Katalog

21 Ağusto» 1942 CUMHUItİYET A B E zaman/ (Başmakaleden deram) mümkün olduğu sür'atle bir imkân aranması üzerinde itiifak olunaıuş olduğu rivayetini kabule daha mütemayiliz. Nitekim Churchill'in Londraya avdctini müteakıb evvelki gün Manche sahilinde Dieppe taraflanna yapılan ihrac teşebbüsü bunun delilidir. Sınama kabilinden olan bu teşebbüsle ayni zamanda Churchill'in Moskovada Ruslara verdiği sözün tutulduğuna aid filî bir hareket başlangıcı da gösterilmiş oluyor. Belki bu sınamalar tekrar olunacaktır Fakat şimdiye kadar dört, beş defa yapılan baskın şekilli sınamalar başka şeydir, hakikî ihrac ise bambaşka şeydir Eğer muhtelif sınamalardan sonra ihracın hakikisi göze alınabilecek olutsa o zaman bir defa da yalnız bir yere değil, müdafaa\n şaşırtmak maksadile belki sekiz/ on yere birden ihrac hareketleri yapılacak, ve sonunda bunlardan yalnız bir tanesinin gerçekleştirilmesine çalışılacakür. Ancak ne zaman, nerede ve nasıl? Demokrasi müttefikleri hesabına zaman için söylenebilecek yegâne söz mümkün olduğu kadar acele ifadesinden ibaret olabilir. İhracm yerine gelince bütün ihtimaller ciddiyetle elenip tarandıktan sonra bunun ancak Fransanın Manche sahilleri olabileceği anlaşılır. İhrac yapmak için olduğu kadar takviye ve iknıal işleri için de en yakın ve binacnaleyh en müsaid saha burasıdrr. İkisi de güzel. Geriye bu muazzam işin nasıl basarılacağını anlamak kalıyor, ki en güç tarafı da hakikaten burasıdır. Bu işe az çok oıuvaffakıyet umudu ile girişmek gerek olduğunda şüphe yoktur. İngilizler de biliyorlar ki Almanların çoğu Fransız sahillerinde ve hiç şüphesiz gene çoğu •Manche kıyılarında olmak üzere işgal altındaki memleketlcrin kıyılarında pek kuvvetli surette silahlı en aşağı 30 tümenleri vardır. Bu kadar kuvvetin üzerine yürüyecek bir ihrac kuvvetinin miktar itibarile ondan a^ağı olmaması lâzımsa İngilizleıin ve Amcrikalılaruı bir ihrac hareketi için Avrupa kıt'asına 4050 tümenlik bir kuvvet sevketmeleri icab eder. Bu kadar kuvveti bütün ağırlıklarile ve hasmın çeşidli müdafaa ateşleri içinde kıt'aya nakletmek için İngilizlerin herşeyden evvel pek çok gemiye ihtiyaclan olacak ve bu kadar çok gemi üzerinde verilecek kayıbları göze almaları lâzım gelecektir. Nekadar gemiye? Bir fırka asker için 70100 bin ton gemiye ihtiyac vardır. İngilizler hesabına he« tümen için 100 bin tonu hesab etınekte hata yoktur. 4050 tümen için bir kaç bin gemi adedinde 67 milyon ton lâzımdır. Ve denizaşın bir yere asker nakleden bir zümre için bu ihtiyac bir defalık bir ihtiyac değildir. İhracın muvaffak olduğunu ve raklolunan askerlerin turunduklannı farzetsek onların iaşeleri, ikmalleri ve takviyeleri için daima hemen o miktar gemiye ihtiyac görülmekte devam edecektir. Biz zannediyoruzı ki her tarafın bütün iyi ve ciddî niyetlerine rağmen bu mesele bu son safhasmda duvara dayanmaktan kurtulamıyacak, yani hakikî bir ihrac teşebbüsünü başarmağa değil, ona girişmeğe bile imkân bulunamıyacaktır. Çünkü kendisi zor ve neticesi ağır iştir bu. Bir hareketin mahiyeti hakkında bir münakaşa Yeni Vekillerimiz ve yabancı matbuat miş olan Numan Menemencioğlunun Hariciye Vekilliğine getirilmesini derin bir memmmlukla selâmlar. Burada bu lunduğu sırada memleketimize karşı büyük bir dostluk göstermiş olan yeni Türk Hariciye Vekilinin yeni vazifesinde de ayni hislerle hareket edeceğine eminiz.» Almanya: 1942 (Baştaratı 1 inci sahifede) Dedl. Ve dlnleyicinin alâkasını bir an olsun kaçırmıyan o sevimli sesile harbe dair konuşmıya başladı. * Doktor Göbbels'in sözleri üzerinde fi. kir yürütmekten veya onların bende bı. r^ktığı intıbalan tahlile kalkmaktansa o sözleri, hatıramda kaldığı gibi kısmen buraya geçinneyi okuyucularım hesabma daha faydalı buluyorum. Böylelikle benl okuyan herkes bu satırların arasından Alman Nazırmm sözlerini benim vasıtamla değil, kendi vasıtalarile ölçmek imkânlannı da elde etmiş olacaktır. Almanyarun bu harbi istemediğlnl, nasyonal sosyalist lh'ilâlinin başarmak zorunda bulunduğu bir çok iç meseleler dururken Avrupada harbe girişmekten bir menfaati olamıyacağmı, fa. kat şerefini müdrik bir millet sı. fatile de Almanyanm parçalanmış bir şekilde yaşamıya hiç bir zaman rıza gösteremiyeceğini söyliyen Göbbels, Al. man kudretinl müttefiklerin eksik tarttıklanm, eğer bu işi clddiye alsalardı Danzig yüzünden dünyayı atese vermiye cesaret edemiyeceklerini anlattıktan sonra, günün aktüel mevzulanndan başhca bir kaç mesele üzerinde durdu. Bunlardan bir tanesi Rusya meselesly. di. Doktor Göbbels şöyle diyor: Blz, Polonya hududundan tutun da Wladivos:oka kadar bütün Rus topraklannı eîe geçireceğimizi hiç bir zaman iddia etmedik. Askerlik bilgisi bir parça lnkişaf etmiş blr insan buna ne lüzum, ne de İmkân olmadığını kolayca kabul eder. Maksad Rus ordusunun zararsız bir hale sokulmasıdır. Blz bu gaye İçin çaİjşıyor, hedeflerimizi bu gaye etrafında toplamış bulunuyoruz. Ben umumiyetle ihtiyatlı konuşan bir adamım. Şimdiye kadar sSylediğim yüzlerce nutuktan ve kaleme aldığım yüzlerce makaleden hiç birinde: Şu şöyle olacak, bu böyle olacak! Gibi kat'î hükümler ileri sürmedlm. Bir kişi çıkıp da: Bak, sen ne yazmıştın, halbuki işler dedlğin gibi yürümedl! Diyemez. İşte sözlerini bu kadar ölçü ile kullanan ben, size şimdl emniyetle söyliyebilirim ki, önümüzdeki kış bastır. madan evvel Rus ordusu Almanya ve Avrupa için blr tehlike olmaktan artık çıkacaktır. Bunu söylerken hâdiselerin be. ni tekzib etmlyecegine her zamanki gibi emin bulunuyorum. Bir kaç ay sonra be. ni hatırlamanızı rica ederim. Doktor Göbbels'in üzerinde durduğu ikinci sual meşhur ikinci cephe bahsiydi. Almanya etrafında İkinci bir cephenin ancak garbda açılabileceğini düşünen Alman Nazırı bu ihtimale ciddî olarak inanmadığıru ileri sürüyor: 1940 senesinde Alman orduları Manche kıyılarma vardıklannda, İngiltere tamamile hazırlıksız bulunuyordu. Bu denizi şarktan garba geçmekle garbdan şarka geçmek arasmda bir fark aranmıyacağına göre Manche'ı geçmek ancak o zaman ve ancak Alman ordusu için kabil olabilirdi. Çünkü dediğim gibi 1940 da İngiltere adası müdafaaya henüz hazır bir hale getirilmemişti. Buna rağmen en uzak bir ihtimali de gözden kaçırmıyan Alman genelkurmayı bu teşebbüsü göze almayı muvafık bulmadı. Bugün ise vaziyet İngilizlerin aleyhine olmak üzere tamamile tersinedir. Avrupanın garb kıyılan iki senedenberi en yeni müdafaa tertibatile silâhlanmışhr. Oraya çıkacak İngiliz kuvvetleri karşılannda çok hazırlanmış, çok talim ve terbiye görmüş blr müdafaa sistemi bulacaklarmı biliyorlar. Buna rağmen, gene bu işe kalkışırlarsa, Dunkerque'den de daha acıklı bir akıbate uğrıyacaklarını çekinmeden İddia edebilirim. Dr. Göbbels son olarak Almanyanm manevi kudretinden bahsetti. Milletin içeriden yıkılma İhtimallerinin mevcud olmadığuıı, bir 191S in bir daha tekerrür etmiyeeeğini, her Almanın bu harbi bir ölüm dirim meselesi olarak İyice benimsediğini, harbden dolayı kimsenin sevinc duymadığmı fakat herkesin onu bir zaruret olarak kabullediğini anlattı. Almanyada misafir bulunduğumuz günler zarfında halkla temas edip konuşmamızı tavsiye etti. Başka türlü bir intiba edinmiyeceğimize emin bulunduğunu söyledi. Ve yarundakilere dönerek: Türk muharrirlerinin tamamile serbest bir halde kiminle arzu ederlerse görüşmelerine imkân vermenizi istiyorum. Dedl. Yanından ayrılırken, tipkı geli.şlmlzde olduğu gibi sıcak bakışlarile ellerimlzi sıkarak bizi uğurluyordu. Bu karne geçmez! 1936 da Berlin olimpiyadlatından dönerken, Pasavdan Viyanaya, Tuna yolile geliyorduk. O tarihlerde bilhassa Almanyadan para çıkarmak yasaktı. Benim de üzerimde Viyana üzerine yazılmış kredi mektublanndan ve bir miktar Türk parasından başka dünyalık kalmamıştı. Vapurda bir miktar safra bastırmak istedim. Cebimdeki beş liralığı gösterdim. Evirdiler, çevirdiler. Tanmıadılar ve almadılar. Fena oldum. Lâkin kabahat ne bende, ne vapur idaresindeydi^ Alman borsası nakil vasıtalannda kendi paraiarından başka sterlin, dolar, ve İsviçre frankmdan başka yabancı para tedavülünü menetmişti. Viyanaya çıktık. Gideceğim otele kadar hep vcresiye yaşadık. Ve otel de bavullanmız rehinesine mukabil taksimizin parasım ödedi. O zaman insanın elinde parası, cebinde para mektubile nasıl züğürtlük ve yoksıılluk çektiğini acı acı tatmıştım. Dün bir lokantadaydım. Ankarada çalışan ve İstanbula yeni gclmiş olan arkadaşlardan birisi yanında iki yakinile geldi. Yemek ısmarladı ve alelusul ekmek karnesini verdi: Bayım! Bu karne geçmez! dediler. Nedcn? Bu karne Isianbulun değil! Değilse ne olmuş? Biz ötedenberl bu karne ile... Evet! Ev\clce öyle idi. Şimdi yeni emir varmış, fırınlar kabul etmiyor. Fena vaziyet! Elinde karnesile lokantada aç kalmak! tatsız şey! Neyse orada eserip beserdiler bir lokma ekjnck buldular. Sonradan anlaşıldı: Son günierde İstanbul Vilâyetinden verilen bir emİTİo diğer vilâyetlerin vesikaları vnze cdilraedikçe ekmek verilmemesi usulü konmuş. Lâkin unııtmamalı ki bu ekmek vesikaları dağıtılırken «Yurdun her yerinde geçer» diye dağıtıldı ve halk da bunu böylece öğrendiydi. Şimdi yeni ve daraltıcı bir emirle yolculan sıkıntıya sokmayı reva görmedik. D ngiltere, Amerika, Kanada ve De Budapeşte 20 (a.a.) Macar ajansı Gaulle kuvvetlerinin, bilhassa Ka bildiriyor: nadah kıt'aların iştirakile Fransanm Yanresmî Pester Lloyd gazetesi, NuDieppe bölgesi sahillerine yapılan çı man Menemencioğlunun Hariciye Vekil. karma hareketinin mahiyeti üzerinde liğine tayini münasebetile yazdığı blr mühim bir münakaşa başladı. yazıda ezcümle şöyle diyor: İngiliz kaynaklarına göre bu hareket «Bütün Avrupa umumî efkârı ve bilbir akından ibaretti. Maksad isükşaf ve hassa Macar milleti bu tayini büyük bir istihbar idi. Bir takım vesaiti tecrübe memmmi.vetle karşılamıştır. Devlet reL idi. Bunlarm hepsi yapılmış, hayatî kıy sile Başvekilin tam itimadına mazhar o. nıeti haiz malumatla çok mühim ders lan Menemencioğlunun yeni vazifesinde ler ahnmış, ele müteaddid esirler geçiril de vatamna büyük hizmetler yapacağına şüphe yoktur. miş ve geri dönülmüştür. Yeni Hariciye Vekili, Türklyeyi yaBu yüzden İngiltere ile müttefikleri sevinc içindedirler ve bunlar, bu hare bancı menfaatler uğrunda sergüzeşte keti başarnuş olduklarından dolayı ıfti îürükliyebilecek herhangi macera poliükasından uzak kalmayı gaye edinenlehar duyuyorlar. Alraan kaynaklarına göre vaziyet böy rin başlıcalarından biridir. Macaristan, vaktile Türkiyeyi Budale değildir. Sovyetler, Müttefikleri ikinci cephe açmıya zorladılar. Bunu yap peştede maslahatgüzar olarak temsil etmadıkları takdirde içinden çıkılnıaz güclüklcr arzeden vaziyetlerinin büsbütün fcozulacağını anlattılaT. Churchill, Rusları bu talebden vazgeçinnek ve biraz (Baştaratı 1 incı sabifede) daha dişferini sıkraak için nekadar teşvik dah ve De Gaulle'cü kıt'alar dün Franettiysc, bütün teşviklcri boşa gitti. sanın Manche sahiline karşı 25 kilometre Churchill, en nihayet Arrupada ikinci genişliğinde bir yere çıkarma teşebbübir cephe açmak için bir raaceraya giriş sünde bulunmuşlardır. Düşmanm 300 meğe karar verdi ve İngiliz askeri müte 400 çıkarma taşıtile karaya çıkard.ğı kıthassıslarının muhalefetine • rağınen, Av alar, Alman başkumandanlığınm ihüyatrupayı fethetmek üzere hareket etti. Fa larını kullanmağa lüzum kalmaksızın kat bu hareket dokuz saat içindo aka kısa bir mesafeden yapılan mu'.ıarebe mete uğratıldı ve Avrupayı feth için halerde yok edilmiş veya denize atılnıışreket eden Müttefikler epeyce hupalanür. Karaya çıkanlan 28 tankın hepsi mış ve çok ağır zayiat vermiş bir halde tahrib olunmuştur. Şimdiye kadar 60 ı püskürtüldüler. Onların bu teşebbüsteıı Kanadalı subay olmak üzere 1500 esir öğıendikleri bir şey varsa, Avrupayı issayılmıştır. Düşman pek çok blü bıraktilâ teşebbüslerinin daima boşa gitmeğe mıştır. Alman kayıbları ise ölü ve yarcahkum olduğudur. Çünkü Müttefikler ralı olarak 400 den ibarettir. Çıkarma tir daha böyle bir teşebbüsü göze alahareketlerinin devamını temin için açık nııyacaklardır. denizde 35 nakliye gemisinde ve pek çok Almanya da, Müttefiklere karsı kazansayıda kruvazör, torpido muhribi ve dığı bu zaferden dolayı memnundur. Yadevriye gemilerinin himayesir.de hazır ni ortada öyle bir hareket var ki ona bulunan düşman kuvvetlerinin büyüğü iştirak eden iki taraf da aldığı neticeyi sevinerek ve büyük bir iş başardığını müdahale edemedikten başka topçumuzun ateşile ve hava kuvvetlerinizin tailân ederek kaydediyor. İki taraftan her birine bu şekilde ha arruzlarile ağır kayıblara uğrıyarak hareketi icab ettiren sebebler bulunduğu reket limanlarma dönmek zorunda kalmıştır. aşikârdır. İngilizler mahdud maksadlarla hareKaçmakta olan İngiliz deniz kuv\'etket ettiklerini, hatta hareketleıini pe lerınin bombalanması esr.asmda Alman şinden hisseltirdiklerini söylcmekle, uçakları Portsmouth limanının nhtım ikinci cephe kurmak teşebbüsünün aka tesislerinde, doklarmda ve cenub İngiL mete uğramış olduğuna dair bir zan ha tere sahillerinin diğer ehemmijetli askeri sıl olmamasını istemekte, bilâkis İngiliz hedeflerinde ciddl hasarlar yapmışlar. nıillelinin ve müttcfik milletlerin kafa dır. Bu hareketlerde Alman hava kuvsında ikinci bir cephe açmak iktidarında vetleri 18 uçak kaybetmiştir. oldukları fikrinin iyiden iyiye kükleşmeAlman karşıkoyma toplan ve hava sine ehemmiyet vermektedir. Çünkü muharebelerinde Alman avcıları 112 düşikinci bir cephe açmak ümidi kırılacak man tayyaresi düşürmüşlerdir. 17 Alman olursa, bunun harb gayreti üzeıinde nıü ayyaresi k3yıbdır. esslr olacağı ve haıbi kaybetmek ihtima19 agustos gecesl düşman çıkarma lini kuvvetlcndirerek herkesi yeise dü mvvetleri birdenbıre hafif Alman deniz şüıeceği şüphe gölürmez. imvYetlerile karşılaşmışlardır. Alman de. Buna mukabil Alnıanlar da, Müttefik niz kuvvetleri asker dolu bir çıkarma talerin aylarca ve aylarca hazırlandıktan şıtını ve büyük tonilâtoda topçekerlerl sonra ciddî bir teşebbüse girijtiLlerini, batırmışlardır. Alman kuvvetleri bundan ve Avrupayı htiiâya kalkıştıklarını, fa başka top ateşile bir filotillâ kumanda ' kat uzun hazırHklaTinın bir Alman hara gemislnl ve müteaddid hücumbotlannı lesine bile dayanmadığını, bütün o bü hasara uğratmışlardır. 4 düşman tayyayük hazırlıkların, bir günüıı bir kaç sa resl de düşürülmüştür. ati içinde darmadağın olduğunu ve MiitBir Alman denlzaltı avcısı bu harekettefiklcrin ikinci bir Dunkerque ile karşı erde batmıştır. Almanların uğradıgî ye. laftıklarını anlatıyorlar. Alman tebliğin î&ne kayıb budur. de önemle belirtilen bir nokta, Mütteİhrac nasıl yapıldı? fıklerin ihrac kuvvetlerine karşı, ihtiyat kuvvetlerinden yardım istemeğe bile lüBerlin 20 (a.a.) Alman orduları başzum hissohınmadığıdır. Çünkü Fransız kumandanlığı Dieppe dolaylarma yapısafeillerindeki Alman kuvvetlcri, Mütte an İngiliz asker çıkarma teşebbüsünün fiklerin büyük hazırlıklar neiicesinde sa akamete uğrayışı hakkında şu yeni tafhile çıkardıklan ku\rvetleri püskürt silâtı vermektedir: meğe kâfi idi!. • Dieppe yakınlarında bulunan Alman Boylece Alman kaynakları, Alman müstahkem noktalan 19 ağustos şafak milletine, Müttcfikleıin ikinci cephe a sökerken, bir Alman kafilesinin açık deçacaklanna dair ileri sürdüklcri iddianizde düşmanla çarpışmakta olduğunu lara ehemmiyet vermemesini, bu yüzden görmüşlerdir. Her vakit vuku bulan bu herhangi suretle endişeye düşmemesini hâdisenin göze batan tarafı şu olmuştur: telkin etmek fırsatını kaçırnıamışlardır. Önemli miktarda İngiliz uçağı birdenİki tarafın her biri hâdiseyi ve hâdisebire Manche denizi kıyısı üzerinde yere nin neticelerini kendi siyasetine ve kensürünürcesine uçmuşlar ve Dieppe şehdi hedeflerine göre tevil ededursun, elrile dolaylarmı bombardıman etmiş'er deki netice aşikardır. Müttefikler bir ihdir. Bundan sonra hâdiseler birbiıinı tarac hareketine teşebbüs etmişler ve Almanlar bu teşebbüsü bertaraf eylemiş kib etmiştir. Haberdar edilmiş olan Alman kuvvetleri bataryaların ve siperlelerdir. Müttefiklerin ikinci cephe açmağa ni rin yanlarında mevzilerine yerleşirken yetleri varsa, bu niyetlerinin ciddiyeti, İngiliz kruvazör ve muhriblerinin cbüsdaha sonraki teşebbüslerile anlaşılacak leri şehrin ve plâjm üzerine yağmağa tır. Fakat bu teşebbüsler ne zaman vuku başlamışür. Sun'î sis arkasına gizlenmiş bulacak ve Müttefikler ne zaman Kus olan muhasara botları, seri hücumbotlan yanın imdadına koşacaklar? Bu suallerin ve bir çok düşman taşıtları biraz sonra ccvabları yakın istikbale aiddir. Ancak gözükmüştür. Bunlan Alman bâtaryao zaman Müttefiklerin ne yapmak niye larının kesif ateşi karşılamıştır. Sun'i sis tinde olduklan anlaşılacak ve iki tarafın sayesinde İngilizler karaya varraağa ve iddiaları hakkında bir hükUm vermeğe tankla piyade kuvvetlerini çıkarmağa muvaffak olmuşlardır. Dieppe'de ve bu imkân hasıl olacaktır. Şu muhakkak ki iki taraf da hareke şehrin doğu ve batısında tam beş noktatin neticesini, kendi menfaatleıine göre da düşman asker çıkarmağa teşebbüs ettefsİT ermekte çok büyük hüner göster miş, yalnız iki noktada karaya ayak basmağa muvaffak olmuştur. Düşman mişlerdir. tankları tank karşıkoyma engelleri karömer Rıza DOĞRUL şısmda hareket etmeğe ve şehre boş yere girmeğe uğraşirlarken bir Alman Mes'ud bir düğiin tank karşıkoyma topu tekbaşına, Dieppe Ayvalık eşrafmdan fabrikator Emin Kantarcı kerimesi î.leliha Kantarcı ile şehrinin şimalinde bir tepede tahrib eAyvalık eşrafından merhum Fahri Bey dümiş olan 28 düşman tankmdan 4 ünü o*lu genc kimyagerlerimizden Feridun imha etmiştir. B;r Alman batarya mevzii Omursal'ın dün akşam Taksim Belediye dolaylarında anudane çarpışmalar cerekazinosunda iki tarafın güzide davet yan etmiştir. Kanadahlar taaıruzlan eslileri huzurunda evlenme töreni icra edil. nasmda bataryanm hemen önüne varmiştir. Genc evlileri tebrik eder, saa dıklarından bu toplarla üzerlerine ateş etmek imkânsız bir hale gelmiştir. Bu detler temenni ederiz. mahalde düşmanın üstün olmasma raâVefat men topçularımız geri çekilmemişlerdır. Yorgi Papayorgi (cslep) vefat etmiş olöğüs göğüse cereyan eden çarpışmalar.duğur.dan cenaze merasiminin 21 ağustos da Almanlar aldıkları piyade takviyeleri 1942 cuma günü saat 16,30 da Taksim. sayesinde Kanadalıları mağlub ve imha ceki Rum Aya Triyade kilisesinde icra etmişlerdir. olunacağ'i teessürle ilân olunur. Mahallî Alman kuvvetlerinin karşı ta(Cenaze levazımatı P. Angelidis) arruzu tam bir muvaffakıyete varmıştır. İngiliz askerlerinden öldürülmemiş veya RAŞİD RIZA TİYATROSD esir edilmemiş olanlar ihrac gemüerine Halide Piskin beraber Harbiyede. BeU'ü bahceslnın Alaturka doğru kaçmakta idi. Plâj ve deniz Lükısminda bu eece «aat (21 20) da yük bir saha üzerinde yanmakta olan Y U M U R C A K taşıtlar, botlar, gaz maskeleri, tah'isiye Vodvil 3 perde simidleri ve bir çok malzeme ile dolu di. Düşmanın aşamadığı Alman telörSahib ve Başmuharrlri: YLNl'S NA1Jİ jüleri önünde bırakılmış bir çok ağır Umumî npçrit/nfi idnre eâf>n Vi*i 1$!ermitralyözler ve başka silâhlar görülmekMüdürü. HİKMKI Mİ>NİF ÜLUE.N te idi. Atlantik kıyısındaki Alman müdafaa Cumhuriyet Matbaan Ö Dahiliye Vekilimiz hakkında Londra 20 (a.a.) Receb Pekerin Dahiliye Vekilliğine tayini Londra siyasî mahfillerinde müsaid bir tesir yapmıştır. Bu mahfiller Receb Pekeri yüksek meziyetli bir devlet adamı ve samimî bir İngiliz dostu olarak tanımaktadırlar. Türk milleti Receb Peker ayarmda bir Dahiliye Vekiline malik olduğundan dolayı sevinc duymakta haklıdır. Almanlara göre İngilizlere göre (Baştaratı 1 mci sahifede) lann ve belkl de istilânın ufak bir başlangıcmı teşkil etmiştir. Mütehassıs bitaraf müşahidler elde edilen neticeler hakkında memnunluklarını bildirmişlerdir. Müttefik kıt'alar yalnız işgal altındaki arazide hareket ettikleri için değil fakat tahminlere göre bu arazinin kuvvetle müdafaa edilmesl icab eden bir noktasmda harekete geçebildikleri için çok muvaffak olmuş sayılırlar. Tebliğde de bildirildiği gibi bu tecrübe yapılmağa değmiş ve kıt'alar Fransadan ilerde yapılacak akınlarda çok işe yarıyacak malumat getirmiştir. Böylece mahdud kuvvetlerle ve muayyen bir zaman zarfında Müttefikler Almanların meşhur «zaptedilmez. istihkâmlarmı yarmağa muvaffak olmuştur. Eğer şimdi böyle neticeler elde edebilmişlerse Müttefikler az kuvvet kullanacakları yerde on binlerce ve hatta yüz binlerce asker kullanarak blr ihrac hareketi yaptıkları zaman acaba ne olacaktır? Fransız halkına yapılan ihtar gayet yerinde olmuf Londra 20 (a.a.) News Chronlcle gazetesi şöyle yazıyor: Hükumet, Fransız halkından harekâta iştirak etmemeği taleb eylemekle çok hâkimane bir harekette bulunmuştur. Çünkü Saint Nazaire meselesini takib eden Alman misilleme tedbirleri hatırlardadır. ebtiği (Ba? tarafı 1 İnci sahifede) Içr veya ele geçirmişlerdir. Viazma ve Rjev'in doğusunda düşmanın yaptığı taarruzlar dün de Alman kıt'alarının şiddetli mukavemeti karşısında akim kalmıştır. Cephenin şimal kesiminde düşmanın müteaddid taarruzları, blr kısmı karşı taarruzlarla olmak üzere püskürtülmüçtür. Düşman bundan başka dünkü gün doğu cephesinde 104 tayyare kaybetmiştir. Uçak muharebeleri çok şiddetli oldu Londra 20 (a.a.) Dieppe dolaylannda cereyan etmiş olan muharebelerde Alman'.ar 500 uçak kullanmışlardır. Bu, batı Avrupada bulunan Alman hava filosunun tamıdır. İngiliz hava kuvveSeri muhakkak olarak 91 ve muhtemel olarak 191 düşman uçağı düşürmüşlerdir. İngiliz adaları üzerinde cereyan etmiş olan büyük muharebedenberi, bu v en inadlı ve şiddetli hava çarpışması olmuştur. Hindistanda yeni kargaşalıklar İngilizler esir de aldılar Londra 20 (a.a.) Bıldirildiğine göre, dün Müttefik kuvvetleri Dieppe'den beraberlerinde bir miktar Alman esiri getirmişlerdir. Bunların arasında subaylar da vardır. ^ YUNUS NADt Stalin müttefiklere ültimatom vermiş (Baştarafı 1 inci sahifede) drada ve Washingtonda büyük elçileTİ Maisky ve Litvinof vasıtasile İngiliz ve Amerikan hükumetlerinden, ikinci cep. henin derhal açılmasını ültimatom şeklinde istemiştir. Bu ültimatomun 12 günlük mülılcti vardı. Esasen hatırlardadır ki New York radyosu, bu ağustosta «Sovyetler Birliği hükumetinin Birleşik devletler ve İngiltere hükumetlerinden derhal bir ikinci cephenin açılmasını resmen taleb etmiş olduğunu» sarih surette teyid eylemiştl. Ağustos ayının İlk günlerinde İngiliz Başvekili Churchill, bu şartlar altında, alelâcela Kahire ve Tahran yolile ve uçakla Moskovaya gitmek zorunda kalmıştır. Churchill, yanında Roosevelt'İn bir hususî mümessili olduğu halde, Stalin'e şahsan ikinci cephenin kurulma=mdaki güçlükleri anlatmak üzere, 12 ağustosta Kremlin'e varmıştır. Fakat taleblerinde ısrar eden Stalin'i iknaa muvaffak olamamıştır. Bunun üzerine Churcill, İnglitereye dönünce, askerî komutanların aleyhteki fikirlerine rağmen, muvaffakıyetsizliğe uğrıyan istilâ teşebbüsünü emretmiştir. Avustrâlyanm Canberra kruvazörü batırsldı Melbourne 20 (a.a.) Avustralya lüttefik umumî karargâhı, Canberra Avustralya kruvazörünün Salomon adaarı çarpışmalarmda battığını resmen bildirmektedir. Canberra kruvazörü Avustralya donanmasının kaybettiği en büyük gemidir. Bahriye Nazırı batan Canberra kruvazöründeki kayıbların 10 ölü, 74 kayıb ve 109 yaralıdan ibaret olduğunu, gemi mürettebatının da 816 kişiden mürekkeb bulunduğunu söylemiştir. Kayıbiar arasuıda 10 u ölü olmak üzere 20 subay vardır. Cumhuriyet Yukarıda Avu?tralya donanmasının en büyük gemisl olduğu ve batırıldığı bildirilen Canberra kruvazörü 1927 senejinin başında denize indiribniş olup 9850 ton hacmindedir. Ağır kruvazörler kategorisine dahil olan bu ;emi saatte 31,5 mil sür'ate malikti ve 8 tane 10,2 lik topla 4 tane 4,7 lik top taşıyordu. Canberra bundan başka müteaddid uçaksavar toplarile mücehhezdi. Millî Piyango falihüleri Milll Piyangonun agııstos çekilişin. de büyük lkramiye kazanan talihliler belli olmuştur. Bu çekUişin büyük ikra. miyesi olan 20,000 lirayı İstanbulda Pangaltıda Harbiye Okulunda hesab me. muru Şahab yıldız kazanmıştır. Habeş İmparatorunun kızı öldü Londra 20 (a.a) Habeş İmparatorunun en küçük kızı Prenses Tsahai 22 yaşında olduğu halde fücceten ölmüştür. Kendisi 4 ay e\vel evlenmişti. Eagle'i batıran denizaltı batırıldı Cebelitarık 20 (a.a.) Reuter'in hususî muhabirinden: Sanıldığına göre, «Eagle» uçak gemisini torpilliyerek batıran düşman denizaltısı da ayni akıbete uğramıştır. Denizaltının mürettebatından hiç kimse kurtarılamamıştır. duvarı muvaffakıyetle vermiştir. ilk imtihanını Şahab Yıldu Nazilllde maliye varidat memunı Meh. med Ozakcan ve Sümer Bank memurlanndan Cahiti Gürkaynak on bin lira ka. zanmışlardır. Ankarada Mecldiye bağlannda malul Teğmen Mustafa, Amasyada bayi Hidayet Kuba, posta memurlanndan Hakkı Günsün, Mtızaffer Eken, Muazzez Hışın ve Ankarada isminin neşrinl istemiyen bir zat da beşer bin lira kazanmışlardır. Bombay 20 (a.a.) Reuter ajansınm bildirdiğine göre, Madras eyaletinde yeniden kargaşalıklar çıkmıştır. 3000 kişilik bir kalabalık Kividu'da polis karakoluna hücum ederek civardaki evleri yağma etmiştir. 5000 kişiden mürekkeb başka bir halk kütlesi Tivandam'da hükumet konağma hücum etmiş ve bir evi soymuştur. Nümayişçiler bundan sonra hapisaneye giderek kapiları kırmışlar ve korniserüı evini yakmışlardır. Davaverdiği rakamlar ride de bazı yağma vak"alan olmuştur. Moskova 20 (a.a.) Sovyet haberler Burada yüz bin rubye kıymetinde pamuk yakılmıştır. Polis nümayişçiler üze bürosu 1 mayıstan 15 ağustosa kadar Sovjet Alman cephesi hahkmda aşarine ateş açmak zorunda kalmıştır. Öğıdaki bilânçoyu neşretmiştir: lenlerin ve yaralananların iayısı henüz Sovyet Alman cephesindeki şiddetli tespit edilememiştir. muharebe ayları zarfmda yapılan inadcı muharebelerde Kızılordu Alman, İta'l Kanada Başvekilinin yan, Rumen ve Macar istilâcı kıt'alarma beyanatı asker ve malzemece çok büyük kayıbiar Ottawa 20 (a.a.) Başvekü Mackenzi verdirmiştir. Geçen yazın üç ayı zarfmKing şöyle demiştir: dâ 15 mayıstan 15 ağustosa kadar Al: Tarihin en vahim anlarından biri manlar ölü miktan 480 binden aşağı olne ulaştık. Alman ileri hareketi İranı ve mamak üzere er ve subay olarak 1 mildaha ötede Hindistanı tehdid etmekte yon 254 bin zayiat vermişlerdir. Almandir. Japonlar da Hindistana taarruz için lar bundan başka 3390 tank, muhtelif çaplarda 4000 top ve en aşağı 4000 uçak hazırlanmaktadır. Birleşik milletler hekaybetmişlerdir. nüz bu muharebeyi kazanmağa başlamış Sovyet kıt'alarının 15 mayıstan 15 adeğillerdir.> ğustosa kadar zayiatı ölü, yaralı ve kaİngiliz kumanda heyetinde yıb olarak 1.606.000 dir. Malzeme kaybı ise 2240 tank, muhtelif çaplarda 3162 yeni tayinler top, ve 2198 uçaktır. Londra 20 (a.a.) Tuğgeneıil Corbett'in yerine Ortaşark kuvvetleri kur. may başkanlığma Tümgeneral Mc. Cre Brezilya Mihver denizaltılaeay'm tayininin Kral tarafından tasvib rına silâhla mukabele edecek edildiği Harbiye Naarlığından bildiril. New.York 20 (a.a.) Rio de Janeiro miştir. gazetelerinin verdiği haberlere göre, Bre Eskl tngiliz kurmay başkanı General zilya hükumeti, Mihver denizaltılarının Sir Condill uçakla İngiltereye gelmiştir. Brezilya limanlan arasında işliyen vaMr. Churchill Tahrandan da purlara vâki tecavüzlerine bu denizaltu ları hava ve deniz kuvvetlerile takib, ve geçti bombardıman ettirmek suretile muka. Londra 20 (a.a.) Daily Mall gazete. bele edecektir. sinln muhabirine göre, Churchill MosAy tutulacak kovaya giderken 3 saat kadar Tahranda kalmış, Hazar denîzi yolile şimale ve ora. İstanbul Üniversitesi rasadhanesinden dan da Moskovaya doğru yolculuğuna bildirildiğine göre gelecek çarşamba günü devam etmeden evvel Tahrandaki as güneş doğmadan evvel ay tutulacaktır. kerî makamlarla görüşmeler yapmıştır. Yaz saatile 5 te ay arzm tam gölgesins Bizim arkadaş böylece hâlâ ekmcksia duradursun, Balkan memleketleıindeki diplomatlarımızdan bir zatın üç gündenberi hâlâ ekmek vesikası alamadığmı da istihbar yollarımızla mevsuk olarak öğrendik. Halbuki hududlarımızdan giren yabancılara dahi süreksiz, muvakkat (Baştarafı ı İnci sahifede) karneler veriliyordu. Bu da kalkmış olları akıbet bunu isbat etmektedir. Bu malı ki kendi diplomahmız anavatanında kuvveüerm hepsi imha edilmlştir. kaç gündür ekmek vesikası alamamıştır. Kletskaya çevresinde Ruslar İki karşı Neden dolayı verilmiş olursa olsun, hu taarruz yapmışlardır. Kızılyıldız gazetesine cepheden gelen bir haberde söy karar ve şu iki vak"'a nahoş birşeydir. lendiğine göre Almanlar hiç bir yerde İstanbula diğer vilâyetlerdcn hergün binlerce adam geliyor. Bunların vesikallerliyememişlerdir. lan mutlaka vize edilmek lâzımsa trenNovorosisk ve Stalingrad'a karşı leTe, vapurlara, yol başlarına, gümrük tehlike arttı dairelerine hıılâsa yolcunun gececcğiLondra 20 (a.a.) Ruslann Kras yerlere memurlar koyup bu %'izeyi oranodar şehrinden çekilmelerile Karade da biz yaptırmalıyız. Bizim İstanbulda nizde Novorosisk için tehlike başgöster günün birinde bir gazçteye verdiğimiz miştir. bir ilânı bütün Türk halkının okuması Stallngrad şehrl önlerine getirilen ne istcnir, ne de beklenir. Hele bu karar, yeni nrhlı teşkilleri şehir için tehlikeyi hükumetin bundan evvel karneteri dağıtırken verdiği sözle tezad teşkil ederarttırmaktadır. Grazni petrol sahası tehlikeye girdi se. İstanbulda herhangi scbeble vesikası geçmiyen vilâyetlerde yarın mukabele Moskova 20 (a.a.) Reuter: Sovyet olarak İstanbulluların karnelerini kabul ek tebliğine göre Grazni petrol sahaermemek kararuu verirlerse rahat mı sına karşı tehdid artmaktadır. olur? Tebliğ, petrol sahasının 240 kilometre Böyle cebinde hükumetin verdiği karkadar şimal batısmda, Piatigorsk çevresinde Sovyetlerin gerilediğini bildir nesile lokantada ekmeksiz kalan arkadaşı görünce Viyanada çektiğim paramektedir. sızlık azabını tekrar duydum ve bu sa3 aylık zayiata dair Sovyetlerin tırlan onun için yazdım. NADlR NADİ Soıtyet Biz bu vak'alardan bir Hdsine şahid olduk. Du>madık, işirmedik kimbilir daha nekadar hâdise vardır ki vatandaş göz göre göre elinde karnesile ekmeksiz kalmıştır. Herhalde verdiğimiz bu karann pürüzünü gidermek için bir çare bulmalıyız. Görüyor musunuz? İşler nasıl kendi kendini doğuruyor! B. FELEK Şehid ruhuna Mevlid Atılay De, nizaltı gemL mlzle Çanakalede şehid olan kocam I gedikll elek^l rikçi Başça. [ mşu P E T H î YÜCESES ruhuna 22/8/" 942 cumartesi günü şehadetinin 40 mcı gününe musadif olduğundan Kocamustafapaşada Sümbülefendi camll şerifinde Mevlid okunacağından, telgraf ve mektubla taziye lutfunda bulunarak kendlsini sevdiklerini gösteren kıymetli yakınlanmızı ve ayni şekilde vazife heye. canı duyan yurddaşlarımıza davet etmek. te bulunduğumun gazetenizle tebliğine delâletinizi rica ederim. Eşi: Hamiyet Yüceses Mes'ud bir evlenme Merhum arkadaşımız Muğla meb'usu doktor Hüseyin Ercanın kızı Bayan Zer. rinle emekli mülkiye kaymakamlarmdan Kemal Göksel'in oğlu, birinci sınıf dahiliye mütehassısiarından güzdde gencımiz doktor Nuri Gökselin düğünleri dün ak. şam arkaba, dosî ve hemşerilerinden mürekkeb bir davetli kütlesi huzurunda Park Otelinde yapılmıştır. Genclerimize sonsuz saadetler dileriz. Bulgaristanda 3 muhtekir asılacak! Mareşal Petain ihrac hakkında izahat aldı Vichy 20 (a.a.) Mareşal Petain, bu sabah Alman General konsolosu Krug von Nidda'yı kabul etmiş ve konsolos, Mareşala Dieppe bölgesine yapılan ihrac hareketile bu hareketin ne gibi ahval ve şerait altmda yapıldığı hakkında malumat vermiştir. TEŞEKKÜR Sofya 20 (a.a.) Tırnova mahkemesi ihtikâr yapan 3 kişiyi idama mahkum etmiştir. Kara borsaya karşı mücadele etmek üzere hükumetin ittihaz eylediği yeni kararlardan sonra ilk defa olarak idam hükmü verilmlş bujunmaktadır. girmeğe başlıyacak saat 6 yı 1 dakika geçe gölgsye tamamen dalmış bulunacaktır. Saat 7 yl 35 dakika geçeye kadar ay arzın tam gölgesinin içinde kalacak. tır. Maamafih memleketimizde ay erken batacağından tutulma sonuna kadar gö. rülemiyecektir. Fransız kayıbları Dieppe 20 (a.a.) Dieppe ve civanna Ingilizler tarafından yapılan a>ker çıkarma teşebbüsü neticesindeki Fransız kayıbları 25 ölü ve 85 yaralıdır. Biricik kıymetli zevcim Dahiliye Vekili Erzurum meb'usu Dr. Ahmed Fikri Nikâh töreni Tüzer'in ceenaze törenine iştirak eden Eskişehirin kıymetli avukatlarından muh'erem zevata ve vefatı dclayısile de. rin acımı paylaşmak için gerek beni te Basri Aytörc'nin kızı Neriman Aytöre sellij'e koşan gerekse telgraf ve mektubla ile gene Eskişehirin maruf tüccarlann. yarama merhem olmağa çalışan dostla. dan Hacı Kerim Gökayın oğlu ve Dr. rıma ayrı ayn teşekkür edecek vaziyette Fahrededin Kerimin kardeşi değerli hâ. bulunmadığımdan her birine teşekkür. kimlerimızden Sadeddin Göksyın dün lerimin gazeteniz vasıtasile iblâğını rica Eskişehir Belediye nikâh dairesinde ak. raba ve dostları huzurunda nikâhları ederim. kıyılmıştır. Genclere saadetler dileriz. Refikası: N. F. Tüzer Galatada bir yağ deposu yandı Galatada Fermenecilerde 145 numaralı İstavridisin zeytinyağ, sabun ve bezir yağ deposundan dün yangın çıkmıştır. Yangın, deponun ahşab olan üst kısmmdan çıktığmdan ve bu katta da bezir yağı bulunduğundan söndürme işi çok müşkül olmuş ve iki buçuk saat uğraşılarak deponun üst kısmı tamamen yandıktan sonra yangın söndürülmüştür. Amelelerden Ahmedle Husnü yara'andıklarmdan hastaneye kaldırılmışlardır. Teşekkür Vazifesi başmda vefat eden askeri posta No. 1110 kurmay başkan vekili zevcim Kurmay Yüzbaşı Nail Akarsunun tedavisine koşan muh:erem doktor beylere, hastalığı esnasmda ve vefatından sonra teçhiz've tekfinine alâka gösteren komu. tan ve arkadaşları beyefendilere, Sarayburnu hastanesi baştabibine, kadirşinas sözleri ve iltifatlarile ailemizi mütehassi» eden sayın tümen komutanı Tümgeneral Ekrem Türkere sonsuz minnet ve §ükranlarımızm arzma muhterem ceridenL. zin tavassutunu rica ederim. Refikası: Neriman Akarsu