Katalog

ı I HAVACILIK ı I I CUMHURIYET 19 Birinciteşrin 1942 b=TÜRKOLOJİ BAHİSLERİ^ Tanzimattan evTasarruf merakı vel muhtelif asırsaray kızlanmn bir larda temsil edildiktuluât oyununda Üsküdar Haikevi Cumhuriyet bayr&mı lerini muhtelif ecnetenkid edilecek dere için bir hitabet müsabakası hazırtamışbi şahidlerin şehaceleri bulduğundan tir. Memlekett« halk hatiblerinin yedetleriyle tesbit etevvelce tafsilâtiyle tişmeslne fevkalâde önem veren Parti tiğirrüz eski Osmanlı koraedilerile farsbahsetmiş olduğumuz (Birinci Abdülha ve Halkevlerinin hitabet üzerindeki çalarınm açık saçık muhaverelerini saçma mid) in bu tedbirl o tarihten itibaren lışmaları arasında çok iyi bir yol açacak ve hezeyan sayan vak'anüvislerle mü ve ruzberuz bir temaşayı cedid büru «vilâdet» şerJikierinde artık «lehvu oian bu teşebbüs şu suretle başanlacak. verrihlerin umumiyetle istihfaf ettikleri nından kalmmadı» demekle iktifa e lu'b» dan eser kalmamasına sebeb olu tır: «Mudhike, iTaklit, «Lu'b. vesaire gibi der (5) ve bu temaşalarm mahiyetleri yor (11;! Baron (de Tott) un hâtırâtında (Baş tarafı 1 inci sahifede) edersek ki, hesablarımızı buna göre yapLise gencleri cumhuriyetin önemi üzeoyunlardan ne kadar sathî ve hattâ ba hakkuıda hiç bir şey söylemez! Tıpkı (Hibetullah Sultan) ın' doğum şenlikleri rinde 10 satm geçmlyecek yazılar h a Iıakikatte bu miktar insanın çalışraası maktayız, uçuştaki tayyare yıpranmasım zan ne müphem ifadelerle bahsettiklerini bunun gibi, ayni düğünden bahseden münasebetiyle deviet adamlarının temsil ezberli^erek mecburiyeti vardır ve bunlardan ancak ve bilhassa büyük taarruzlarda normal bundan evvel muhtelif misallerle göster vSelânikî Mustafa Efendi) de «gunagun ettirdiklerini gördüğümüz «komedi» ler zırlıyacaklar, ve isterflrs veya kâgıddan okuyarak hitabede bulu.karsılanacak {"<> 10) tayyare zayiatını tayyare sayısının dörder kişilik uçuş miş ve bu sathî bahislerin tenviri için ziyafetler ve scyrütemaşalar olundu ki le «fars» lar an'anesi bu vaziyet üzerine Osrr.anlı müverrihierinin Avrupa müel şerhiibeyan haddi imkânda olmadı tabiî inkıtâa uğramış demektir. Bu fâsı nacaklardır. kadrolarını (4000) olârak ayırırsak geriye nazan itibara almak lüzumu vardır. Bunlara nazaran tayyarelerin yıpranma beGenclerin söz söylsmek, halkın üzelifleriyle karşılaştırılmasından başXa yol deyip geçer (6). Fransa sefiri Marki (de lanın Hicrî 1235 ( = Milâdi 1819) tarihuıe yer hizmeti için 10,000 kişi kalır kı, vadeU (2,5) milyon lira, üslerine dönrtıiyeSarachanebaşile Ş?hzadebaşı arasmda; olmadığım söylemiştik. Şimdiye kadar Nointel) in bir «BaUetpantomime» teın kadar yarun asra yakın bir zaman de rinde tesir bırakmak, cumhuriyet flksatî bir hesabla tayyare başına on kışinin hizmet ettiği mçydana çıkar. Bunlar cek tayyareleri ise, esas maliyet fiatları tramvay içerisinde bir yankesicilik hâdi yazılmanuş olan Türkiye tiyatro tarihiııi eil edildiğinden ve İtelyadan sahne ına vam ettiğini Enderun müverrihi (Halız rini tebellür ettirmek hassalanna, alıştı. dan yapılan iş ve tesire göre esas ola olan (150) şer bin liradan hesab edersek. sesi olmuştur. Dr. Hasan Hilmi Özden; bundan sonra tedvin edecek müellifler kinistleri bile getirilmiye teşebbüs olun İlyas Efendi) nin (ikinci Mahmud) dev nlması, yaraücı kabiliyetlerin hitabet rak faydalı kalan kısun sayısı çok kısır (% 10) hesabile (100) tayyarenin kaybı Edirnekapı Bahçekapı arasında işliyen için bu hususta tâkib edilecek iki yol auğundan bahsederek anlattığı Edirne rinde (Şehzade Mehmed) in vilâdet şen sahasmda galişmesi yönünden büyük bir (15,000,000) lira demektir. surı Hümayununda (Dördüncü Meh likleri münasebetiyle verdiği izahattan teşvik mahiyetinl alan bu müsabaka blr tramvaya binmiştir. Tramvay Muh vardır: dır. med) in oğlu (Şehzade Mustafa) sünnet anliyoruz: Bu izahat içinde cKol oyunu bayramın birinci günü ögleden sonra tarpaşa sokagının başına, karakol bina. Atılan bombaya gelince: (250C) ton1 Herşeyden evvel Osmanlı miielHedefte İş gören bomba (500) tor.du. ifadelerindeki sarahatlerle edilirken yapılan şenlikler münasebetiy nun kolu kanadı ve belki sarayda sebebi mümtaz zevattan mürekkeb JUri huzuBunu (200) tayyare taşıyacaktı. Şu halde dur. Büyük çaptaki bombalarm da atıl sı önüne doğru gelirken, doktor, panto liflerinin lonunun arka cebindeki para çantasmı müphemiyetleri birbirinden ayıran bir \e vak'anüvis (Râşid) «saray mcyda küşâdı» (Çavuş Aziz Bey) oiduğundsn runda icra edilecektir. üd. yüz tayyarenin dörder kişi uçucusu ması nazarı itibara almarak küçüklü,^ ııında sabahlara dek envâ'i edevâtı bahsediliyor (12)! İşte bundan anlaşıldıBirinciye profesör Hallde Edibin Tüık Ve onar kişi de yardımcı işçisi olduğuna büyüklü atılacak bombaların kılosunun bir elin yoMadığım farketmiştir. Onun tasnif yapmak; tarebuşâdmanî temaşa» edildiğinden ğına göre (Birüıci Abdülhamid) den harîlerile çıkan bütün kitablan, ikinciye maliyetini (100) kuruştan kabul edersek farkına varmasile beraber, arkasında 2 Bu tasniften sonra, ecnebi şahidnazaran (ki, bir bölüğün yer kadrosu bahsettiği halde tafsilâta yanaşmak bile (ikinci Mahmud) a kadar geçen devir Meşhur Adamlar Ansiklopedisi, üçüncüaşağı yukarı mauyyendir ve yüz kişidlr) (2500) ton bombanm bize (2,500,000) li duran Ali Toycan adlı on altı yaşında lerin bizzat lıazır bulundukla'i «Surı ıstemez (7)! (Râşid) in muakkıbı (Kü Osmanu tiyatro tarihinde bir fâsıla teşkil ye bir mürekkebll kalem hediye edileraya mal olduğunu görürüz, buna naza •bir genc, yolcııları itekaka yol açmış ve Hümayun» larda kendi gözlerile gördükTayyare başına on dört kişilik bir kadro çük Çelebi zade ismail Âsım Efendi) de ettikten sonra nihayet (Çavuş Aziz cektir. elinde çanta yere atlamıştır. Dokior, leri temsiller hakkmdaki ifadelerini OsIsabet eder ki, iki yüz tayyareye (2800) ran: J^âle devrinde (Üçüncü Ahmed) in eğBey) in himmetiyle bu san'at bir kerre Bu teşebbüs Üsküdar Haikevi çevre2.000.000 para çantasmı aşıran gencin peşini bı manlı vak'anüvisleriyle müverrihierinin lencelerinden muhtelif kişi hizmet edecek demektir. Ve lşte eleBenzin ve yağ sarfiyaü: münasebetlerle daha canlanmış demektir. (Birinci Ab sin çok iyi blr tesir bırakmıştır. MUrakmamış, o da hemen yere ayak bas a>ni «Surı Hümayun» lar hakkmdaki 2.500.000 man bahsinde, çalışan (14000) kişiden Tayyare yıpranması: bahsettiği halde (sâzendegân ve bâzen dülhamid), (Üçüncü Selim), (Dördüncü sabakaya Istanbul tarafındaki llselilerin 15,000,000 •mış ve kaçan genci kovalamıştır. Ali fıkralarıyla karşılaştırarak bizim müei degânın seyrü temaşası. hakkında Mustafa) ve (İkinci Mahmud) devirleZayi olacak tayyare: (2800) tanesi tam randıman vermiş, diiştirak etmeleri imkânı onlan da yakın. 2.500,000 Toycan, bir mücidet koştuktan sonra, liflerdeki müphemiyetleri tavzih ve ten fazla izahat vermez (8). (Birinci Mah rinde 43 sene süren bu fâsıla içinde yalBomba masrafı: ğerleri ise bu iki bin sekiz yüzün mesadan alâkadar etmiştir. 22,000,000 rıasıl olsa ele geçeceğini aklı kestiğin vir etmek. Yekun mud) devrinde Yeniçeri ağasının Sadrı nız (Üçüncü Selim) nezdine gelen Rus isine yardımcılık etmiş olmaktadır. tlen, ellndekini fırlatmış ve az ötede yaŞimdi bu iki esası bazı misa'Jer üzerin âzama ve Sadrıâzamın Padişaha verdiği sefareti şerefine Kapdan Paşa konağuıdu Demek ki; bin tayyarelik bir bombarBenzin sarfiyatı da böyledir. (6000) "kalanmıştır. de tetkik edelim: Meselâ Onaltıncı asırda ziyafetlerdeki eğlencelerden ve (Üçün verilen ziyafeü müteâkıb bir de temsil Avukatlar Ankaraya bir dıman taarruzunun aşağı yukarı bütçeye ton benzinden iki yüz tayyare adına düAglayıp sızlanmağa başlıyan Ali Toy (Kanunî) nin şehzadeleri için «At mey cü Mustafa) devrinde (Hibetullah Sui verilmiş olduğunu bundan evvel aııonim şen miktar. uçuş saatlerine nazaran (22) milyonluk bir yük verdiği göze heyet gönderecek danı» nda yapılan şenliklerde «maskha. tan) la diğer bir takım şehzadeler ve tir Rus sefaretnamesinden naklettiğimiz <1200) tonu geçmez.. Geri kalan (4800) çarpmaktadır. Ve bombardımanlarm ne can, polisle müddeiumumillğe getirilmiş, Avukatlann mecburi meslek sigoftas, ra» larla «erbabı lu"buhüner» tarafın sultanların vilâdet çenliklerinden bah fıkrada görmüştük. Fakat bu temsilin tonluk benzinle (600) ton yağın (12) to den biner tayyare ile sık sık tekrarlan meşhud suç olarak dava açılıp derhal işi etrafında, Istanbul avukatlannın bazı madığını da azçok anlatmış oluyor. îıöbetçi tstanbul Yedinci Asliye Ceza dan «envâ'i lu'bumudhikât» gösterildi seden müverrih (Vâsıf) yalnız «bâzende elçi ziyafetlerine münhasır bir istisnâ nundan artakalanlan, taarruz filosunun ma'rufe» teşkil ettiği (Cevdet Paşa) nin (Birinci temenniterini Adüye Vekâletine bllrtir. ğinden bahseden (Peçevî) nin ifadesi ga gânın dahî icrayı sanayil mahkemesine gönderllmiştir. kalabahk gürültüsüne karışmış ve kay Bunlara nazaran kısaca hasım tarafınyet sarihtir (1): «Maskhara. ların oyna ettiklerinden hep umumî tâbirlerle bah. Abdülhamid) devrine aid oîan şu fıkra mek ve bu mevzru etrafında görüşerek bir daki zarar ve ziyanı gözden geçırelim. bolmuş buîunur. Muhakemesi neticesinde; yaptıgmdan dıkları «mudhikeler» tabiî «farce. lardır; seder (9)! neticeye varmak üzere, Baroca Ankaraya smdan anlaşılıyor (13): bir heeyet gönderilecektir. Bu hususta Dolayısile (1000) tayyarenin (800) ta Yapılan istatistikler göstermiştir ki; hiçpişınanlık getirmiş olduğunu söyliyen yalnız bahsi kısa kesen müellif bu «mudnesi de (% 20) hasıla Bİan umumî taar müdafaasız ve açıkta duran halka karşı Ali Toycanm bu hali, yaşmm küçüklüğü. hikat. uı mevzularıyla isimleri ve dekor, Bütün bu müverrihlerle vak'anüvisle«... Yeniçeri ağası Mustafa Ağa Sadrı Vekâlete telgrafla da bir müracaat yaruzun yardımcılığını ve müdafaasını ele yapılan bombardımanlarda on yedi kilo çantada yüz yirmi kuruş gibi kıymeti kıyafet vesaire gibi hususiyetleri hak rin kullandıkları «temaşa», seyrütem» âzama ziyalet idüp bir müddeUenberü pılmıştır. bomba bir kişiyi öldürmüştür. Halbuki hafif para bulunması, yakalanmadan almış bir vaziyette kahrlar. kında izahat vermiye lüzum görmemiştir. şa», «taklid», «lu'b», edevâtı tarebu metruk olan âdeti kadimeyi ihyâ eyleEdirnenin elektriği müdafaah ve korunmalı şehirlerde bom çantayı elinden bırakması hakkmda ceTıpkı bunun gibi, On yedinci asırda şârînıâıri temaşası», «bâzendegân trma dl ve elçi ziyafetlerinde icrâsı musam(Burada müdafaa yardımchğından bah ba miktan (200250) kiloya çıkar. Bu Edirne (Husus!) Edirnede elektrik zayı azaltıcı sebebler arasmda görül (Dördüncü Mehmed) in oğlu şehzade şası» ve «bâzeııdegânın sanayi'i ma'ru mem olan saz ve lu'betbâzlar bu ziyafetsettik. Çünkü, uzun mesafeli bombardı takdirde (500) ton bombanm zayiatı fabrikası mazotsuzluk yüzünden bir manlarda av tayyarelerinin hareket sia (2000) insandır ki, böyle büyük akın müştür. Dolayisile; kendislnin yirmi gün (Mustafa) nm. Edirnede yapılan meşhuı fe si» vesaire gibi âdetâ hepsinin ağzında te tecribe olundu.» müddettenberi şehre saat 19 dan 22 busünnet düğünündeki oyunlardan bahse klâsikleşmiş tâbirler mukayeseli ve esaslan kâfi gelmediğinden himaye işi, bom lardan sonraki tebliğlerde bu miktarm hapsine karar verilmiştir. Bu fıkra bize Sadrıâzamın huzurunda den vak'anüvis (Râşid): «sahai temaşa h bir tetkike tâbi tutulmaz da gelişi gü metruk bir san'at provası yapıhnış oldu çtığa kadar cereyan »ermektedeir. Mabardıman tayyarelerine mütekabilen dfl üstünde rakamlara tesadüf edilmemiştir. zot temini için çalışılmaktadır. Fakat cilvegâhı zümrei ehli keyf olup mu zel tefsir ve tevil edilecek olursa, çengi ğunu göstexiyor! Tabii bu vaziyet, eski şer ve avcısız olarak yapılan taarruzda, Altın fiatları eldeki mazotun yeni mazot gelinciyee kaEsas mesele şehir içlerindeki zarardahaverâtı garîbeleriyle cünıle huzzâra ve köçek oyunlarından hokkabaz, can Usmanlı tiyatrosunun neden dolayı inmüdafaa eksikliği böylece kapatılmış Altm fiatlan yükselmekete devam et safalar bahşeylediler» demek suredyle o baz vesaire eğlencelerine kadar istenilen kıraza uğradığını bütün vuzuhiyle tenvi dar ldare etmiyecegi ve bu yüzden m u . dır. Yapılan tecrübeler göstermiştir ki, olur.) vakkat bir zaman için şehrin ışıksız kaYukarıdaki masraf rakamlarile faydalı iki tonluk yüksek infilâklı bir bombanın mektedir. Bir Reşadiye altını evvelki devrin Fransa sefiri Marki (de Nointel)in mânâya izah edilebüir! Fakat •hokka re kâfidir. lacağı anlaşılmaktadır. bir caddeye düşmesi takdirinde, (25) üç gün borsa dışmda 36 liraya kadar satıl raporunda bahsettiği «Balletpantomi baz», ccanbaz., «zurbaz», «rakkas» ve parçalar sıralandıktan sonra ufak biı Asırlarca süren bu eski Osmanlı ti«rakkase» oj'unlarmdan ayrıca bah'eÇınar ağacından düştü masraf listesi çıkarmak lâzımdır. Kıy katlı beton bina tamamen çökmüş, (125) mıştır. Bunun sebebi Anadoludan gelen me» den başka .Conıedie, yahud «farce» yatrosundan niçin hiç bir eser, hiç bir bina oturulmıyacak derecede harab ve bazı tacirlerîn şehrimizden altun satm tarzında muhavereli bir temsil de veril dildiği ve umumiyetle bunların «bâzenmetler ortalama olacağmdan katiyet :fapıyes kalmamıştu? Beşiktaşta, Tuzbabada Tabakçı Hüsede>, cmudhik», «nıaskhara» ve «mukatde etmiyeceklerdir. Ancak hakikate ya (4050) kadar ev de ufak tefek tamirler almakta gösterdikleri lüzumsuz teha diğini anlatmış oluyor (2); fakat (PeçeBu mühiaı sualin karşısında her şeyden yin sokağında oturan Hayri oğlu sekiz den sonra istifade edileeek bir hale gel luktür. vî) gibi (Râşid) de oyunun teknik hu lid» oyunlanyîa karıştırılmadığı düşünükın ve zararla masraf arasmda bir nispet yaşında Tayfur, çınar ağacından düşelecek olursa, herhalde bu sonuncuların evvel bir kere tiyatro san'atımn başka susiyetleriyle mevzuuna temas bile etkurmak imkânını verecekür. Çünkü, bu miştir. Demek ki (150) bina tam manaDiyoromalar Sergisi şey, tiyatro edebiyatının başka şey olrek başından ağırca yaralanmıştır. Şismiyor! Yalnız (Evliya Çelebi) böyle biı Marki (de Nointel) ve Baron (de Tott)gün için Avrupa piyasasındaki maliyet sile hasara uğramıştır ki bu zarar iki 11 Çocuk hastanesine kaldınlmıştır. Cumhuriyet Bayramında açılnıak ü müverrih veyahud vak'anüvis zihnıye la (Üçüncü Seiim) devrine aid Rus sefa duğunu gözönüne geürmek lâzımdır. tonluk bombanm işidir. (500) ton bombahadlerini kat'iyetie bilmek ve kestirmek (Aristo) dan başlayıp (Nietzsche) den zere hazırlıkları ilerliyen Büyük Za tiyle hareket etmediği için oyun kolla rethamesinin anonim müellifi tarafından da böyle (250) tane tahrib kalıbı bulunimkânlarımız dışında kalmaktadır. geçerek (Pierre Kohler) gibi en yeni unutmamalıdır ki bugün hâlâ dünyanuı duğundan (35,000) den fazla binanm t=h ferler Diyoroma Sergisi, zafer ve inkı rından bahsederken, bundan evvel ikti tafsilât verilerek izah edildiğini gördü müelliflere kadar, bu san'atla o edebiya yuvarîaklığını bile inkâr eden zavallılaı BenzLnin kilosur.a (25) ve yağın kiloribine sebebiyet verilecektir. Her yıkı lâb dolu tarihimizin mühim sahnelerini bas ettiğimiz bir «farce» mevzuunu hu ğümüz eski Osmanh temsillerinin mü tı birbirinden ayırmıyan kaimamış gıbi vardır. Euna (50) kuruş olarak yerilecek kıymet lan evin üç katlı oluşuna nazaran kıyme yaşatacaktır. Diyoromalar:n cptik ka lâsa etmekte beis görmüyor ve hattâ verrihlerle vak'anüvisler tarafından is dir. Dans, musiki, jest, sahne oyunu ve İsmail Hamİ DANÎŞMEND normaldir. Şu halde (6000) ton benzin tini (10,000) lira kabul edersek zararın ide ve prenslplere istinad etmesi, sah Keştîban ojunu. ile •Bağçe ve Bağçe tihfaf edilmiş zavallı san'atkârlaruıdan tuluat asırlarca üısanlan tatmin edecek (1,500.000) liradır, (600) ton yağ ise ' SON (350400) milyonu bulduğu göze çarpar. neye konan vak'anm hakikat denecek van gürcU» gibi bazı oyun isimlerinden ibaret olduğu derhal anlaşılır Zaten (300,000) liradır. Buna nazaran yanıcı (Evliya Çelebi) nin mevzuunu bile izah bir tiyatro san'atı yaşatmıya kâfidir: Eski kadar canlı olmasmı temin etmektedir. de bahsediyor (3). Bilhassa On dokuHalbuki bu taaiTUzlar bir endüstri (1) «Tarihi Peçevî», 1283 İstanbul Romalıların «Atellana» ismindeki pıyesmadde sarfiyatı (1,800,000) lirayı buluyor Bu tarz diyoromalar bizde bugüne ka zuncu asuda ve (İkinci Mahmud) dev ettiği bir •Farce» a «Taklid» ismini vermerkezine tevcih edilse hasıla çok kabasiz oyunlarıyla İtalyanların «C'ommedia tab'ı, C. 2, S. 73. ki toparlak olarak (2) lira demektir. dar yapılmadığından Cumhuriyet Bay rinde «muklazâyı tâli'i dun ve iktizâyı mesi ve (Peçevî) nin de «envâı mudhi(2) «Tarihi Râşid., 1282 İstanbul teb'ı, Tayyarelerin yıpranması ve zayiatı da rık olur. Bir tayyare fabrikasır.m teknik ramında açılacak olan (Büyük Zaferler metâli'i gunagun hascbiyle (Kol oyunu) kât» temsil eden «erbabı lu'buhü dell'Arte. dedikleri tuluat oyunları iş'.e oldukça kabarık bir yekun tutar. Orta kısunlarile birlikte inşası ve meydana Diyoroma Sergisi) ayni zamanda mem denilen oyun günbegün derunı Ende ner) le «maskhara» lardan bahsetmesı ancak bundan dolayı asırlarca devam e C. 1, S. 323. (3) «Evliya Çelebi Seyahatnamesi», çapta bombardıman tayyarelerinin fab getirilmesi (50) milyon liranm üstünde leketimiz san'at ve teknik hayatmda ıunda revac bulduğu» nu söyliyen (Ha başka türlü bir izaha imkân bırakmıya debilmiştir. Tabü bu gibi oyunlar tiyatcak kadar katî.deüller demektir. Bilhas ro edebiyatiyle değil, tiyatro san'atiyle 1314 İstanbul tab'ı, C. 1, S. 646649. rikaları tarahndan satış fiatları (150 = dir. Atılacak yüksek infilâklı ikişer bin da bir hâdise olacaktır. ıız İlyas Efendi) Kol oyununda meşhurı alâkadardır. Herhalde eski Osmanlı ti180) bin lira arasmda oynar. Taarruza iş kiloluk (2500) ton 3ikletindeki (1250) (4) Hauz İlyas Efendi, «Vakayi'i letâmukallidlerden» (Kaııbur sa ecnebi menbâlarında «Conıedie», Edirnede yeni şekil ekmek âfâk olan Ahmed), (Çavuş Aziz Bey), «Farce» ve «Ballet pantomime» nevile yatrosunun da bilhassa bunlarla karşıla ifi Enderun., 1276 İstanbul tab'ı, S 347. tirak edecek tayyarelerin (150) ser bin bombanın (% 20) isabet ihtimaline göre Esad), (Cin ayrılarak «Acteur» ler tarafmüan şabilecek bir mahiyette olması, bugün lira kıymetinde bu'ıunduklarını kabul e (250) tanesinin sanayi nıerkezlerine isatevziatı (Kor Mustafa Bey) vesaire gibi san'at nne (5) «Tarihi Peçevî», ayni rild, S. 72. bet ettiğini ve beş tanesinin bir merkezi meydanlaria sahnelerde temsil edildiğini elimizde tarihî bir tiyatro edebiyatı kaidelim. (6) «Tarihi Selânikî», 1281 İstanbul Edirne (Hususî) Edirnede memur kârların bir gün Topkapı meydanmda ve gördüğümüz oyunlardan bile Osmanh mamış olmasıyla neticelenmiş demektir. Bir tayyarenin normal uçuş ömrünü de tahrib edeceğini kabul edersek, zayiat lara tenzilâtlı ekmek satışına dünden «huzutı Hümayun» da verdikleri bir tab'ı, S. 167. vak'anüvislerinin hep ayni tâbirlerle Tabiî asırlarca devam etmiş bü san'at hesablamak zaruridir. Kazaya veya ih rakamı (2,5) miıyar lirayı geçer. Dolayı itibaren b?.ş.'.anmıştır. Bunun için şe temsiUn muhaverelerini bile anlatacak (7) «Tarihi Râşid», ayni cild, S. 324. bahsetmeleri bu hususta hiçbir şüphej'e tarihincıe bazı yazılı eserler de olmamak male uğramazsa bir tayyareye maliyeti sile ordumın ikmal damarlarmı .yakıp hirde bir fırm tahsis edilmiştir. Bun kadar sarahat göîteriyor (4): imkânı yoktur. Bunların ziyâında en mahal vermiyecek kadar sarih bü: vazi(8) «Tarihi Çelebizade», 1282 İstanbul kadar masraf yapmak şartile (1000) saat yıkmış olur. . Mustafa Bey her ne kadar müşevveş yettir. mühim âmil olarak matbaacılığın bize tab'ı, S. 265, 401, 506 vesaire. dan sonra bütün memurlar ekmeklerlni Bu suretle açık şehirlerden ziyade en bu fınndan alacaklardır. Uk bir uçuş İçin garantisi vardır Şu halve şeşi beş görür bir kurı bîeş ise de Avrupadan asırlarca sonra gelmiş olması (9) Vâsıf, «Hakaikülahbâr», 1246 de; bin saatlik bir uçuş için bir tayyare düstri merkezlerine karfi neden akınların Dikkat edilecek noktalardan biri de, gösterilebilür. Fransada matbaa bir çok !Halk ay başındanberi olduğu gibi ek yine bastığı yeri bilür keleş olmağla ABuiak tab'ı, C. 2, S. 11, 23, 56, 88, 98, 126 tevcih edildiğini daha bariz bir şekilde nin maliyeti (300) bin liraya varmaktadır. ziz Beye (Amaıı azizim, nankörlüğü sen umumiyetle şenliklerle büyük düğun eserleri kurtarmış olduğu halde, eski meklerini 31 kuruştan satm almaktadır. ve 133. Bombardıman uçuşunun hesabmda sekiz izah etmek imkânını bulmuş oluyorur. bana körlük içün idersin; bâri istediğin lerde ve resmî ziyafetlerde verilen bu Fransız «farce» larıyla «mystere» lerinÜç gün üstüste istüıkaklarınm yarısını a gibi eyle de gözün açık gitmesün) dinıesi (10) «Tarihi Cevdet., 1279 İstanbul A. AHISKAL saatlikvbir vazifenüı icab ettiğini kabul eski Osmanlı temsillerinin tarihinde mü den bugün elde kalan nedir? Bilhassa lan halka dün istihkcklarımn tamamı parlakça görünmekle Aziz Beyin sa'.r him bir fâsıla ve inkıtâa tesadüf edilme mystere» lerin bir takım «livret» lerin tab'ı, C. 1, S. 117. verilmiş; bugün ise memurlara tam; hal avenesi Aziz'e istishab ve Mustafa Bcye sidir. (Birinci Abdülhamid) in oğlu den başka bir şey kalmış değildir (14). Şubeye davet (11) Ayni eser, C. 1, S. 187, 199 vesaire. ka ise istihkaklarının gene yansı ve düıüşt hitâb ile (Sen bize dört göz ile (Şehzade Ahmed) in Hicrî 1190 ( = Miiâ Matbaacıhğm sıyanetkâr rolüne rağmen Eminönü Yerll As. Şubesinden: (12) «Letâifi Enderun», S. 187 ve 347. bak, sonra cevab bulamazsın) diyerek is di 1776) tarihindeki vilâdet merasimi Avrupada böyle olduktan sonra, asırlarP. Tğm. Abdullah Osman oğlu 328 rilmiş:ir. Fınnlarda izdihaaı vardır. (13) .Tarihi Cevdet,, C 1, S. 100. Foto Magazin'in 93 üncü sayısı bugUn Pertek doğumlu (52358) kayıdh subayın tirkab ettiklerini kör gözüne kestirüp münasebetiyle (Cevdet Paşa) bize bu ca matbaasız kalan ve tarihe mal olmuş Bir izah daha güzel bir şekilde, daha dolguıı hangi şubede kayıdlı olduğunun bizzzat fCümlenize hüsni nazanm vardır) de fâsılanm sebebini şöyle anlatır (10): büyük yangınlarmda bü çok kültür (14) Pierre Kohler, «L'esprit classique veya mektubla şubemize acele bikurrnesi Mersinde Necati Hancı, Saib Gülmen jikçe herkese bir gülnıe peydâ ve vakti eserleri kül olan İstanbulda bir gün bel et la comedie», 1925 Paris tab'ı, S. 62. mtindericatla çıkıyor. Bu nüshada büyük «... Evvelki vilâdeti Hümayunlarda asra kadar envâ'i iddiâlan rııha gıdâ gi halk melâhi ve melâibe ziyade düştükle ki bir iki eser bulunmak ümidinden başticarethanesinden şu mekıubu aldık: edib Halid Ziya Uşaklıgllin hayatı, Ham rica olunur. bi geldi.... #** rinden ve ifrat üzre israfutebzir ettik ka bir şey kaimamış olmasını pek tabiî «Muhterem gazetenizin 19 eylul S42 dullah Suphlnin 20 sene evvelki nefi3 Fatih askerlik şubesinden: Fakat bu sarahatlere mukabil ekseri lerinden ibâdullahı bu makule hâlâtı görmelidir. tarihli nüshasmda (Mersinde jayanı dikbir yazısı, meşhur Samsun ve Dalila ma 1 Topçu gedikli başçavuşluğundan Nüshası S kurnstut. Herhalde şurası munakkaktır ki, Sel»•etle müphem ve umumî tâbirlerle iktifa muzırreden himaye için bu defa lehvucerası, Ahmed Bülendin bir sonbahar emekli Ali oğlu Mehmed Rıza Güreiin, kat bir ihtikâr vak'ası) başlığı altmda edilir. Bu hususta da bir fikir vermiş ol lu'ba ve şenliğe bedel fukarâ ve zuafâ çukî ve eski Osmanh devirlerüie aid ol H I I A M A * M « A S I S Türkiye Harte sohbeti, yeni filimler, Sürtük filmine da2 Kuleli Askerî Lisesinden ilişiği firmamızı alâkadar eden bir havacüs mak için Onaltıncı asırdan Onsekizinci ııın it'âm oluııması ferman olıınmağın mak üzere misal olarak gözden geçirdiğiir Kandemirin bir yazısı, roman, hikâ kesilen Hasan oğlu Mustafa Serkulun, neşredilmişti. asra kadar muhtelif padişahlarm «Surı sarayı Asafido sımâtı ni'met küşâdc miz tarihî deliller ve ves*kalarla mevcutvtB ltin 3 Urfa lhtısas mahkemesi âzasınSeneük 1400 Kr 2700 Kr, Firmamız aleyhinde bu yolda bir ih Hümayun» larından bahseden vak'anü kılınup her taraftan fukarâ ve zuafâ ve diyet ve hattâ ehemmiyeti sâbit bir ye ve fıkralar, güael resimler vardır. dan emekli Albay Ömer Nâzımın şuAlü aylık 750 . 1 4 5 0 . bar vâki olmuş, fakat Cumhuriyet müd vislerin mevzuumuzîa alâkadar ifadele sıbyânı mekâtib celbolunarak it'âm kı «Türk tiyatro san'atı» vardır Bu san'atm Tavsiye ederiz. ' beye müracaat etmeleri ilân olunur. Öc aylık 400 . 800 • rini surayla gözden geçirelim. Msselâ lındı. Sair vükelâ ve ricâlükibâr dahi mevcudiyeti şimdiye kadar olduğu gibi deiumumiliğmce yapılan tahkikat netiBir aylık 150 . foktor, (Peçevi), (Üçüncü Murad) m oğlu kezalik mahallelerinde olan fukarâ ve belki bundan sonra da bazı Türk düşcesinde böyle bir hâdisenin vuku bul (Şehzade Mehmed) in sünnet düğününü zuafâyı it'âm ile tarafı Şahancye daa manları tarafından şöyle böyle bir takım Fatih askerlik şubesinden: «ARJANTİNA» nm ilâhî yaratıası 1 Malul diş hekimi Üsteğmen madığı tahakkuk etmiş ve ademi takib anlatırken «Kırk gün tamam gece ve vâtı hayriyye isticlâbına mübâdeıet et teviller ve derme çatma bü" sürü tefsirgüzeller güzeli (33286) Ömer Farukun şubeye müra karan verilmiştir.» lerle inkâr edilmek istenilebilir: Fakat Gazeternlze eöndertlen evrak ve yazılaf gündiiz seyrütemaşadan hâli olunmadı tiler.. neşredilsin edilmesla lade edilmeı n caati. riyaından mes'uliyet kabul olunmat 2 M. Tevfik İnönünün (328791) Cabah! Uyanmıştım, fakat gözleriaıi "==8!«a»^.. emekli malul Yüzbaşı şubeye müracaati. açmak istemiyorum ve yorganı üze Anne, şu köpeği kovsana! rime daha çok çekiyorum. Bugün günBirden irkiliyorum, niçin bunu söyleFatih Askerlik şubesinden: lerden pazar olacak, teyzeme misafir gidim? Anr.eme kovdurtmak istemiyecektaraflnrhn temsil edilen Bursa Askerlik şubesinde kayıdlı iken deceğız, ne can sıkıcı! Yüzümü serin bir tim, rüyada da böyle olmuştu, niçin. nibüyük fîlm akibeti meçhul kalıp aranmakta olan rüzgâr okşuyor, gece pencereyi açık bıçin istedim?.. Annem köpeğe doğru yüve Fatih Askerlik şubesine müracaatle rakmıştım. Annem niçin buna mâni olrüdü: kaydım yaptırmış bulunan piyade as mak ister? Pencere açık kahrsa hastala kıpkırmızı bir lâmba yanıyor, bü gürül rum. Tekrar uzaklaşıyor, köşedeki ka taki seslerden havanın güzel olduğu an Kurd, dışan, haydi dışan... teğmen Mehmed Şevket Toygarın nacağımdan o kadar emin ki... Emni tü, bir uğultu var. Bir ara büyük biı napeye çıkıyor, ayakta hakikî ve vahşi laşıhyor. Seslerin canlılığında bu haber Kalbim bütün göğsümü kaplamış, bo. (18351) hemen şubeye müracaat etmesi yet! Ne tuhaf, ben de hastalanmıyaca sessizük oiuyor, korkuyorum, iplerim bü kurd gibi duruyor, dili dışarıda sal var. Yataktan çıkmak istemiyorum. ğazım sıkıhyor. Kurd atılacak... ' ilân oltmur. ğima eminim. Fakat nasıl benim gibi den kurtulmak isüyorum, fakat zorla lanıyor, sık sık nefes ahyor, korkuyoBirden bir çıtırdı oldu. Kapım tırmaAnnem köpegin yanına yaklaşü: dıkça nefessiz kalıyorumm. Bağırıyo rum... düşünür, okîijen nedir, ciğer kanı nasıl lanıyor, kurd olacak! Kurd mu? Uya Dışarı, dışan... temizler ne bilsin! Bununla beraber o rum, ağzımdan ses çıkmıyor, gene nefssBir ayak sesi işitiyorum. Annem ola nığım, odam bembeyaz aydınhk, fakat Kurd dişlerini gösterdi, ağzını açtı... «İNTERMEZZO» şahescrinin Pek yakınde siz kalıyorum. Nasıl nefes almalı, her cak, evet! Odaya gelmesini istemiyorum. korkuyorum. Kapı aralandı, köpek gökendi düşüncelerinden daha emin!.. unutulmaz yıldızı, Amerikanın yeri kapamışlar, pencereler örtülü, oda Fakat kapı açılıyor, annem görünüyor ründü, hayvan sıçrlyarak yatağa yaklaş Uzun uzun esnedi, ön bacaklarına yasAnnem de acaba teyzeme gidecek mi? da kırmızı bir lâmba var. Bir ara kapı lanarak gerindi, sonra kanapeden atladı, yeni GRETA GARBO'su tı. istemiyorum bu sabah yaklaşmasuıı: bana dargın bir nazar atarak kapıdan Başun ağrıyor. Vücudümü kımıldatamı tırmalanıyor, odamn kapısı Korkuyo ve bana doğru koşuyor. Kurd, çık dışarı! Anne gelme, gelme! çıktı, gitti.. yorum, ateşim mi var? Niçin mektebde rum, neden? Tırmalanma çoğalıyor, kor••M Sinemasında Köpek şaşırmış gibi, burnunu yere Annem odanın ortasmda duruyor. ki hastane kokusunu hissediyorum. kuyorum, gene nefes alamıyorum. Kapı Bak işte gene pencereyi açık bıraktarafından harikulâde bir surette sürtüyor. Niçin gitmiyor?. Mektebi bırakalı iki sene oldu... Anne köpeği kov! mış, ne lâf anlamaz çocuk; gecenin ayamın arkasmda birisi daha doğrusu birşey yaratllan büyük bir film Kurd, çık dışarı! Teyzem annemle gene münakaşaya var! Kapı açılmasm istiyorum, gözlerimi Annem köpeğe dönüyor, bağırıyor: zını odaya sokma demekten dilimde tüy Köpek geri döndü, köşedeki kanapeye Herkesi kahkahalarla eüidürecek girişecek mi? Başım ağrıyor. Gözlerimi kapıya dikiyorum: Sanki onu nazarlabitti. Ne inad, ne inad. Kurd, çık dışarı! sıçradı. Ayakta bir kurd gibi duruyor. açmıyacağım, camm kalkmak istemiyor. rımla itmek istiyorum. Fakat kapı araBir gıcırtı oldu. Annem pencereyi kaFakat köpek dişlerini gösteriyor. An Dili dışarıda sallanıyor, sık sık nefes aBu gece fena bir rüya gördüm. İnsan is lanıyor ve içeriye bir köpek giriyor. nem ona doğru yürüyor. Korkuyorum. lıyor. Korkuyorum. Niçin rüyamda gör pıyordu Neden boğazım yanıyor? Göztediği rüyayı görse! Niçin hatırhyamıyo Dikkat ediyorum, benim köpeğim OnDiğer rollerde: lerimi tekrar kapıyorum, bıktım tavana rum? Hatırhyamıyorum, fakat içimde o dan korkuyorum, içeri girmesini istemi Köpek birden ok gibi fırlıyor. Annem düklerim tekrarlanıyor?bakmaktan... bir çığlık atarken kurd boğazına atılıBüyük Frnnsız filnu Dışarıda bir patırdı var: Bir ayak serüyadan kalan bir his var: Korku. Kork yorum. Gözleri niçin kanh? Köpeğimden yor, yere yuvarlanıyorlar. Çıldıracak gi si.. Annem olacak, evet! Odaya gelmesin Alnmıda bir serinlik duydum, annem tuğumu çok iyi hatırliyorum... Nasıl? korkuyorum. biyim, bağrıyorum, fakat ses çıkmıyor, sakın! Rüyam aklıma geliyor. Kımılda elini koymuş: Düşünüp bulacağım... Bir köpek, benim kalkamıyorum, bağırıyorum...» mak, kalkmak istiyorum, kemiklerim Kurd çık dışan, çık dışarı! Gördünüz mü başuna gelenleri, işte köpeğim gözümün önüne geliyor. SUZY PRİM CHARP1N *** kırılmış gibi, kolumu bile kımıldatamı ateşler gibi yanıyor, hastalandı. Ben şimKurd yatağımın yanına geliyor, yere Önümüzdeki Çarşamba Annem acaba teyzeme gidecek mi? Pek yaklnda Burada uyandım. Korku hâlâ içimde yorum. Boynum ağrıyor.. Kapı açıldı, di ne yapacağım?.. Sağ tarafıma dönüyorum. Gözlerim ka uzanıyor, bana bakıyor, korkuyorum. dalgaîanıyor. Başım, çok ağrıyor. Gözle annem girdi: Omuzlarım ağrıyor. Demek bugün palı, rüyayı hatırladım: Kurd, çık dışan! Neden geç kalduı böyle? Haydi kalkmıyacağım, te^Msme de gitmiyece«... Beni yatrŞıma sımsıkı bsğlamıciar Kurd syqğa k^lkıyor, yatağa sıçnyacak; riır.i açıyorum. Tavanı görüyorum Evet, her sabah bir fevkalâdelik var. Sokak kahvaltıya seni bekliyorum^ . Kolumu bile ianu^datamiygrun). i y.yzümde l Biner tayyarelik 16 yaşında hava taarruzlarının bir yankesici Dün tramvayda hırmalî bilânçosu sızlık yaparken cürmü meshud halinde yakalandı haberleri Eski Osmanlılarda tiyatro Yazan: Güzel bir teşebbüs Osküdar Haikevi bir hitabet müsabakası hazırladı L. . İsmail Hami Danişmend 6 Foto Magazin CUMHURİYET Aüone şeram Dikkat BETTY GRABLE VİGTOR mımı = KUçük hikâye Açık pencere ' SARIŞIN PERİ İ P E K \azan: Setvan Gizli J İNGRİD BERGMAN DALDAN DALA FERNANDEL İŞKENCE ROBERT MONGOMERY GEORGES SANOERS ELHAMRA'd*