Katalog

CUMHURÎYET 25 Ikincitesrin 1943 r Düşünceier f N A U N A Ipek çorapla mücadele ^inlilerîn esran Imparator Justinyen ve lüks Robespiyer'in çorabları • Ingilizler Rami cinayeti, bütün «pratik zafer çorabı» yapıyorlar! çalışmalara rağmen hâlâ aydınlanamadı Rami cinayeti henüz esrarıru muhafaza ediyorsa da bunun şiddetlı bir kin neticesi yapıldığı zannedilnnektedir. Maktulün Izmıtten para getırmedlğl aşağı yukarı tesolî edllmiş bulunmaktadlr. Diğer taraftan bu cinayet etrafında Izmitte de sıkı bir tahkikat yapılmaktadır. Katıllerin Yusuf Kemai Özveri Izmitten itibaren tak:b ederek cinayeti yaptıktan sonra tekrar İstanbu'dan uzaklaşmış bulunmalarl da ihtimal dahilindedir. Dun sabah bir a\rukatın şofor mua.lni hakkmda yapılan ihbar üaerıne şofor muavini sorguya çe kilmiştır. Filvaki şofor muavini bir gece otomoblli alarak gltmiş ve ertesı gunu otomobilm bır camının kırlk oiduğu ve muavininin de sabaha karjf sarhoş bir halde geldığı anlaşılmıçtır. Fakat mceleme neticeslnde cmayetın, bu şoför mua. vinmin oto.nobili alıp gittlği gecedcn ıki gece evvel yapıldığı gorulmüştür. Tahkikatla meşgul olan muddeiumumî muavini Demir Dai, 4ün yenıcen Eîâzığ ambarı müstahdemlerile, ambara aid Yıldırım motörünun kaptanı Hüseynin, ma. kinisti Salihin ve gemici Hâmidin İfâder^ne müracaat etmiştir. Hüseyin kaptan Yusuf Kemal hakkmda bir arkadaşımlza demiştir ki: c Merhum ışine dujkün ve çok çalışkandı. Ayni zamanda titiz ve asabî bır adamdı. Bir muddettenberi orada çalısı. yordum. İçki kullandığını gdrmedim ve kimseden de işltmedimo Yusuf Kemal Ozver, bır müddet evvel İş esnasında kezaen bir vapurun ambarına düşerek başından ağır surette yaralanmış ve oldukça uzun bir tedavi gormüştur. Merhumu tamyanlar, İyileş. tlkten sonra bazl dalgınlıkiar yaptığını ve bılhassa kendisine bır unutkan.ık arız olduğunu soylemektedirler. YusuE Kemal Özverin ölümü Ingilterede «pratik zafer çorabları» imalâthanelerinden birinde genc işçi kızlar faaliyette \ ipekli çorapf bugün birçok memlefcagilterede erkeklerin ipek çorap giy. ketlerin ve ınilletlerın en muhim ı k ü . meleri devam edıp gıtti ıse de Fran. sadî ve içtımai meselesı haline gelmış. sada ikinci ımparatcrrluktan sonra ipek tir. însanların, hususile kadmların ı . çorap yalmz kadınlara munhasır bir peğe karşı muhabbetleri, ihtırasları, âdet ve moda olarak yerleşip kaldı. duskünlukleri pek eskıdır. Bınlerce yıl . **# evvel Çınliler ipek elde etmeği, ondan Bugün . müsrü kadınlar müstesna . kumaş vucude getırmek usullerini son derece sıkı bir surette gjli tutarlar yeryuzunde ıpek çorabdan şıkâyetçi ol. ve bu ımalâtm sırf kendılerıne munha. mıyan kımse yoktur. En zengın memle. sır kalması ıçın elier.nden gelen gay ketlerde bıle bunun yurdun servetini reti sarfetmekten gerı durmazLardı. baltalıyan, mahveden bır âfet olduğu. Ipekbdceklerınin beslenıp büyüttflmesi nu herkes tasdık ediyor. Bırleşik Ame. ve ıpek dokumaların yapüması hak. rıka, tngıltere gibi en zengin devletler kında yabancılara malumat vermek bile ipek çorap gıyme usulunü, âdetim hıyanetınde bulunan Çinlıler ölüm ce. ortadan kaldırmak için mücadeleye gu rişmiş bulunuyorlar. zasma çarptırılırlardı. Mısırlılarla Romalılar ipeğı Çmlıler. Ingiliz Tıcaret Nazırı Hugh Dalton den çok pahauya alırlardı. Fakat bu boyle bır tehlıke karşısında öraru uzun, pahalılık ona karşı olan temayulü ek. güç yırtılır, dayanıklı bir kadın çorabı Belediye rcuıakabe teşkilâtınm zeysiltmek şoyle dursun bilâkis artırırdı. cınsi imali usulunü tetkik etmek üzere tinyağ fıatlarinda oynanan oyunlar ve Şarki Roma împaratoru Justmyen bır mütehassıslardan mürekksb bir heyet gayrimuhik kâr temini için başvunılan arahk lüksle mücadeleye girişmış ve topladı. Bu heyetin çalışmaları ortaya ;arelerle yaptığı şiddetlı mücadele kaışıipeğin, ipekh kumaşlarm Bzansa so. •prtaık zafer çcrabı» mn meydana çık. slnda zeytin yağcılar yeni bir vaziyet Belediyenjı kulmasını menetmısti. Fakat bu yasak masını temin etti Mütehassısların ıfade. ihdasına kalkışmışlardır. hiçbır zaman kat'î ve taır.am olarak lerine gore bu çorablar son derece d a . mücadelesi üzeıine şenritnizdekı zeytintatbık edılemedi. Tacırler bınbir hıleye yanıkhdır. Iki şilın sekiz pense, yanı yağcılar hemen İstıhsal mıntakalarile müracaat ederek ipeği ve ıpeklıleri ş..r. bizim paramızla yüz kırk beş kuruşa temasa geçerek İstanbula zeytinyağı gekî Roma sırurları içine ıthal ettiler, şık satılmaktadırîar. Bir kadın bu çorabm tırmemeğe başlamışlardlr. Bu se'oeble jkl kadınlar da onları değerlerınin birkaç 6 çiftile bütün bir seneyi geçirebilecek. gündenberi şehrımizde sun'î bir zeytinyüz mıslı pahasma da clsa satın slıp tır. «Pratik zafer çorabları, nın iç t a . yağı buhranı yaratdmıştu. Bilhassa dun kullanmaktan bir an bile farıg olma. raflarma gelen kısmı pamuk ipliği, dış piyasada bakkallar gü;lükıe ze>ünyağı dılar. taraflarda kalan kısmı sun'î ipekle do. bulabilmişlerdlr. kunmakta, bu sureüe dayanıklı olma. Justinyen baktı ki memnuiyet, mese. Belediye, zeytınyağı üzerinden t i r kaç leyi kokunden halledemiyor, o vakıt ları temin edilmektedir, Zafer çorabla. elin kâr temın ederek flatlarln zjncirÇınlilerı hırıstıyan yapmak ve bu su rının sandalyaların hasırlarına, tırnağa leme şeklinde yükselüirr.eslne meydan retle onlardan ıpekboceğı besleme ve veya yuzuğe takılarak uzulmeleri şoyle vermemek için yalnız birinci cii kabul ipek kumaş dokuma usullerinın esra. dursun, bunlar daha şıddetli sadmele. etmektedir. Bakkallar birinci elden zeyrını oğrenmek teşebbusune gxrışti ve re de mukavemet edebılmektedirler. tınyağı alıp satabilecekleıdir Ancak isbu sureüe iuç olmazsa devletın bu t i r . tihsal mıntakalarından gelen ve hatta Zafer çorabmı dokıız hafla mütemadi. yakilıkten azami şekılde malî istifade beled.yelerce de tasdık edılmlş bulur.an yen gıyenler vardır. Bu muddet sonun. gormesini temın eylemek hevesine duş. faturaiarm yüksekllğine karşı bır çare da topuklarmdan maada hiçbır yerle. tü. aranmaktadır. rmde eskime ve iplik kaçma hâdisesı Peloponez yarımadasma on binlerce vukubultaamıştV. Siyahtan 'başlıyarak Diğer taraftan bu sene el konulacak dut ağacı dikıldi. Bu yüzdendir ki o et rengıne kadar yedi renkte imal olu. olan devlet hissesi zeytinyağlarln fmtları yarımadaya (Mora . Dut ağacl) adı ve nuyorlar. tesbit edilmiştır. Bu fiatlar 1.5 asıdli rildi. Avrupada ipekboceği yetıştirıl. ekstra ekstra yağlar için 80, rafine zeyYalnız bazı güç beğenirlerin bu ço. mesi ve ipeklılerin dokunması usulleri. t.n yağları için 79^5, 2,5 asıdli yağlar rablara buldukları kusur şudur: ötekı ni yaymaya Haçlı seferlerıne ıştırak et. için 77, 3,5 asldliler için de 7S 5 kuruştur. miş olan hıristiyan ordularmın efradı ipekli çcrablardan bıraz daha kalın Hariciye Vekilinin ziyareti vasıta oldular. Bunlar Bizansta ve Su durmaları ve diz nahıyesinde kolayca Fiatlar düşüyor rıyede gördüklerıni yurdlarına don. donüp d:kiş yerlerinm tam ortada kal. Haricıye Vekıli Numan Menemenci gayrı rr.ıllî denılen san'at ve edebiyatdükleri zaman memleketlerinde tatbik mamasıdır. oğ!u dün öğleden ev\el Vılâyete gelerek larda bıle cemıyetm o gunku va^lf ve Son sunlerde muhtelıf istıhsal mıntaBu kadar kusur kadı kızında da olur. Vali ve Belediye reisl Lutfı Kırdan zıetmeğe kalkıştılar. kalarından kullıyetlı mıktarda zahıre ve Bu akşam İçin numarah yerler kâmilen satllmlştlr. karaktermi aksettiren bır taraf vardır. Harb bitınciye kadar boyle küçük bir yaret ve bir müddet goruşmüştür. On birinci asırda Kral Reger Sicilya I hububat geld.gmden piyasada fiatlar düş Eski edebijTatın şarklı mahiyeti, dev. adasında buyuk böcekhaneler kurdur. zarafetsizlık fedakârlığma katlanamaz. meğe başlamıştır. Dün başlıyan lodos fırtınası du. Oradan da bu is Fransanm cenu. lar mı? On gun evvel 7 8 8 0 kuruş arasında buna Provans ve Langedoka yayıldı. Dün sabaha karşı Marmara ve Boğaz A. H. R. * olan Trakya fasulyaları 70 72, Anadolu tlk defa ipek çoraplar o vakit prens. mıntakasmda şiddetli bir lodos fırtınası ufak malları 72 77 kuruştan 65 67 SİNEMALARINDA FİLMLERİN E N G Ü Z E L İ ler, kardinallar tarafmdan gıyılmeğe başlamış ve fırtrna buııin gun ve dun ıruruşa düşmüştur. Bılhassa Karadenızbaşlandı. gecs yağısla beraber devam etmiştir. den külhyetli mal gelmesı fasulya fıatOn yedmci asırda ise bu modayı or. Dun öfleden evvel şıddetli olan fırtma larını düşurmektedır. ta sınıfın erkek ve kadıniarı da taklıd oğleden sonra bıraz îıafiflemışse de akNaturel nohud 6 5 6 7 kuruştan 5558, Baş rollerde: etmeğe koyuldular. Buyuk Fransız ıh. şam üzeri tekrar eski şiddetini almıştır Ispanyol tohumu nohudlar 8 5 9 0 kutılâli esnasmda kadınlar çıplak bacakla Dr. VASFİ YENEB Fırtına dolayısüe A^a ve Anadolu seruştan 74 76 kuruşa duşmuştür. gezmeğe başladılarsa da erkekler ipek Filmin uzunluğu yüzünden seanslar: ferleri intizamını kaybetmiş, fa.iat büÇanakkale baklalan 26 30, İzmir İlim febefesi meraklllartna. çorap gıymekte devam ettiler. Robes. İ P E K : 1, 45 4 6,30 ve 9 tün seferler yapılmıştır. baklalan fazla mal gelmesi karşısında Yazan: pierre'in ıpek çorapları herkesin naza. Ünivcrsi.te ve İnkllâp Kıtabev'eri M ELE K: 3 5,30 ve 8,45 25 kurtışa kadar duşmuştür. rı dikkatıni celbedecek kadar güzel ve Mısıra gidecek heyetimiz Cumartesi ve pazardan başka günler Melekte matinelerda emsalsizdi. Zavallı çocuk haşlanarak Mısıı tutun piyasalarını tetkiü ve Mı••••••I^IHH koltuklar numaralıdır. Fransada Louis . Phhppe uzun pan. sırda bulunmakta olan muhtelıf mernöldü talon gıyme âdetini meydana çıkardu leketlerln sigara fabnkaları mümessillerı Lâk;n ikincı ımparatorluk devrinde sa Kuçükmustafapaşada Umurbey sokaKitabcılarda arayınız. ' ıle temasta bulunmak uzere, heyetimiz, ray halkı ve sarayla münasebette b u . ğında 19 numarada oturan sıvacı Alıpazartesi günu Mısıra gıâecektır. Heyet, lunan herkes ipek çorap giymek usulii. medin 4 yaşmdaki çocuğu Servet dun saTürk Tutun Lımıted idare meclıa azaÇenren: NÂZAN RIZA DOGRUL bah odada oynarken anneslnin kaynane avdet etti. • Elndan Hamza Osman Erkan, Turk Tümak üzere mangala koyduğu tencereyi Her ana, babanm çocuğuna seve seve tun Lâmited müdürü Ekmel ve İnhısardevirmiş, haslanmıştır. verebıleceği ve çocujdarm da zevklç oku30/11/943 S A L I aksamı Şehzadebası T U R A N Tiyatrosunda lar umum mudurluğü hususi kalem şefı Zavallı şocuk acı ıstarablar içinde ölyacaklaıı dunya dıllerme çevrılmiş terbiNecauden mürekkebdır. Buyük müsamere: Yüksek ses vlldızı rcüştür. Mısır tütün piyasaları halen buyuk bir yevi şaheser bir çocuk romam. 100 Kr. Adüye doktoru Kâmil Ünsalan cesedin 27 ikinciteşrin 943 Cumartesi ehemmiyeti haız bulunmaktadır. Bildefnine ruhsat vermiştır. akşamından itibaren hassa Müttefık memleketlere tütun tev^ ^ % KONSERİ Parti kaza kongreleri ZEYNET İLHAN ziatı buradan yapılmaktadır. ^Z. Halk san'atkârl İS3IAİL DÜ.MBİ.T.LÜ Tam saat : 20,30 da TİYATROSU Partı Vilâyet idare heyeti, kaza kontarafmdan hazırlanan Tekmil kadrosiîe Vilâyetlere pamuklu tevziatı grelerinin tanhlerini tesbit ederek alâO P E R E T sezonuna başlıyor. İstanbulun hasret çektiği TEYZE H A N I M büvük komedi kadarlara bıldırmiştir. Buna gore, kaza Harıcden getırtılen pamuklu mensuca3 perde, Varyete, Dueto. Kuarteto 3 perde kongrelerine birincıkânunun 2 sinden tın halka ucuz olarak tevzi edilmesı için 20 tablo Dünkü llânlarda bu müsamerenin bu aksam verileceği yazlımlştl. Mücbir sehebkr itibaren başlanacak ve ay sonuna kadar çalışılmaktadır. Bugüne kadar 35 vilâ> 3te çlkmistır. Kİtabcl!^ıdan araylnlz. dolaylsile 30 ikinclteşrln sall akşamlna tehir edilmiştir. bitirilecektir. 6000 balya pamuklu dağıtıZmıştır. Halen Yazan: Ekrem Reştd Müzik : Cemal Reşid Tıcaret Ofısı namma gümruklerde 3 bin Bilet satlşma başîanmıstlr. Pek az kalan yerlerinizi bugünden aldlrlmz. balya pamuklu mevcuddur. Bunlar da çekildlgi takdirde diger vilâyetlerin ıhtiyacı t€min edilecektir. Nüshası 10 kunıştur. Zeytinyağ fiatlarıısda yeni biroyun! aftabk bir İngüiz mecnuıası, Ingiltereoin bu harbde, kay. bettiği harb gemilerini hep bir arada gösteren bir tablo neşretmis. Edebıyat ve san. beşeri insiyaklara, 2 numaralı Dünya Uarbi denilen afetin atın yalnız cem^yel en metafızJ; duşun dordunciı yıiını bitiıerek beş jaşına hayatından ılham ce ve hejeoanlara basması munasebetile tertib edilen bu almasını fenüdafaa kadar muhtelıf tecel tabloya gore, Ingiliz donanmasının kajıbve bunan haricmde liler gösteren moral lan şuniardu: her turlü şahsî ve âleminde, san'atkâ5 zlrhlı, 5 uçak gemisl, 2 refakat uçak beşerî mevzuları ya^ak eden bir fı. rinin tarıhi teşekkulıle alâkalı olduğu rı ilhamlaımda serbest bıraknıaktan gemlsi, 25 kruvazor, 103 muhrıb, 58 dekır cereyanı zaman geçtikçe «bızde de gıoı, onu takıoeden teceddüd edebiyatı çek^nmıyelım.. Çunku, bize şîheserler nizaltı, 1 monıtor, 25 koıvet ve refaket da memlekette başlıyan Garblıiaşma verebJecek hakıkî sanatkâr. kendi is. nufuz ve taraftar kazanmaktadır gem.5i, 9 gamDot ve bir sürü başka yar. Mesele, sadece bır fıkir îezahuıunden tkrının zaruri bır ıfadesı olarak mey tıdaaınm derın kaj naklarmdan Eeıbest duncı geml. ıbaret kalsa, ıyı.. Fakat, Garbdan gelen dana gelmfştir. Onun tamamile sahsi, çe alacağı vahı ıle fıkir ve duygıüaunı Tablonun altuıdaki izahatta, ka\bedi. diğer bazı iısrier gıoı mana ve huvı. taklıdî, hattâ fantazı cimaiinın sebeb. haykıran ada.mdır. Onu istıdadının ha. len 500 e yakın bıiyttk kıiçuk gemiye yetmi ka>bederek, yanlış bır anlayışia lerını o devrın bu san'atiara mutab^k rıcinde çahşmaga mecbur ederiek, bu mukabil, Ingiliz tersaneîeıının, dort yıl ış scftalıga dokulmektedir. Yanlış anla. zumıyetmde aramalıdır. Memleket haya. en yuksek san'at kab.Jıyetının bize v e . içinde her bojcan 900 yenı harb gemısi şılan ve tatbık edıien her yenı iıkır tma yabancı zannettıg.mız bu edebija. receğı mahsul, âdi kahtede bır takım yaptıkları, muhrib zayiatının tamamile ıse, ılerı atılan bır hamle olmaktan çı. tın sanıfelerınde, ıtıraf edelım kı, Tuiji manasız, zorakı eserlerden başka bırşey telâfi edildigi bildirılmekte ve İngilterecemıyetının ancak yırmı seneaenberi ta olamaz.. karak hareketsızlık getırir^ nin deniz hakimiyefani muhafaza ettiği hakkuk eden emel ve ıdeallerinın dine Bazı Garb memlesetlsrınde san'atı Bunun için san'atı ve san'atkârı mevzu ilâ\e olunmaktadır. aıd kuvvetlı bir tahassuru gızlenmıştir. ıdeoloj.lerm pıopaganda vasltası hahne Evet, bu harbde, İngiltere, deniz h a . llılhyet ıdealınm vazlh oır ıarak na ve ılhamıarında serbesi/ bıraknsk tamagetıren bu. telâkkı, bıimeyız, san'atkarm.le cemıyetin lehlne bir müsamahadır. kimijetini, 1940 ve 1941 de, tekbaşına da şahsıyet olarak ne bırakmıştır? Fab. lıne geçebılmesı ıçın Garblıiaşma hare. İstldadı olmıyanlarm mem'eket mevzu kaldığı zamanlarda bile, elinden kaçırrıka maıı gıbi ortaya çıkan eierlerde ketı zaıuri bır tekâmul merhaleii ol unda yazacaklaıı yuzlerce kıymetsiz manuş; ancak bu savede, mağlub olnıak yarınlara uzanacak buyuk manayı ara muştur. Bu hareketın tabıi bır netıcesı eser yerine, o hajstin derinliklerine nü. teblıkesinden kurtulmuştur. olaıak teşekkul eden Türkluk şuuru, fu7 etmeslnı bılen, te'î bir eserle clze maK beyhudedır. Bır ada devleti olan ve dominj onlariAsırlarl aşacak, kutlelere te^ır eae. kuvvetlı bır mıstızm ile ruhları oz bır cemıyet hayatının hak katlerlni butun le soraurgelerine deniz yollarile bağlı cek buyuK eser, baskı altınoa ün.arla. ıdealm heyecanıle harekete getırdığı ccşkunluka du>uraca< istldadların ye bulunan lngiltere için, bir dun>a harbin. ma yazılmaz. Hayat ve taoıat kar^ı^mda gun, hıç EÜphe etmıyelım <cı, bu yenı tişmesini kolayiaştıracak şaıtları hazır de, deniz hakimiyetinm hayati ehemmiyeti vardır. Eğer, lngiltere, deniz hakideıin ve anlaşilmaz bır hejecania u r . hassasıyet san'atkâr vıcdanlannda ca lamak şüphesiz daha doğrudur. peıeu ianatkarın hur vıcdaıımdan al en kuvvetlı ve ccşturucu ıfadesını bu. Saadet ve ıstırablarımız, aşk veya miyetini kajbetsejdi, bu harbi de kay. lacaktır. dıgı se.best iihamla meyaana gelır.. menfaat îhtlrdslarimız, kıskanclıklaııaıız, bederdi Ingiltereyı, 1940 ta. Fransa gibi Bu suretle h^rekete geçecek olan sevglleUmiz, kâmat karşlsında duşuncE istüâya uğıatınaktan ku.iaıan, ilk baYazı hayîtımızda arai..a, muııakaşa z^mını teşkıl eden ba ausuncemn ge. =ar. atkâr, ksynaklarını mı.li hayattan ve tehassusle^ımız, hayat ve olum hak kışta, bir avuc av piluîunuo fedakârlığı nışiemebinaen memleket hesabına iay alan, fakat, suf ıçten gelme bır ılharrua kmda neşe ve korkula.ımız, Allah flkrı ve kahramanügı gibi guıuııur. Fakat, da beıclenemez.. oz eser ıtibarıle zaten munıte bakmasinı Dılecektır. Işte: Ba on ınde dinî ve mıstlk duygu>arımız, ü Almanları, Ingiitereje hir ordu çlkarkısır olan fıkır ve san'at hajatırauaa hur ve serbest bakışır kı, b^ze, ozledı mıd ve hulyalarımlz, guzellik ve çırkın. nıaktaıı meneden a.sıl amil, Ingiliz do. samımıyetsızUgi, hattâ verıniiizlıgı art. gımız bır hayat seıdının oimyen, canlı llğe aıd inclzab ve nefret'.eıımiz, iyılik nanması olmuştur. Ingiliz donanması ol. tıracagı ıçın, bılâkıs zararlı bır' mahı portrelerım çızecektır. ve merharret duygularımlz, tabiate aid ma&aydı, Dunkerk boşaltması yapılamaz; yet idşımaktadır. Bununla beraber, cemıyet bırçok ferd Eevlnc ve ürperlşlerimız plbl Eonsuz bır Almanlar, Brıtanya adalarına hem havaÎ.Ieselâ: Bu yaıılış duşunce, meınleket ve sahsıyetlerden murek.ceb bır varlıiî çok hâdlselerin ma. ^erî olan ruhî haya. dan. hem denizden hucutu eder ve her haaıseleruıı aüsemriıieınıs dıye, rrıucer. nalıcıır. En Kuvvetlı memleket şuuru tın tezahurlerini mucerrci san'ata mevzu turlu za>iatı goze aldnaıak buyuk bir istılâ ordusunu Ingiliz topıaklarma çu red san'atı inkâr ederek, Ahnıed riaşı ıçmde bıle mızaclara gore degıjen muh. yapan muvaffak bir çan'atkârı hor gorkarırlardı. telıf duşunce ve heyecanlar mevcud rrıeğe ne hakkımız var? mın bedıalarını kıymettsn duşurmege Deniz hakunivetinin obnadığl yerde, dur. Bende zayıf olan hayati gorme kaUar! Mücerred sanatı toplu ve etıaflı bir ve anlama realızmine mukabıl, beşeri şekjlde İzah eden «san'at, san"at içindir» harbin nasıl, lngiltere ve Muttefikleri Ve gene buna Kiyaben endıviduaiıst alevhine bir cereyan aldığım gormek bir m&üiyet tfiiiuıgı ıçin I uzulılerıle, hassasıyet tarafım yüksek olabılır.. E . tarifl manasız bir soz değl dır. Bu, daha ger, benden cemiyet hayjtma dair kuv ziyade beşeri istıdada taalluk eden ha için, 1941 birincikânununda, Japonyamn Bakılerııe, Nedım ve Galiblerıle butu.ı harbe girmesüe Uzakdoğuda hasıl olan mazı eaebıyatıru bır kalemde boşluga vetli eserler ıstersenız bunu size vere. reketlerin serbest bir oluş'.a Ean'ata İnkı harb maazarasına bir goz atraak yeter. mem.. Versem bıle bu pek sonuk b.r lâb ettlğıni gösteren güzel bir ifade şekfırlatmak pekâiâ mumkundur! İngiliz donanması bu>uk kısmının, Aİşey olur. Fakat, tabiat ve istidadımm lidir. *** manlarla İtalyanlara karşı anavatanı ve taalluk ettığı başka bır his ve duşunce Bu oluşu, muayyen bir mevzuun dar Mısırı mudafaa etmek için Avrupa suTarıhte, parlak bir ız oırakmış bütün âlemmden belkı gun gelır, sıze şaheserçizgilerlnde hapsetmıyerek, beşerî duy larında bulunması, Pearl Harbour bas. tefekkur ve san'at eserlsri, ancak tam ler getırırim. gu ve duşüncelerin öziulüğlle muhlt ve kmınm Amerıkan donanmaşını nıuvakve karaıi O J cerbesthk havası ıçmde Eger, Ahmed Hajim, şıırlerınde mem. cemıyet arasında hur bir vaziyet alacak katen taarruz edemiyecek bir hale sokmkıjaf ımkânı bulmu§lardır. Ta, ıık leket hâdiseierıni terennum etmemış olan san'atkârm yaratıcı şahsiyetinde ması, Anglo . Saksonlarla muttefiklerine medeniyct çağiarınaan bu zamana geıse bundan ne çıkar? Bu, onun muvaf aramalıdır. pek büjük kayıblara mal olmuştur. lıncı>e kdtiar, m=anl.gı yukselten oulon fakıyetini küçultmek ıçın bır sebeb Bu itibarU, memleket hayatını keskin Bir İngiliz, hem de Bahriye Nazırlığı aehaiar, ou »af ve tem.z hava ısınde teşkıl etmez.. Şaırm duymadan yazaca. bir reallzmle sahıfeierlnde ydsatan Rus etmiş bir İngiliz olması dolayısüe deniz olmez eserlerını yaıatmijlardır, gı koiu memleket eserleri yanınâa beEski Yunanıstanda fkır hurrıyeti ne şeri hıslerı şahsı bır adeseden butun de. edebıyatnda meselâ: «Tolstoy>, «Dosto hakimiyetinin ne demek olduğunu bilen Suzel jidır. Vakıa, bu serbestlık :cın ıjılığıle aksettiren mısraları msmlsket yesvkl», «Maksım Gorkı» nln eserleri INIr. Churchill, zırhhların modası geçtiği de zıd fıkırler bırbırını takıo eaer, du. hebabına daha değerli bır kazanc de ne kadar içtimaî bir hüviyet taşıyorsa, yolundaki tenkidlere cevab olarak söy. beşerî İlhamm yüksek bır eserı olan lcdiği bir nutukta, rur. Lakın ou çarpişan iıkırleıın yarat gıl nndır? «Üstün bir muharebe filosu olmaksızın Faust, Bodler'ın Tagor'un bir kısım tıgı yu:ck hararet ve heyccanla olgun. Denilebıhr ki: Bizım bu şahsi heye. eserleri, hattâ «Andre Jid» in koyu bır denizlerde h:ç bır hakımlyet elde edemelaşan ıuınaııniııs ve duiunce aıcmmde canlarımız esasen cemıyet hayatında da İhtisasçılık kokan «Dünya nimetieri, aynı yiz ve hattâ kendimlzi yıyecek bakımınvucude getirdiklerı şaheserler, lâyemul vaıdır. Onu ıçtımai msvzulaıda tasvır derecede millî ve İçtimaî bir kıymet ıfa dan ayakta tutamayiz.» bırer san'at ve lü$jr aoıdesı halınae etmekle bu beşeri hıs ve heyecanları. sozile ancak muharebe gemılerine istinad desi olarak görülür. asırlara hâkim olmaktadır. mızı anlatmış olmaz mıyız? Şuphesız, Yaratıcı mahiyet, işte bütün mesele eden bir donanmanın deniz hakimiyetini On sekızıncı aörın son yaıı&ı ıle on evet.. Fakat, boyle olanca bızdekı şahelde edebileceğini ve bu hakimijetin budoKiızuncu asrı dolduran şaı.e^eılerm si ihtisasların içtimaî kıymetını kabul buradadır. Bu kemal mertebesms erişen her san'at eseri Turk zevkini. Türk dü jük ehemmiyetini pek iyi belirtmiştir. meydana gelmehinde o aöirları huvıyet zaruretı hasıl olur. Onlarm bu mahıye. Bu harbde, büjuk olçüde deniz muhalenduen lıberalzımın yarattıgı o, coş. ti kabul edilınce de artık ıçtimai clup şünce ve anlayışını, Tiırk hassaslyet ve dehasını aksetürecek bir abidedir. Yanl rcbeleri olmadığı ve uçak filoları hava. kun fıkır ve san at heyecanının buyuk olmamalarınm bır ehemmiyeti kalmaz.. dan mudafaa edilmedikleri zaman zırhlı. •millî benlikten kopmuş bir parçadır. *** tesırı yok mudur? ları ve donanmalan sindirdıği için, deniz Fıkır ve san'at kayid ve diaiplın altmaa CAFER SENO hakimyetinin ve bunu temin ve muhafaHayati ve içtimaî ihtiraslardan, en kısırlaşıyor, bu manakkak.. Hıs ve fı. za eden donanmaların hayatî ehemmiye. kırlerm yaraîıcı coşkunlugu ıçııı her ti pek göze çarpmadı. Halbuki dün, Inşeyden once hareket ve canlılii lazım. gilterevi istüâdan kurcaran, bugun Andır. Bu olmayınca, hayatuı arzedecegı glo . Saksonlan şinıal Afrıkanın tamaArjantinayi yapan monotcn manzara karşıSiüaa ruhlaı ü a . mına ve İtalvanm jarısır.a hâkim kılan, ralır ve atalet bajlar. jarın da onlara, Birinci Dünya Harbinde olduğu gibi ikincisinde de son zaferi kaMüzik haliki zandlracak olan eıı mühm amil, kuvvetli Her fıkir, her san'at he.eketı değeri. donanınalaruıın elde tuttuğu deniz haBAŞTANBASA RENKLİ nı cemı>etten alır. Fa^at, onu, maddî kimi>etidir. ve faydacı bır zıhnıyetle muayyen bır Deniz hakimiyetinin büyük ehemmiye. fıkır çerçevesı ıçmde yuıumege zorla. tini hiçe sayan devletler de, askerî mumak, cemıyetm yaratacagı birçok muhharrirler de bunun boyle olduğunu, olaytelıf ıstıdad ve dehaları doğmadan ol. ların belâgati karşısında artık anlaml? mege mahkum etmektır. olsalar gerektir. Muhıtın içtimai hayaüna sıkı bir alâDünya cennetinde yaşanan bir aşk romanı... Paratnount ka ıle bağlı olan san'at ve edebıyatm Şirketinin 1943 SPESİAL FİI.IMİDİR. cemıyette yaşıyan ideallere yaaancı kalması esasen ınümkun degıldır. Er. SAN'AT VE CEMİYET Yazan: Deniz hakimiyeti CAFER SENO IRVIHG CUMMI^GS h V İ N G 3ERLİN Lüizyana Güzelleri BU AKŞAM: L A L E'de BUGUN: N E L E K vc I P E K Sokakta Gürültü Var NADİR NADl "MODERN İLİMDE Kâinat Telakkisi,, LADY Vivien HAMILTON LEİGH Laurence OLİVÎER Ateş Böcekleri CENCLJK ATESİ ^ İSÜALLA TÜRKÇE SÖZLÜ 1 GÖKÇAY HAVACIYA TEPELİ * Kadıköy DOROTHY t^M BU AKŞAM SUREYYA'da Etibba Odası kongresi ÇEMBERLiTAŞ Sinemasında Bu Akşam • Bu akşam S  R  Y Sarışmlarln Sinemasında ylldızı... CUMHURÎYET seraiti en sevimllsi... Şen roller Sündiye kadar gorülen büvük kahkaha filmlerinin zafer tacı CÖNÜLLÜ LAMOUR ASKER BOB HOPE Suare İçin numarall yerler pek az ka'mlştjr. Telefon: 60682 I ^ B Etibba O4&sı bu senenın ük toplar.tısım 27/11 943 cumartesi günü saat 14 te yapacaktır. Bu toplantıda geçen sene devresi idare heyeti raporu ve hesablannın, tetkik ve heyetin ıbrası, yenı ıdare heyetınin raporu ve muhammen butçesının müzakere ve tasdikl. baza mühım mesleki hususların muzakeresi, murakıo raporu görUsülecektir. MÜNİR Nureddin Konseri ANN SOTHERN'in en son çevirdiği aşk ve macera filmi EŞİMİ BLLDUM! Bir aylık Üc avllk Altı aylık Senelik 300 Kr. 600 Kr. 800 » 1600 > 1500 . 2900 . 2800 . 5400 . Üç erkek tarafmdan çevıilen Çam«akuı, onu sevmeyeni intihab ve tercih ediyor. Bu akşam için yerlerinizi evvelden aidorır.ız, Dikkat Gazetemize göndcrileD evrak ve yazılar nesredilsin edilmesin iade edilmeı ve zivaından mes'uliyet kabnl olunmaz.