizt. me^lnde yapılan yarşılanmtUarı dün fona yatın ve hâdUelerin karçısında duydubir muayyen çağa kadar açhktan, £e«İlâhi Kayı<îdağı> uzun seyahatin bütün meşakkatlerine ermlstlr. Dunkü oturumda davanın savcıfelet veya mihnetten ölmezse ondan «Sen de şasma bu işe» Iarı Zekl SertnğHı ve Selâml Akds'T lddla ğu korku ve ıhtirazla yaşadı. Mücadele rağmen doludizgin g'den Troykasında. Eonra davet edildiği ziyafet, to'ren, açıResimde muvaffak olmu$ doğrusu... lannı yaparak sanıkların üç llâ on Bene den ürktü; scvgi ve imanm tanrısma 3U gene şair nihayet iç dünyasının sühş resmi, kokteylpartı, çay, gezinti gibi haplslerlnl ve bln İle on bln Hra arasında sığındı. Dindarhğı zâhidin sorgusuz ve kununa ka\Tjşacağına enıindi. Yüzünde fırsatlarla karnını doyuruyor. Buna agır para cezasına mahkumiyetlerlul taleb mütevekkil inancı değil; fakat muhte mesud çocuğun ve Hacca giden mümin etmlflerdlr. muvazi olarak diyebiliriz ki o gazeteci riz, münzevi ve muğlâk bir yaratıhşm kulun saf tebessümü vardı. Hayatının muayyen bir çağa kadar mevzu kurakCelâleddin Ezine Ticaret Bakanınm tetkik scyahatî Bİlahınî aramasıdır. 1906 da neşrettiği büyük maksadına kavuşacak, nebinin lığmdan dolayı sütunundan hicret etYeni T.cr.ret Bakauı Raif Karadenlz ay «S^atlerin Kitabı> .(1) Berzahın geçi nurlu yüzünü görecekti. Rilke, Tolstoy'u (1) Rainer Maria Rilke: Das Stunmezse ondan sonra okuyucular imdadıba^mda blr tetkik seyahatlne çıkarak. evvell dinde ve Berzahın ıstırabını haykıran görmeğe gittiei zaman, ortaçağ destandenbuch. tstanbula gelerek taclrlerle Rörilşme'.er ya adamın mısralarıdır. Iman ve şüphe; na yetişiyor. Yaş kuru bir sürü tkomu larmdan mülhem hamasî şiirler yazan pacaktır. Şehrlmlzde evvcla lthalât ve son huzur ve vehim arasmda çırpınan; em(2) Rainer Marîa Rilke: Sp&hte Geyu kendisine gönderiyorlar. Ben de o ra lhracat taclrlerl Bakanın nezdlnde top niyet ve sükundan sonra, heyecan ve müptedi bir şairdi. Ancak hıristiyanhk dichte. çağa gelmiş bahtiyarlardanım. Hergüı akidelerini bir «ethik> sistemi olarak, lanacastır. korkunun sıkletinde ezilen bu şair için Eevgili okuyucularımdan türlü türîa kâ?ib Tlcar?t Bakanı Izmir? de Kldcceli ve tanrı peygamber I=a mıdır; peygamber yalnız rasionel adeseden gören Rüjvet alan polis memuru tnektublar alır kâh güler, kâh düşünumuhte'll istlhsal bolRelcrlnde yeni nıahsu peygamber Tolstoy ile tanısttıktan sonI^a tanrı" mıdır; yoksa her ikisi de kendunımu ti7?rlnde lnceleme'.er yapa^aktır. rüm.. Bunların içinden sütunumuza Bobstil kunduralar. Perişan »açlar. mahkum oldu a," onun Slav Isasına taptı. Hıristiyan düalizmanın düğümgeçirdiklerimiz ve geçiremeiiklîrimiz Al'.ah yardımcısı o'.sun.. Bu deniz taş Galatasaraylıların pilâv toplantıs di benliğindeki Rüşvet almaktan samk olarak mllll kososyalizmasile S'.av mistisizmasmın şairi GalatisRraylıların her sene boraberce ye lendiği vahdet midir? bilinemez. Bi oldu. R'.lke'nin hastalar, dilenciler. za runrr.a mahkemeslne verllen polls memuru olur. Diyeceğim şu ki ektiğimizi biçme mak için daha çoook testi su ister Hacı başlangıcında Nivazt Kırgız blrlncl m'.IU korunma mahmek yerliklerl mcçhur pllftv gür.u toplan rinci 'Dünya savpşınm bey! ğe başlarız. vallılara mahsus merhamet şiirleri kemeslnce altı »y hapse mahkum edilmişHsı l temmuz pa?ar gunü o'.acaktır. Bn Avusturya tebaasından oldıığu için Dahası var: Tolstoy'un tesirile yazılmı<=tır. Rusya tlr. Işte bu sefer aldıj'm kitab da bu otün Galstr.saraylılar saat 10,",0 da LKede ikamet et'.igi Pari?i alelâcele terkettıği «Oturdiim deniz kenarına» çevrelekuyuru eserlerir.den biri ve bir önentoplar.araklaTdır. Mutad torenden sor.ra zaman, arkada bıraktığı eşyasının ara nm içlerinden, ıssız ovaların Kadın yüzünden "!Denİ7İ se>rediyor bıyıklarım» meşh'ir püavî eski Rünlerlnl yaşavarak hep ]i«i. Evvelâ okuyucumun bana göndersmda düşündüğü yegâne şey, yatağınm dıği Tula vilâyetinde Jasnaya Poîyana Bpyogluncia, Atlas sokagır.d» 40 mım» eÇcktim bıyıklarımı» berab^r^e vlvereklfrcHr. d'Si mek*ubu birlikte görehm: br.=;ucuna astı^ı e=ki bir pattur. O puf çiftliğinden döndüğü zaman, kalbinde ralı evde oturan Arnavud Caf?r ev arka«Biraz da ben seyredeyim» Demir parmaîilıkîar kâzib peygamberin resmini, bavulun daşı B 'hçetl bir kadın yüıündrn «Kfcııdim »gırca olmazsa, aıtık yazı bile > azamıyacaCın Dfmek ki şair pek eenc dc , 1 . palaEminönunc yapılan tramvay parmaklık zanncder. Onun akidesinde Allah hem da kıymetsiz kahramanhk destanları yara,laraıştır. Bu arada Behcetle dtlşllp kalBen sirin devamlı okuMicularınızrîan bıyık bir adam.. orijynal şey.. larının fayda vermedlgınl, arabalarıu bumısralan getirdi kan kadın da yaralanmıştır. \e Kantnron dostumızun hüsnü intilntldî bir şekü, hem manevi bir hulya yerine o şaheser Bak ben şu şiirden kızınm flörtünden raya gellnclye kadar yolda atlı;. anlar'.a dolb;ı: Uıki isabetlere hajran olanlardanrn. duğunu blLaeııale>h burada parrr.aklıkla dır. Omıü bu allahı arsmakla geçti; ve para bek'.iyen sabık güzel bir annenin lîiitiin araştırmalarıma rağmen dostıımaruz „..„ bu'.duğunu sandığı ?nda gene kaytees=üfunü anlıyorum.. sen ne dersin? rm arasma gırenlerin nıujkülâta nıi7iın adresini maalesef bulamadm. kaldıklarını yazmıştık. Idare, çlmdl bunları botti. Kâinat sımnm pe=inden koşarken, «Penccre ardındayım» Uzun zamanlardanberi büyük fedakârkaldırmağa, ya.nız Emlnoııundrn donon \e f/fffen takdim ettijjim şiir ta'laklarının asıl büyuk sur kendinde«Gcçiynr kızım» hklarla hazırlanan Istanbulun en bütün yolcularını buraya bırakan tarafa dır; ve ancak kendini bulduğu zaman ttınmaileyh tarafından gözden geçirüe«KiTiın nekndar sık» yani Strkeclnln denlze karşı olan kısmına büyük, en kibar, en temiz kâz'ib karanhktan ha'nkat nuruna eri rek zanıane sairâzamı «Turhan Vcnakle karar vermlftlr. «Atılmıs dama pahucum» şecek. Hiddctten tazallüme, ta7allüm lid» inkiler ile nuıkaycîesini ve neti«Avcum ka^ınıjor» Zeytinyağı tevziatı den munacata çemberlcnen şiirlerind cesiııin lı'ıtfcn sütunıınuzda bildirilrceSade o kadar mı bayancığım?.. Şohrlmlzde z>t.:ı\agı tev7iatına tem Francis Jamc'in safiyet, merhamet v '. «ini rica cdeccİiın. AÇn.Dl. HER AKŞAM 21.30 da Ve bu adam da öteki büyük şair gibi Itıuzun onımdan sonra başlanacaktır. Bu taslaklar hnkkındn ascığıdaki maTaksim, İnönü Gezisi karşısmda (eski 4ıMI tona yakın yeytınyaiı stok edil insaniık mısrRİaıile yakın bir bcnzor bckrî.. mljtlr. Stok, JIKI tona, ballg olduktan sonlumatı vermeyi faydalı bulurum. Panaroma) yerinde. S E S OPERET i=patı: ra tevztata taşlanacaktır. kadrosuna tamnmış operet artistleriŞiir taslaklirı Orlıan adlı başka bir yutarım sen>» Bulgar elçisi geldi nin de iştirakile bütün seyircileri zevk şair oozuntusu ta^a«Ak^am akşam.» Bir n'.uduetıenberı n.c;nİPketmde buluve hayret içinde bırakacak zengin fınt'an kaleme alın . «Fırtınada.» nan BulEarıstanın Ankara buj uk elç:"il M. müzik, bale, dekor, kostüm ve espri mıştır. Iddiasına ve ^ «Meze ne tatlı.» AntomJ dün sabahkl A^rupa treıılle | e h ifadesine gnrc kendolu bir O P E R E T «şimpk çakar.» rlrnl?? gem.lçnr. disini büyük sair S Yerler numarahdır. Yerlerinizi lutfen «Turhan çakar.» Maltaya 1400 ton m'.sır «Turhan Yciid» dcn önceden aldırmız. Zavaüı adam rakıyı değil hapı yutgonderildi üslün «orniiktcdir. ÎİİJ B B İ H e r tarafa tramvay vardır. mu= da fark:nda değil.. Bu gidişle BaMenleketlr.ızdea Malı.ıya l l m ı t o n mıKer ikisinin şiirkırköy kazasmm nüfusu çok artaca sır gotılrecpk olan Necat vapuru dun akd?ki kabilhctleri bende şüphe uyandır ğa benziyor. şam Maltaya hareke: etnıış'ir. dığıp.dan hüsnü ftıtihnhına inandığım Necat. Ma'.tada yukunu boşa'.ttıktan Ve nihayet şu son parçaya bittim.. sonra, Ifkendcrlyeye gldecek i e cr.ıdar. Kantoron dostunuza müracaat lünımu Hele resmme: tuccara ald lthalât eşyasıaı alaral: llmanı' Bn dııydıım. Bilvesile.. » «1945 te> mıza doucctktlr. Mektubla birlikte gonderilmiş o'.an B ü GECE DOĞANCILAR ( A Î P A B K ) t a «Eski saatle beşte» Gümriiklerde bulunan ilâclar kitabdan parçaları ye gene ayni artis«Oturmuş gidiyoruz» Her C u m a Suadiye ( Ç ı n a r d i b i n d e ) , h e r C u m a r t e s i I=:aTD'Jl gumtukleı.nde bulunan ve blr tin yaptığı krokileri. kopya etmeden «I^taıılnılda . muddet evvel Ingıltereden, daha sonra evvel hemen söyliyeyim ki Kar.iron «Vay ananı vay» ku!liy;tll mlktarda olmak tizere İsvlçreden münzevi bir adamdır. Adresinin kin«Ne kıyak tramvay» gelen tıbbi ecza ve mustahz.irlann guairvk seye verilmesini istemez. Hattâ ziy.v.et Her Pazar Bakırköy (İncirli Bahçesinde), her Salı muam"lelcrl t.ımsmlanmak U7"recllrp Onukabul etmez. Kendisini ziyarste giden Geoikpaşa (Azak) ta. her Çarşamba (Bağlarba<:ınıla> Müşterek dostumuz Salih Musad rnuzdel;! fcaftp bıı'.un depolar koncll p.ırt:lerlnl a'mış oiacaktır. Bu llâçlar Ec/acılar dostlarını tersler. Bir acayıb adamdır Profesör: cemlj î.uıİE yaFr.caüı ihtiyac li<itelerlne goOnun için kendisinin adresini kimseye Tımarhaneyi dışarıdakilere a re yurdun her tarafındakl eczandere verlveremem; amma ona bir şey yazmjk kıllı demek için icad etmişler, der.. îecektlr. Bu daüıtma>ı Saiıik Bakanlı.;ı BL'GÜN MATİNELERDEN İTİBAREN veya söylemek istıyen'.erin emirlerjne GaMba bu şiirleri aynı maksadla yazı mufetuşleri kcntrol edecektlr. gmadeyım. Ben kendiîine ulaştırınm yorlar. Mutemedlik yapacak bakkallar nin görülmemiş iki fllmli büjük Bu mektutru ve şiir kitab;nı da cna Huk.'ımet tarafmdan şlmdlye kadar tevKuzum birader! programlarırun ikincisi gösterdim.. Bana şu beyanatı verdi. Fizle tabl tutulmuş b\ünnan ve bundan sonBu modern sanat neden böyle sıska. kirler tamamen kendisinindir. Ba;ka ıaşitık ve meczub! Resme bakarsın a r» tevzl fdılecek olan maddelrrln dağıtma sından öğrenmis, değildir. Bu ciheti ga vurdu şiş, bacağı çarpık, rengi uçuk lşlnde mutemedlik va/.lfesl gorecck olan bakkal v c a l r esnafı bundan sonra Esnaf ranti edebilirim. kadmlar.. Sümüğü akan, yalınayak, ba Oda«ı haklarında tahklkat yaparnk sece. ( D e v i l Dogs Of t h e a i r ) Kantoron gönderilen şiir kitabır.ı şıkabak çocuklar... Sam rüzgârı çarp roktlr. Eıınun lcln mutemedl.k yapmak lsO'BRİEN P A T tlyenl.'iln nlhayct yarın aksama kadar m u . C A G N E Y mış, ağaclar. çiçekler ve otlar... Şiiri oJ A M E S evirip çevirdikten sonra dedi ki: kursun pusulayı şaşırmı« adamlar, gözü racaatlert tetkik olunacaktır. Be birader! Bu yeni şiirlerin klâmidesi bulanan Kumaş işi nihayet bir şekle Bİk nümunesi bizim türkçede vardır. kararmış sarhoşlar.. Eskiden mânasız yazı yazanlar için or.u hastalar... bağlandı ( T o r c h y Blane In C h i n a t o w n ) bir klişe gibi kullanırlardı. Sen de bi Kuzum Allahaşkına! Yok mu bunun Blr yılan rna^alı haline gelen lthal&t G LEN D A F  R R E L l B . M a cL A N E güzel yüzlü kadını. güler yüzlü çocuğu malı kumaşların Yerll MaJlar Pazarlarınca iirsin: En güzel bluzlar Jileler Ceketler ve akla yakın şiirleri... Ben mi bozul satın ulınması kararının tatbıkma nihayet «Dam üstünde saksağam Suveterler Lizözler Çocuk elbisedum.. sen mi?.. Şunu bana bir anlat da bnçlannv.ştır Yerll Mallar Pazarları kumaş«Beline vurdunı kazmaylan» ları toptancı kârmı vererek almaktadır. leri Erkekler için yelek ve kazaklar ondan sonra bu kitab ve benzerleri Bu Bur?tle bu kumaş'.ar Yerll Mallar PaFena mı yani?. diyeceksin ki bunun v.s.v.s. Bütün gazete bayilerinde bulunur biraz mânası var. Evet o kusuru var . hakkındski fikirlerimi söyliyeyim... ?ar!arıns 22 Hra İle 37 Hra arasmda mal Fiatı 30 ktıruştıır. Dedi.. Kızdım herife. Lâkin lâkırdı olmak"fldır. Bu çeşid şiirleri Pîrim rahmetli NasYerll Mallar Pazarları Müe^ese müdür TÜRKİYE YAYINEVİ tstanbul raddin Hoca da yazmıştı. Fıkrayı bil edı'.mez. Günü gününe uymaz. Bir ters 3 Büyük Film Birden cevab verir.. Adamın kalbini kırar diye lüjü aldığı ehıir üzerine butıln kumaşları rr.ez misin?. Ankaraya se^ketmektedlr. Bu kumaçlar ev«sadıkane> T t • Bir gece Hoca yatakta iken birdetıbi sustum.. ve dediklerini SÖZLÜ) vela Ankarada tevzl ohır.acaktır. buraya geçirdim. re karısmı dürtmüş: Satın alınan kuma$larOan evvelce tayln edllen mlktarları terzl, toptancı ve pera« Kalk yahu, ışığı yak. Şuradan kendecüere bırakılmaktadır. Buğday satışları serbest bırakılıyor haberleri KÜLTÜR VE CEMIYET DAVALARI Çekoslovakya istiklâline kavuştu.Eu ( münasebetle başkent hemşerilerinin ön plânda gelen tasarılarından biri, bü,ük şair ve mücahid Rainer Maria Rilje'nin heykelini dikmek olacakmış. Bu erinde ve çoktan başarılması gereken .ir tasavvurdur. Vakıâ Rilke Alman dılinde yazdı. Fakat kendini Çekosloakyalı duydu, Slav mistiğini sevdi, ve Fransız güzel sanatlarına hayran oldu. Fransız şairi Francis Jamea ölçüsünde • aynı hıristiyan mistiği heyecanmda, e zamammızın en büyük şairlermden biri olduğuna inandiğım bu insanlık mücahidinin ve nazım ve nesirde aynı derecede kudretli yaratıcmın fikir ve üslub karakteri incelenmeğe değer. HEM NALÎNA M1HINA Nücahid şairin heykeli J Cetdleddin Ezine Yazan : «Son mevsimin çiirleri. (2) Rilke'nin hayatmda ikinci devre heykeltra? Rodin ile tanıjtıktan sonra başlar. Bu hasU vücudlü, hasta ruhlu sa:r için iriyarı, sıhhatli ve sanatta taze bir realitenin mümessili Rodin, kendi benl:ğine zıd ve başka bir dünyanın tecessüs uyandıran sanatkârıydı. Onun Rod:n'e karşı duyduğu büyük sevgi, hakkmda bir koca kitab yazjşı, karısından boşanarak, senelerce hususî kâtibi olarak yanında kahşı; zayıf yaratılışm ku^'etli yaratıhşa, hasta vücudün sıhhatte adama, hassas şairin dev heykeltraşa karşı duyduğu hayranlıktan ileri gelm'.ştir. Bu tezadlarla beraber benzerlikler de vardı; ikisi de münzevi ve mütevazıdılar, ikisi de Dante ve Baudere'i sanatm ikl kutbu olarak kabul ediyorlardı. Rodin Rilke'ye o derece müessir oldu ki; şair onu Michelange'.o ile kıyas etti; Slav Isasmdan Lâtin rahibinin Inciline inandı; hatta fran T sızca manzumeler yazmağa başladı. Bu tesirierle yazdığı Ma'.te Laurida Bri»nin notlarl lsimli eseri, kendisinin roman iddiasına rağmen, yalnız bir nesir, fakat harikulâde bir nesir örneğidir. Çekoslovakyada doğan, almanca yazan, Rusya ve Fransada yaşıyan büyük Avrurah şair Rainer Maria Rilke l* * f2> da Isviçrede Muzot şatosunda öldü. Sakin bir gecede; inzivada öldü. Ihtizar halinde iken beş lsim mırıldandığmı naklederler: Allah, İsa, köylü Rus şairi Droşin, Tolstoy ve Rodin.... Sonra hırıltı halinde bir kaç kelime, tam ölürken: Fakirler, hastalar, meczublar ve beseriyet, za%'alh beşeriyet! O toplu tüfekli orduların yahud kaynaşan cemiyet ve milletlerin başmda aksion mümessili bir inıkılâbcı değil. fakat Avrupa birliğine ve insana inanmış, münzevi v« hasta, fakat büyük şair, Avrupalı bir mücahiddi. Japonlar da esir olmağa başladı Ofis bu sene fazla buğday almıyacak 36 bin liralık kumaş ihtikârı davası aponlar. aylardanberi devam eden Filipin savaşlarıtjda. 400 bin öKi, 9009 et.ir, Okinawa'da ise 85 günde 100 bin ölü, 9500 esir verdiler. Okinav.a savaşının son günlerinde ahnan eMrlerin çoğalması, Japonlarm da artık esirliği öliime ve harakiriye tercih etmeğe başladıklarım gostermcsi bakımından dikkate değer bir olaydır. 1M5 başında Amerika Harbiye Miisteşarı, Amerikan kuvvetleri tarafından harbin başındanberi 750.000 Japon öldürüldüğü halde, yalnız 7500 esir alınabildiğini söylemişH. Geçen yaz, Amcrikahlar Savpan adasını zaptettikleri zaman o vakit bu sütunda yazdığım gibi yalnız bütün Japon garnizonu değil, adadakl kadınlar ve çocuklar da dahil olmak üzere 20.000 sivil, esir jlmaktansa yarlardan denize atılmak sTiretile kendilerini öldürmüşlerdi. Filipinlerde 9090, Okinawa'da İse 9500 Japon esir edilmiş olması, Japon ordusıında nıaneviyatın bozulmağa başladığını gösterir; hiç değilse, Japon askerlerinde bir zihniyet değişikliğine belirti teşkil eder. Bn düsüncenin yanlış olmadığına başka bir işaret daha vardır ki o da, Japonlarm kendi yaralılannı öldürmeğe mahsus teşkiller vücude getirmeleridir. Filipinlerde 82,000 Japon askeri muhlelif şekillerde harakiri yapmıs oldnğu halde, son günlerde, sıkışık duruma düşen Japon askerleri arasında. kendi canlarına kıyanlar azalmıı; olmah ki Japon Başkomutanhğı, ricat eden Japon kuvyetlerini takib edemiyecek halde olan yaralı askerlerin öldürülmolerini emretmistir. Amerikahlarm ellne geçen gfinltik emirlerde, yarahlarm Amerikan kuvvetleri yaklaştığı zaman ya Intihar etmeleri, yahud da kendi arkadaşlan tarafından öldiirülmelerinin gerektiği yazılmış; Amerikalıların eline düşen hastanelerde, bütün yaralılarm Amerikan kuvvetleri gelmeden bir.a tvvel süngü ile öldürülmüş olduklan görülmüştür. Yaralıları öldürmek îçln, ban snbaylar ve erler, hususî snrette bn zalim v« kanlı vazifeye memur edilmişlerdir. Japonlar, bn görülmemiş clnayetlerlni gizlemek için, hastanelerl de yakıyorlarmış. Yakamadıklan bir hastanede yeni İildürülmü? 120 Japon yaralısı bulunınuştur. Japon kahramanlığı, artık kahramanIık olmaktan çıkarak vahîet derecesini bulmuştur. Saypan adasında nasılsa »ağ olarak Amerikalıların eline düşmii? olan bir kaç Japon, o korkunc kıtale sebeb olarak Japon askerleri »rasmda yapılan hir propagandayı göstermiMerdir. Ameriknlıların eline esir düşenlere işkence yapıldığı ve böyle işkenceye nğramamak için esir olmaktansa ölümü tercih etmeleri lâzun geldiği askerlere telkin ediliyormuş. Japonlar, kendilerinin eline geçen Müttefik askerlerine, hartâ sivillerine işkence jraptıklan için. tabiatile bu propa?andaya inanıyorlar. Fakat zamanla bu propagandanm asılsız olduğnnu Japon askerleri de anlamı? olacaklar ki son günlerde esirler çoğalmağa baslamıştır. Bir kaç gün evvel verilen bir habere göre de, bir Japon subayının kumandasındaki nskerlere henüı elierinde bir hayli silâh ve cephancleri olduğu halde, teslim olmağı tavsiye ettiği ve vazifesini yaptıktan sonra teslim olmanın ?eref<irlik sayıİRmıyacağını söyledlği bildiriliyordu. Üç yıldır «son damla kana kadar» döviisen Japonlarda belirmeğe başlayan zihniyet değisikliğinde ve bir dereceye kadar maneviyat kırıkhğında, birbirlerini kovahyan mağlubiyctlerin de tesiri olduğuna şüphe yoktur. Şunu da unutnıanıak lâzımdır ki harbin başındanberi criyip giden Japon asksrleri nn seçme ve en iyi yetistirilmiş cengâverlerdi. Çok geniş sahalara yayılmış ve hir sürü cephede ağır kayıblara uğramı? olan Japon birliklerinin boşluklarını doldurmak için, ateşe süriilen ihtiynllar ise. ayni derecede iyi talim ve terhiye görmiiş olamazlar. Müttefikler. bü>iik kuv\etlerle umıımi taarnıza geçtikieri zaman, Japon ordusunda, tnaneviyatın tedricen kırılacağım ve Japonlann da nihayet Almanlar gibi tümen tumen te» lim olmağa bashyacaklannı kabul etmek yanlış olmaz» Ordularda mane\nyat bozukluğu, mağlubiyetler tevali ettikçe artan bnlaşıcı bir hastalığa benzer. Nihayet, Japonlar da insandır: onların da maneviyatı kırılabilir ve bu kırıkhk bozgıma kadar gidelibir. OPERET BAHÇESİ ELİfLERİ YAZ YÜNİSLERİ SAYISI SÂDI TEK Tiyatrosu Kadıköy SÜREYYA» Bahçesinde L AL E 1 HAVA FEDAİLERİ 2 ÇİN GANGSTERLERI BUGÜN ÇIKTI. SÂRAY SİNEMASINDA ^ B. FELEK KLASİK BAL[ YllDlZIMlZ 1. G İ Z L İ 0 R D U 4 « CANLI 7 TARiHLER EBÜPEKİR HÂZIM TEPEYRAN Hatıralarının 4 iincü FASİKÜLÜ BUGÜN GIKTI. Bütün gazete bayilerinde bulunur. Fîatı 50 k u r u ş t u r . İ S T A N B Ü L T Ü R K İ Y E Y A Y I N E V t 2ı) llra zlmmetlne geçlrdıği İçin mllll korunma mar.kmeslne verlldlglnl yazdığımız Uskıldar P. T. T. mürezzl Kemal Çetlnöz lklncl toplu milii korunma mahkemeslnce dün blr sene dört ay ylrml gün hapse mahkum edilmiştlr. Hırsız müvezzi mahkum oldu 2 . MAYDANEK ALMAN ÖLÜM KAMPI 3.SP0RCU B U GENCLİK A K Ş A M 9,30 d a Blr maklne ve elektrlk mühendlslmlz t a rafından meydana getlrllen yeni blr yan»ıa haber verme Te eöndürme clhazınm tecrübesi dün Teknlk TJnlversltede yapılmı«ır Fızlk laboratuvarında yapılan b u tcrüb'eda araJarmda flzikçl profesör Sallh Murad fe E T. T. Umum müdürü Hulkt Erenln de hazır bulunduğu blr profe=arler heyetlle gazeteeller hazır bulunmuştur. Clhazın esası hararetten müteesslr olan bT yaym blr elektrik devresl meydana getlre«k hâber verme ztllerlnl faa'.lyete geçlrrr.eslnden lbarettlr. Blr taraftan zlller calarlcen dlğer taraftan da, gene hararetten mut'eeıslr olan blr te?lsat sayeslnde yangınm çıktıgı odaya klor gazi dolmakta ve ateşi bastıımaktadır. Ihtlra Bahlbl mühendls, yakında beratınl almak İçin müracaat edecektlr. Yangın haber veren bîr âletin tecrübesi yapıldı Oball TUtün ıabrıka«ında heaab memuru lken avans ve tedlye defterlerlnde t a h rlıat yaparak 19T9 Urayı zlmmetlr.e geçlren Hüsameddln, blrlncl Ağırcezs mahkemeslnce Uc sene altı ay hap=e mahkum eâllmlştlr Ayrıca 1939 Ura da kendl5İnden tahsll eol'ecfktlr. Nunıosmaiilve caddc = mde 7 nur.ıaralı evin alt katinda oturan Mustafa Sald Doğanyılmaz adıııda emekll blr tahslldarın evlrıde urürükçülük yaptığı haber alınmış ve yapılan anl blr baskmda üıürükçU euç Ü5tü yakalannrak Cumlıurlyet Sa. cıhğmfl vcrllmlştlr. Muhtelis bir hesab memuru hüküm giydi Yüzme yanşı BÜYÜKDERE BEYAZ RAŞİD NOSUNDA K * CAKTI R. 0 YNA Y A PARK'ta Tiyatrosu RIZA BEŞİKTAŞ Bir üfürükçü yakalandı Kemanî N'OBAR TEKYAT ve Arkadaşlan BAHÇESİNDE Ernlnönü Halkevlr.den; ! temmuz Denlz baytamı münasebetllo pazar gunü Evlmlz spor çubesi saat 1? da Çengf'lköT Kulell Llseslle Lldo arasinda kendi yüîücülerlmlz tarafından blr Bogazı geçme mtiEabakası tertlb etmljtlr. Bu müsabska İkl kategort Uzerlnedlr. Mesafe 2f»00 metredlr. nglluerln spor şubemlze başvurmaları. HAGER Bulus I l T A r Yarın akşam: CUMHURÎYET Nüshası 10 knrnşhır. Caddebostan B ü AYTEN A K Ş A M Gazinosu 1 Muhtelif eğlenceler. TAPYA COLMAN: İSPANYOL GECESF ni I takdim edecektir. Ispanyol Şarkı ve Danslan •••••••••••••Mİ Dr. Thsan Arlfln ojlu Fuad Ozgm 2 S 1 numarglı motoslkletle Atatılrk bulvanadan geçerken karşıdan gelmekte olan 1GH7 6ayılı beygtr arabası İle çarpıçmışlardır. Musademe netlceslnde genç vücudunün m u h [ tellı yerlerlnden yaralanarak Cerrahpaşa hastaaeslse kaldırılmıştır, Araba fle çarpışan motosiklet «KIYIDA CÖLGFLER Hayreddin Se'.en'in beğeni'.miş şiirlerini ihtiva etmektedir. Bevazıdda Akün, Beyoğlunda Haşet ve Köprü Kitabevlerinde satılmaktadır. Fıatı 50 kuruş. Kadıköy SÜREYYA'da BUGUN J U A K t. Z k T ^ T Abone Şeraiti Blr ayııK Oç ayıık Altı aylık Senellk BETTE (J CLARİE P A U L M U N İ Turiiya lç,D 3ıx. Kı 15(K> ?«(X) ' Harle Ki DAVİS TALIH BURGESS V Q î (Treet of Chance ) TKEVOB D i k k a t 5K)O MEREDİTH Oazetemlze gBndemen evrnlc yazıiaı uegredlislB, edlimeslo lade aluıırnıı