Katalog

* * umhuriyet OOÜZ r n n Dr. ATI^SI Satis yeri: İstanbul İSMAİL eaddesı Ne. 4 AASI İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresl: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: İstanbul No 246 Telefon: Başmuharrir: 22386. Tahrir heyeti . 24298. İdare ve Matbaa klsmi 2429924290 22 İKliiCltâSrin 1942 » J Bugünkü Fransa ve M. Laval areşal F&ain'den büyük salâhiyetler alan Fransız hukumet sefi Pierre Laval, nuiiete hitaben radyo ile soylediği dünkii nutkunda «Insan omuzlannın ta«lyabileceği en ağır bir yükü» omuzladığidan bahsederken çok baklı idi. Tam manasile bir diktatör kudretine eriştiğini gördüğümüz bu adam, bugün kimsenin gıpU edemiyeeeği bir sandalyede otunnaktadır. Fransa, Fransa olalı ne krallık, ne imparatorluk, ne de cumhuriyet devirlerinde, şimdilri kadar güç ve baıin anlar yaşamadı ve biç bir Fransw devlet adamı, Laval'in basarmayı göxe aldığı tehlikeli, tehlikeli olduğu kadar da mes'nliyetli bir vazife ile karsı karfiya kalmadı. Laval, Ingiltereye dtisman ve Almanya ile isbirliğine taraftardır. Bu düşüneesini müdafaa ederken o, geçici politika oyunlanna bel bağlıyan, yurd kaygunındao ziyade şahsî menfaatlere düşkün, asağdık bir adama benzetilemez. Çünkü Laval bugua ileri sürduğü fUdrlen son iki fenelik hâdiselerden sonra bulmus ve benimsemiş değildir. Daha 1919 yıllannda, zafer sarhoşluğundan bajı donen Fransız sağ partileti, Clemenceaunun bayrağı altında Almanyayı ezmek gayretile çırpınırken, Laval bu hareketi beğenmiyor ve beğenmediğini de açıkça «öylemekten çekinmiyordn. Bugunkü Fransız Başvekili, Fransanm refah ve istikbalinl, ötedenberi, Avrnpah kalmakta ve bfiyük Avrupa milletlerile samiml isbirliğinde aramıs ve bu nğurda elinden geleni yapmıştır. MUtareke yıllarındaki ve daha sonraları, Habeş harbi esnasındafcd faaliyeti hcp bu hedefe çevrilmlştl. Bngün da gene ayni fikrin peşhıdedir. Fakat Laval'in müdafaa ettiği fiklrler hiçbir zaman Fransada hatın sayılır bir çokluk tarabndan sevilmedi. VersaUlesdan Snee bemen bütün partiler Almanyanın ezilmeainl istiyorlardı. Sağlarla anlasamıyan aol tesekküller bile bu bahiste onlardan yana çıkıyorlardı. Laval ve arkadaşlan o uralarda kimseye söz fecirememiflerdi. Habes aeferinde Laval bir aralık muvaffakıyet elde etüyse, k n n , Franstz nilletinin gonlünü kam»arak değil, efkân nmumiyedeld huitamnzlıktan istifa<ie ederek başardı. Bngün ise o, kendi söylediği gibl, büsbutun güç bir durumdadır. Koskoca Imparatorluğun mukadderah, dünya hâdlsclerinin gidisi önünde, frenleri bosulmus bir otomobltinki kadar tesadüf yardrmlanna bağlıdır. Laval, hukumet basında, tıpkı boznk frenfi bir makinede direksiyon kullanan bir sofore ben»yor. O koskoca yukü bir yere çarpmadan sSlâmete ulaştırması, belki ancak bir mucize sayesinde mümkün olabileeektir. Elektrik tasarrufu için yeni kararlar Şehirde sarfiyat kısılacak, fazla elektrik yakanlara cereyan verilmiyecek mahkenesî de • Çankırı Ağır ceza Elektrik ve tramvay (iatına bir miktar zam yapılması muhtemel Alâkah Vekâletlerle temaslarda bnlunmak uzere bir kae riin evvel Ankaraya giden Tramvay, Elektrik ve Tünel İdarelarl Umum Müdürü Hulki Erem şehrimize dönmüstür. Hulki Erenı, dün kendisile konusMi bir arkadaşlmııa «lektrik ve tramvay İşleri üzerinde şunlan söylemlstir: ' « Sllâhtaraga fabrikasnıın kömflr ihâyaeı ramannle temin •dHmistir. KoW rrtür tasarrufu meselesine gelinee, Nafla VekâleÜ bu mUhim mevzu üzerin« de Umum Müdürlüğ» »alâhlyet rennlftir. Kömfir teıaiTufu Için bazı esasll (Arkan •ahifa 8. sfitım 4 te> Tunustaki harekât Asherî vaziyet yeniden Almaıt Şimalf Afrika muhsrebelerinde MütteBk knvvetlerln seMzind ordusn farafntdan esir edüen İtalyan askerlcri Müttefik ordusu iki şehri daha alarak Bizerte'yi tehdide başladı Hava yolile takviyeleri indirildi Suikasd maznunlarının reddi hâkim talebini ittifakla reddetti Çankırı 21 (a.a.) Çankırı Ağırceza mahkemesi bugünkü toplantısında Almanyanın Ankara büyük elçisi Von Papepn'e karşı suikasd mürettibi olarak mahkum edilen Pavlof, Kornilof, Süleyman Sağolun Ankara Ağırceza mahkemesi heyeti hakkmda vaki reddl hâkim taleblerinin Keskin Ağırceza mahkemesinde kabul edilmemesi dolayısile vaki ltirazlarmı tetkik etmiştir. Bu tetkik sonunda Çankırı Ağırceza mahkemesi'Pavlof, Kornilof v* Süleyman Sağolun bu ltirazlannı rey birliğl ile reddetmiştir. Darlan, Mareşal Petain'in talimatî dahilinde hareket ettiğini söyliiyor Laval «Mareşal, en ağır yükü bana tevdi etmiştir» dedi Layal ve Darlan'm mtihim nuttıkları Mihver ne umdu ve ne ile karşılaştı? Yazan: Eoekli General H. Emir Erhilet Fransanm istikbal ve serefi sömürgelerîlc sıkı s:kıya bağlıdır. Laval de bunu yurddaşlanndan gizlemiyor. Fakat, o sömürgeler bugiin yabancı ordulann döRoma 21 (Radyo saat 22) İtalya vüştüğü bir meydandır. Üstelik oradaki Maarif Nazın M. Pavolini bugün radöz Fransızlardan çoğu, Vichy'yi dinleyoda beyanatta bulunarak Adriyatik miyerek Demokrasiler tarafına geçmiş sahillerinde ve İtalyanm diğer sahilbulunnyorlar. Fransa o yerlere tekrar lerinde bulunan şehirler ahalisinden sahib olmak, guniin birinde, en az zakadın, çocuk ve ihtiyarlann bulundukrarla sulha kavuşmak için ne yapmalılan şehirleri terkedebileceklerini soydır? Bütün dava buradadır. De Gaubelemiştir. Bu şehirler arasında Cenova eülere göre mütareke bir hata İdi. Deda vardır. Berlin 21 (a.a.) Resmî teblığ: mokrasilerle birlikte sonuna kadar çarBunlar için faşist partisi, sayfiyeler19 20 sonteşrm gecesi her blrinin repıçmaktan başka çare yoktu. Bu fikre fakatinde biDer plânör bulunan İki İn !e bulunan ve şimdikl mevslm dolainanan çok küçük bir Fransız ekalliyeti, gıliz savaş uçağı cenub Norveçe bir a yısile kapalı olan otellerln açılmasını, büyük hezimettenteri De Gaulleie bekm yapmışlardır. Bir İngiliz savaş uçağı hicret edenlerin bu otellere yerleşti^ S g * KARKENAH: raber iki yıldır İngiltere hizmetinde çabir plânör yere inmek zorunda bırakıl rilmesini temin etmiştir. Otellerde babsıp duruyor. Şimdiye kadar Petain'in mış ve engelleme harekeüeri yapmak ü rınamıyanlar, memleketin iç taraflarınemrinden aynlnuyan Darlan'a göre ise 1940 mağlubiyet ve hezimetinden son ver kuvvetleri tarafından çoktan işgal zere bin<lirilmiş kuvvetler son neferine laki köylerde ikamet edeceklerdir. rarartn neresinden dönülse kâr olacak ra Fransanm mütareke istemesi ve, ile edihniş olacakfı. Demek, Fransa, bir ta kadar yok edilmiştir. ttr. Demokrasilere iltihak etmek tutu ride Avrupanın tanziminde Fransanm raftan Afrika imparatorhığunu muhafalacak en iyi yoldor. Btri iki yıldan, ötcki işbirliğini elde edeceğini daima ümid e za etmek, diğer cihetten bu imparator•n bes gündenberi Müttefikler tarafını den, Almanyamn bu mütarekeyi ma luk sayesinde anavatanm iaşesini emnjtutan bu iki tarafın, kendi aralannda lum şartlarla kabul etmesi Afrika Fran yete almak ve nihayet Fransanm içtihâlâ «nlasamanuf obnalan da, Fransanm sasının Mihverciler tarafından işgaline nıaî, iktısadi ve ahlâkî kalkmmalanna acıkh vaziyetini göstermek bakımından, mâni olduğu bir hakikattir. Eğer Mare vakit ve imkân kazanmak bakımlarından aynca dikkat edilecek bir noktadır. ;al Petain mütareke yapmasaydı ve mü mütarekeden istifade etmiştir. tareke şartlanna Mihvercileri riayet et Halbuki Tunus, Iibyayi korumak ve *** Askerî Birlik ve müesseİngilizleri Mısuda vurmak için Mihvere (Arkası sahlfe 3, gfitun 4 te) tirmeği bilmeseydi Afrika Fransız im(Arkası Sahife 3, Sütun S te) paratorluğu ve hiç olmazsa Tunos, Mihselere mensub subaylar Londra 21 (aa.) Bracaville radyotunun bildirdiğlne göre, Tuntıs şehri ve Bizerte bolgeleri müstesna olmak üzeıe bütün Tunua Muttefiklerin ellnd« bulunmaktadır. Müttefik kıt'alan Tunııs sehrinln cenubundan geçmişler düşmanı en çok elll mil genlşbğinde bir sahaya kapatmışlardır. Müttefik kıt'alann Tunusun 25 mil cenubunda Mihver kıt'alarile temasa geçtıklcri söylenmektedir. Madrid radyosunun bildirdiğitıe göre, Blzerte'in 40 mil cenubu garbUinde bulonan Beja İle daha cenubda bulunan Kalar İngılizlerln eline geçm'ştır. Birinci İngiliz ordusunun sol cenahında bulunan Amerikan, Fransız kıt'alan Ferlana ve Gafsa'ya daha çok yaklaşmış'ardır. Gafsa'daki Fransız garnizonu Muttefiklerin İndirdıkleri paraşütçülerle işbirhği yapmaktadırlar. (Arkası sahife 3. sfitun 2 de) İtalya sahil sehirlerini boşaltıyor Maarif Nazırı dün halkın iç şehirlere gideceğini bildirdi Dün ehemmiyetli birer nutuk irad eden parçalanmıs Fransalann iki reisu Amiral Darlan (tolda) ve Plerre Laval (sağda) Londra 21 (a.a.) Ceeayir radyosunda beyanatta bulunan Amiral Darlan, Mareşal Petain'in henüz cFransanm canlı tlmsali» olduğunu, fakat isgal altmdaki arazinin Almanlar tarafından istilâsı üzerine hareket serbestisini kaybettiğini söylemiştlr. Darlan sözlerlne şöyle devam etmiştir: < Mareşal tarafından kabul edilen mütareke Fransaya yaşamak ve Afrikanın Mihver tarafından işgaline mâni Imak imkânını veren yegâne siyasetti. Eğer böyle bir siyaset takib edilmeseydi Almanlar Afrikayı çoktan ellerine geçirirlerdi. Bu takdirde Müttefikler hürriyetimizin iadesi için blze ardım etmekte çok güçlük çekerlerdi.» Darlan, Mareşalm da Birleşfk Amerika halkına karşı dostluk hlslerll* Norveçe indirilen İngiliz baltalayıcıları imha edildî Yeni Fransız Alman anlaşmasının esaslan hazırlanıyor bağlı bulunduğunu bildiğini söylemJ% vc demiftir ki: « Her ne olurıa olsun Verdun kalt« ramanının Fransayı Alsas Lorendea, Savoieden, Nlsten, Korsikadan ve £•* malî Afrikadan mahrum etmek isteyen asilerden tarafa olduğunu tasav* vur edemem.» Amiral Darlan, diktatSrlerin Fraa(Arkasi Sahife 3, Sfituu 5 te) Italyaya yapılan yeni akm VİLÂYETİN TEBLİĞİ karnelerini alacaklar? Şark cephesinde: ekmek nasıl Torino dün gene siddetle bombardıman edildi Bu husustaki teblig 4üncü sahifemizdedir Kızılordu büyük bir taarruza geçti Berlin II (a«.) Alman ordulan başkumandanlıtuun tebliği: Terek çevresinde düsmanm yaptığı inadlı taarruzlar slmdlye kadar olduğu gibi Sovyet kuvvetlerine kanlı ve ağır kayıblar verdlrilmek suretile püskürtülmüstür. 25 ilkteşrinden 19 soa« teşrine kadar bu kesimde yapılan rr.ü» dafaa ve taarruz savaşları sırasında 18,300 e«ir almmıs, 189 zırhlı araba, Î8S top ve 630 ağır piyade silâhı ele £»• çirllmlf veya yok edilmistlr. Stallngradda Kahnuk bozkırlannda, düşman tanklarla desteklenerek önemü kuvvetlerle taarruza geçmiştir. Motörlü bir düşman kuvveti dağıtılnustıp. Aşağı Donda Alman ve Rumen kıt'ai larınm şiddetll müdafaa savaşlan de« vam etmektedir. Mevzilerimiz arasın« dan kendlsine bir yol açmağa muvaffak olan tekviyel{. bir Sovyet süvari alayı kuşatılmış re imha olunmuş^ur. İtalyan sehirlerini ve bilhassa Torino'yu son günlerde siddetle bombardıman pi bir tayyare, gece taarruzlarmdan avdeünde bir İngüiz hava eden İngiliz hava ku\ vetlerinden meydanında mürettebatı ile r Londra 21 (a.a.) Hava Nezaretinin tebllği: Londra 21 (aa.) Amirallık makanu tarafmdan bugünkü euma/tesi Torino dün gece güzel bir havada tekrar bombalanmıştır. Şimdiye kadar nesredilen tebliğ: Alman ve İtalyan hükâmetleri Fransa ile akdertikleri mütarekeyi boeub İtalya üzerine yapılan bu en şiddetli ta^ Akdeniz sahilini işgal ettıkleri için Birleşik Amerika ve İngiltere hükumetleri arnıza Stirling, Halifas, Lancaster ve Wellington tayyareleri İşürak etmlştir. Akdenizin bazı bolgelenni seyrüsefaîn için tehlikeli addeden bundanewelki hbarlarını genışletmek zorunda kalmıslardır. Binaenaleyb bu hükumetfif, Türk Bomba tayyarelerimizden üçü dönmerarasulan haric olmak üzere, asağıda tarif edilen hattm şarkında bulunan miştir. ıütün Akdeniz sularının seyrüsefain için tehlikeli olduğunu büdirirler: Torinoya dakikada iki bin kOo Fransız İspanyol hududundan itibaren İspanyol karasulatlnm kenan bomba atıldı Düşraan tarafınâaa bir çok itrât uzunluğunca Krıiz burnuna 3 mil mesafede ve 90 derecede bir noktaya. oradan Londra 21 (a^.) Cumartesi Torino 39 dereee 46 dakika şimal, 4 derece 50 dakika şark ve oradan rtiharen de 180 motörlerile Neva n«hcini geçmek içia ya karşı yapılan taarruz sırasında, İn derece Cezayir sabiline kadar uzayan bolge. Müttefik makamiarınm ıcüsaade japılan teşebbüs Alman müdafaa t»« gillz hava kuvvetlerine mensub bir rini almadan bu bölgeye giren bütün gemilerin uğrayacağı zarar ve ziyan merküz atesi altmda akim kalmıştıy, (Arkaa ı&hire », rttmı | tej) 3, sütuo 2 âel fcendüerine aid olacakürı Türk suları haric, tehlikeli Yirmi dokuz ölü, Akdeniz yüz yirmi yaralı var mıntaka ilân edildi