Katalog

15 Nisan 1944 CUMHUKlKEf İîâc derdi Meclîste ilâç fiatlarıLondra konuşmalarının ilk neticesi irleşik Cumhuriyetler Hariciye Nazın muavini Mr. Stettinius'un Londrada. . yaptıgı konnşmalar, ilk neticelerini vermeğe baslamış ve Urafsız devletlerin Almanyaya bir şey vermemeleri için Aoıerika Hariciye Nazın CordeU Hullin son nutkunda söyledigi sözler dairesinde vuku bulan teşebbüs, Londra konusmalarında tarafsızların durumuna ve siyasetine geniş bir yer aynldıgını ortaya koymuştur. Fakat Londra konuşmalannın yalnız bu meseleye münhasır kaldığını sanmak doğrn olmaz. Fransamn mukadderatı, İtalyanm valiyeti, petrol meselcsi ve siyaseti, milletlerarası sivü tayyarecUik teşküâtı, İngiltere ve Amerikanın sulh siyasetleri, ba konuşmalarda mühim yer tntmakta ve bütün bu meseleler iizerinde tngiliı Amerikan görüşünü ahenkleştirmck içln çalışurnaktadır. Tarafsız devlctlerin Almanya lle ahşverişi kesmelerl için başvnrulan teşebbüsün saiki, harb talihinin Müttefikler lehine tamamile dönruüş. sayüması ve bu yüzden tarafsızların da Almanyaya, iktısadî bakunından baş egmek zorundan knrtnlmnş bıılnnduklarına inanılmasıdır. Bu telâkkiye göre tarafsızlardan her hangisi Almanyaya karşı miistakil bir iktısadî siyaset tuttuğn takdirdr Almanyanm askeri tecaviizile karsılaşmasına Imkân kalmamıştır. Onun için tarafsızlara yakışan siyaset, Almanya ile alışverişe dcvam ederek harbin uzayıp gitmesinc yardım etmemektir. İngilia Amerikan telâkkisi, ba mablyette olmakla beraber acaba bn telâkki nefsilemre mutabık nudır? Butiın tarafsızlariD. Demokrasi davagına ve ba davanın zafeıine bağlı oldukları, bunların iktısadi laruretlerle Almanyaya nıal verip ondan mal almak vaziyetinde bulntunadıklan farzedilse bile acaba tarafsızlar, Muttefiklerln Alman kuvvetini küçümsiyeu telâkkilerine iştirak ederler mi? Meselâ tsveçin vaziyettnl gğzönüne getirelim. Almanya ba memleketten demir alıyor ve bu tnemlcket Almanya tarafından adeta çevrilmi? bir haldedir. Isveç, Almanyaya demir vennediği takdirde acaba Almanya ba memleketi de işgal altına almağa teşebbüs etmez mi? Mütefikler, bona, hayır! diyorlar, fakat tsveçten akseden sesler, Müttefiklerjn noktai nazarını teyid etmiyor. Yahud İsviçrenin duramunu ele alaIım: tsviçre, Mihver tarafından tamamile çevrilmiş bulunmaktadır ve onun Almanya ile alışverişi kesmesi, yalnu Almanyaya zarar vermez, İsviçıeye belki daha fazla zarar verir. Çunkii Almanya, İsviçrenin dış dünya ile bütün münasebetlerini kesnıek iktidarındadır ve Müttefiklerin bnna karşı gelmeleri, yahud İsviçrenin ihtiyaclarmı temin etmeleri, bahis mevzaa değildir. Fakat Amerika ile İngilizlerin, tarafgızlar içinde, bilhassa İspanyaya kızdıkları goze çarpıyor. Sebebi, Almanyanın İspanyadan aldığz Vl'oifram'ı, tanksa\ar süâhları imal için kullanma&ıdır. Bu yüzden İspanya hükumetile Müttefikler arasında müzakereler yapılmakta, fakat bir anlaşmaga varılmamış bnlunmakladır. Hele Franko İspanyasınm Hitler Almanyasına ve Muisolini İtalyasına hâlâ jukran borcile bağlı olmakta devaın etmesi ve rcjim bakımından bunların bir kopyasını yaşatması, onun kab.ihatine bambaşka bir mataiyet vermekte ve vaziyeti büsbütün karıştınnaktadır. Alüttefiklerin tarafsızlar nezdindeki teşebbüsünde, açık manadan bambaşka gizli bir saik arayanlarsa ist«r istemez ;u düşünceye saplanıyorlar: Acaba Müttefikler tarafsızları Almanya ile alışverişi kesmege zorlamakla, Almanyayı yeni maceralara süriiklernek ve böylece Alman kuvvetlerini daha faz'3 dağıtmak, yani açılması beklenen ikinci cephenin bir kolonu Avrnpanın içinde açtırmak ve böylece Avrupa istilasını, kendl hesablarına kolaylaştırmak mı istiyorlar? Yoksa maksadlan Müttefiklerin zoruna boynn egecek olan tarEfsızların, tecavüz ve istilâya uğramadıklarına bakarak Almapyanın prestijini fedaya balşadığına hükmetmek ve ona göre vazlyet almak mıdır? muca Kararname bu sabahtan itiba ren tatbih mevhüne kalılara tebLğ eafiıneın^ti. Binaenaleyri bu hususlarda tebligat yapüıncıya kadar satışlara, esiı şekılde devam edilecektir. llaamafıh bugün gelmesi bekler.en Birlikler umuml kâtibt Salâhaddia Cuhruiun bu bususUra aıd teblıgatı getırmesi kuvretU bir üıtimal dahilınde bulunınaitadır. Diğer taraftan kararnamenın ioab ettirdigı hazırlıklaiin daiıa esMİı bir şekilde taınamlannıası iç>n kararnaıneain taubıkiuin on beş gün daha uzatılması için Vekâletten emir gelmesi de muhtemel iförü'rr!ktec.ir. İkinci cephe Calais'ye çıkarma haberi tahakkuk etmedi Toronto 14 (a.a.) Dün g«ce söade bir Alman radyosu taraflndan kısa daU ga üzermden yapılan bir yaynnda. şöyle denilrniştir: «Ba$ta Kanadalılar olmai üaere blr istılâ kuvveti Franszmn batı sahiline\ Calaiî'iiuı oenubuna bir çıkarma yapmıştir.» Bu neşriyatı Kanadada üç muhtelif radyo istasyonu duymuşlardır. 3S Km. mesafeüe Baştarafı 1 inci sahifede ğlnln tebliği: fcayıblara uğramıştir. 13 nisan aScşannna kadar gelen ilk raporlara göre dördüncü Ukrayan cejrfıesindeki &ıt'alartmız 17,000 den fazla alman esir ©tmlşlerdlr. Müstakll denlz ordusuna mensub kıtalarunız ric'at eden düşmanı kovalıyarak Kırimin Karasupazar, Sudak kasabalarile 200 den îazla meskun yerini zaptetsnişlerdlr. Müstakü deniz çrdusuna mensub kıt'alar yaptıklan harekât esnasında dördüncU TTkrayna ordusuna mensub kıt'alarla irtfbat peyda etmîşlerdir. İlk gelen raporlara göre 14,000 Alman müstakil deniz kuvvetlerl iarafuıdan esir edilmiştir. Kirlmda Feodosya ve Slmferapal böU gesinde sür'atli birüklar ve tanklarla takibe koyulan Sov'yctkre karşı, Alman ve Rumen kıt'alarl inajlı bir mukave. mst göstermiştir. Don^nmaya mensub emniyet cüzütamları, Feodosya üzerinde Sovyetlerin üç bonba uçağınl düşürmüştür. Aşağı Dniester kesitılnde düşman kuvvetli birliklerle yeni mevzileritni. ze yanaşmlş ve nehri bir kaç yerden geçmek İçin zorlamalarda bulurunuştur. Nehri geçen Sovyet savaş grupları, mukabil taarruzlarlmizîa imha edilmiş ve düşman köprübaşlarlnm önleri tutulmuştur. Yaş'rn şimal batıslnda Alman ve Ru. men klfalan yeniden arazi kazanol temin etmiş, düşman kuvveiilerini dağıtmış ve esirler elmlştır. Delatyn bölgesinde ve Stanislav do. ğusunda düşman taaırjzlannl tardeden Alman ve Macar klt'alarl dün de İleılemelerine devam etxi>tlr. Orta Dniesterle, şİJdotli muharebelere sahne olan Tarnopol araslıidaki miıkerrer düşman taarruzlan akim kaîmıştlr. Pkskav cenubunda Sovyefier, yeni geüıdikleri takvlye klt'alarile yarma tefebbüslerine tekrar başlamlştır. nın şikâyet edildi Ackara 14 (a.a.) Büyük Millet Meclisi bugün Şemsaddin Gunaltayin relsliğinde toplanmlştır. Türk k^d^ksine uygun olrolyan ve fakat İmal e. dildikleri memleketlerin kodekslerine uyan İlâçlarln memle.tsîe sokulmalarına İztn verilmesi hatkı^.dîki karun müzakeresinde Dr. Ali Sai:n Dilemre (Rize) söz alarak bunnn bir Ibret teşkil etmesini, hiç olmazsa basit klnyevî, üâçları bizzat yapmaklığımız lâzim t^el. diğini söylemiş, Hikmst Bayur (M.ni. sa) da Ankarada tropika sltmasl bulunduğu için Sıhhat Vekâletils Beîedi. yenin su birikintilerile meşgul olmaları icah ettiği mütaleaslnda bulunmuştur. Ayni mesele üzerinde söz almlş olan Receb Peker (Kütahya) hastalara mut. laka lâzim olan İlâç fiatlarmın gittik. çe yükselmekte olmssmdan şüâyet etmiş ve bir kısım ilâçlarm İstanbulda karsborsaya İntikal ettiğinl işaret ey. lemiştlr. Bu mütaleaları mütei'klb lâyihanm birinci maddesi aynen kabul edilmiş ve İkincl maddesi İse üzerinde geçen müzrkerede daha vazih olmasl ve kanua başUğinm sade'.eştirilmesinl istih. daf eden İkl takririn nazarl dlkkete allnmasl dolaylsile sılıha'D encünıenine iade edilmiştir. Millet Meclisi müteakıben gündem, de, müzakere edilecek başka bir şey bulunmadığlndan pazaıtesi günü toplanmak üzere dağllmiştır. Almanlar, Yalta He Sıvastopol arasındaki sahaya sıkışhnldı Londra 14 (.BJB.C.) Mosiova radyosu bu akşam çunlan soylemistir: Kurmay heyetüe beraber büuin bir Rumen tünıerü Kırımda tfislim. olınuş ve 9 ııncu Rumen süvari tunıenl liânulen imüa edürruştir. Kırımda bugün akşama kadar alınan e&ir mıktan 31,000 ı bulmuştur. Kıt'alarunız Sıvastopoldan ancai 35 kilometre mesafededırler. Duşmanın gerl kalan kuvTetleri Yalta ile Sıvastopol arasındKkl mıntakaya sıfeıştırü Mcskova 14 (a a.) Sovyet tebliğin. de bildirildiğine göre. Karadeniz filo. suna mensub bir torpido gnıpu Kırimin ball sahili civarında 15 sahil tmıhafaza motörü ve torpido r«fakatLnde seyrcden düşmanln 2 çlkarma mavnasjnı gömıüştür. Düşmanın sayica büyük üstünlüğüne rağmen So\yet torpido. botlan düşman gemilorlne laarruz etml^ler ve malıirane bir manevra lle blr mavnayı ve bir sahil muhafaza motöriinü batlrmlşlardır. Kınmin cenub sahilindekl Ümanlardan birinde KaraAlman tebliğİ deniz filosuna bağlı oçaklar düşmanın Führerin uınumî karargâhı 14 (T diğer blr çlkarma mavnaslnl batırmısP.) Alaıan orduları Ba^kumandanli lardır. »luııııııııııııuıuillUlllllinilliniliniüllllllllüllUIUIUIIIlllUUUUiu Moskova 14 (a,a.) Kuıaıda dağlık arazıde Tatar çeteleri Alaıanların gerılerinde bir çoi köyler :şgaJ etmektedirler. Kınmın doğu cılıet:nden batısına kadar uzanan geni§ bir mulırebe meydaıu üzerinde SoiTet uçaklan hiç bir mukaveoıet görmeksizin harekâtta bulunmaktad:rlar. Şimdi ileri hareketîeri arazinin manialı olmasmdan dolayı biraz yavaşlamış olan Sovjet tanklan 36 saat içinde 125 kilometre yol almak suretile bu yıldırım harbinde yenl bir rökor yapmılşardır. Kınm harekâtma Tatar çeteleri de Kınm sahillerinde Alman tahliye iştirak ediyor vasıtalarma hiicumlar Yazısı 3 üncü sahUemtzue ve bunun kontrollara aıd kısmını tesbit etmişlerdır. Şımdiye kadar 14 koritro) alıamıştır. Bunların ısiraleri bugun Uân edilecektir. Henüz baş kontrolör tayın edılmemi^ ise de Tıcaret Vekâleti müdürlerınden Şevket Kaya ile Ve. kâletin üç müfettı§i DU ışlerle alâkadaı olacaklar. murak.ıbları sevk ve idare ile işUgal edeceklerdir. Gene kanun iktızasına gbre Vüâyet. teki murakabe komısyonu & şekılde u tejekkül edecektir: Vali veya muavini, Tıcaret Vekâleli mumessıli. Bsled.ye, Birlıkler umuml kâtıbliği, Tıcaret Odası. Sanayi Bırliği raüraess.llerınderj mürekkeb beş kişilık bir heyet. Bu heyete Vekâlet tarafmdan Semad Ağaoğlu, Tıcaret Ûdasındaa da Mahmud Pekin tayin edlmışlerdır. D^ğeıle. ri bugün tayin edilecektir. T Kontrol tejkılâtı, Vilâj et kontrol heyeti. ithalât kontrolları, Belediye kontrolları olmak üzere üç kısımdan ıbaret olacaktır. Vilâyet kontrol komisyonu. nun 32 memuru bulunacaktır. ithalât eşyası kcntrol heyeti de Vılâyette çalışacaktır. Bu heyetin şefüğine Belediye murakabe bürosu şefi öfet Halim geti. rilmiştir. Bu kontrolör heyttinin kad. rosu da 17 kişiden mürekkeb olacaktır. Havayici zaruriyenin kontroluna da Belediye murakabe heyeti bakacaktır. Kor.trd edilecek eşyanın kâr hadleri bugünlerde Ticaret Veka'eti tarafmdan ilân edilmiş bulunacaktır. Belediye encümeni kâr hadlerine sid evrak ve dosyaları. Belediye murakabe heyeti de havayici zarnriye hsrici eş. yaya aid kontrol evrak ve dosyalarını dün bu yeni teşekküllere devir ve tes Başmakaleden deuım lim etmişlerdır. büyük kriılere yol acabilirdi. Asıl tebJike Bu sabah Vilâyette Wr toplantı ya. ise, bu devletlerin mutlaka Finlandi>ayı pılacak, Vali ve Belediye Reisi yeni beklemege luzum gurmiyerek kendüikle memurlara vaztfelerini tebliğ ve yeni rinden çösülmeğe başiamalannda idi. teşkılâtm vazifeye başlaması do!ay;s:ie İtalyaaan canı janau Aîmanya geçen bir beyanat neşredecektir. lerde Macaristan» el koymakla KarpatKâr hadleri ve fatura tanzimi lar otesini emniyet altına bir dereceye sekli henüz bildirilmedi kadar if?hiiHi loptan işbiriiğine tarafDün akşarn geç vaite kadar kâr hadtar blr Macar hükumeti her hangi bn paıüklcnıe ihtlmallerini sündilik orta leri ve Ticaret Vekâleti tarafmdan kadan kaldırmış gibidir. Fakat Rumanya rarlaştınlacak fatura tanzimi şekli ala Londra ve VVashington tekzib ediyor Grup vesikalan Gıup vesilîalarııun tevzıine devam e. dilmsktedir. Esnai odası taraf:ndan tesis edilen bürolardaki grup vesıkalan tevsiatı hemen hem«n tamamlanrnak üzeredir. Ticaret Odası, Birlikler, Ticaret Borsası. Meyva hâünde yapılmakta olan grup vesikalan tcvziatı da devaın etmeitedir ilaamafıh bu büroiar tarafmT dan yapılmskta olan te .ziat da en çok iki gün zarfmda tamamlannuş bulunaealitır. Londra 14 (a.a.) Reuter ajansin» öğrendigine göre, başlarında Kanadak kıta'lar bulunan btr kuvvet tarafından Calais'nin ceımouna bu sabah bir çıkarma yapıldığı hakiında Kanadada dinlenılen ve Alman radyosuna atfedilen neşriyat tamamen asılsızdır. Washington 14 (a.a.) Bahriye ve Harbiye Nezaretlerinde Istisna! bir faaliyet başladığını gösteren hiç bir belirti yoktur. Harbiye Nezaretinin söecüsu jun lan söylemiş.tir: ! « Toronto'dan alınan haber biz m için blr sürpnz olmustur.» Adliyedeki hazirlıklar İstanbul millî korıınma malıkemelerind«kı işlenn son zamaolarda cograJmıg bulunması ve daha da artma6i ihtimali gözönünde tutu'arak, bu malıkemelerin faaliyet sahası genlşletUmiştir. 1 ve a nurnaralı millî korunrna rr.ahkemelerinin hakimleri davalara baktıklan sırada, bu mahkemelerin hâkim muavınleri de başka salonlarda muhakemelerle meşgul o^bileceklerdır. Kendilernie bu hususta salâhiyet verilıniştir. A n k a r a d a k i faaliyet Ankara 14 (Telefonla1! ttıükârla I mücadele kararnamesi mucibince kâr hadlerini tesbit edecck komisvon. Tıcaret Vek&leMnde bugün de öğledsn evrc) toplanarak çalışmalanna devam etml?tir. Sanayi mamullerinin azamî kâr hadlerini tesbite çalışan komisyon da ficüsad Vekâletinde toplanmı^tır. Sıhhat Vekâleti de tıbbi eczalann azami kâx hadlerini tesbit etmektedi1*. Kâr hadlerinin önüTiüzdeki hafta üân edHecegi anlaşılmaktadrr. Pelrol kavgası Baştaraft 1 inci sahifede leşik devletleri Hariciye Nazir muavl. rü Mr. Stettinius'un Londrada buUınma. SL kendisine bu mevzua doğrudan doğ. ruya temas etmek firsatlnı da bahşe. deoektir. Konuşmaların arlfesind«, VVasMngton'da Bahriye Nazln albaj Knox"un bu mevzu üzerinde beyanatta bulunması, Londrada hayıet uyandir. mış ve biraz garibsenerek okunmuştur. Albay Knox, bahriyeye aid işleri blr kenara bırakarai. Arabistanda Suudl hükurr.etindekl Amerikan petrol şirketleritıin, hükumeün yarduninı lstedikl*. rini, çunkü, İngilizlerin imtiyazlarmı alacaklarından korktuklarlm istidlâl e. 6?er mahlyette blr be/anatta bulun. rruştur. Albay Knox, ayni zamand^, Suudi Arab hükumetinin «İn^üizleri yardlma çağlrdlklarından», İngilizlerin bu hü. kumete «blr hayll para» verdiklerinden, halihezirda Amerikan kumpanya. lnrınin burada hlmayeden mahrum ol. duklarından bahsetmiştlr. Arnerikan hükurr.etinin «yanyanya esaslna müstenld» olarak girdiğl İşdeki Ükri, işt« budur. Bundan sonra, Basra körfezln. deı Akdenize kadar olan rahada 3040 miljon arasinda para sarfederek, Aroerlkan kumpanyalarını müteneffi et. mek İçln petrol borubri döşemek hu. susunda büyük bir projenln yapı'dığı da ilân edilmiştir. Amerlkalılardan Ortasark hakkınia. kl projclerl, henüz ihzarî ve tecrübl bif safhadadır. Tasavvur edilen boıunun bendi erazllerinden geçmesi İçin, hiç olrr.azsa en ez dört hükumetin buna razl olmasî lâzırc gelmektedir. Ay. nl zamanda henüz hÜKÛmctlerln flkir. lerintn sorulup sonı'jnadığı da be'ıll' Jeğildir. Bununla beraber, Amerikaîlla:in büyük petrol sahalan olan böL gelere ortaklık İçin hazırladlkları şu veya bu plânın, Britanya hükumetinin düşmanllğlnl rrmcib olduğu hakkinda h'.ç bir delil mevcud değildir. Britanya hükumeti. Suudi Arab hu. kumetile hiç bir gizli malî anlaşmaya girişmiş değildir. Ayni zamandı Amerikallların bu sahada ?ahsî bir teşebbü. se girişmelerini veya az çok inhisar İddia etrelerini dar bir rekabet ruhila karşilamak için de hiç bir sebeb yoktur. Şindilik. albay Knox'u böyle bir beyanatta bu'.unmağa sevkeden itlmadu sızllk veya mevcud herhangl dlğer blt sebebin İdare ve tenilklni, Washing. ton konuşmalarma bırakmak en İyi fciı hal şekll günler İngiliz basmınıtı neşriyatı Baştarafı 1 inci sahifede denıecinin Türk Hsrbl mümkün olduğu kadar çabak lcazanmak niyetinde olan Birleşik TJİIletler, bu malların gön'Jerihnesinin durdurulmasl hususunda lsrar etmeğe ve Türkiye lle olan ır.ünasebetlerinin bünyesinl, bu talebin ifasl şartına tâbi tutmağa hazırlanmış gibi görünmektedlrler. Bunun içln, her şeyden evvel, Türkiye hükumeti, Turkiye İle Bkleşik mil. letler araslnda, halihazırdaki ve İstikbaldeki münasebetler bakımından, bu meseienin mutaleasına davet edllmiş bulunmaktadlrlar. Bu keyfiyet, Türkiye hüku.n«tlnl, kendi vaziyetini hukııkî bakımdan ye. niden nazarl itibara alması zaruretlnde blrakmlştır. Türkiye, Almanyaya ve Almanyanm peyklerine göndermekte olduğu bu mallara mukabil, çok muntao olduğu diğer mrdaelerl aldlğınl iddia etmektedir. Aldığl eşya araslnda harb mâlzenıesin, n başka, demir yolu levazımı, vagon, Tü;k Eanayil lmalâtanelerinde ku'lnılmak İçln yedek aksam v« tlbbî malzeme bulunmaktadlr. Bu maddelerln İthali durduğu taîîdir. de, bundan memlekeünin dahilî ik ısadiyatlnm çok mutazarrır olacağmı söyliyen Türkiye hükumeti, bu malların Müttefikler taraflndan temininin ve ne ölçüde olacağmın teeyyüiu hakkmda endişeli görünmektedir. Ehemmiyet derecesi her ne olursa oV. sun, bu, birinci derecede siyasî bir rneseiedlr ve bu mevzuun şu veya bu çekllde düzelmesi muhtoneldir. efkârı umumiyesüıde husule getirdiği akisleri bahis mevzuu ederek Türkiyenin Müttefikler tarafln, dan yapılan tazyike boyun eğmek ve Mİhverle İktlsadî münasebetleriııdeki vaziyetini değiştirmek istemediğini yazmakttı ve Turkiyenin Muttefik taleb. lerini şu dört sebebden dolayı reddedebileceğiıü belirtmektedir: 1) Ne Türkiyenin verdiği krom ve ba^Urlar, ne de umumiyetle tarafsızla. rin Almanyaya ihrac ettiği emtia harbin devamı ve neticesi bakımından mü. hirn âmiller sayllmaz, 2) Mİhverle emtia mübadelesi gerek Türkiye ve gerek diğer tarafsızlar için iktıssdî bir zarurettlr, çünkü Mihver şlmdUik Türk mahsullerinin bir çoğu İÇİn yegâne allcl ve ayni lamanda Türkiyenin Ihtiyacı olan bir çok maddeleri tesllm eden yegâne satıcldlr. 3) Türkiye harb ınalzsmesi ihtiyacı. nı karşılamak hususunda Almanyaya muhtaçtır. Hele şimdl İngiltere ile Amerikanin Türkiyeye h a r b malzemesi teslimatlnı tatil etmelerinden dolayı bu lhtiyac daha zlyade kendlni göster. miştlr 4) Müttefikler yalnız kendi menfaatlerini düşünerek, diğer milletlerln İhtiyEçlarile herhangi siaretle alâkadaı olmadlkça, tarafslzlarln Muttefik ta. leblerinl kabul etmelerini bekliyemezler.> Vansiltard Türkiye ve Portekia hakkında ne demiş? Cenevre 14 (T.P.) Birle^lis Amerika Hariciye Nazirının söyleüiği nu. tuk münssebetile «Daily Mail» gazeteslr;e açık bir mektub gönderen lord Vansittard şöyle söylemiştir: «Nasıl oluyor da Ingiltere, bu düşmanca vaziyetler karşısında Türkiye ve Portekizie İttifakmi İdaır.e etüriyoi'? Elinıizde bir misilleme lmkânl vardır Bu ıki sözde müttef'.kımıza, ya düşman. larlmlza yeptlkları krom ve •çyolfrajn İhiEcatını kesmelerin.1, ve yahud da kendilerile olan ittifakjnızi keenlemyc. kün addedeceğimizi bildirebiliriz. Cordell Hull'in sözleri ancîk takdirle kar. şılanabilir. Fakat istenilen tesiri elde etmek için. artık harekete geçmei gerektir.> Bir Isviçre gazetesinin Ankara muhabirine göre... Bera, 14 (TP) «Basler National Zeitung» un Ankara muhabirl, Amerikan Hariciye Nazlrl llr. Cordell HuRin lere, Almanyanm henüz korkulur bir kuvvet sahibi olduğuna dair fikirler verecek, bu da onlann siyasetleri uzerindc tesir edecektir. İşte bütün bu sebeblerle tarafsızların cevabı, günün en mühim meselesidir ve dünyanuı merakı, bu cevab üzerinde teO halde tarafsızlann şimditi siyaset kâsiif etmiş bulunmaktadır. leri üzerinde ısrar etmeleri, Muttefikömer Rıza DOĞRUL da da vaziyetuı nazik olduğuna d.tır haberler geliyor. Bir kaç hafta önce Stirbey'in Kahireye sulh imkânlan aramağa Baştaratı 1 inci sahijede gittigi bildirilmiştt Havadis Bükıtşten Antonescu'nun sulh müzakereterine giyalanlanmakla beraber, Frensin de Karişmek üzere Mosîıovaya gittigi ha<beri hirede bulanduğa saklanmadı. Ateş oltamamen yanlıştır. Mihail Antonescu ile mıyan yerde duman çıkmaz der!er, her hareket edeceğim gün yani pazartesi gühangi bir politika niyeti gutmüyor idiynü görüştüm. Kendisi Bükreştedir. Böyse Rumen deviet adamının urf ehramle bir seyahate çıkacağına dair bir belan liyaret etmek maksadile de Mısıra lırti de yoktur. boylandığıru zannetmek giiçtur. Şimdl Bükre§ bombardımanlan mevzuu üzede Mihail Antonescu idaresinde bir heyetin doğrudan doğru\a Mcskovaya miı rinde sual sormamanızı bilhassa rioa etareke şartlaruu konnşmaga gittiğuıi derim. Rurnanyadaki Türklerin hicretierini duyuyoruz. Belki bu haber de tekzio edilecektir. Lğer Moakovada Rumenlerle kolaylaştırmak İçin bir besebbüste buSovyetler aıasında sahiden bir konuşma lunulmamıştır. Zaten bugüpkü şartlar yapılıyorsa, sonuna kadar müzakerelerin altmda Rumanya TUrklerinin mem'ekegizli tutulması normaJ sayılır. Bu ha timize sevkı imkânsızdır. Türk Rumen t'caret müzakerelerlnln vadislerin Rumen efkârında karışıklık nyandırmak maksadile uydurulmuş ol lyi safhada olrluğunu söyliyebüirim. ması da mubtemeidir. Harb guduuıünde Güçlükler çıktıkça yeni müza'<ere kapıAlmanya pasif kaldıjh müddetçe bu gibi ları açılmakta ve bu müazkereler iki taoyunların arkası kesilnıiyecektir. Bıın rafm da gösterdiği ivi niyetler saye^inde larla mücadele için Berlinde ne gibi ted gehsmeler kaydetmektedir.» Bükres Bih'ük elçimiz pazar aksarnl birler aunacaguu bilmiyoraz. Muhakkak olan bir şey varsa savaş meydanlarmda ' Ankaraya hareket edecektir. hareket serbestliğini ele almak yolunda Ölüm bir teşebbüse girişmedikçe Almanyanın çok tehlikcU vaziyetten kendini kolayMatbaamızm ro. lıkla uyırıp knrtaramıyacaÇıdır. taîif makinesınm en.ektar kalıpçısı Ha NADİR NADÎ san Kuzubaşı mup. telâ olduğu hastalıktan kurtulamıyarak Allahm rahmetine kavuşmuşur. Cena. zesi 14 nisan 1944 cuma günü Şehre. Baştarafr 1 inci sahijede mini Saraymeydanı 114 numaralı hanelay yanan bu maddelerin mevcuSivetf sinden kaldırılarak Msrkezefendı mezar. dclayısile at^ş süratle yayıîmış ve bülığma defnedilmiştir. tün gemi alevler içinde kalmışUr. Merhum çahşkanlık ve doğruluğu ile Liman ltfaiyesl ateçi tsımamile son temayüz etmi? temiz ahlâkh bir insaa dürmek için saatierce ueraşm'.şsa da lıiç idi. Allahtan rahmet dıler kederlı aile. bir şey kurtaramamıştır. Geminin bir sine sabırlar temenni edenz. çok kısımları da yanmıştır. *** Dün geç vakit Deviet Denİ25yollan Hariciye Evrak Mudürü merhum Ce idaresiae müracaat ederek böyle bir hft mal Beyin zevcesi BAYAN VASFIYE disenin vaki olup olmadışını sorduk Ademi malumat bejan edi'.di. irtihali darıbaka eylem'stir. Cenazesi bugünkü cjmartesi günü öğle namazı Beyazıd camiinde kılmarak Karaca^hAmerikan sefiri meddeki aile kabrıstanına defnedıleAnkara 14 (Telefonla) Bir raüd. cekir. dettenberi İstanbulda bulunan Ameri•i* *l* * kan sefiri buraya gelmiştir. Tüccardan Abdül Bükreş Elçimiz İsianhulda İsveç red cevabı mı verecek? Baştarafı 1 inci suhifede • İngiliz AmerJtan notasinın çarşamba gunü meb'uslar meclisınin gizli topl&utısında nıüzaiere edilecek meselelerden birl olacagıru soylemişUr. Sanıldığına gbre, notanın cevabı nihayet geleces lıafUnn sonuna dogru verıiccektlr. Muttefik notasında bilhassa Almanyaya yapılan bilyeli ru!xnanlax ihracımn durdurulması istermüştir. Hükumetie sıkı teması olan İsveç ei. yasi mahfuleri İngiliz ve Amerikan iıükuınetlerinin gönderdğı notayı hayretle karşılamıştır. Bu mahfülere göre, İngilz ve Amerikalılann talebini yerıne getir. mefc, sözünden ddnme demek olacaktır ki, bunu İsveç lıukumeti ka.i'iyyen katoul edemez. Buradaki siyasî mahf ıllerin dün akşamki intıbaa İsveçin Muttefik taleblerini kabul etmıyeceği nıerkezinde idi. tsveçin Almenyaya sevkiyat yapmasma mâm olmak için Baibk denizi mayin'.eniyoif İskenderiyede bir şilepimiz mi yandı? Stockholm 14 (a.a.) inEnüır bükaynaktan öğrenildifine göre, Mutte. fik bomba uçaklan Baltık denizmde tsveç kara suları dışında kalan su'ara mayin dökrneğe başlamıştır. Bu hsreket Isveçta Almanyaya rr.al gönderil. mesina mâni olmak için deniz yolları. nı kapamak maksadila alınmış bfl: tedbir olarak telâkkl ediimek+edir. Portekize bir Alman ticaret heyeti gitmiş Londra 14 (RS.) İngİDz radyosu. n'in bildirdiğine göre, bir Alman ticaret heyeti, v/olfram ve kalay satm almak üzere Portekize varmış buuvnmak. tadlr. Lİ7bon 14 (aa.) Londrada tnşiliz deviet adamları ve yüksek memulari. le görüşırelerde bulunrmış olan Amerika Hariciye Müsteşarı Stettinius'un yak.nda hava yolile Llibona gelmesl bekîenilmektedir. Dün sabahki zelzele tstanbul 14 (a.a.) Kandilli rastdhanesinden bilcirilmiştir: Bu sabah yaz saatile 10 u 47 dakika, 1 samye geçe kuvvnüce bir relzela kaydedilmiştir. Merkez üstünün İston. buidan mesafesi 165 kilometre olarak neseb edilmiştir. Düzcede sarsıntılar Eğer oğlum, benim bildiğim ada:nsa mağlub olmaktansa ölmeyi tercih eder. Bana gelince ben bugüne kadar yaşadlğlma müteessifi n. Anlaşllan, biz blrbirlmizi ftnlamı. yoruz İrmgard sözümü kesti: Hayır, dedi, biz biroirlm'zi ?n!amlyoruz. Hiç bir zaman da anlaşaraadık. Fakat senln böyle bir zamaııda alçaklarm, hainîerln, Soınünistlerin taraftarlığlnı yapacağmı aklımdan bile geçirmemiştim. Zavalll kardeşin! Zavallı Kurt. OriU bu derece heyecan halinde görmemiştim. Renksiz gözleri parliyor, elleri titriyordu. Bütün bu sahne o kadsr gülünc, bütün bu parlak söz'er o kadar komiktl ki bir kahkaha kopardlm. Son ayların zaptedilen assoî aclları, heyecanlan birden boğazımda İnfilâk edivtrmişti ve gülmekten kendini alamlyordum. Kendl kendime. vavaş ol kjzlm; İsterik oluyorsun, dodîm. Ciğenerimi hava İle doldurdum ve İtidaümi topladlm. İrmgard çlrkef der gibi bana: • Avusruryall! Dlye bağlrdl. Bana doğru yürüdü ve karşlmda öyle blr şiddetle durdu ki bir an üstüme at^ac^k sandlm. Fakat karışık bir ses çıkarank çlktl, g'tti. İhtiyara: Kusuruma bakmaylnlz! dedlm. Bana öyle geliyor ki sen klzimın bu harbde İki cğlunu ve kocasml kay. bettlğÜTİ unutuyorsun. Bu fedakârlıga sebeb neydi? Memleksti kurtarmsk, düşmanı maglub etmek İçin. Yoksa katilİer ve asiler jeteslne jrol açmak. için Roman : 71 dünya yüzüne görünen, cansız, mPâmof ve nefes alması İçin o kadar ümidsizce ufraşılan küçük şey, Miohel degil mi idi? Bütün bunlar bh ihtilâl sıras'nda, elektrik İsiklarmin kasiidiği ve mi+ralyöz seslerinin geceyi yırtGğl bir sırada oluyordu. lâtıf Debbas kı. zı ve Deviet Deniz. yolları şehir hatla. rında Behçet tnselın eşi SULHİNNİSA İNSEL vefat etmıiştır. Cenazesi bugün öğle namazmı m ü . teakıb Teşvikiye camiinden kaldırılarak Asrî mezarlıktaki aiıe kabrinde Hakkın rahmetine tevdi edilecek :ır. * * * Bayan KLEONİKI K. Ç 0 B A N 0 5 L U vefat etmiş olduğundan cenaze m e r a . simi bugün. 15 nisan 1944 saat 14 de Taksım Rum Ortodoks Ayia Trıada kilısesınde icra olunac;gı hususî davet makamına kaim olmak üzere bildirilir. Bayan Olga P . Stavruiopulo (At.nada) Bay Prodromos K. Çob.:ıoğlu, (At.nada) Bayan Kosta B. Fslek. Bayan Vasilıki T. Şaroğlu, Bay Burhan Felek ile bütün akrabaları. levazımatı Angelidis) •t* H* 'I* üniversite Tıb Fakültesi tedavi k l i . nıği asıstanlarmdan Dr. PANAYOT S. CARSDİS'in ihtiyat askerliğini ü a etmekte iken husule gelen ölümünü teessürle bildirir ve cenaze merasiminin 15 'IV / 1944 cumartssi günü saat 16 da Taksim Aya Triada R u m kilsesinde icra olunacağı ilân olunur. (Cenaze VİCKİ BAUM değiî Ama ge^inler, gelsinler. Beni diri dirı ele getiçeremiyecekler. Bana elini uzatacak adamı kudurmuş köpek gibi öldüreceğim. Birkaç gün odalarına kapandılar ve baııa bir mahkum gözile baktılar. İrmgard bir gripe yakalandl ve zorla yatağa yattl. Kaylnpederitıe yemeğini hazlrlsrniş ve İrmgard'H tavan araslnda hasta yatan hizmetçi Elisabeth'e çorba pîşirrr.iştim. Tavan arasından aşağı İnerken arkamda bir ağrl duydum. Bu ağrınln nereden geldiğini hatlrlamak İstemiyordum. Daha doğurmama vakit vardl. Üç hafta lâzımdl. Doktor Mayer'e telefor: ederek gelip İrmgard'J rouayene etmesini istedim. Yarım saat sonra doktor bana telefonla yoliarln asiler taraflndan kesildi glnl ve şîddetll çarpışmalar oîduğunu, geîemiyeceğinl söyledi. İrmşard benim pişirdlğim çorbayı îçmek lstemeyince ben Içtim. Fckat hemon çlkardım. San. cllar devam ediyor. slklaşıyordu. Bu aârllara tr.hammül edemiyecefim bir hâl alluca hastaneiere basvurarak yatacak Beşinci Kısım Çeviren: Ühami Safa blr yatak ve Irmgerd'a bakacak bir haEtebakıcı aradlm, bekİ3dim. Ağrllar beş altl dakikada bir tckerrür etti. Anlaşlian bu yeni yavru pek sabırsızdl. Kapı çahndl. Kaymbabam gidip kaplyl açtl. Gelen genc, hastanenin gönderdiği doktordu. Beni hastaneye götürmek kabil olmadığından evde doğu. racaktun. Doktor beni yatağa yatırdı ve kayınb3bamı mutfağa su lsıtmağa göndermiştl ki İrmgard ve hizmetçi kadln yataklarından fırüyarak bana ysrdl'na Zîoşmuşlardı. E^elce Martİn'İ dünyaya getirmek büyük bir zevk olrrr.ıştu. Fakat bu ço. cuk bana bir cehennem azabı çektirdi ve çok ağır dünyaya geldi. Her dakika bir kesab blçağı gibi beni parçalıyordu. Dururr.u büsbütün güçleştiren ihtilâl yüzünden elektrik cereysnının kesik olması, gece yarlsl mumla ve petrol lâmbasile odayl aydlniatmak mecburivetl İdi. Dünyaya, güclüîtleri artırmak ister şihi acele ve terslnden gelen, dnğmak İgin o kadar zaman bekliyen, rdhayet Christophe, Grauhorn buzlsrının terlikle geçilebilcceğini her zaman İddia eder dururdu: Bu seyaînte o küçdk fcir gezinti derdi. Bu buzlu saha en küçük bir tehlike mukabilin'ie en yüksek derecede heyecan duyulacak bir yerdi. Keçi 5'DIU Kees tepesine varmca M?rion buzlarl seyretmek ve sahaya göz gezdirmtk İçin durdu. Tepeye tlr.nanma< zevki Christophe'a yetişememek üzüntüsünü adeta silrniçti. Kendi kendini mazuı görmek İçin: Klrk dördiin otuz İkiye yetişıresi güç İş, diye düşündü. Christonhe dağda o kadar yavaş yürürdü ki İnsanln adeta tuhafma gHerdİ. Faka her arızayi yokmus gibi aşan emın adımlarile herkesi geçeHi. Michel daha geçerlerde ondan bahsedcrken: .Helfetz kemanl nasıl çalarsa o da dağları öyle tlrmanır.» demiştl. Yeryüzünde dağlar kadar sesslz bir şey yoktur. Marion hemen kol saatine baktı. Üçü on geçiyor. Terle lslanan yü. zünü sildi ve nefesini dinledi. Şu taraf. ta mavi bir soğuk, ötede güneşin büti'n kuvveü'.e is:k!a*.ıi serptlği alMn, titrek bir beyarilk vardı. (Arktuı var) Pederi; Stavri Candis Düzce 14 (a.a.1 Düzcede on gün. denberi kısa fasilalarla sık sik zelzele olmaktadır. Dün saat 1650 de, buAlman hariciyesinin mütaleası gün de 10,50 de şiddeili iki deprem ol. Berlin 14 (E.P.) Jspa. ya. Portekız, mustur. Nüfusca zay'gt yoktur. tsveç ve Türkiye ile iılandayı tartisız. lıktan ayırarak, bu memleketleri münhaMevlid sıran AngîoAmerikanlara iktısadî yar. Kocaeli Vilâyeti dımlarda bulunmağa sevkelmek üzere bıgütere ve Birleşik Amerika tarafın. idare heyeti azası dan glrişi.en teşebbjsler, Berîin HsıL Enver Nayırın ke. ciyesinde dikkatle takib edılmektedir. rlrr.esi 1leri gelen Alman dıplomatlarından bi HANDAN NAYIRIN rinin vaki sozlerine gore. AlmarJarca bilhassa aşağıdaki hususlar tebaruz et« ruhuna ithaf edil mek üzere vefatıtirilmektedir: nın kırkmeı günü 1 Muharbılerden birine tar;.fsızlarca iktısadî sahada tek taraflı bir su. olan 16/4'944 pazar rette müzaheret gosterlmesı, bıtaraîlı. günu Samatyada sulumanastır Yenicamiinde öğle namağın nihayet bulmasmı tazamır.un eder. 2 İngiltere ve Birleşik Araerika zını müteakıb Mevlidi Şerif kıraat olunın halen trafsızlar üzerıne yaptıklan nacaktır. Dost ve akrabalar ile arzu baskı, tarafsızların beynelm.îel rruka. edenîerin teşrifleri rica olunur. Babası: Enver Nayır, annesi: Na. velelere riayet etmek hususundı mev. tıka Nayır. ağabeysi Neyyir Nayır cud haklarma ve bunun harıcinde, hukuku düvel keideîerine dayrnan taıafTeşekkür sızhk prensiplerine karşı yapüan bir T. C. Zirsat Ban ,! tecavüzdür. 3 Tazyika maruz bulunan tarsfsız kası memurlarmdan ' devletlerin basını tarafından Ar.glo. ı oğ^um ve kardeşiAmerikan baskısına kargı ittıhaz olu ı miz Zatmin genc nan hareket hattı, hiç bir zaman bu 'yaşında gczlerini ha. meselede olduğu kadsr herr.ahenk bir ! yata yumarak sra. jeklde meniî olmamıstj:. Alâkadar ta. j rmzdan çekılmesi ha rafs'.z başsehirlerinin hepsmcie rr.evcud sebzle ailemizde bımüsterek kanaate göre, tarafsızlarm raktığı derin acı siyasî hürriyeti kadar iktısadî hürri. dolayısile gerek ta. bulunmak yeti de müdafaa edilecegi gibi. haddi ziyede zatmda mezkur memleketlerin ıkt.saüî gerek cenazeye iştirHk e:rr.eK suretıle varlıkları da bu meselede bahis mev kederirrize cand«n alâka gösteren mez kur bankamn rnuhterem erkânile merzuu olmaktadır. humun banka ve mekteb arkadaşlaril» aile dostlarımıza ayrı ayrı teşekküratıNişan Tanin rrfikımızın yazı işleri müdürü mızı ve saygılarırr.ızı bildirmeğe tees. Murad Sertoğlu ile Selâmi Seces'.n süratımız mâni olduğundan bu hususta kızı Nazan Sedes dün nışanl:nmışlar. sayın gazeter.izin vesatetini rica ederiz. I Merhumun annesi. heaaşireii, dır. İki tarafı tebrik eder, müstakbel enıştesi, dayua yuvaya saadetler dilsriz.