Katalog

r~ Agatha Christie Valâ ; Nureddin ÜÇÜ ON KÜÇÜK ZENCİ Dünyanın en meşhur polis romanı Tanesi 100 kuruş. 1&EFONDÂKİ £ SES 150 kuruştur. En polıs ve macera romarudır. AHMED HALİD Kitabevi 11 inci yıl Sayı: 7650 KURUCU5U: YUNU5 NADİ Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: îstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298, İdare ve Matbaa kısmı: 2429924290 Perşembe 6 Aralık 1945 Halid Kitabevi Bir muhalif gazeteci ecnebilerden Komünistlik lehindeki neşriyat yardım gören solcu yayımlar haktel'in edildi, Atatürk anıtlarma kında sansasyonel ifşaatta bulunda gidilerek çelenkler kondu İstanbuldaki nüntayiş etrafında Sıkıyönetim Komutanlığınca tahkikat ve takibat yapılıyor izmir ve Bursa gencleri diin tezahürat yapiıiar Bir hakikat ve bır uzuntu Başbakanın sözleri: Tahkikat hükumet bir tebliğ neşredecek Izmır 5 (a.a.) Istanbul genclerinm dunkü tezahürleri haberi üzerine Izmirde Karşıyakada ve dığer bazı semtlerde dün öğrencıler, memlekette son zamanlarda komünistlik lehine yapılan neşriyata karşı tezahürlerde buiunmuşlar ve duvarlara bu yolda beyannameler yapıştırmışlardır. Polıs bu beyannameleri Ka1.dırmıştır. .J Başbakan İstanbul gencliğinin nümayişi dolayısile tezvir yoluna sapanTass muhabirinin hudud dışma atılması mütaleasına "Bunu düşünmedik bile „ cevabını verdi Hükumef, bazı matbuat suçlarını mahkemeye bitince vermeği düşünüyor Ankara 5 (Telefonla) Başbakan, yurdun muhtelif yerlerınden gelen basın temsilcilerini bugün saat 17 de Anadolu Kulübünde kabul ettı. Saracoğlu, ayrı bir kısımda bıldirdığimiz ıç ve dış meseleler üzerindeki aydınlatıcı demecinden sonra arkadaşların bir çok konular üzerindeki suallenni cevablandırdı. İlk sualler îstanbuldaki nümayişe dairdi. Bır gazeteci dedi ki: Dünkü hâdiselere takaddüm eden günlerde bazı kışkırtıcı neşriyat oldu. Hükumet önleyıci tedbirler alabilirdi. Almadı ve almamış gdrünmesile binnetıce bu hâdiseler doğabıldi. Yarın benzeri hâdiselerin çıkması ıhtimali basın Için de, hükumet için de bir endişe mev zuu.olmaz mı? Arkas\ sahife 3, Sü. 5 te ikir hurriyeti ile millî hürrivet arasındaki buyuk farka dikkat etmelidir. Kendi bcnlifini idrak etırıiş bir cemiyet için millî lıurriyet esustır. Fikir hurriyeti millî hürriye'in hizmetinde olmak gerektir. Ancak o nlsbette bir deger taşır. Milıetirnizin yukselmesi, halkımızın refahı, yurdumuzun korunması uğnına duvduklarımuı ve dusunduklerimizi çekinmeden yazabilmeliyiz. Politika rejimlcri Içinde fikir yapımıza UTgnn bnlduklanmızı benimsemekten bizi hiç bir kuvvet alikoyamamalıdır. Fakat mademki muavyen bir cemiyetin ferdleriyiz, o cpmiyetin varlığına aykırı duşen kanaatlere bP*Ianmak, bilerck, yahnd bilmherek milli hurrijct pahasma jab'ncı ideolojilerp alct olmak, tabiat kanunlanm tanımamak demçktir. Kendi ccmiyetinin menfaatlerini hiçe sayan bir adam, kendini cemiyete iüştiren srs>al fcağlan ellerilc koparıjur sayılır. Ferdî sahada kaldığ? muddetce bn hareketin tcpKisi dışarıdan dnyulmıyabilir. Cemiyet içindcki çozuliış ve koparılış g>yretlerine karşı is» cemiyet kayıdsızlık gosteremez. Irk, din, renk farklarını tanımıyan hürriyetçi Amerikada bir siyahın bir bejazla evlcnmesi bir cok ycrlerde hâlâ imkânsızdır. Hiç bir kanunî engel olmadıgı halde bir Yahudinin, hatiâ bir katoliğin cumhur başkam secildıği orada buçune kadar gorülmemiştir. Bir adam kalkar da fikir hurriyetine da>anarak 48 cumhuriyetten bir veya bir kaç tanesini Birleşik DevIetlerden ayınp bir baska devlete gecirmeğe çalışırsa halk buna seyirci kalamaz. Amerikada hurriyet olduğn için, meselâ milliyet fikrini sevmiyen bir kimse Amerikan bayrağını avakları altıncla çiğniyebilir mi? Bir hak olarak ferdlere verilen butün hurriyetlerin Am^rikan bayrağını duşiirmek dej£il, bilâkis yukseltmek amacını çuttüğünu her Amenkalı bilir. tki gazetenin ve iki kitabcı dükkânının t'ııiversiteli gencler tarafmdan şiddetli bır taarruza uğramasile biten son hâdise, şn gerçeği bir daha ortaya ko>uyoı; Turk milleti kendi varlıgını hedef tutan yıkıcı ve hırpalayıcı neşriyata karşı çok hassastır. Hükumet, umumî siyasetine aykın yazı basan gazeteleri, geçici olarak, yakın zamanlara kadar kapatıyordu. Harb bittikten sonra, demokrat'k gelişmemizi bir an önce tamamlamak gayesile bn usulden vazgeHldi. Hattâ bir ikinci par*i korulmak ıızeredir. Bütiın memleket çocnklannm tek ffayesi de kendi kendimizi idare mekar.izması demek olan hükumet ve devlet işlerine, vatandaşların mümkün olduçu kadaı1 geniş ölçüde iştirak ederek rejimiruizin ideali bildiğimiz millî demokrasiyi yurdumuzda artan bir hızla gerç *klf ştirmektir. Bıitün memleket çocuklannm elbirliği ile arkasından yürüdükleri bn yolda yazık ki bir kaç kotü niyet sahibi belirdi. Atatürk inkılâblarma çelme takmak, Ataturk rejimini baltalamak, yabancı bir ideolojinin propagandasmı yapmak isteyen sayısı çok mahdud olmakla beraber, azgin ve devamlı neşriyat yapan kaynaklar göruldu. Hükumet, tuttuğn yolda ısrarla yüriiâü^u halde, bn kaynaklarm metodik faaliyeti hoşa gitmiyordu. Evvelki günkü hâdise, işte bu sosyal ekalliyetin hareket tarzının şiddetli bir tepkisidir. Hâdiseyi uzuntü ile karşılamamak imkânsızdır. Millî duygrulara aykın da olsa, yazıya yumrukla cevab vermeyi doğrn bulanlardan degiliz. Hele munevver Tıirk geneliği gibi agırbaşh, olgnn, hakkını seven ve koruyan bir neslin her zaman siııirlerine hâkim kalmasını isteriz. «Yeni Dunya» afışlerini yırttıktan sonra bırçok kitabevlerine uğrıyarak buralardan «Tan», «Gorüşler> ve «Yepi Dünya» gazete ve mecmualarını toplayıp Cumhunyet alanma gıtmişlerdır. Gencler burada Atatürk amhna çelenk koymuşlar, Inkılâba, Curr»huri3Tete % Ataturk rejımıne e \e Millî Şefe bağh kalacaklanna and içmişlerdir. Bursadaki nümayiş Gencler C. H. P. ve hükumet biBursa 5 (Telefonla) B'J^ıin öğieden sonra uç bıne yakın Burs&h naları önünde de tezahürat yaptık'genc Sedbaşına geİTiış. muh+ehf tan sonra dağılmışlardır. yerlerde ra=;r'adf\ları "G^.ueı \o Arkası sahife 3. Sü 4 te Eskiveküve meb'uslann servetleri Hükumetin elbue gizSi vesikalarla bir lisîa bulunduğy iddiafan Şükrü Saracoğlunnn tstanbul gazetecilerile bir arada ahnmış bir resmi Yeni parti Başbakan henüz resmî müracaat olmadığını söylüyor Boflaziar meselesi Başbakan dün bu iddialara cevab verdi Ankara, 5 (Telefor'a') Başbckatt tujun gazetecılere yaplığı beyanat sırasmda şu meseleje de temas *tmiştir$. Ya'.an yanlış haber'erin tekz.b», lerine yetişemez olduk. Daha bir gütt evvel Ticaret Bakanının bır sıra tek* zibi vardı. Bugün galiba ben de diğet bir yalan ve büyük bir yalan Jıs 1ı durâcağim. ' Arkası sahife 3. Sü. 3 tt * Başbakan dünkü beyanatında AmerîKan ve İngiliz notalarile * Değiştirilec^k bizim görüslerimizi anlattı Ankara 5 (a a ) Başbakan Şükrü Saracoğlu bugun saat 17 de gazetecılerîe yaptığı toplantıda aşağıdakı beyanatta bulunmuştur; < Arkada^lar, Bir ay önce de\ letimizin ba=;ı înönü Yeni partiye girecekleri Nazmi Topçoğlu Ankara, 5 (Telefonla) Yeni Farti kurucuları çaljlşmalarma bugün de devam etmişlerdır. Parti için henüz resmî bir müracaat yapılmadjğmı bugünkü gazeteciler toplantısmda Başbakan da sdylemiş, sadece Celâl Bayarm istifasmın alındığını kaydetmiştir. Istifanın metni hakkmda sorulan suale de: «Aynen vermek icab ediyor söylenen iki e^ki bakan Behçet Uz sa kendıierile gorüşerek veıilmesı lâzımdır> demiştir. Diğer taraftan, bugünkü basm toplantısmda bulunmuş olan C. H. P. Genel Sekreteri Kafi Atuf Kansu bana Refık Incenin istifasmın Partiye gel mış olduğunu soyledi. Henüz ahnmış dığer herhangi bır istifa yoktur. Arkası sahije 3, Sü. 3 te Dış Bakanları toplanacaklar Parti Grupunun dün yaptığı toplantı ^ Üç büyüklerin Mr. Trnman, Mareşal Stalin'Ie birlikte Potsdam'da Büyük Mıllet Meclisinin açış söy!e\lerinde dıs ve ıç polıtikada yapılan ve Ankara 5 (Telefonla) Baş'cakan bu« yapılacak ıslçr hakkmda memlekete ve gunku beyangtında 50 nci madde Tedünyaya genis. etraflı bilgiler veriıler selesme de temas ederek çun'.arı sojleve açıklamada bulundular. Biz de o miştir: Arkası sahife 3, Sü. 2 de B^şkanımızın Meclisi açış söylevlerinde temas ettikleri kanun değişiklıkleri cümlesinden olmak üzare, Matbuat Kanununun ellinci rnaci Arfcast sahife 3, Sıi. 6 da kanuttlar Suphi Nttri tleri vefat etti Teessürle oğrendiğimıze göre değerli hukukçu ve muharrir Suphi Nuri Ileri Beyoğlu Zukur hastanesinde vefat etmiştır. Bundan bir hafta kadar evvel Suphi Nurı Ileri'ye kısm! bir felç gelmiş ve arkadaşımız hastaneye kaldırılmıştı. Yapılan bütun tedavi Merhum Suphi maalesef fayda verNuri Üeri memiş ve hasta evvelki gece sabaha karşı hayata gözlerini kapamıştır. Arkası sahife 3, Sü. 4 te Milletvekilleri sabun ve zeytinyağınm serbest bırakılmasııtı istediler Ticaret Bakanına, kendi isteği üzerine, esash bir karar almak uzere bir hafta miihlet verildi Trnman'ın demeci, Byrnes tarafmdan tavzih edildi Rusya İranın talebini tekrar reddetti Ruslar İran topraklarını boşaltmazlarsa İngilizlerin de güneyde bir ıtüfuz bölgesi teşkil edecekleri bildiriliyor Ankara 5 (a a.) C. H. P. Meclıs Grupu Başkan vekılliğmden. C. H. P. Meclis Grupu 5 12'945 çarLond'a 5 (BBC) Amerikan Dış şamba gunü Başkan vekıli Ankara mılBakanı Mr. B: rnes Tjıgrun yaptığı de letvekilı Mümtaz Ökmenın başkanlığinmeçte, üçler meselesinden bahsedcrck, da toplandı. Mr. Truman'm bu husustaki sözlerini tasrih etmistir. Mr. Byrnes'e göre, Truman, yeni bir üçler toplantısma taraftar olmadığını söylerken kendisıle Mr. Attlee ve Stalin arasında yeni bir görüşmeye lüzum gormediğini kasdetmiş, üç Dış İşleri Bakanı arasında her hangi bir görüsmeye taraftar olmadığını soylemek istememi^tir. îngiltere Uçler toplantısına taraftar Otunım açıldıktan ve geçen toplantı tuı.anak özeti okunduktan sonra gündemde bulunan Maraş milletvekili Rasih Kaplanra sabun ve zej'tinyağı hakkındaki önergesine cevab vermek üzere Arkası sahife 3, Sü. 4 te Londra 5 (a a ) cTimes» gazetesl, A r k a s ı sahije 3, S ü . l d e îstanbulda secimi Mekki Hikmet kazandı Türkiyenin iktısadî vaziyeti ve İngilizler Pazar günü yarîm kalan seçim dün tamamlandı, Mekki Hikmetin 650 oyla milletvekili olduğu anlaşıldı NADİR NADİ «Times» gazetesinde şayanı dikkat bir çıkan yazı Wash;r,gıon 5 (a.a.) Bü aksam burada yelkıll bir mahfilden öğrenildigme gore, 4 mılyar 400 mıljon dolarlık istikraz hakkındakl İngiliz Amerikan müzakerelerinde nıhaî bir anlaşmaya vanlmıştır. Anlasmanın yarın imza edlleceâi bildirllmeitedir. îngiliz Amerikan istikraz anlaşması bugün intzalamyor Irandaki petrol sahasında İngiliz kuv\etleri Zelgraflar 3 üncü sahijede Londra 5 (a.a.) Anadolu ajarsının özel muhabiri bildiriyor: «Times» gazetesinin ayda bir çıkardığı ilâve tıcaret sayısmda yayınîanan «Turk pazarı» baslıkh yazıda bilhassa şoyle denilmektedir: «Modern Türkıye e\^Telienberi ingiliz malı kullanır. Fckat 1933 1937 yıllarmda bığer rakiblerine nazarsn Inailterenin vaziyeti bozulmjsUı. Bunu Almanlaııs, iktısaden Balkailaıa nüfuz ebni? olmalarile izah etmek mümkundür. Şımdi Alman rekabeti ortadan Arkası sahije 3, Sü, 2 de Dünkü seçimde oylar atılıyor. Kenarda: Yeni milletvekili Mekki Hiknıet Munhal İstanbul milletvekılhği içm dörtte Şehir Meclisi salonuna geUrılmış, ıkınci seçmen gelmiştir. Esasen evvelcı pazar gunu yapılan seçimde nısab te seçjm teftiş heyetinin nezareti altmda de yazdığımız gıbı pazar günu seçirne mm edılemedıği için seçım düne bıra oylar atılmağa başlanılmıştır. Nısabı ek gelmemış olanların ekserisi Beyoğlu kılmıştı. Belediyede nezaret altmda bu seriyet için elli rey noksan oHuğu halde kazası ikinci seçmenleri idi. Dün bun Arkast sahife 3, Sü. 1 de Jundurulan sesim sandığı dun saat on ümidin üstünde olarak dün reye 234