Katalog

r~ İYt CİNSTEN ZENGİN ÇEŞİDLİ Gömleklik Poplinlerimiz Toptan satişa arzedılmiştir. Alâkadar tüccar ve gömlekçilerin Müessesemize müracaatlerl istifadelerinl mucib olacaktlr İZMİR MANİFATURA T. A. Ş. BAHÇEKAPI ANADOLU Han altındi 20 nci yıl sayı: 6863 u m h u r'ıyet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: îstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heveti: 24298 İdare v» Matbaa klsml: 24299 24290 fransız Gram LİSE VE ORTA OKULLAR İÇİN Tanesi 150 kuruş CEVDET Çarşamba 22 Eylul 1943 AHMED HALİD KtTABEVİ V J Ingiliz Başvekili, iki saatten fazla süren ve şiddetli alkışlarla karşılanan nutkunda bütün meselelere temas etti I? ıı ıı a ııe denir? ayıdsız şartsız olarak altına imzasını bastığı mütarekeden sonra Cezajire kaçan multeci İtalyan hükumetinıa reisi Mareşal Badoglio, radyoda bir nutuk söyliyerek yurddaşlannı dünkü Müttefiklerine karşı AngloSaksonlarla birlikte savaşmaya davet etti. Baştan aşağı psikoloji ve mantık yan. lışlarile dolu olan bu nutkua bizce d'kkate değer tarafı, buyıik ruh çöküntüsü altında kalan bir vaılığın insanlara ve millctlere ibret verici bir ornek teşkil etmiş olmasındadır. Mareşal Badoglio'nnn sözlerini oku. yanlar, eğer yakın ni3zisini bilıniyorlarsa, bu adamı oldunı olasıya faşizme, emperjalizme karşı nüıcadcle etmiş, harbe girmek istememiş koju bir de. mnkrasi taraflısı sanabilirler. 'Saııki o yıüarca menkub kalmış, nılüm ve istib. dad jüzünden fikirlerini açığa vurama. mış, nihajet şimdi hürüiyete kavuşmuş bir adamdır. Halbuki yetmiş yaşını dolduralı bir hayli zaman geçtiğini büdiğımiz' Badog. lio, yirmi yıllık faşizm devrinde rejirne karşı daima itaat duyguları bcslemekle tanınmıştır. Badoglio'nun muhalefctine dair anlatılan biricik hikâye Mııssolini henüz iktidan ele almadığı zamanlara aiddir. Roma üzerine yüru>üş giinlc. rinde guya Badoglio Kraldan birkaç t a . l'ur asker istemis, bunlarla faşist yiirii. yüşünü darmadağm edeceğini söjlemiş; Kral da memleketi kana boğmamdk diişuccesile bu teklifi reddcderek Musso. lini'yi işbaşına getirmiş. Doğru veya uy. durraa bu hikâyeden başka Badoglio'nun faşizme, emperyalizme ve harb« karşı rauhalefetini gösterir hiçbir işaret yoktur. Tam aksine, son on yılın vak'aları bu mareşalı daha ziyide faşizm, emper. yalizm ve harb sayesinde talihini yükseltmeğe çalışmış bir adam olarak t a m . tıyor. Eğer o faşizm, emperyalizm ve harb düşmanı bir asker olsaydı, Habeşistan seferi sıralarında vazife alıp Afrikaya gider miydi? Halbuki Badoglio, De Bono'nun yerine Habeş seferini t a . mamlamak işini kabul etınis ve döniiş. te Duçenin elile goğsüne nişan takılmıştır. Fakat Afrika çöllerinde kazandığı parlak zaferi bn kumandan .tarihte ilk defa olarak. bilgi ve cesaıetine dcğil de İtalyan kunya sanayiinin hazırladığı 2e. hirli gaz tüplerine borclu kalmıştır. Mareşal Badoglio'yu, 1939 harbine de mııhalefet etmiş bir adam olarak tanımıyoruz. Nasıl tanırız ki, bu harb baş. ladığı zaman o, emekliye aynlmak ya. şını çoktan geçirdiği halde, İtalyan or. dulan Genelkurmay Başkanı makamında otjıruyor, plânlar hazulıyor. onların tatbik edilmesine çahşıyordu. Bir emir. le sekiz milyon süngiiyü yerinden oy. natmak salâhiyetini taşıyan bu zat, Yn. nanistan seferi başladıktan sonra mukabele korkıısile oiacak. zehirli gaz kullanamadığl için bütün şöhretini kay. betmiş ve Amavudluk dağlannda küçüçük Yunan ordusuna karşı nylarca boca. ladıktan sonra istifasım Krala snnmak torunda kalmısh. Kaderin ne tuhaf bir cilvesidir ki, şimdi ynrddaşlarına hitab eden Badoglio, onlara cesaret örneği o. larak Adriyatiğin karşı sahillerinde çar. pısan Yunan ve Arnavud çetelerini gös. termekten sıkılmıyor. Kendini dinliyen İtalyanlar arasından kimbilir kae taneRİrtin «biliyoruz mareşatım, o çetelerin cesaretini yiiksek komutanız altında vaktile tecriibe etmiştik!» diyebileceği. hi düsiinmüyor bile. Badcglio'nun en büyiik sevinci, mem. leket Alman istilâsına uğramış olmakla, Mnttefiklere karşı imzaladığı (kayıdsız şartsız) teslim mütarekesinin artık bahis mevrou olamıyacağıdır. ÇUnkü böylelikle Almanyaya karsı İtalya Anglo . Saksonlarla ayni safta döviisecek ve dünkü düsmanlannm müttefiki olmak çerefini kazanarak onlardan yardım gö. recektir. İçine düstüğü üzüntü ve ıztırab yüründen hafızası zayıfladığı anlaşılan mülted mareşal, yurddaslanna bir müjde gibi bildirdiği >ukarıki hâdisenin mütareke şartlan arasmda yazılı bulun. duğunu unutmuşa benziyor. Almanları tnemleketten kovmak için İtahanın Miittefiklere elden gelen yardımı yapa. cağı, icab ederse onlara karşı silâh kııllanacağı, (kayıdsız sar)«i7) mütareke. nin maddelcri araMnda acık olarak belirtilmişti. Fakat ne ynparsınız ki o miı. tarekeyi İtalya adına kabul eden Ba. doglio, en mühim vazife*ini unutnms, Almanlan kovacağına dair imza verdiği halde, bu isi Eiscnhower ile Mont. gomery'e hıraksrrak mpmlrket'en kiçmıştlr. Şimdi telsiz telefonda mıiuk söv. liyerek zavallı vatandaslannı Anglo Saksonlara yardıma çağınvor. General E'senhower Amerikan umumî karargâhı 21 (a.V) 5 inci ordu Ebolı'yi zaptetrnış ve harbederek Nanolı'ye doğru ılerlemekte bulunmuştur. Alman kıt'aları aynı ismi taşıyan ovada şimal ıstıkamejınde çekılmege devam etmektedırler. Mütte'ık topçu ve uçakları bu kıfaları dovmektedır. Müttefik hava kuvvetleri, gerek kara kıt'alarının savîştıkları bolgelerde, gerek merkez! ve cenubî lalyanın rauvasala şcbekesine karşı şiddetli faaliyetlerıne devam etmektedırler. Yukarda zıkredılen harekât scnunda uçaklarırnızdan hıçbiri kaybolamamıştır. "Akdenizdeki harekât, Almandildi, Müttefik ordular yaya yapılacak asıl büyük Napoli'ye doğru ilerliyorlar taarruzun başlangıcıdır,, Londra 21 (aa.) Başvekll Miıter I Churchill Avam Kamarasının bu sabah. ki toplantısmda harb vaziyetine dair ıki saat süren bir nutuk söylemiştir. Meb'uslar tarafından Jıeyecanlı ve sürekli alkışlarla karşılanan Başvekil, her şeyden evvel ansızın cilen Sir Klngsley Vood'dan bahsetmiş, sonra harb vaziyetine geçmiştir. Mr. Churchill her şeyden evvel garb cephesinden bahsederek demiştir ki: « Ben şimalî Afrlkaya karşı yapmış olduğumuz askerî harekâtı hiç bir va. klt Manche denizlnden geçmek sureüle Fransa veya Holandadafei Almanlara kar şı yapacağımız taarruza bir mukaddeme olarak telâkki etmedım, Bilâkıs Akdenizde bu yeni cephenin açılması doğru. dan doğruya Almanyaya ve onu lhata cepheyi gösterir harita eden esaret altlndaki peyk milletlere Kesserling kuvvetlennin küllî k'smı karşl yapılacak asıl büjük taarruzun daha şimalde yerleşmek Uzere biiyük baslangıcı olacaktı.» bir n'c'at yaptığı esnada P<,tenza'yı muSovyetlerin muvaffakıyetleri dafaa etmek içm ardcılarını bırakrrası Churchlll bundan sonra Sovyet mu. *"* (Arkaa sahife S, sfltun 4 te) vaffakıyetlerinden bahsederek Stalin(ArkMi Mhife 2, sütnn 4 te) Mr. Ctıurchill diyor ki: Dün Eboli kasabası zaptegtalyada harekât İ Alman tebliği Berlin 21 (a.a.) Resmî tebliğ: Cenubi ttalyada Sa'.erno ve Potenza kesımlerınde mevziî laaliyetler kaydedılmıştır. Cenubî İtalyadaki yeni Mareşal Kesserlingin 5 veya 6 tiimenIe Napoli'den Foggia'ya gidsn ve Benevanto'dan geçen 165 kilometrelik bir mudafaa hattında tutunabileceğı ümıd edilfyor. Yeni cephe hattı Londra 21 (LP.S.) Almanların İtalyan yarınıadasmın merkezinde j e mden rıc'at etmelerıni beklemek lâzım gelmektedir. Varhk vergisi Ege denizinde 22631 mükellefe aid 11J416SÎ liralık vergi terkin edilmiştir Varlık vergisinden mual tutıüacaklar hakkmda icab eden tallmatnameyl dün şehrımize getıren Maliye Vekâleti teft ş heyeti reisi Şevket Adalan kendisüe göriışen bır muharrırimıze şu izahatı vermiştir: c Büyük Mıllet Meclisinin varlık verglsl kanununa ek olarak kabul ettiği kanun, kazanc vergai kanununa göre hizmet erbabmdan sayılanlarla gündelik Vergiden muaf tutulan mükelleflenn Ingiliz kıt'aları İstanköy; Leros ve Sisam îistekri Maliye şubelerine asıldı adalarına çıktılar Kahire 21 (a.a.) Ortaşark Müttefik umumî karargâhı bugünkü tebliği: Ingiliz hava uçakları Cos (İstanköy) adası hava meydanına inmlşlerdir ve bu üsden hareketlerine başlamlşlardır. İtalyanlar Muttefiklerle işblrliği yapmakta. dırlar. Almanlar taraflndan yapılan bir çok hücumlar püskürtülınüştür. III ti. pinde bir Heinkel ile bir Yunkers 88 dü. şürültnüştür. 942 pamuklara el kondu Hükumet. bu malları peşin para ile satın alacak Korsika adasında Fransız kıfaları adanın batı kısmını isgal etti, burada bulunan 12 bm Alman askeri tahliye hazırlığı yapıyor Londra 21 (B.B C.) Fransız ordusu karargâhı bugün aşagıdakl teblıği aeşretmlştir: «Korsika adasına çıkanlmış olan Fransız kıt'aları, vatanperver çefelerle lşbifliğl yaparak harekâta devaıa etmektedır. Adanın merkezl Ajaccio ile beraber bütün batı sahili kıfalanmız tarafmdan işgal olunmuştur. 5^n Plorence, Zcngat, Leuie, Sartaln şehirleri şimdi elımizdedır.Kıt'alarımız Alman mukabil taarruzlannı püskürtmü§ler ve Bonifacio ve Porto Vechio şeh'.rlerir.e yürümektedirler.» alındıgına göre, 13 Uâ 17 eylul arasınd» Pransız denlz kuvvetleri Pran6iz kıt'a» lannı bir yıldınm süraüle ştmal AfrU kadan AJacclo llmanına naJdetmişler, dlr. Bu gemller, sevınclerinden tabanc» atan ve dans eden halk tarafından h a . raretle karşılanmışlardır. Jtalyanlar, Fransızlann ve yerll çetelerin yanıbaşında Almanlara karşı harfc etmek lstemişlerdlr. On ikl bin kişi ol« dukları tahmln edılen Almanlarla bir 1talyan faşist alayı adanın doğu sahilındekl Bastia'dan Bonlfacio'ya kadar olan bir cephe tutmaktadırlar. Almanların şlmdl adanın çbnalind* Bastia'ya doğru çekildikleri bu buradan tahliyeye başladıklan anlaşılmaktadır. gayrlsafi kazanclan üzerlnden kazanc vergisi veren ve bu sıfatlarla vaılık vergisine tâbi tutulan nıükelleflerden vergilerini ödiyemiyecekleri tahakkuk eöenlerin bakiye varlık verglsl borclarını silmege Maliye Vekılini salâhiyettar tal Leros ve Sisama yapılan çıkarma mıştır. Bilındiği üzere varlık vergisi kaKahire 21 (a.a.) Resman bildirildlnımu kazanc vergisinln diğer rnükellef ğine göre, Ingiliz kıt'ahrı İstanköy, Le. lerl ıle büyük çiftçılerl ve gayrimenkul ros ve Sisam adnlanna çıkmışlardır. (Arkasj sahife 3, sütnn 5 te) Münakalât Vekili dün gazetecilerle göriişürken Münakale işlermdeki zorîuklarm sebelıleri Vekil Fuad Cebesoy? bu hususta şayan! dikkat beyanatta bulundu Şehrimizde bulunan Münakalât Yekili Ah Fuad Cebesoy dün İstanbul Telpfon Başmüdurlüğünde meş?ul dmuştur. Bugun Ankaraya ddnecek olan Münakalât Vekili, dun gazetecıleri kabul ederek denız, kara ve hava naklıyatına aıd muhtelıf meseleler va bılhajsa naklıye Ankara 21 (Telefonla) Yeni bir ka. rarnameye göre Izmir, Aydın, Manisa, Denizli, Balıkesir, Içel, Seyhan, letan. bul, Kars, Malatya, K^yseri, Konya ve Gazianteb vilâyetlerinde bulunan 1942 mahsulü pamuklara, 1942 de tesbit edilen fiatla ve peşin ödenmek suretile hükumetimizce el kotımuştur, Bu pamuklar Zıraat Bankasına teslim edıleLondra 21 (a a.) İngılterenın Mad cektir. rid buyük elçisl Sir Samuel Hoare dün söylediği bir nutukta. harb sonrası Avrupaslnm asayiş ve yiyeceğe her şeyden evvel muhtac bulunacağını söylemiş ve Sovyet Rusyadan bahsederek şdyle demiştir: « Avrupada bir çok kimseler bu anarşi korkusuna başka bir isim Fcriyorlar. Onlar bu korkujTi komünlzm diye vasıflandınvorlar. Bu gibilerin dtişuncesine göre, A\Tupada ıstıkrarın teessüsüne en büyük mâni Rusyadır. Ben bu düşüncede olanlara kaç defa demlşimdir ki, Avrupa için en büyük tehlıke Rus nüfuzu değıl, Rusyanın tecrid edilmesidir. En büyük ESâv milletl olan Ruslar, gösterdıklerl yararlıklarli büt'ln dünyanın hayranlığını kazanmışlardır. Bu millet, hakkı olan mevkll almalıdır. Eğer komünistlıkten korkuyorsak Jcendi memleketlmize düzen vermeliyız. SiyasS ve Içtimaî hayat şartlanmız o kadar mükemmel olmalıdır kl, komünizra bu güzel hayat karşısında yaşamak şöyle dursun, nefes bile almasm. Harb sonrası Âvrupamn asayişi Adada 12 bîn Alman var Cezair 21 (a.a."> Reuter: Bugün lıaber Smolensk meydan muharebesi başladı Kızılordu 250 bin kişilik bir kuvvetîe harekete geçti ,ve Çernikof şehrini aldı Rusyayı Avrupa milletleri camiasma memnunlukla kabul etmeliyiz. Bu camlada her millet kendi yaçayış tarzını ken<jıSı ^pcecktir > müşkülâtının sebebleri üzerinde beyanatta bulunmuş, sonra otoma'ik teîefon santralında, telefon mükâlerre zorluklarının ne gibi sebeblerden dafduğu hakkında malumat verrnış ve demiştır ki: « Bundan bir muddet evvel kdmür havzasına giderek kömür yükleme islerid?ha canlı bir örnek bulmak gürtür. ni tetkik ettim. Komür havza^mda yedi Ey Dante, ey Petrarka, ey Mikel An. ağızdan kömür veriliyor. t'ç ıhtiyat üe gello. beraber on vapur bulunıır=a bu iş güEy Rafaello vp Lronardo! zelce işhyebilecektir; Zonguldak limaHattâ ey Mario Serra, sizler bu işe nı fırtma dmazsa senede üç yüz gün Büyiik manevî sarsıntılaun doğurabi. ne deı&iniz? çalışabılir. Karada istıhî&ü ıstıhlâk saleceği inanılmaz neticelere bu nutuktan (Arkası sahife 3, sii, 5 te) NADİR NADİ Bulgarîstanda 9 kişi asıldı Sofya 21 (T P.) Piovdif Harb Mahkemesi 9 Bulgarı idama mahkum et miştir. Bunlar musellâh komünist çeteleri teşkil etmiş ve yardakçılarla birlikte kundakçılık, baltalama ve katil fiilleri işlemişlerdır. Bunlarm hepsi asılmıştır. Vali bugün geliyor Izmir 21 (Telefonla) Burada bulunmakta olan İstanbul Valisi Dr. Lutfi Kırdar bu gece Ege vapurile İstdnbula hareket etmıştir. Dr. E*>hçet Uz da yarıa Denlzllye gidecektir. govyet orduUrma mensub muhafız birlikleri bir tMtrruât kalkarken (Telçraflar 3 üncü sahifemizdedir).