Katalog

11 tkinciteşrin 1942 CUMHURÎYET O IV M Yeni înkisafîarın izahı t * ngiüz ve Amerikan kuvvetleri, Ce zayir ve Fası işgale devam ediyor. Cezayirin mühim ve hayatî de ğeri haiz iki merkezi olan Cezayir şehrile Oran işgal etiildi ve Amerikan karargâhı Oran'da kuruldu. Belki bu iki merkezin işgali biitün Cezayirin işgalini kolaylaştıracakiır. Fasın ayni kolayhkla işgal edilemiyeceği ve Müttefiklerin burada bir hayli mukavemetle karşılaşacakları anlaşıhyor. Amerika başkumandanı, Tunus Beyine ve Tnnustaki Fran6iz fevkalâde komiserine müracaat ederek Müttefiklerin Tunusu da işgal edeceklerini bildirdi. Cevab alıp alnıadıklan heniiz belli değil. Vichy Fransasmın Başkumandanı Amiral Darlan, Müttefiklerin misafiridir. Onun yerine başkuraandanlığı Mareşal Petain dcruhde etü. Ö arasında yeni bir muharebe başladı İnönii etrafında Sidi Barrani Sollum Millî Birlik A. Berlin ve Romaya göre Nihver ordusu gerilerde toplanmak üzere şiddetli ardcı muharebeleri yapmaktadır Misırda, yeni bir yayılma hareket yapmak üzere bulunan İtalyan Alman birliklerine karşı düşmanın yaptığı baskı şiddetli çarpışmalarla durdurulmuştur. Alman avcılan hava savaşlarında beş Ingiliz uçağı düşürmüşlerdir. Batı Akdenizde Mihver hava kuvvetleri Ingiliz Amerikan deniz kuvvetlerine karşı yaptıkları taarruzlara başarile devam etmişür. Dün gece düşman uçaklan Cagllari civarlarına yangın ve tahrib bombaları atmışlar ve Uta'daki binalarda bazı hasarlar yapmışlardır. Bir ölü ve altı Halfaya geçildi ve tahrib edildi yaralı olduğu bildirilmiştir. Kahire 10 (a.a.) Müttefik ağır ve Bir İtalyan kruvazörü torpillendi orta bomba uçaklan Mısır Libya huLondra 10 (a.a.) İngiliz Amirallık dud geçidlerine hücum etmişlerdir. dairesi tebliği: Bilhassa Halfaya geçidile Sollum yolu Bir İngiliz denizaltısı Sicilya şimal :ahrib edilmiştir. kıyısı açığmda altı pusluk toplarla mucehhez bir İtalyan kruvazörüne torpille SollumSidi Barrani arasında tam İsabet kaydetmiştir. Düşman gemisi bîf muharebe başladı Kahire 10 (a.a.) Resmî: Müttefik bu torpil isabetinden sonra hareketsiz kuvvetler Sollum ve Sidi Barranideki kalmıştır. düşman ardcılarile muharebeye muşlardır. tutuşKahire 10 (a.a.) Ortaşark Ingiliz tebliği: Dün Sidi Barrani ve Sollumdaki düşman ardcılarile kuvvetlerimiz arasında çarpışmalar olmuştur. Harb sahasınm temizlenmesine devam edilmektedir. Müttefikleri Almanlar tarafından terkedilen İtalyanlar esir olarak elimize geçmektedır. Büyük sayıda düşman harb malzemesi toplanmıştır. 8 9 sonteşrin gecesi hudud çevresinde top ateşi ve bombalarla taarruz hareketlerimize devam olunmııştur. Düşman hafif bir mukavemet göstermiştir. Afrikanın garb tarafında bn hâdiselerin vukuu sırasında şark tarafında da Eekizinci ordu ilerledi ve Mihver kuvvetlerini Mısır hududuna püskürttü. Mr. Churchill, dün söylediği bir nutukla bütün bu hâdiseleri izah etü. Churchill'e gcire sekizinci ordu, son derece parlak ve kat'î bir zafer kazandı ve Mısır müdafaasına aid vazifesini tamatnladı. Sekizinci ordu ile bcraber gerçi Hindliler, muharib Fransızlar, Yunanlılar, Çckler barbettiler. Amerikalılar hava kuvvetlerile çok mücssir yardımda bulundular, fakat harbin bütün şiddetine, anavatan ve dominyonlar dayandılar ve bir tarafta İııgilizler, diğer tarafta Almanlar dövüştüler. Bu muharebe şiddetli idi, kanlı idi. Müthiş bir hayat ve mcmat mücadelesi idi ve neticcde İngilizler üstün geldiler. İtalyanlara gelince, onlar harb etmediler, bermutad ya kaçtılar veya teslim oldular. Böylece Mısırı müdafaa işi başanldı ve tamamlandı. Sekizinci ordunun, başardığı iş budur. Afrikanın garbındaki hâdiselcre gelince, bunların müteşebbisi, Amerika Cumhur Reisi ve Amerika ordulan, başkumandanı Mr. Roosevelt'ti. Mr. Churchill ise, onun sadık ve hararetli yardımcısı olmakla kalmıştır. Hedef, Mihvere karşı, yeni bîr cephe açnıak, Fransayı ve Avrupanın mahkum milletlerini esaret ve sefaletten kurtarmaktır. İngiltere, arazi gcnişletmck, imtijazlar ve menfaatler koparmak için harbetnıiyor. İngiltere de, Amerika da Fransanın kurtulmasuıı, imparatorluğuna sabib olmasını, Alzas Loren'i gerı alnıasını istiyorlar Bu yüzden, İngiltere veya Amerikanın, Fransız topraklarına gdz dikmeleri veya herhangi bir yerini aimaları bahis mevzuu değildir. Maksad Mihverle muharebedir ve Mihverle mücadele için hazırlanan büyük plaiıın tatbikıdır. Ve bu plân, derin bir vukufla, asil saiklerle ve şerefli maksadlarla lıazırlanmıştır. Plân tatbik olunuyor ve bu plânın tatl.ikı, sonun başlangıcidır. Yani harb son ve kat'î safhasına girmiştir. Bunun için şimalî Afrika işgal olunuyor ve Mihver buradan atılıyor. Akdeniz kurtanlıyor ve A\TUpayı kurtarmak için yeni cepheler açıhyor. Mr. Churchill'in bu tarzdaki izahma göre hâdiseler şu seyri takib edecektir: Cezayir ve Fasın işgalile hâdiselerin dinamizmi Tunusun işgalini icab ettirecek. Çünkü Tunus, Libyanın arka kapısıdır ve Müttefikler bu arka kapıyı kapıjarak Mihver kuvvetlerini iki ateş arasına almak istiyorlar. Sonra Tunus, İtalyanın ön kapısıdır rc Müttefikler Bizerte üssünü zaptederek İtalyayı tehdid edeceklerdir. Bilhasta Bizerte ve Tunus Müttefikler için fok mükcmmel bir yığınak yeri teşkil edecek, ve buradan İtalya istihdaf edilecektir. Müttefiklerin plânı bu mahiyettedir. Bu plânm tatbikı kolay olmıyacak, fakat Müttefikler herşeyi yapacaklar ve hedeflerine varacaklar. Buna karşı Mihver ne yapacak? Bu henüz belli değil, ve Mihver kaynakları, bu harekete nasıl mukabele edeceğini ifşa etmemeğe dikkat ediyor. Alman tebliği Berlin 10 (a.a.) Alman tebliği: Şimal Afrikada Alman İtalyan kıt'alan, ;eniş sahillerde gece ve gündüz hücumlarda bulunmak suretile aradaki mesaeyi açmağa devam ediyorlar. Alman esirlerin hemen hepsi İtalyandır Kahire 10 (a.a.) Çölde alman esirlerin hemen hepsi İtalyandır. Bunların bir çoğu açlıktan ve susuzluktan acınacak bir hale gelmiştir. Müttefik tayyareleri bütün muharebe bölgesi ü zerinde uçarak geride kalan ve sayılan bir kaç yüzü bulduğu zannedilen İtalyan askerlerini aramaktadırlar. İtalyan teblîği Roma 10 (a.a.) İtalyan tebliği: .uı.nm.ııiNiıııllllllllllilllllllllliniIlllIlüllllllllllllllllimınMiiMiı.ı.iM, Berlin 10 (a.a.) Alman ordulan unumi karargâhırun tebliği: Novorosisk ve Tuapse arasındaki dağ'.arda yapılan mevzil muharebeler esnanda düşmanın elinde bulunan bir kaç epe ahnmış, ve bir çok yerlerde düşman hücumlan püskürtülmüştür. Terek kesiminde Alman ve Rumen ıt'alarınm hücum muharebeleri çok elerişsiz hava şartları ve arazi güçlukleri olayısile müşkülâta uğramıştır. Şiddetli arşı hücumlara rağmen kanlı muhareeler neticesinde muvaffakiyetler elde dilmiştir. Mozdokun şimal doğusunda ddetli bir kar fırtinası altında yaptığımız bir hücum bir Sovyet süvari bölüünün ve diğer bir düşman teşkiHnln mhasile neticelenmiştir. Stalingradda hücum unsurlannın faliyeti olmuştur. Don cephesinde Rumen kıt'alan Iler.emek teşebbüsünde bulunan düşmanı, ir karşı hücumla püskürtmüşlerdir. Voronejin şimal batısında hücum müfezeleri, b a a beton sığınaklan içindekierle birlikte yok etm'şlerdir. Merkez ve şimal kesimlerinde savaş içaklanndan mürekkeb ehemmiyetli eşkiller toplu hücumlar yapmak surele düşmanın takviys servislerini hırpaiamağa devam etmiştir. Malzeme dolu emiryolu istasyonlan tahrib edilmiş, ıir çok trenlere ve iaşe antrepolanna ;abetler olmuştur. Geceleyin savaş uaklanmız Torope2 demiryolu istasyo.unda yangın çıkarmışlardır. Hitler Mussolini Laval kumandanına misofir! Moskova 10 (aaj oovyet öğle tebliği: Stalingradda Sovyet kuvvetleri mevzilerini tahkim etmişler ve küçük düşman gruplarının taarruzlarını püskürtmüşlerdir. Fabrıkalar mahallesınde Alman öDcülerinin harekeüen akim kalmışar. Almanlar iki top, 11 mitralyöz kaybetmi§ler ve 8 dujman bloknavanı tahrib olunmuştur. Stalingrad şimal batısında Sovyet kuvvetleri düşman sipsrleri gerisine akın etmişler ve 36 Alman öldürmüşlerdir. Başka bir kesimde bataryalarıınız ve havan toplanmız 8 düşman kamyonu tahrib etmişler ve bir bölük Alman piyadesinl imha eylemişlerdır. Nalçık cemıb doğusunda faaliyetli hareketlere devam olunmuştur. Bir kesimde tanklarla desteklenen bir dıişman piyade alayının yaptığı taarruz püskürtülmüş ve bir çok tanklar tahrib olunmuştur. Tuapse şimal dogusunda düşman ırmağı geçmeğe muvaffak olmuşsa da Sovyet kuvvetleri tarafından geri surülmüştür. Başka bir kesimde düşman önculerinin faalıyeü akim bııaktınlmıştır. Batı cephesinde gizli nişancılarla Sovyet topçulan 400 Alman öldürmüşler ve 19 düşman blokhavzmı yıkmışlardır. Göğüs gögüse çarpışmalarda bir çok Alman askerleri öldürülmüştür. Bir kesimde Sovyet öncüleri düşman hatlanna girmişler ve vesikalar elde etmişlerdir. Önctiler sağ, salim birliklerine dönmüşlerdır. Orlov kesimlnde Sovyet çetecileri bir düşman askerî trerdni yoldan çıkarmışlaıdır. Don nehri dondu Moskova 10 (a.a.) Radyo, Don nehrinin orta mecrasının donmuş ve kar (Baş tarafı 1 inci sahifede) yağmağa başlamış olduğunu haber verAmiral Darlan Amerikan mektedir. Hâdiselerin belirttiği bir noktaya daha işaret gerektir. Bu da deniz kuvvetlerinin kıymet ve ehemmiyetidir. Müttefikler, hava ve kara kuvvetleri derecesinde deniz kuvvetleri sayesinde de bu son hareketleri muvaffakıyetle basarmışlardır. Deniz kuvvetleri, eksik olsaydı, 'ransız kuvvetleri baçkumandanMüttefikler ihrac hareketlerini yapa lığını Mereşal Çetain deruhde etti mazlar ve bu muvaffakıyeti kazanamazLondra 10 (a.a.) Vichy radyosu, Iardı. Bu da üç kuvvetin ayni dere Darlan'ın uhdesinde bulunan Fransız cede mükemmel olması lâzım geldiğini :ara, hava ve deniz kuvvetleri başkubir kere daha tavzih etmişür. andanlığınm Mareşal Petain tarafuıan deruhte edildiğini bildirmektedir. Londra 10 (Radyosaat 21,30) Resmen bildirildiğine göre, «Amiral Darlan ezayirde Amerikan Generali Clark'ın misafiridir ve kendisine lâyık olduğu üzere muamele edilmektedir. Bundan (Baş tarafı 1 inci sahifede) \mirale esir muamelesi yapılmıyacağı Fransız şimal Afrikasında karaya çıkanlaşılmaktadır. mış bulunmaktadır. Cezayhe İngilizler de çıktı Cebelitankta toplanan gemiler ömer Rıza DOĞRUL Nişan Meraşal müdafaa emrini tekid ediyor Vichy 10 (a.a.) Mareşal Petain, AOrgeneral Mustafa Muğlalmm kızı ıral Darlan'la şimal Afrikadaki geÖzkan Muğlalı üe İstanbul birinci Tinerallere şu mesajı göndermiştir: caret mahkemesi azası Dı. Fethi Aslaner Müstevliye karşı müdafaa edilmesi nişanlanmışlardır. Tebrik eder, saadetler ımrini vermiştim. Bu emrimj teyid ve dileriz. ekid ediyorum.» *** Hacı Beklrzade Muhtar Yeğtaşın haMüttefiklerin şimalî Afrikadaki ufidesi Nevzad Şehsüvarla, Avusturya mumî karargâhı 10 (a.a.) General Türk Tütün şirketi eksperlerlnden Mesiraud'nun muvasalatı hakkında paud Erenin mkâhları, dün, Beyoğlu Niartesi akşamı neşredümiş olan tebliğin kâh dairesinde, iki tarafın aile erkânı metni: ve dostlan hazır bulunduğu halde yaGeneral Giraud, Fransadan Cezayire pılmıştır. Tarafeyne saadet temenni e[elmiştir. Buradaki huzurunun müştederız. •ek bir düşmanları olan askerler arasmda pek feci olan perakende mukaMevlid •emete nihayet vermesine intizar edilmektedir. General Giraud'nun hedefi, Sevgili babamız toptancı kasab iimalî Afrikada Mihverin taarruzunu Mehmed Yusuf Ergencin ölümüinlemek olan Fransız hareketinin İdanün kırkmcı gününe tesadüf eden resini deruhte ve Almanya ile İtalyayı 12 Ikinciteşrin yarınki perşembe lezlmete uğratmak ve Fransa ile İmpagünü Beyoğlu Firuzağa camii şe•atorluğunu kurtarmak için birleşmiş rifinde öğle namazmı müteakıb ılan milletlerin yanmda tekrar mücamerhumun ruhu için Mevlidi Neleleye girişebilmesi için Fransa ordubevî kıraat edileceğinden kenunu tensik etmektedir. disinl seven ve tanıyan ehibba ve Birleşik Amerika hükumeti, bu yeni dostiarından arzu edenlerin teşrif'ransız ordusuna malzeme vermek suleri rica olunur. îtile General Giraud'ya yardım etmek Merhumun eşi ve evlâdları :aahhüdüjade bulunmu§tuç. General Giraud'nun vazifesi Lalinea 10 (a.a.) Fourious uçak gemisile altı İngiliz torpido muhribi, aralarında büyük tonajda dört gemile iki petrol gemisi bulunan 22 İngiliz ticaret gemisinden ibaret bir kafileye refakat etmek suretile bu sabah Cebelitarığa girmişlerdir. Çok dikkatle bu kafileyi koruyan Amerikan bomba uçal^arı da Cebelitarıkta yere İnmişlerdir. Kafile Atlantikten gelmekte idi. Bugün hava faaliyeti dünkünden fazla olmuştur. Birçok av uçaklan mutemadiyen Akdeniz ve Atlantik istikametlerinde boğazlar üstünde keşif ve devriye uçuşları yapmaktadır. Nelson zırhlısile bir kruvazör ve bir çok torpido muhribleri ve asker yüklü iki taşıt gemisi Cebelitarık limanına denürlemişlerdir. Almanların batırdıklannı söyledikleri gemiler Berlin 10 (a.a.) Resmî tebliğ: Savaş uçaklarımız Fransız Afrıkası önunde bir kruvazörde yangıa çıkarmışlar ve diğer bir kruvazörü de bombalarla hasara uğratmışlardır. Bundan başka aralarında 19,000 tonilâtoluk bir vapur ve 10,000 tonilâtoluk bir gemi bulunan 8 büyük ticaret gemisine de ağır isabetler olmuştur. Denizaltılar asker taşımakta kullanılan 14,000 tonilâtoluk bir gemi batırmışlar ve gene asker taşımakta kullanılan 18,000 tonilâtoluk bir gemiyi hasara uğratmışlardır. Bundan başka denizaltılarımız bir korvet himayesinde bulunan bir kafileye karşı yapılan bir gece hücumunda iki düşman harb gemisini torpillemiştk. Buolardan bki iafilâfe etmisti& ,. (Başmakaleden devam) Türk milleti bu memlekete en büyük iyilikleri yapan Atatürkün mesai arkadaşlan arasında Ismet İnönünün Onun gağ kolu olarak daima yanıbaşında çalışhğmı biliyordu. İstiklâl Harbinde Garb Cephesi Kumandanı Ismet İnönü AtatUrkün en yakm silâh arkadaşı idi. Sıra sulh akdine geldiği zaman Ataturk Vichy 10 (a.a.) Hususî muhabirüniz kiyenin milletlerarası münasebetleri Lausanne'a gönderilecek başmurahhası bildiriyor: İçin muhafaza etmek istediği mahiyeti Ismet İnönünün pek takdir ettiği kıyReisicumhur tnönünün nutku ba parlak bir ışıkla aydınlatmaktu, Oyie metli şahsiyetinde bulmuştu. zı gazetelerde yeniden tefsırlere mev görülüyor ki Türkiye mübalâğalı bir Sırası gelmişken kaydetmek isteriz ki zu oluyor. Pans Soir gazetesi şımdiye övunmiye kapılmadan silâhlı bitaraibu unvana lâyık hakikaten büjük ku kadar belirtil~ en kısımlan ele alarak lık formülünü kabul etmiştir., mandanlar yalnız meslek olarak askerlik şöyle yazıyor: Temps gazetesi de İnönünün nutkuna Berlin 10 (a.a.) Hususî bir kayfenninin icablarım değil, ayni zamanda «Bazıları bu Auıkun heyeti umumiyesi tahsis ettiği bir başmakalede diyor ki: naktan bildiriliyor: mensub oldukları ınemleketin mevcud bakımından, bundan evvelkilera benze< Nutukta oldukça yeni bir eda görü Askerî vaziyetteki inkişaf neticesi ove müstakbel bütün ihtiyaclarını pek iyi diğini müşahede etmişlerdir. Acaba bu luyor. Birlik lüzumu üzerinde ısrarlı larak, Almanyanın askerlerini Türkiyebilcnlerdir. Atatürkün büjüklüğü bil tamamen doğru mudur? Uzaktan dikka ifadelerle durubnuş ve istikbali ihtiden geçirmeği düşünmesinin mümkün hassa bu şamil sezişli vatansever bilgi te çarpmıyan ince mana farklırmı göz yatla karşılamak hususuna ehemmiyetle olduğu bir Amerikan ajansile irjgilizce sinden ileri gelir. O İsmet İnönünde önünde tutmak lâzımdır. Bu nutukta İşaret edilmiştir.» Daüy Ekspres gazetesi tarafından işaa Türk vatanının bu yolda çok zeki kıy sağlam ve açık bir surette beyan edilaıiş Gazete şu suali sormakta, fakat cebaedilmiştir. Alman siyasî mahfilleri Türola» bir prensipin gelişmekten hâli kal bmı vermemektedir: metli bir evlâdmı seviyor ve kucaklakiye tarafından ittihaz edilmiş olan tamış bulunuyordu. Taribi nutukta oku mıyan bir vaziyete intıbak ettirilmesi Acaba bahis mevzuu olan harıcî vır ve hareket hakkında Cumhur Reisi endişesi görülmektedir.» nur ki Lausanne konferansımn çetin imsiyasetı alakadar eden siyasî bir teza İsmet İnönünün son beyanatını hatırlatihanmı geçirecek Türk başmurahhasını hur mudür veya dahıli bir mesele mıdir? tıyorlar. Gazete diyor ki: tayin etmek icab ettiği vakit Atatürk Türkiyenin iktısadî sahada karşılaştığı <Reisİcumhur inönünün nazarında bir Ayni mahfüler ecnebi bh: kaynaktan kararını vermekte bir an bile tereddüd millet küçük dahi olsa ancak başka hiç bazı zorlukları saydıktan sonra Temps işaa edilen ve AngloSaksonların Mihetmenıişür: Garb Cephesi Kuuıandam bir kimsenin sevk ve idaresinde oimadı diyor ki: ver devletlerinin bazı tasavvurlarını derhal Hariciye Vekâletine geçirilmiş ve ğı takdirde hürdür. Reisicumhur İnönü «Türkıye bitaraflığını muhafaza hu önlemek için yalnız İspanyayı değil, bübu sıfatla başmurahhas olarak Lau iitikbal hakkında bir faraziyede bulun susundaki kafl iradesıle bu zorluklara tün İberya yarımadasmı İşgal edebilesanne'a gönderihniştir. maktan imtina etmiş ve bu huısusta ser karşı koymaktadır. Haricî şartlar deği"ceklerine dair olan beyanatı da alâka bestiyi muhafaza etmek istemiştir.» Bu askerin Lausanne'da büyük Hevşebilir, fakat Türkiyenin şimdiki polıti İle kaydediyorlar. letlerin ömürleri diplomasi manevralan Başmakalesini Türkiyenin silâhh bi kasını değiştirmesi için bir sebeb görüBerlinde düşünüldüğüne göre bu bearasında geçmiş adlı sanlı diplomat mu taraflığma tahsis eden Mot d'ordre ga lememektedır. Turk Şefınln teyid ettiği nokta, Türk milletinin kararlannda tek yanaun Amerika ve ingiltere tarafın.rahhasları karşısuıda ne iş göreceğini zetesi şunlan yazıyor: dan İspanya ve Portekize veıilen tebelki o zaman Avrupada merak edenler cReisicumhur inönünün nutku İhti hâkim kalmak istediği ve ancak kendi minatı hemen takib etmesi Madrid ve olmuştur. Bizzat o diplomat murahhaslar yatkâr diplomasinin bir örneğidir. menfaatlerinden mülhem olacagıdır.» Lizbonda büyük bir hayret uyandıraçok geçmeden karşılanndaki ince zekâ Fakat bazı endişeleri de sezdirmekteTemps gazetesi bundan sonra dahili cak mahiyettedir. nın nasıl bir çelik elâstikiyetile hiç ko dir. Türkiye serbest bulunmakta ve ki sahada almacagı söylenen bazı tedbirpup kınlmadan gerildiğini görmekten yasetle takib edilen hareket hattına lerden bahsetmekte ve fakat bu tedbirmütehayyir kalmışlardır. Türk devleti sadık kalmaktadır. Bununla beraber a lerin esaslı değişiklikler mi, yoksa kunin başmurahhası Lausanne'da Atatür teş sâlğını umumidir. Uyanıklığı artır rulmuş nizamı daha iyi korumak için kün kendisini seçmektcki isabeüni ispat mak ve her ihtımale karşı hazırlanmak bazı çareler mi olduğunu bilmemektedir.» Gazete, sözlerini şöyle bitiriyor: tmekten bir an bile geri durmamış ve lâzımdır. Bu nutuk Türk milletinin içve diplomatik «Türk hükumeti bir basm muhalemilleumizin şeref ve menfaati hesabına timaî, iktısadî, askerî (Baş tarafı 1 inci sahifede)' u imtihandan zaferle çıkmıştır. Lau veçhesine verdiği sarahatler dolayıs'le fetinin kendi politikasına zorluklar çı ğaza, dükkân, depo, ambar, fabrika va sanne sulhu belki bütün Türk tarihinin siyasî bir hâdise teşkil etmektedir .Tür karmasmı kabul etmiyecektir.» imalâthanelerinde şube, komisyoncu ve en şerefli vesikası, çünkü mületimizin acentalan nezdinde ve sair yerlerde büyük devletler elinden koparılmış ismevcud şekerlerinin cinsleri ve miktartiklâl beratıdır. larını ve bulunduklan yerleri gösteren Asker, diplomat İnönünü ondan sonra beyannamelerl 12/11/942 perşembe akeni TUrk devletinin baş idarecisi olarak şamına kadar bulunduklan yerin en bü(Bas tarafı 1 inci sahifede) görüyoruz. Bütün imparatorluk tarihine yük mUlkiye memuruna maibuz muka(B»9 tarafı 1 İnci sahifede) sığmıyacak en büyük işlcr onun on üç Parti idare heyeti azaları, Parti Meclis şerefli bir zafer kazandılar. bilinde vereceklerdir. ıldan fazla süren Başvekilliği zamanm Grupu reis vekilleri ve Müstakil Grup Mister Churchill, çöl harbi hakkında 3 10/11/942 salı günü akşamından da başanhnıştır: O işlerin içinde şimen Reisi tarafından karşılanmışlar ve saat tafsüat verdikten sonra demiştir ki: evvel satılmış olup da henüz müşterilediferlerin satın ahnmasından ve işletil 9.05 te hep birlikte içeri girerek Ebedî yerlera < Kazanılan zafer, Mısırın müda rine teslim veya gösterdikleri melerinden başka münhasıran Türk pa Şefin huzurlarında eğilmişlerdir. faası bakımından kat'idir. Bu netice bü sevk edilmiyerek satıcı elinde kaimış o~ asile ve çok geçmeden hem Türk parası, Millî Şefle Büyük Millet Mecüsl Re yük bir ehemmiyeti ha!z olmakla bera lan şeker satıcı tarafından verilecek belıem Türk tekniğile yeniden yapılmalan isi, Başvekil, Genelkurmay başkam ber, Afrikanın öbür tarafında vuku bu yannameye dercolunacakta. ibi şerefi tamamen kendisine aid olarak, kabre birer menekşe demeti koyr.mş lan hareketler, ona başka bir değer ver4 10/11/942 salı akşamından evvel jaşkalannca muhal sanıldığı halde, ta lar ve beş dakika süren bu tazım ziya dı. Bu harekete Amerika ve Amenkanm satılmış veya müşterilerine teslim edilakkuk ettirilmiş yüksek ve hayırh id retinden sonra Etnografya roüzesinden Cumhur R<eisl ve Başkumandanı Mister mek Uzere yola çıkan'mış, yani bayiln dialar vardır. Başvekil İnönü hükumet ayrılmışlardır. Roosevelt teşebbüs etti. Bense, bu hu elinden çıkmış ve fakat mtlşteri eline susta onun hararetli ve sadık bir yar varmamış olan şekerler müşteriye varcrinin her sahadaki idarî, siyasî, kültüMillî Şef İnönüne, Ebedî Şef Atatürduncısıyım.» rel başarıları böyle bir sütunun dar çerdığı günü takib eden günün akşamma kün kabirlerini ziyaret için gelişlerinde :evesinde hatta bir fihristi yazılamıyacak Mister Roosevelt'in, İngiltere tarafın kadar ikinci maddede yazıldığı şekilde ve gidişlerinde, bir kıt'a asker tarafınkadar çoktur. dan teyid olunan beyannamesine işaret ayn bir beyanname ile bildirilecektir. dan ihtiram resrni ifa edilmiştir. İşte dört yıl önce Atatürkün memleeden Mister Churchill, İspanya ve Por5 Akide, lokum, çikolâta, leblebl Müteakıben Halkevinde yapılan ihti;eti mateme boğan öltimü üzerine Devtekize verilen teminatı anlatmış ve bu şekeri ve saire gibl şekerden yapılmış et Reisliğimize tek namzed olarak falde bulunanlar, hep birlikte Atatür memleketlerin hür ve müstakil yaşama maddelerin aüm ve satımı serbest oldunönünün seçilmesi milletçe hep min kün kabri önünde eğilmişlerdir. larını lstediklerini söylemiş, sonra u gibi bunlar beyannameye tabi değilSaat tam onda en kıdemli elçi sıfatile Fransadan bahsederek, Fransanm tek dir. >et ve şükranla bilinen bu derin sebebere dayanır, ve o dünya buhranile de Polonya büyük elçisi Atatürkün kab rar kalkınacagım ve İmparatorluğuna 6 Beyannameler mündericatı alftarışan bu dört yıl içinde memleketin rini ziyaret ederek bir ihtiram vakfe kavuşacağını, şimali Afrikaya asker çı kalı memurlar tarafından yerinde koniyasetine en hayırh istikametini ver sinde bulunmuş ve kabre muhteşem Dİr karmanın Hitlerle dövüşmek için ve rol edilecektir. Akdenizi emniyet altına almak için olmekte bittabi en kıymetli irşadcı vazife çelenk koymuştur. 7 13/11 942 cuma sabahından iüSaat 10,30 da Mihver devletleri büyük duğunu söylemiş ve sözlerini şöyle bi baren şekerin satışı serbestir. sini görmekte devam ediyor. Şimdi milıt her gün daha iyi anlıyor ki Atatürk ve orta elçileri, Etnografya müzesine ürmişür: < Afrikanın garbında yapılan hareket. en sonra Cumhur Reisliğe getirmekli gelerek, Atatürkün muvakkat kabri öTeşekkür itniz için bir İnönüne malik olmak bu nünde ihtiramla eğihnişler ve defne dal İngiltere ve Amerika arasında yeni bir Milli korunma kanununa muhalefet. memleket için en büyük talih eseri ol larından yapılmış ve bütün bu devlet rabıta vücude getirmiştir ve bütün dünlerin bayraklarile süslenmiş bir çelenk yaya yenj bir ümid vermiştir. Birleşik ten dolayı Cumhuriyet Adlıyesi tarafınmuştur. koymuşlardır. Almanya büyük elçisi Milletler gayelerine doğru seri adımlar dan aleyhimde takibat yapüdığı günBugün bütün millet en kuvvetli bir erde dostlarınun gösterdıgi yakın alâvon Papen, bu çelengi muvakkat kabre la yürüyorlar.» nancla onun etrafında toplanarak bükaya ve adaletın tecelli etmesile beraet koyarken şu hitabede bulunmuştur: iin diinyaya karşı yekpare bir kaya ve Küçük ölçüde ikinci cephe ttikten sonra sevinclerini gerek yaa ve « Büyük devlet adamı Atatürkün iç aşılmaz bir kaie salâbet ve kııdreÜ Londra 10 (Radyo, 24,45) Mister erek bizzat yazıhanemize kadar geleösteriyor Cumhur Reisliğine seçilişinin . silinmez hatırasını taziz için, Mihver Roosevelt bugün gazetecilere şimal Af rek izhar eden arkadaşlarıma, dostlanÖrdüncfl yıldönümü münasebetile bü devletleri ve onların dostlan namma bu rika harekâtından bahsederken bunun ma sonsuz minnet ve şükranlanmı gaün memleket kendisini aziz Millî Şefine çelengi koymakla şeref duyuyorum.» küçük ölçüde bir ikinci cephe teşkil e zetenız vasıtasile arzedertm. lağlıyan sevgl ve saygı bağlannı elbette Bu ziyaretlerin akibinde, Fransa bü debileceğini söyledikten sonra bu sene Abdullah Yasln ılabildiğine knvvetlendinnektedir. yük elçisi M. Bergery de Atatürkün ka sonunda Amerika ordusunun 9,700,000 SJÇ 5(5 5j5 Büyük Türk milletinin böyle yapma birleri önünde eğilmiş ve ayrıca bir çe mevcudü olacağmı söyleTniştir. Çok ağır hasta olarak Yenibahçe hassır.dan daha tabiî bir şey olamaz. Çünkü lenk koymuştur. Müteakıben askerî metanesi ikinci hariciye kliniğine kaldınlclâmet ve saadetimizin buna bağh ol rasim yapılnuştır. dığım gece asistan Bay Bülend Tarcan'ın uğunu bu memlekette bilmiycn tek Bundan sonra halk ve mektebiilerin gösterdiği ihtimam ve yatüğım müddeterd dahi yoktur. Atatürkün manevî huzurundan geçl§çe gene Bülend Tarcan ile asistan Hayri YUNUS NADİ leri başlamıştır. Akşam geç saatlere kaBeğin gösterdiklert hazakat ve alâka d? arasız devam eden ve derin bir hüsayesinde bir mevti muhakkaktan kurşu içinde sürüp giden bu tazim geçi§i tulduğum için kendllerine alenen teşekesnasında en küçüğünden en büyüğüne r edertm. (Baş tarafı 1 inci sahifede) kadar herkesin simasında bundan dort Sultanahmed İshakpaşa caddesl 26 afif bir mukavemetle karşılaşmışlardır. yıl önce büyük kaybımızın verdiği sonnumarah. hanede merhum Fikri eşi BuenosAiıes radyosunun ilâve ettiğine suz acının henüz taze İzleri görülüyor ] Hatice Tüzüner ore, Ameıikan kıt'alan Bizerte ve Tu ve okunuyordu. us şehirleri istikametinde ilerlemekteHalkevinde yapılan büyük törende Kilisli Aslan ailesinin dirler. Halkevi başkam, şair Behçet Kemal Port Lyautey ve Mehdia teşekkürü Çağlar ve Cevdet Kerim İncedayı yapzaptedildi tıklan veçiz hitabelerle büyük AtatürEbediyete intikal ederek bağrımızaa Vichy 10 (a.a.) Vichy haberler a kün yüksek hatırasmı anmışlardır, unulmaz bir yara açan sevgili eş, karansına göre, Fasta bulunan Port Lyaudeş, baba, amcamız Bay Kilisli Aslanın ,ey ve Mehdia şehirleri Amerikalılar tacenaze törenine bizzat gelmek suretile Rıza Salim afınoan işgal edilmiştir. Milli pıyangonun 29 ilkteşrin fevkalâ samimî alakalanm ibraz eden Örfl İdaFasta, Mogador, Agadir, Fedhala ve de çekilişinde büyük ikramiye kazanan re mahkemeleri reisi General Ziya Yaziafi'ye çıkarma hareketleri devam ettalihliler belli olmuştur. Bu çekilişin bü ganla acımızı ortaklaşan bütün arkadaş uiştir. yük ikramiyesi olan 50,000 lira Ankara ve dostlarına candan teşekkürlerimizi Müttefikler sür'atle ilerliyor da Rıza Başkoşara çıkmıştır. Bu zat Sa sunmak için saym gazetenizin lutufkâr NewYork 10 (a.a.) Öğrenildığine manpazannda Özgen mahallesinde İğri delâletlerini rica ederiz. Londra 10 (a.a.) Hava Nazırlığı bucak 19 numarada oturmaktadır. TaMerhumun ailesi ;bre, Amerikan kuvvetleri, şimalî Afrikada sür'atle ilerlemektedirler. Ve pek tebliği: lihli, kalabalık bir ailenın geçimini güçakmda Cezayirle Fası tamamile konDünkü pazartesj Salı gecesi kuvvetli lükle temin edebiliyor ve serbest iş yaVefat rollan altma alacakları tahmin edil bir bomba teşkilimiz Hambourg limanı pıyordu. Kendisi ikramiyesini alırken İstanbul Barosu avukatlanndan mektedir. Şimdiki halde şiddetli biç bir dahil olmak üzere şimal batı Almanya ton beş yıldır bilet alıyorum, talih niPLÂTON KLtMANOĞLTJ ımharebe kaydedilmemiştir. Müttefik nm bir çok yerlerindeki hedeflere ta hayet bana da güldü. Bundan sonra yavefat etmiştir. Cenaze merasiminin 11 er Tafaroui eyaletini İşgal etmektedir arruz etmiştir. Hava çok bulutlu oldu pacağımı ben bilirim» demiştir. ikinciteşrin 1942 çarşamba günü saat .er. Maamafih Fransızlar, Lasenia'nın ğu gibi pilotların söylediğlne göre, uçak Gene bu çekilişin büyük ikramiyelerin13 te Taksim Aya Triada kilisesinde icra uçak alamnı ellerinde bulundurmakta gövde ve kanadları da buz tutmuşsa da den 20,000 lirayı İstanbulda Ortaköyde olunacağı teessürle ilân olunur. dırlar. tonlarla bombalar atılmıştır. TJçaklan gaz deposunda mahalhk yapan Rizeli Cenaze levazımatı P. Angelidis Kazablankada durum Salim Çetintaş kazamııştır. 10,000 liramızdan 15 İ eksiktir. Londra 10 (Radyo, saat 21,30) KaAmerikan ordustınun uçarkalelerile lık ikramiye Bursada hüviyetinin ilânım İstanbul Belediyesi :ablanka önlerinde Fransız deniz kuv liberatorları, gündüz İşgal altındaki istemiyen bir talihliye çıkmıştır. BeySEHİK ?etlerinin mukavemeti sona ermek üze Fransada kâin Saint Nazaire doklanna oğlunda Kumbaracı yokuşunda 8 nuTİYATROLARI edır. 35 bin tonluk Jean Bart zırhlısi karşı bir akm yapmışlardır. Bir çok he marada Gülsüm Camodan, KadıköyünB U A K S A M alevler içinde limanda yanmaktatiır. deflere isabetler kaydedümlştir. 3 tay de Şifa caddesinde Bakia sokakta 30 nuSaat 20,30 da marada Hüseyin Fahrl Düngelen, KırKazablankada vaziyet müphemdır. Fa yare noksandır. DRAM KISM1 tat harekâtın beklenildiğinden daha iyi Dün Boston tipinde uçaklar Havr 11 şehirde Meşe köyünde Tahir oğlu Kâzım N V H admdakl talihliler de beşer bin llra kasurette inkişaf etmekte olduğu söy manında doklara ve düşman deniz nakYazan: Andre Obey zanmışlardn*. enmektedir. liyatına taarni2 etmişlerdir. Türkçesi: Mübeccel Yarar Fransız kuvvetlerine bir Alman Her PERŞEMBE saat 1630 da Batınlan Mihver denîzaltısının generali kumanda eclecekmiş Tarihî Matine sayısı 570 e çıkmış Moskova 10 (a.a.) Lizbondan veK O M E D İ K I S M I rilen bir habere göre, Alman generali Londra 10 (a.a.) Bahriye birinci Mündericatımızm çoklngundan doASRİLEŞEN BABA Von Witzleben refakatinde Alman ve Lordu M. Aleksander, Avam Kamaralayı «Kar İzleri Örttü» tefrikamız Fransız subaylanndan bir grup olduğu sında 20 ilkteşrinde batınlan veya hasara Yazan: Spiro Melas maalesef bugün de konnlamamı?tır, Türkçesi: A. Hacopulos halde şimali Afrikaya gelmiştir. Tass a I uğratılan düşman denizaltılarının 530 u ozür dileriz. Cumartesl ve Pazar günleri lansınına göre general, Vichy kuvvetle |bulan sayısının şimdiye kadar 570 15,30 da MATİNE kumandauhguu tktüne alaçaktır. dktjğuu sö GuyaAlmanyajTürFransız matbuatı Millî Şefimizin hitabesini kiyeden asker geçirmek istiyormuş tahlil ederek tarafsızhk siyasetindeki dürüstlüğümüzü övmektedir Berlin mehafili, Millî Şefin nutkundaki sarahate işaret ediyorlar Şefin nutkunun haricde akisleri Eski şayialar • Şeker satışı ve nakli durduruldu Millî Şef, Atatürkün ' ChurchiIFin dünkü nutku kabrinde Millî plyangofîun taühüleri Oran da zaptedildi İngilizler Hamburg bulgesitıe şiddetle hücum ettiler itizar v ^