Katalog

r Türk İnkılâb Tarihl Enstftüs* Yayınlan: J \ Ali Naci Karacan Lozan Konferann İSMET PAŞA Milll kurtulu» târihimizin bu «n şereftt vesikaslnl Maarif Vekilliği Yayöıevlerin<fe ve baçllca ktabcılarda arayınlz, (9507) u m h uri yet 26 RCİ yri sayt: 8662 İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: Istanbul No. 246 Telefoıu Başmuharrir: 22366. Tahrlr heyati: 24298 İdare re Matbaa klsml: 24299 24290 YENİ BİB NEŞBİYAT Yeni bir se 1. lnci «ldi çıkU. E. Doktor PAS Çeviren: Hamdi ZO Korsikaya Hür Fransız Kıt'aları Çıkanldı J Salı 21 Eylul 1943 100 Kr. Kitabcılarda araylnlz. ÖLMEZ ESERLER NEŞRİYAT EVI Mrl. Badoglio diyorki: Mihverdler ve İtalya "Kayıdsız şartsız teslimiyet artık bahis mevzutt değildir, Müttefiklerle bir safta çarpışacağız,, Kttgtik Parola şudur: I Selânikte bir] talyaya yapılan Mttttefik çıkanna. sının Orta Avrup» ve Balkanlardaki kuçuk Mihver ortaklanna oldukça korkuln dakikalar yaşattıgı anlaşüıyor. Mareşal Badoglio, kayıdsıs şartsız teslim mütarekesini imzaladığı » m a n vaıiye. tin nasü gelişecegi henüı iyi bHinmiyor. da. Müttefikler hesabraa en nygun dttfeni, şüphesi» Badoglio htikumettnin memlekete hâkim olarak Almanlan du şan atması ve Anglo . Sakson ordnlan. nın Alp eteklerine kadar sür'atlc çıka. bilmeleriydi. Bu variyetin jerçeklejiver. mesl ıhtimali önünde Macarlann, R«menlerin, hattâ Bulgarlann nykusu» ge. celer geçirdiklertne çüphe yoktnr, Italya harbinden resimler: Kanada ktfalcarı, deniz ve karada yiirüyen kamyon larla tahillere çtkıyarlar O n Almanlan dışarı atmak! Kendi menfaatleri için açtıkları harbde bize esir muamelesi yapmalarına müsaade edemeyiz şlmdi bizlm yardımınııın kabul «den în gllls ve Amerikalılarla yanyana lşbirllği yapacagız. HaJbuki mütarekenln akdin. den sonra silahlanmızı bırakmat ve bu yolda her türlü hareketten lçtlnab et. mek flkrlnde ldik. Bütün Alman tümenlerinin hem ttalya içinde ve hem ds dışında aynı zamanda kıt'alarımıza hücum ettiklerine^ sehirlerimizi, hava meydanlarımm cebren zaptettıklerine, bir taraftan Alman hava kuv%etleri gemılerimizi bombalarken bir taraftan Almanlarm yıyecekler"mizi yağma ettiklerine gahlt olduk. Almanlar şdyle dediler: Biz harbi Almanyanın dışında tuta(Arkası sahife 3, stiton 3 te) NapoliNütteEik topçusunun L toplantı J atesi altında Müttefikler Napoli koyunda Sorrente yarımadasını işgal ettiler, iki taraf da takviye getiriyor Londra 20 (B B.C.) Bugün Korsika adaalna Fransız kıt'alan çıkanlmıştır. Şlmal Afnkadan nakledüen bu kıt'alar şımdl adada harekâtlarına devam etmek tedırler. Fransız ordusu başkumandanı Ger.eral Glraud Cezayir radyosile yaptığl bir beyanatta çlkarılan kıt'alara, Korsika halkınm da «Fransız ordusu askeri» olarak lştirak edeseklerini blldir. mlştir. Fakat İtalyan nıütareke»! >mı»lamr imıalanmaz Almany* Urafından göste. rüen şiddetli reaksyon sayeslndc Mihve. re ba|lı kuçuk devletlerin çoıulmesl f« sapır sapır dokülmesJ tehlikesinin tam zamanında önlendigı goruluyor. Cenub İtalyad» kuvvtttt Alman mukivemetınl gören bu devletlef şündîfik Slraı fahat nefes almışa benziyorlar. Mutareke im zalıyan Badoglio ile ona lmza salâhiye. ti veren Kralm başına gelenler, şimdıye kadar talihlerini Mihverinkine bağli. nıakta fa>da umduklarını gorduğumuz Tuna ve Balkan hükumetlerini teskin etmiş gibidir. Mutareke şartlaıı, Müt. tefiklerin umdnğu şekilde kısa bir «a. •rnanda yerine getirılebılse ve İtalyanın başında Badoglio hukumeti tutunabii. seydi, ojle anlaşılı.vor ki bu kııçıık hu. kumetler kendi efkân umumı>elerinin baskısı altmda kalacak, belkl de yerle. rini Demokrasilerle anlaşmajı tercih e. den muhalefet gruplanna bırakmak mecburiyetini duyacaklardı. A\rupa ka. lesinin müdafaası bakımmdan boyle bir vaziyet Almanya hesabına şuphesiz kor. kunç bir şey olur, belki de demokrasi kurretlerinin kaleyi yarmasını onlemek imkânsız bir hal alırdı. Propaganda N'a. zın Dr. Gobbels'in aon makalesinde at. latıldığını büyük bir sevincle açı&a vur. r dugu asıl tehlike bu olsa gerektir. Ba. doglio mütarekesi imzalanır imzalanmaz Almanya tarafından ilkönce İtalyaya v karsı alınan tedbirler, sonra da Angolo. Sakson çıkanna knTvetlerine karşı gos. terilen mukavemet başanlı netice'er ver. meseydi, o buyük tehlikeyi Önleınek ih. timali hemen hiç kalmıyacaktı ve bugun belkl küçük Mihver ortaklannı buyuk komşulann» bağhyan ipler neredeyse kopacak kadar ineeimiş bnlnnacaktı. Kaçınlan fırsatm demokrasiler hesa. bına bir kayıb oldugundan şüphe edile. mez. Bunu Amerikan Cumhur Reisi Roosevelt'in son nutkundan da sezmek mümkündür. İtalyan mütarekesinden sonra Avrupa kalesinin bir iskambil kâ. ğıdı gibi yıkılıvereceğini bekliyenlere karşı konuşan sayın de\Iet şefi, sulha ulaşmak için daha bir hayli sabretmek ve büyük fedakârlıklan göze almak lü. zumunu hatırlatırken, Badoglio 51e im. zalanan mütarekenin vâdettiii kolay zafer ihtimallerine artık ümid bağlana. mıyacağını da iyice anlatmış oluyor. ötedenberi Mihverle ortakliK yapan Orta Avrupa ve Balkan devletleri, böy. Iece kendilerlni toparlamakla mersimsiz Bir çözülme tehlikesinden knrtnlmuşlar. dır. Fakat bu derletlerln şimfli başka bir müşkülle karşı karşıya bulundukla. nnı iddia edenler de var: İkilik içine düşen İtalyaya karşı nasıl bir tmr t a . kınsmlar? Kralı mı tanısınlar, Musso. Iiniyi mi? İtalyan topraklan üzerine demokrasi çizmesi dokunmadan önce boyle bir va. ziyet şüphesiz bahis mevzuu olamazdı. Fakat demokrasiler İtalyanın bir ucun. dan yürümege başlaymca işin az çok degiştigi de şüphesizdir. Bir defa Mus. solini henüz yeni bir İtalyan devleti (Arkası sahife 3, sütun 4 te) Yugoslav milli kuvvellerl kunajndaru General İzmir Ifuarı Dün gece saat 2 de kapandı Mareşal Badoglio'nun harekât sahasında ahnmış resimlerinden Londra 20 (a a 1 Cezayirde bulunan birleşmiş mılletier radyosunda Italvan. ca olarak neşredilen bir mesa]da Gene. ral Badoglio şo\le demektedır: İzmir 20 (Telefonla) 1943 nilletler. arası 12 îıci İzmir Fuan eylul 20 '21 ge. cesi saat 2 de kapanmıştır. Zamanın ağır güçluklerıne, münrkale zorluklarına rağmen 12 nci İzrnir Fuarı büyuk bir rağbet gdrmüş ve yalnız Eğe bolgesinden değil, çok uzak vllâyetlerden gelen kesıf bir ha'.k kütlesi tarafından ziyaret edilmiştir. Açl'ışlndan bu geceyan=ma kadar Fuarı ziyaret edenlerin mıktan 970 bin 472 klşiye baliğ olmuştur ki bu rakam 1941 deki 11 inci İzmir Fuarmm 832 bin 409 kişi olan umumî ziyarptçi yeku'iundan 138 bin 63 kişi fazladır. Balkanlann müdafaası bir daha gözden geçirilmiş Mihailoviç kuvvetleri ellerindeki araziyi genişletiyorlar Napoli Müttefik topçusunun ateşi altmda Londra 20 (a.a. ) Sorrente yanmşincl ordunun top ateşi altında lulun maktadlr. Bütün İtalyan cephelerlnde 5 incl ve 8 inci ordular bu şehri tehdid eden 1leri hareketlerine devam etmektedirler. Alman kaynaklarmdan çıkan haberlera göre Napolinin 23 kilometre mesafesinde ve Salemonun şlmal batıslnda mühim bir kıyı sehri ve deniz üssü olan Kastellamare yakmlarmda büyuk bir muharebe cereyan etmektedir. İstanköy llmanmdan bir manıara. < ttalyanlar, bııgün. mııkavemec et. mek demek yaşamak demektir. Bu bırl. cik bir çaredir. Elmızde şlmdl kuvvetlı vasıtalar vardır. Bılhassa Adn>atik karşı sahillerlnde nümunesini görduğıl. r.üz çete muharebesi yapılmalıdır. Al. manlara ve Almanlarm emri altına gır. mış olan ve İtalyan Ismlle anılmaya 'âBelediye reisi bir ziyafet verdi yık olmıyan bazı çıldırmış Italyanlara Beledlye reisi Reşad Leblebicioğlu karşı İngillzlerle Amerikalıları i yanlnda Fııarın son günü münasebetlle, Fuara iş. harbetmek sizm en zaruri bir vaziîeniz. tirak eden devletler mümess'llerne diğer dir. ekspo7anlara Fuar gazlnssunda bugün Kayıdsız şartsız teslimiyet artık mev. oğleyin 300 kişilik büyük bir veda ziyazuubahıs olmadığını ve bugüniü dsğiş. feti vermiştir. miş olan ahval ve hâdiselere tetabuk etZiyafette İktısad Vekili Fuad Slrmen, memekte bulunduŞunu unutmftynız. AL Vali, Komutan, şehrirr.izdeki mebuslar, man.ann almış olduklan tecavujkfir va. generaller, Parti reisi, vilâyet, belpdiye zivet karsı^mda Almanyaya karşı kafî ve Parti erkânl, yerli ve yabancı matsuretfe müdahaleje karar verdik. Mem buat mümessilleri hazlr bulunmuş'.ar. leketimizden Almanlan kovmak için dır. Napoli karadan, denizden Londra 20 (a a.) Bu son günlerde sarıliyor Selâmkte mühim askerî toplantılar General Bsenhovver Amerikan umum yapılmıştlr. Bulgar generali Uogdanof, Balkan bölgelerl kumandanı Alman ge karargâhı 20 (a.a) Altıan kuvvetnerali Aleksandr ve başkî peneraller leri Müttefik ordularınln tazyikı altm(Arkan sahlfe S, sütun 5 te) Ege denlzl sahillerinin müdafaasım bir defa daha gözden geçirmişlerdir. Hür Yugoslav radyosunvuı neşrettiği bir tebliğe göre, Mihailoviç kuvvetleri şimdi Dalmaçya sahillerinl 300 kilometre boyunca kontrollan alhna almlşlardir. Split'e 30 kilometre mesafede bulunan Sinj'de vatanseverler Alman ku\Fvetlerile 7 gün durmadan savaşmlşlardır. Bü. tün Alman taarnızlan geri atılmıştır. Alman kontrolu altında çlkmakta olan Yugoslav gazetesi Novo Kranska'nın yazdığına göre, Mihailoviç umumî ka. ra^gâhlnda bulunan Ingiliz kumandanı Johnson Yugoslavyada İngiliz ordusiinun mümessali olarak bulunmaktadır. İşgal edileıt yerlerde Müttefiklerin idaresibir Rus mecmuasını telâşa düşürmüş Müttefikler Meis adasını almışlar Tayıtıis gazetesi Sisam, Leros ve İstanköyün zaptııtı da teyid ediyor i arktaki Rus taarruzu fasılasız devam ediyor Alman orduları Dinyepere doğru çekiliyor, Âlmanlann Polonya hududunda bir Sigefried hattı yaptıkları bildirilmektedir Moskova 20 (a a.) Sovyet gece yarısı tebl.ği; 20 eylulde Melitupol istikametinde kıt'alarımız muvaffalcıvetle taarruzlarını inkişaf ettirmişler ve 10 i!â 25 kilometre ilerliyerek 70 den fazla meskun yeri işgal etmişlerdir. Bunlarm arasında Bolchaya, Tckmaîî ile RamyshevTkha da bulunmaktadır. Beyrut 20 (a a.) MuUef ıkler Türk sahıllerine 6 kilometre mesafede bulunan Meis adasmı işşa! etm ç^rdir İtalyan kuvvetleri bu ad'yı bundan Moskona 20 (a.a.) «Harb ve lşçi bir kaç ay evvel tahlıye etmışlerdir. sımfı» adındaki mecmuada intişar eden Sisam, Leros ve İstanköyün bir makalede Amgot (işgal altmdaki aişgali teyid olunuyor razıde bulunan müttefik askerî hükuLondra 20 (a.a ) Sisam, Leros ve meti) nin nazariye ve ameliyesinin kurtarılmış memleketlerde Faşizmi tahrib tstanköy'e Müttefık bahriye sılâhendazetmek işinin manasını anlıyan bütün in larınm çıktığına dair verilen haber haksanlan endişeye düşürebüeceği yazıl kmda tefsirlerde bulunan Times gazemaktadır. Bu makaleye göre, her halde tesinin muhabiri şöyle yazıyor: «Bu çıkarmalar, ba adalarm âkıbeti bir memleketi yeniden ihya ve projehakkında geçen hafta hukum saren kaler, o halkın yükselt iradesile tarif edilmeli. Bu işe Birleşmls milletler mü rarsızlığı sona erdirmiş oluyor. Bu adadafaa etmek üzere harbe girişmiş ol lann tamamile Müttefıklerin eline geçdukları demokrasi prensiplerine ve ha miş olması Rodos'a, Girid'e ve diğer akikî millî hükümranhğa hürmet etmelı dalara denizden ve havadan yapılacak taarruzların daimî tehdidi altında yadir. şıyan Almanlan müşkül bir duruma Aynı mecmuanm son nüshasında çıkan sokacaktır. Almanlarm paraşütçü kıt'adlğer bir makalede ise 3 müttefikin larını kullanarak Müttefıkleri bu üç aaskerî ve siyasî iaaliyetlerini tanzim dadan kovmağa teşebbüs etmeleri muhetmek lçin Ingiltere Sovyet Rusya temeldir. Fakat, Mut+efik kuvvetlerin, Amerika arasmda cdaimî bır tiçler koyerli Rumlann ve italyan garnizonları. mitesi. teşkili zamanmın gelmis oldu(Arkası sahife 3, sütun 6 da) ğu beyan edumektedir. Amerikan donanması 3 sene evvelkînden 13 misli daha kuvvetli halde Bu ay zarfmda batı Atlantikte yalnız bîr tane Müttefik gemisi bahrılmıs Washington 20 (a.a.) Amerikan fılosu bugün, üç sene e\rvelkinden İS defa daha kuvvetlıdır Filoya mersub uçaklarm sayısı 18,269 a varmaktadır. Amerıkalılar her nckadar diğer mıl. letlere harb gemıleri vermışlerse de kendılerine daha 14 072 gemi kalmlştır, Alman tebliği Berlin 20 (a a.) Alnan oıduları (Arkası sahlfe 3. sütun Z de) Denizaltı muharebesine mukayese dair bir NADİR NADİ başkomutanlığınm tebliği: Aşkın Doğuşu? I Pek yakmda • * Uahıa harbinden v&ni resimler; Müttefih kıt'alatı SaUrm'm &kerke& NewYork 20 (a a.) Bahriye N a n r . lığlnın bildırdlğine gore. bu ay zarfır.da bntı Atlantiğı geçen \uk gemılerinden valnlz bir tanesı batmıştır. Halbuki 1942 eylu'unde bu sularda S0 Müttefik veya taraf'iz gemi batırılmıştır. Amerikan ordusunun mîktarı Wa^hington 20 (a a.) Birieiik Amerika Baskumandanlık Kurmay ht'5 eÜ reisi General George Marshall husün âyan ve mümessiller mecHjinin askerî encümenlerinde bcyanatta bulunırak (Arkası sahife 3, süton 2 de£