Katalog

YAVRVNUZUN SlHUATvıNEŞESİNİ GMANTİEDER ^ MİJST.'.HZERATIMIZ: P1R11VÇ "E HUBUBAT VNLAR1 Jj ARI 22 inci yıl Sayı: 7660 umhuriy KURUCUSU: YUNUS NADf Telgral ve mektub adresü Cumhuriyet, İstanbul Posta fcutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyetı: 24298. İdare ve Matbaa kısraı: 2429924290 Pazar 16 Aralık 1945 KÜVVET İJIÜASI M. Molotov, dün Mr. Bevin ve Mr. Byrnes ile ayrı ayrı görüştü Konferansa aid haberlere sansür konacak. İlk resmî toplantı bugün yapüacak şlerı Moskovada birlesti Türkiye ve Rusya arasında Teati edilen notalar 4 aralık nümayişi hakkmdaki notalârın tam metinlerini neşrediyoruz Azerbaycanda hukumet kuruldu 150 bin kişinin verdiği reyîe 101 sayîav seçildi, 10 kîşîîik bir kahmeişbaşmageçti Tahran 15 (a.a.) Azerbaycan âsi taleb etmektedirler. Asiler, aynca, Ileri, seçimlerhıi yapmışlar ve bunu ran bayrağmı ve şahı da tanıyacaklarmüteakıb kendi hükumetlerini k u r dır. Fakat ajTii zamanda kendi vergimuşlardır. Seçimler sırasmda, 500 binlerini kendileri tarhetmek hususunda seçmenden 150 bini oyiarını kullan da ısrar etmektedırler. mışlar v« yüz bir saylav seçmişlerdir. Yeni Azerbaycan hükumetinin ilk Işi, Azerbaycanda 10 kişiden mürekkeb Azerbaycan valisini eyalet hududlannbir hükumet kurulmuşlur. Bu hüku dan çıkarmak olmu^tur. Bayat, bir Rus met, harbiye ve dış işleri bakanlıkları uçağı ile derhal Tahrana dönmüştür. hariç, bütün diğer âmme hizmetlerini tnçîliz kıt'aları güneye çekilmişler r üzerine almıştır. Asiler yalnız Azer Londra 15 a a ) Brilanova ajsn Arlan snhife 3, Sn. d âa baycanın muhtar bir «yalet o'.masını Turk mm Kahirede bulunan arkadaşımız şerefine Mısır Basın Birliği bir ziyafet verdi, önemli nutuklar söylendi Pevlelciliğimizin karakteri ktisadi \e tarinî manasile, devlelçilık, liberal kapitaaüzm sistetninin, kendi eseri olan geniş endustn ve tıcaret bareketleri karşısında zamanla âcız bir hale gelmesinden doğmuştur. Bir jandan hususî sermaye hacminin bir çığ gibi buyü>üp artması, öte yandan mcdern istihsal vasıtalarınm hı/la tekâmul etmesi, sınıf tezadlarını onunde durulamaz derecede açığa vurmağa başlamı;tı. Bütün ekonomik faaliyete hâkim olan pek küçük bir azlığın karşısında, o faaliyctin gerçek basarıcısı olduğu halde hiç bir hakkı tanınnnyan buyük işçi çoğunliiğn, ycr j e r sosyal kaynasmalara sehcb oluyordu. Bnndan öturudür ki, batı memleketlerinde ilk devietçilik harcketleri, işçi menfaatlerini korumak maksadile devlet tarafmdan japılan müdahalelcrle başlar. 1882 de Almanjada jürürlüğe konan iş kanunu, daua sonıa Fransada, Ingiltcrede ve öteki Avrupa memleketlerinde çıkarılan kanunlar hep aynı gayeyi giider. Devletin doğrudan doğruya ekonomik faaIıjet alanında varife görmeğe başlaması daha sonradır. Bunıın şekilleri ve dereceleri hakkında tafsilât» giriçraek bizim konumnz di'indadır. Yalnız şu kadannı sdyliyelim ki, ekonomik gelişme hâdisesi ortasında kapitalht burjuva nhammı yasayamıyan milletlerin girişriği devletçilik, çok defa ifrat cereyanlara yol açmakta, korkunc sosyal sarsıntılara sebeb olmaktadır. Meselâ, endiistri alanında Insiltereye, Fransaya ve Almanyaya kıyasla çok geri bir durumda olan ve proletarist haklannı korumalî için Yirminci a«rm baslanna kadar devlet tarafmdan hiç bir müdahaleye uğramı3 an Rus>a, 1917 Hevrimi ile birdeııbire altüst olmuş, bir lcutubdan ayrıho öbür kntba yuvarlanmıştır. Sovyet rejiminin tprihi. objektif sosyoloji metodlarına uygıin olarak yanldığı pün, her bakımdan çok aydınlphcı nericeler elde edileccğine •sitphe yoktur. D D Ankara 15 (a*.) 4 aralık 1945 tarlhinde İstanbulda vukua gelen nümayiş'.er hakkında, Sovyetler Birliği Ankara büvuk elçiligl ile Türkiye Dış İşleri Bakanlıgı arasırda aşağıdakl notalar teaU edilmişür: 8 aralık 1945 tarlhli Sovyet notasının metni şudur: «Sovjet hukumeti tarafından alın?»n malumata nazaran, 4 aralık günü tstanbulda vuku bulan nümayls esnasın6% Sovyetler Birligi aleyhine defaatle hasmane sözler haykırılmış, Sovyet neşliyatmın satıldığı İki kitabevi t*hrlb ve Sovyet kitablan lmha edilmiştlr. Bu hal, nümayise, So^etler Birliği aleyhine hasmane bir mahiyet vermektedir. Nümayişrüerin yukarıda anılan hasmane hareketlerl, nümayişl hlmaye eden Türk polisinin her hangi mukabıl bir har°keti olmaksızın vuku bulmuştur. Sovyet hükumeti, So\Tefler ' Biriiğine Moskovada iie dıs bakanının toplanacağı «Sovyetpalas» binası karşı bu kabil kışkırtıcı hareketlere eLondra 15 (a.a.) Mr. Bevin bu sahemmlyet vermemezllk edemez ve sözu Molotov Byrnes göruşmesi bsh saat 11,30 da Moskovaya varmıştır. Arkast sa'ıtfe 3, Sü. '£ de Moskova 15 (a.a.) ilk Byrnes Uç Dış Işlen Bakanları bu :ıkşam bu Molotof görüşmesi bugün öğleden sonlusacaklardır. Atom enerjisi mes»lesinin ra yapılraış ve bu toplantıda Anerimüzakerelere mevzu olacağı resmen be kanm Moskova büyük elçisi Mr. Haryan edilmemiş olmakla beraber, Reu riman ile Sovyet Dış işleri Halk Komiter'in Moskova rruhabiri, İran mesele ser muavini Vişinski de hazır bulunsinin, konferansın ilk toplantılarında muştur. Mr. Byrnes, konferans hak gündeme alınacağmı bildirnekte'iir. kında şuniarı soylemiştir: îran Başbakanile Dış işleri Bakamnm « Bir çok meseleler iizerinds saMoskovayı ziyaretlerinin, bu görüşme mimî ve yarı resraî görüşmeler yap?caler esnasma tesadüf edip ctmiyeceği de ğız. Anlaşmaîan resmen yaymlıyacaüçler tarafından kararlafitırilacaktır. rr &rkas\ tahite 3, jSü. 5 t« r Cava Cumhur Başkanı Dr. Ahmed Sokarno Hariciye Nazırile konuşıiyor Millî Eğitim bir tamimi Bakanhğmm İndonezyalıkr kuru vaidlere inaKmıyerlaff Sumatra hükumeti başkanı. Cavahları her suretle destekliyeceklerini söylüyor Kabire 15 (Arkadaşunıı Omer Rıza Doğrul bildiriyor) Mısır Basın Birliği burada gazetemiz çerefıııe blr çay vermiştir. Çayda Mısır gazetelerı başmuharrirleri, âyan ve mebusan meclisl azasmdan bazı zatlar, diğer bırçok nıaruf gazetecıler ve Türk sefaret erkâıa hazır bulunmuşlardır. Birlik başkanı Fikri Ebuzer Bey, güzel bir nutuk söylemiş ve «Cumhuriyet» in ild memleket arasındaki ananevî dostluğu kuw?t!endirmek yolunda büyük bir hizmet ifa ettiğini belirtmiştir. Bu münasebetls muharririniz de, pazetesi ve şahaı h?k» kında doötane iltifatlarla dolu olan başkanm nutkuna cevab verorek teşekkür etmi? ve iki memleket basınmm daha yakından tanışmaları gerektiğini ve bunu sağlayjcak teşebbüslerin i>ı tarah da meTinun edeceğine kani olduğunu Föy!emiştir. Çay çok hararetli dostluk tezahürlerine ve konufmalara vesile oîmuştur. loıtdrayı azıh hırsızlaı İki bin Ingiliz polisi, 10 bin asker kacağı iîe mücadeîe ediyor Baroda gürültülü bir toplantı yapıldı Avukatlar, Adliye Sarayının hâlâ yapılmamasından ve bu sebeble 12 avukatın öldüğünden şikâyet ettiler Profesör ve öğretmenler siyasî yazılar yazamıyacak NewYork radyosu 15 (B.Y.U.M.) Sumatralı milliyetçiler Holandalıların Dominyon vadini kabul etmiyeceklerdir. Cavadaki İndonezya hükumeti iîe konuşmak üzere Batavyaya eelen Sumatra hiikumetinin başkanı Emir, yaptığı bir demecde Holandalıların vaidlerine kanmıyacaklarını belir+erek tam bir hürriyet istiyen Cava Cumhurivet hükumetini destekliyeceğini söylemistir. Sözlerine ilâve olarak Emir, Cavada yapacağı görüşmelerin iki ada halkı ve hükumetleri arasındaki bağlıhğı ve müşterek dava için îarfedecekleri gayTetin semere vermesi için faydalı olacağı kanaatinde bulunduğunu söylemiçtir. Türkiyedcki devletçilik hareketi, ne İstanbul Barosu umumî heyeti; senebatı dünyasındaki gelişmelerle, ne de lık içtimaını dün yapmıştır. Başkan ve Eusyadaki devrimle ilgilidir. Kendi taistanbul milleU'ekili Mekki Hikmet rihimizin özel karakteri bizde kapitalist Gelenbeğ Ankarada bulunduğundan, Lurjuva nizamma imkân vermemiştir. kongreyi ikinci başkan Haşim Refet Normal oluş şartlarını beklemeğe kalkHakarar idare ediyordu. 168 avukatın 6aydık, bugün, Yirminci yüzyıhn tam hazır bulunduğu dünkü toplantıda; ortasında, Iıâlâ en ufak bir endiistri 1945 te ölen*l2 avukatın hatırasma hürnıekanizması loırabilmiş olmaktan çok met olmak üzere ayakta susulmasır.ı uzaklarda bulunacaktık. Rusyadakine müteakıb, a ^ ı yilda Boroya giren 63 benzer bir de\Tİm hareketi ise, geopoliavukat umumî*heyete birer birer tanıtik varijetimiz ve ekonomik seviycmiz tılmış ve alkışlanmıştır. İdare mecîisigereği, istiklâlimizi ve millî varhğımızı nin raporu ve 1946 bütçesi, münak3=a tehükeye düşürecekti. Biz devletçiligi bir sosyal kalkrnma silâhı olarak ele aldık ve ufaktan başladık. Dk zamaalar: Ferdin japamıyacağını devlet elile yapacağız, hususî sermayenin yetmediği işlere devlet sermayesile ulasacağız! Diyorduk. Bu düşünce, o sıralarda cemijetimize hâkim olan ruh haletini açıkça gösterir: İsteklerimizde samimi idik, fakat tuttuğumuz yolun sosyolojik zaruretini henüz kavrıyamamıştık. Sanki bir gün husıısî sermaye kuvveilenseydi, devletçe basladığınm işleri ona teslim mi ede.cektik? Hususî sermayenin serbe^re gelisip alabildiğine kuvvetIenmesine imkân verecek mlydik? Doğrusunu söylemek lâzun gellrse, baslangıcda bu işlere akıl erdirenlCrimiz azdı. Herşeydcn önce millî kalkınmamızı hızlandırmağa gönül vermiştık. Elimizden ne geliıse yapıyorduk, İktisadî devletçiliğin içinde yaşadığımu devrin blr zaruret olduğunu yeni yeni anlamaktayız. tzmirde de yağmurlar nakliyata Ancak şu var ki, yakın zamanlara kazarar verdi dar yalnız idari bir vazife gören devlcIzmir 15 (a.a.) Perşembe günü tin, ekonomi alanına da el uzatması, sabahı yağan kar »kşama doğru erimiş ktrtasiyecilik zihniyetini oralara kadar fakat soğuk bütün gece şiddetini mu yaymış, genişletmiştir. Bu da millî hafaza etmiştir. Dün sabah bütün suekonomimizin verimli bir jekilde yüriilar ince bir buz tabakasile örtülü idi. mesine en bü\ük bir engeldir. Milletin Kardan evvel hüküm süren fırtına paraçile işlettiğimiz demiryollan, millehayli telgraf direği devirmiş ve buntin ahnterile kurduğumuz fabrikalar, lardan bazıları demiryolu üzerine düşraillctin emcğile meydana getirdiğimiz tüğünden trenler bir müddet işliyememüpsseseler. halka yük olmak değil, miştir. Dün muhaberat ve nakil vasıhizmet etmek zonındadırlaT. En moParti kongresinde bulnnanlar taları normal duruma girmiştir. «Jern ekonomi ve isletme sistemleri buBeşiktaş kazasl Parti kongTesi dün bukçuoğlu yılhk raporu okunnuş ve raŞiddetli yağmurlardan bir ev tamaralara bastnnbaşa bâkim obnalıdır. Hususi sermayenin kazanc hırsı devlet is toplanmı?tır. Kongrede Vali ve Beie por. iki delegenin teklifı üzerine alk:ş men, beş ev de kısmen yıkılmıstır. Er<letmelerine her zaman yabancı ve ıırak diye Başkanı Dr. Lutfi Kırdarla Vüâyct larla ve ittifakla kabul edilmiştır. Bıınu kaz altında kalanlar kurtarılmıştır. Nudurmalırfır. Yoksa devletçiliğin ne ma Parti idare heyeti reisi Alâeddin Tirid takiben hesab bütçe ve dilekler ko fus zayiatı olmamıştır. Dün soğuk deoğlu da hazır bulunmuslardır. Kongrs mis\'onlarına üçer aza »eçilmiştir. De vam etmekte ise de şimal fırtınası durnası kalır? reisliğine A5im Özden seçildikten son legeîer hu aıada bazı temennilerde bu muştur. Devletin ba<aracağı vazifclerle, hu ra, kaza idare heveti rehi Zühtü Çu Arkasj sahife 3. Sü. 7 de Samsunda sıısî teşebbüslere bırakılacak sahalann da esaslı bir şekilde ayırd edilmcsine faydalı olacaktır. Bir profesdriimüziıtı satılması de\letçiliğimizin smırı ve ka Samsun 15 (a a.) Üç gündenberi surette yağan yağmurdan sonbİ7de ihtiyac vardır. Hiç değilse bazı geçenlerde ya7dığı gibi, bir jandan Ks rakteri hakkında herkese açık bir fikir devamlı 1 a cuma akşamı buraya mevsimin Dk prensip nolflalan ortaya koymak ve rabiikte çelik levhalar imal cdili.kcn vermeğe elverişli değildir. NADİR NADİ karı dügrnüjtür. bunlara göre bir program hazırlamak öbiir jandan Bomonti'Jc gazoz yapılıp i Beşiktaşlıların dilekleri Dün toplanatı Parti kaza kongresitade idare heyeti raporu alkışlarla kabul edildi, fakat bir çok dilekler ileri sürüldü edılerek kabul olunmu^tur. Müddetlerı tekmillenen idare meclisinden 5 aza ile 2 ihtiyat aza yerlerine başkalan seçilmiş, bu suretîe; kongre, sona ermiştir. Dün Baro içtimamda idare meclisinin raporu etrafmda münakaşalar geçerken, avukatlardan Celâl Yardımcı ve Fcrıd Eliçin, 1933 tenberi. yani eski Istanbnl Adliye binası yanalı şimdi 12 sene o 1 dıığu halde, yeni Adalet saravımn hâlâ Milli E£itim Bakanı Hasan Âli Tticel kurulmayı^ından dolayı, şiddetli tenAnkara 15 (a a.) Millî Eği'im Bakidler ileri sürmüşlerdir ve idare roec Arkası sahife 3, Sü. 5 fe kanı Hasan Âli Yücel her* derecedeki öğretim ve eğitim kurumlarına gönderdiği bir yazıda şöyle demektedir: « Son zamanlarda teşkilâtımızda çaLondra 15 (a.a.) Times gazetesi, lışan sayısı pek az da olsa bazı va «Türkiyede politika> başlığı altında zifelilerin siyasî mahiyette yaym yaptık yazdığı bir başmakalede, İstanbuldaki ları görulmüştür. komünist aleyhtarı tezahürlerden bahOğretim görevi almış olanların, bil s«derek, esasen resmî Türk mahfillerihassa derslerinin konusu yönünden bir nin de tasvib etmediği bu tezahürler takım politik ve ekonomik meselelere hakkında, Türk Sovyet münaseb/stle Arkast sohife 3. Sü. 3 t* rine tesir edebiLmesi bakımından teessür duyulduğunu söylemektedir. Gazete, bundan sonra, Cumhur Başkanı înönünün Büyük Millet Meclisinde beyan ettiği ehemmıyetli degişüdikleri saymakta ve esasen tek parti usulünün Antakya 15 (a.a.) Uç gündenberi Türk milletinin tsrihinin en buhranlı sağanak halinde devam eden yağmur anında kurulduğunu ehemmiyetle ksylar yüzünden tkenderun Toprakkale dederek şöyle demektedir: «Bunun amaeı, Türklerin ekseriyeti taarasmdakı demiryolu seller tarafından sökülmüş ve dünden itibaren münaka rafmdan milletin hayatı için muhakkak iât durmustur. Hattın süratle tamiri ki acele ve esaslı telâkki edilen bir çok ne başlanmıştır. Yarm münakalâtm ye jslahatm gerçekleştirilmesini kolaylaşniden başlıyacağı kuvvetle umulmak ürmaktı. Atatürkün Cumhuriyeti yarattığı, kadını kurtardığı, medress y«tedır. rine lâik mektebleri kurduğu, tekkeleri Türkiyede siyasi ısiahaî Times gazetesi, memleketimizde beliren siyasî temayüller hakkmda önemli bir makale nesretti Batavya 15 (a.a.) Bandong'ım kuzey batısmâa Müttcfikîerin faaliyeti srtmaktadır. Bununla beraber mahallî şefler, tethiççilere karşı harekette bulunmağa ve İngilizlerle işbirliği yapmağa daha rnüterr>ayil görünmektedirler. Bandong'da 300 en+enve hava yolu ile tahliye edilmış ve Bangkok'a getirılmiştir. Samarang'da çeteler münferid haıeketlerine devaTi etrrektedirler. Su tevzi şebekesine karşı baltalamalar olmusrur. Londra 15 (a.a.) 2.000 polis m«Cavanın doğusunda, bdlgenin temizlenmesi hçdefini güden harekât zavıf murunun ve birkaç yüz inzıbatm iştibir mukavemet karşısırda devam etmek rakile dün aksam Londrada şimdıy» tedir. kadar misli görüLmemiş vüs'atte bir baskm ve tarama ameüjesi yaTjılmıştır. Başkentin bütfin West end bölgesi t u şatılmış ve herkes hilviyetini isp?ta mecbur tutulmuştur. Bu Bnemli tarama ameliyesinden mak?ad, mümkün olduŞu kadar fazla asker kaçagı yaka^maktt. Bunlarm adedl 10 000 kadar tanmin edilnektedir. Arajjalar, tak'iler, trrnıvavlar ve otobüslor durdurularak yolculardan hüviyet varakalan İEterrriştir. Kanun dışı kimselerin sığ'nabile ceMeri bir çok binalarda araş'ırma^ r yapılmıştır. Scotland Yard h«r ne pahasma olursa, olsun bu güîilerde hüküm sürmekte olan sirkat ve cinayet salgmna son vermek kararındadır. Dün sabah zengin Mj'fair mahallesi, heyecanlı bir insan avına sahid olmuştur. Bir kaç apartımana girmiş olan hırs'.ziar, kıymetli es>'ayı yağma ettikten sonra damdan datna kaçmaŞa muvaffak o l A.rka'H nnhife 3. Sü 5 âa kapattığı, kanunları yenileştirdlği, Türkiyeye yeni alfabeyi kazandırdığı ve bu memlekette köylüyü ilk defa hesaba katan vergi sistemi koyduğu o kahramanlık devrinde, işte bu usul, bu ama Arkası sahiie 3. Sü. 7 de Karakışııı yaptığı tahribat Sehir Meclisi işini bitirdi Bütçe kabul edildi, bir çok dilekler, gelecek toplanlıya bırakıldı Şehir Meclisi dün, bu devrenin son oturumunu ikmal etmiştir.' Bütçenin heyeti umumiyesi isim tayinile reye konmuş, Selâmi Izzet Sedesin bir kırmızı reyine mukabil 64 rey ekseriyetle Tahtakurusu Tuh Aliah rriisteh?kkını versin!.. Bize yeni kabul edilmiştir. Başkanlığa verilen bir bir hayat sahası diye sevindim amma Çırağan sarayının her yeri takrirde, Çırağan saraymın otel haline taştanmış!.. ifrağı maksadile Belediyeye verilmesi ArJcasi sahife 3, Sü 7 de Hamamböceği Bnna göre hava hoş!.. S'ız düsünün!..