Katalog

Zavallı Mareşal Marillac'ın. kafası kesilinciye kadar çektirilen işkence ve ıstırablar tam 8 saat sürmüştü Fransa Kralj On, | * Sehir MeraklF sahifeler haberleri 1941 yılının fikir Kardinahn intikamı Türk sahnesinitı kıytnetli iki hayatına bir bakı ruknu oldu • Garb tarihinden •Cemiyet davaları J kellesinin kesilmesl. CUMHURÎYET ııunciKBiıun J.. IHEM NALINA MIHINAİ 1941 1942 1941 de, binlerce yd gibi, tarihin dnesine gömüldü. Müteveffa, öz türkçesile blü sene de, büyük kardeşleri 1939 ve 1940 gibi, rahmetle anmak mümkün olmıyan uğursuz bir yı] oldu. Kanla girmişti, kanla çıkü. Mustarib insanlığa beklediği sulhu getirmek şöyle dursun, son günlerinde harbi Buyük Okyanusun bitip tükenmek bilmez cnginlerine de yaydı. Yunanistanla Yugoslavj'anm ezildiğini, doğu Afrikadaki İtalyan imparatorluğunun yıkıldığrnı. Habeşistanın tepesinde sallanan faşist baltasmın kınlarak yerine Negüs'ün kırmızı şemsiyesinin tekrar açıldığını, bizim eski Bingazi mustakil sancağuni7da İngilizlerin bir ileri bir geri gidip gelişini gören, A\Tııpanın şarkında, Rusya Ue Almanya ve müttefikleri arasındaki korkunc devler d5vüşıine şahid olan 1941, girierayak, 1942 ye bir kaç yüz milyon insanı daha boğu«turan ITzakşark ve Pasifîk harbini miras bıraktı. Japonya Ue Amerika. harbe ruhışunca iki düzine kadar millet daha birbirine harb ilân etti. Kiiremizi bir yü daha ihtiyarlattı. 1941 eski bir tabirle «kan revan» içinde çıkıp gitti. Toprağı bol veya dar olsun. Herhalde. medeniyet tarihi 1941 i hayırla yâdedccpk değildir. Türk sosyoloğu hakkında alâkssını izhar tu. Merak saikasüe trareşalhğa yukselt ı eden Bay Duru, 1941 gelen zevat, marede «Ziya Cökalpşajın. kafası koparıUe, 1625 te Verdun | tan seçme şiirler» isimli bir kitab çıkarHissei şayianın «Bican» Efendisi, artık lacağını işitince, yüValüiğine tayin odı. Şair mütefekkirimizin «Yeni Hayat» lunduğu zfiman, crada bir ka'e insası zünde ne gibi alâm.lierpeyda olacaSıru ' yaçamıyor. Halbuki, bu kubbenin alünmın yeni şekilde basılışına Turk gencîiği na memur edilmişti. Kalenin ,birçok aörmek için, son satırlar okunurken. bü da onun kadar candan adam az bulucoktanberi intizar ediyordu. Ali Nüzhet düşman savletlerine uğradığı halde, 1870 tün dikkatlerini onun çehresinde top nurdu. Bey, bu intizara cevab verdi. Fakat en Şadi, sahnede rol yapan bir aktör deten sonra dahi sapsağlam yer'.nde kal lamışlardı. Bu küçük odada "ereyan dikkate değer nokta, Ziya Gı">kalp'm mış olması, yapısınm ne kadar matin eden hâdiseleri en ufak teferrüatına ka ğıl, bizzat tip yaratan bir san'atkârdı. iktısadî inkisafımıza taalluk eien dive itinalı olduğunu gösterir. Euna rağ dar zaptederek, sonradan. bunlan. efen Öiumile bıraktığı boşluk, bu bakımdan daktik manzumelerinden bir kaçının. kolsy kolay dolöurulamıyacaktır. men, Marillac, müteahhidlerden rüşvet dıleri olan kardlnaia bir bir aniaUcak, Almanyada hazırlanmış ilmî bir ctüdde Uzun seneler var ki, onu artık sahneelmakla, yapı malzemeslne çürük mal mareşalın nasıl sararıp soMuğunu, betahlil mevzuu olması ve bu manzumede görenvyorduk. Bununla beıaber tive ihalelere fesad karıştırmakla itham ravi sadakat arzedeceklerdi. lerin, son yirmi beş senelik iktısadî ideMarillac hakkında hazırlanan bu can yatro ile ilgisini büsbütün de kesmiş saedilerek takibata uğradı ve mahkerneolojimlzde oynadığı rolün gösterilmesiçekişme sahnesi, bu işlerin ustası olan yılamazdı. ye sevkedüdl. dir. Filhakika Dr. Nebioğlu Osman. bu Mareşal aleyhintleki Ithamın rtaksız blr tertib heyeti tarafından tanzim edilHatta, şu yakın günlere kadar, yeni noktayı tam zamanında, Ziya Gökalp'a Ilğı ve doğrudan doğruya RichMeu'nün, mişe benziyordu. Hükmün okunmasını bir grup tevkilile me;gTjl olmakta idi. karşı hasretin sadece edebî fonnüüerle kendlsinden lntikam almak için ortaya müteakıb, muhafız kıt'ası kumsndanı, Fakat hastalığı gitgide arttı. Nihajet, Ya 1942 ne olacak? Perşembeuin geliI. Geçen yıljı matbuat havahndt. mekten başka çare yoktur. Keza eene if a d e edildiği bir zamanda ortaya atmış Bttjjı uydunna bir sebebden ibaret ol mahkuma doğru ilerliyerek, kral namı onu günün bırinde yatağa serilmiş bulşi çarşambadan bellidir, derler. Her halâmme endişesini bariz surette canhndı Ankarada Halkevleri merkezin.n 'Ülkü» bulunmaktadır (5). r duğu, o zaman değilse bile eonradan na, kendisinden, mareşallık asasını geri duk. Bu acı habere, inanmak o derece de, onun da, 1941 den kendisine miraa ran bazı me^eleİT görülüvor. Bnnların isimli mecmua ımn 1941 de geçirdiği isTürk tefekkür tarihini, senelerin blb [ •,.'• «,„ • '•..., . . c c . .. , . •nlafilmıstır. Ne çare ki, hakikat mey istedi. Asa, mareşalın yanında değildi. güçtü ki, yakm arkadaşları Şadiyi tek... , , , . , . , ' kalan kanlı haılevı 365 gün daha yaşa başında ihtik^r gelmektedir. İhtıkâr vak tihale de k^yde değer. Simdiye kadar liyografik dana Çiktıgı zaman, işlenen knrkunc Bunu izah ve itizar etmek için, biçara rar bir tiyatro grupunun başında görelyografık notlan arasından takib edecek tacağmı kestirmek yanlı? hir kehanet . . . . . V . ... .„..„. ilmî ve edefcî tetkikler ri^alesi olnn bu j müstakbel araştırıcılar, 1941 üzerinde ayadam, kısa bir hitabe iradına mecbur bilmek ümidini asla, kaybetmemişlerdi. alarma taalluk eden, ileride dünva harbatanm tanüıine Imkân kalmamıştı. olmasa gerektir. 1942 belld de, iiç harb binin tarihe malolma=mı mü"eakıb varıresmi avlık rr>ecmua, 1941 yıhnuı or rıca durmak mecburiyetinde kalacaklarKardinal Richellru'ye karşı başkaldır oldu. Buna, muhafız kıt'ası kurtıandanı Dediğimiz gibi, Şadi tiyatrodan çeyıljnın en kanlısı, en felâketlisi olacakmukabele etti, karşılıklı nezaket sözleri kilmiş, fakat üyalro muhitinden ayrıl 1939 un meydan verdiği ihtikâr hâdıse tasmda on beş günlük oldu ve muhte dır. Çünkü şarktan kopup garba bsğlanaga cur'et eden Marillac'm muhakeîerini yoklıvacak ilim adarr.lanna mal vivatma, haika daha vakmdan hıtab e nan veva baglanmpk arzusunda oulunan hr. Şimdi artık. eski bir tâbirle dünyamesl Ikl sene sürmüş, bu müddet zar teati edildi. Sonra, içeriye cellâd girdi. mamıştı. Ferah sineması, onun idaresi nuı yedi iklim, dürt bucağında haıhedizeme teskil edecek olan notlardan baş den bir hüvivet verdi. Halk Fırkas'n.a yeni Türkiye, bu bağlılık üzerinde düfmda, manıun, şehirden sehre nakledi Marillac'm kollarını bağladı. Mareşal nltında, en parlak günlerini yaşamıştır. liyor. ka, ih'lkârı sosval ve iktısadî mesele nesredilmeğe başlanan ve ga"iba eski lerek beş ayn tnahkemede sorguya çe buna itiraz etmek istemiş, fakat «emrin San'at aşkı, bu eşsiz adamın ruhunda olarak inceliven eiddi makaleler de inti • Ülkü» nun vazifesini gören «Kcnu=nA? fünecek olanlara mühim bir vesüo takKe=kin banıt kokulan lcinde, s^rapandim edivor: Türk âlimi Kâtibçe'ebi'nin kilmls, nihayet Rueil mahkemesinde, i?, bu yolda» olduğu ihtar edilince boyun adeta sönmez bir ışıktı. Hastalığı artmış ya yerine kan içerek doğ^n yeni >nhn sar etmiştir. Meselâ benim hatırladıgıma l;,.» isimli mevkut broşürlerde, 1941 İn 4carara bağlanmıştı. Fakat, mahkemenin eğmeğe mecbur olmuştu. olmasına rağmen Şadi memleketin sah pöre «Cumhuriyet» de Çarıklıoğîu'nun. Türkiye mecmııacıhğına getirdiğı yeni beyneİTıllel öiçüdeki değerli bibliyotjrnf koynunda ölüm. yangın, yıkıntı, göz yayası, bir çok tashih ve tanzim ameliyehükmünu kendisine teblig etmedller. Bu, Cellâdı, iki rahib takib etti. Marillac, ne hareketleri ve cereyanlarile olan • Ta«viri Efkâr» da Çallkoğlu'nun iimî İ!İ;'cr mevanmd?dır. şı, sefaiet açlık, esaret, ıstırab, yas do« payet hesablı bir kararın neticesiydi. ruhanî fiyinden evvel, bu rahiblerden bEğUlığmı kaybetmemişti. İyileşir iyileşicrine tâbi tutulmak suretile üniver=itev ma .iveti haiz vazıları bu nev'e dahildir. ludur. Onun içir.dir ki yeni senenin giIII. Nihayet bir yıllık fikir hsvatı6 e almaktaki maharetl meşhur olan birine, vasiyetnamesinl tevdi etmek isnıez, ilk işi tekrar bize kendisini alkış1941 in bir yıllık gazete koleksivonia mızın izlerini, neşredilen eser ve risale mizin fazıl üstadı, Prof. Çerefeddin ve tişini kutlarken insanın dili .ugtıriu olkorkunc kardinal, mareşalın cür'etkâr tedi. Etraftan derhal itiraz sesleri yükKiüsli Bifat Beylerin himmetile ortaya nnda fikr! h^vat bakımından dikkati latmak olacaktı, lerde arayalım. Maarif Vekâleti Derleme etılmış bulunmaktadır. Her halde dünya sun» demeSe vannıyor, fakat insan, her lıgını eezalandınrken, mücazatm, her seldi, hukukl bir münakasa başladı. Bir celbeden bir hâdise de Ziya Gökalp etşeye tahammül eden ve daima Bmifle eafhasmı ona ayn ayn hissettirmek, eti papas, bu nevi bir vesikayı emaneten Ne yazık ki, onu pek vakitsiz, adete rafındaki derin sempati ve alâkad«r. Ge nüdürlüğünün neşrettiği oek ilim mahfillerinde yeni Türkiye, oilha=?a vaşıyan bir mahluktur: ölüm sacan Jna• Bibliyoğrafya. nın 1941 senesirıe aid earba baelılığını, a^^^i zamanda dünün cımbızla koparılarak tedricen fildürü almağa hukukan salâhiyettar mıdır, de genc denecek bir çağda, henüz elli yan?k bu Fütunlarda. gerek başka gaz?t(înüshaları henüz çıkmadığından bu hu kültür hadnesine hağlılıkla telif eden kineli riifek üstüne yürürken bile halea Wr adamm duyacağı maddî actyı, ğıl midir? meselesi, her kafadan bir ses şında iken kaybettik, Şadi, o san'atkârlerde bir kaç muharrir bize Z'va Goksusta maalesef rakamlara müstenid bir inkılâbcı Türkiye lehinde akisler uvan yattan ümidini kesmez, onnn lcin. yeni raldbine mari.ni, aynl çekilde azar azar çıkmak şartile uzun uzadıya incelendi. lardandır ki, kendisi kimsenin şakirdi alo'a hasret. ten bahsetti (2"). Bu ar=da yıl eirerken cephelerde dövüşenlcr de Ve ayni tiddetle duyurrnak 'stsmts, iraBu da bitince, sıra günah çıkartmağa olmadığı gibi kimseye üstadlık etmek bi1ha«sa Hî'sçvin Namık Beyin «Ziva mütalea yürütemiyeceğiz. Anca'ı şim dıracak olan bu himmetin. şimdiden Irak dahil olmak ürere, ild milypra yakm indelerlnin tatbikma merour olanlara bu geldi. Mahkum, diz çöküp, günahlannı iddiasında da değildi. Sekizincideki GökaİD ve Türk dıli» başhklı vazısı ak dive kadar çıkmış olanlara göre Türki gazetelerinde nasıl takdir olvınduğunu san, f^ne Mrhlrlerne «yenî yılmn u yoldâ emlr verrnistl. Mahkerne hüîcmü itiraf etükten ve ayağa kalkıp bir is •Habib Neccar» ı, Hissei sayiadaki Bîtüel bir meseie olan mevzuu itibarilî de vede aşağı yukarı 1930 dan 1911 başına (îazete haber'erinden anlıvoruz. ğurlu olsun» dediler. Ben de. azi» okunün mahkuma tebliğ edilmemesl, bu em kemleye oturduktan sonra .papaslar, iki can Efendiyi, Çifte kerametlerdeki meşkadar olan müddet içinde neşredi'en kid^kkati celbetmektP ve bu mesele İle a1941 senesinde bütün dünya neşriya yuculanm. sirmiiye kadar harb afefinden rin lcabatmdandı ve ruh işkencesinln Sorbonne mezununu mareşala takdim hur tipi temsil edecek sanat adarm bul'âV=dar ban resirî ve hn?usî şah'ivet tab sayısmm takribi bir hesabla 19,000 e tmda ilim ile din münasebetine dair dü ıızak kalan minetimir ve sizler îçin ayal ük merhalesini teşkll ediyordu. Hak ettiler. Bunlar, mahkumu, ölüme karşı maktan, sahnemiz elbette âciz değildir. lerp rebberiik v»pacak bir kıymct ar baliğ olduğu, bunun 7,000 inin içtimaî şünce^rin ortaya çıktığına şahid olu'ro dilekte hulunnyornın. kında verilen karann mahiyetlnl 8ğ metin olmağa davet vazifesüe guya mü Fakat Şadi, her zaman için bu piyeslerin ve iktısadî meselelere taalluk ettiği göz IUZ. Esasen düşüncelerden evvel hâdiserenememekten, mareşalm nasıl bir azab kellef bulunuyorlardı. Şimdi bir sürü ölmez kahramanıdır. Ve öyle olarak kazönüne alır, mukaveseli bir mııhaVeme ler bu mevnıu ortava attı: Husvada dinî duyacağmı, insan ruhunu g3z!erder> oku papas, Marillac'm etrafını almıs, uhrevî laraktır, Avni müddet içinde çıkmış Türkiye vürütmek is'ersek her seneye mevzuiarı hürrivetin tesis olunduğu, Avrupada ırakta üstad Richelleu, çok lyi billyor saadet, iradei Uâhiyeye inkiyad filân gazetelerinde Türk tefekkürünü işgi.1 ct sosyal olan vasatî 700 eserin isabet etiiği ise Fusvava karşı yeni bir hıristivanlık Türk sahnesinin kurban bayramı içindu. gibl bir sürü mevzu etrafında, birl bın.iş bir tskım yarı siyasî, yarı larihî ve anlaşıhr. Bu takdirde 1941 yılı ioin de bu rakıp biri başlamak şartile, vaıza gi de verdiği ikinci kurban da doktor E coğrafi mese'eler daha görüyoruz. Aiman savıvı göz önünde tuttıak mümkündür. hareketinin uvandınlmasına çilısıldığı HUkfim, 1632 senesi mayısımn fluncu pörülüyor! Devlet adamlarnm aâzmdan nin Bellidir. Maamafih 1941 de İntisar etmiş kitabjrOnü verilmlstl. 10 mayısta, y<mi he*nen rişmişlerdi. Lâf lâfı açıyor, vaız uzaPus harbi münasebetile Ukrayna. Kırım, sık sık «AHah» kelimeleri işitilmeğe Darülbedayide, kendisine lâyık olduların hanei mevzua taaPuk ederss ets'n, ertesl gün, Marillao'ı bir arabaya bin dıkça uzuyordu. Kilise odasındakl bu K"fka?va hakkında ilmî makalelcr, bir oaşlandı. Nihayet son vüz senedekl ilrnî DOn, merhum Maarif Veklli Necatlğu mevkiie birükte sarsılmaz bir şöhret direrek Parise dogru yola çıkardılar. traji komik sahne baçlıyah tam beş sasazetenln yem bir Türk ieopolitiğine ih kemmivetini bir tarafa bırakarak kevf terakkivatm en sonunda beşeriveti kan n!n on Uçüncü yıldonümü İdi. Bu vesllo temin edsn bu kıymetli sahne ?d' Bir cezaya çarpılacsğına hiç şüphesi ol at oluyordu. Fakat, mahkumdan başka, vetçe değsrini araştıracak olurîak ksrşıtivaç his=ettiren bir eda ile vazılmış, tufanı içinde bırakmaktan başVa neye İle Ankaradaki arkadaşlan merhumun •nıyan, fakat mahkumiyetinin nev'i hak hazır bulunanlardan hiç kimsede en kü birkaç sene evvel, tiyatro hayatındar. fakat tek kalan bir makalesi (4), niha mıza pek az eserin çıktığı görü'ecek'ir. var?dıih tarzında sualler, zihlnlpri işgal kabrinl ziyaret etmlşler, meziyetlerlna\n'arak. kendi mesleği olan hekimliğ^ kında en küçük malumat edinemiyen çük bir yorgunluk veya sabırsızlık alâyet id?al'st Hr Türk askerinın Orta A^ Bu eserler arasında bir seçme vammk ctmektedir. Türkive bu dünva h^reket den ve hatıralanndan bahsederek çldcnmüştü. metl görülmüyordu. jı . R biçare mareşal, kendisinl bekliven akıyad?ki kahramanlık maccralarma aid »uretile bazılarına temas etm^k mümçekler bırakmışlardır. lerine yabancı mıdır? Hayır! 1941 de çınesl daha cereyan etti; sonra lTiml*r zife al&ıış bulunuyordu. Ârîî surette*^ö Türk gazetelerinin sivasî hâd'*e'.ere iliKo^hu.» Mmati. rnücadele ve lnkütb fcaır, oltfaTcça "etrîTTtDIT rErs»Ti ^raırttrtr Daha evyelki senelerde baslamış olan Hîe çahşıyordu. Önce, bîndirildifi ara okundu; odada bulunanların hepsl bir lümü büvük teessür uyandınnıştır. sahib oir muharrir tarahndan yazıldıeı tarihimizln en atosii şahslyetlerlndendl. şen. bu vüzden ecnpbi radyoîarda da rik bazı eserlerin son cild ve numaralarını Her iki san'atkânmıza da AUahtan rolunan başnakaVVrini de dünva po 1941 de t^mamlanmış, yahud devam edıl aniaşılan bir eserde çu satırları okuvo Hatırasmı hıirmetle anar ve Allahtan aya bakıp, vaziyetten blr mana çıkar den diz çökmüşler, bir ağızdan okuyorrahmet dileriz. l&rdı. Bu da bitti. Mareşalın ellerini çoz rahmet ve kederli aile'.erine baş sağlığı ağa çahştı. Bu araba, kral arabası delitikssı krşısındaki fikrî alâkalantııza miş göıüvcruz. Bunlar^arasında «İktıs=di ruz: «Büvük sair Goethe'nin son ncfesin1, zaptiye âmlrinin arabasıydı. Mare düler, yemek yedirdiler, şarab içirJiisr, düeriz. Devletçilik, serisinin dördüncü kitabını de pencerenin açılmEsını ve daha fazla [, bunu fali hayır saymadı, Yolda, bir sonra gene bağladılar. Ara sıra, cellâd n. Fikir havatımızı aksettiran ik : n bu sene nesreden Ahrred Hamdl Be>in ısık î»elme?ini isterken söyledifii (daha l prüden geçerlerden, bir dilencl sürü içeri girip, «Mareşal hazretleri idam Vali, Yalovadan geldi ci kavnağa, yani mecmHcüıâ'.mıza ge • Değişen Dünya> sı kavde dpğer. Dünya fazla ı^ık Mehr tıicht) i*'?de ;i. âhır zaNüshası 5 kurustnr. !e karşılaştılar. Marilîac, bunu da be sehpasında nasıl vaziyet almak arzu b u . manmı vaşıvan dünvamızın münevverleVali ve Belediye Reisi Doktor Lutii lince: Bu memba, 1941 de pek bereke'li ve Türkive hâdiselrrini birleştirerek Türkive Harlo ;enemedi. Yeryüzünde artık hiç bir şeye yururlar?» diye soruyordu. Vazifesini Kı»dar bayram tatilini Yalovada geçire olmamıştır. denebilir. Evvelki senelerde bundan çıkan içtimaî ve iktısadî mese rinee (biraz daha vuzuh!. biraz daha icin İcin htiyacJ kalmamış bir kimsenin, göste rahatça ifa etmesi için mahkumun, başıbilei ve hakikat!) isteği şeklinde tekrar rek şehrimize dönmü^tür. çıkan ve millî. beynelmilel meseleler et leler üzerinde eğilmis bir baş'n neler Senelik reeeğf pek tabi! olan cömerdliğl Utis nı ne şekilde tutması, vücudüne nasıl 1400 Kr. 2700 Kr. rafında ciddi tercümeleri ihiiva eden düşündüğunü hususî bir alâka ile k^r cdiürken asıl açılması lâzun eelen penf mara koşan. ahirst yoleusu ve sad^ka bir durum vermesi icab ettiğini, uzun Alü aviık 750 » 1450 » Ankaraya munzam bir • Fikir hareketleri. mecmuası durakladı. şılamak lâzımdır. Muharrir •hürr'vet e cere, onun nıırunu ul=ç ıracak istikakola.su alınış bu yıhsık sürüde, cenaT.e boylu teknik tafsilâtla anlattı. Üc avlık 400 » 800 » mette oİTalıdır (6") » Muharrir, hakikî Bir k'.'im mecmualar neşrivatlarmı sey sasma dayanacak veni rejimlerin teessüs posta treni Artık yapılacak iş kalmamışh Fakat, ara.asını kuşatr gibi blr hal va<dı. Üç Bir avlık 150 > Yoktur. müslümanlığa avdetten ibaret sördüğü. saa'ten fazla süren bu araba yolculu kardinahn adamlan, efendilerini kâfi deÖnümüzdeki pazar günü saat 10 25 te rekleştirrek mecburiyetinde kaldılar. edeceğini. bunların eski cemivet nizamı fakat ook enfüsî formüllerle formüilediğ: raf ğuıdan sonra, Parise girdikleri zaman, recede eğlendirecek tafsillt birikürebil Haydarpaşadan Ankaraya munzam blr Buna mukabil 1941 in içtimaî ve sivasî nın tezadlarını tasfive ederek psikoloj!=mi ?ksettiren bir kaç veni mec ğını, eskinin asla avdet edemiyeceğn'» bu istikameti yalnız bizim için dceil. büaabanın, birçok sapa sokaklardan ge diklerine kani olmadıkları için, bu em posta treni tahrik edileccktir. Ga7etemize eönderilen evrak »* vmnlar muanın lntişarına şahid olduk: Cınar, kendine mah^us vetirelerle izah ederken tün insanlık icin bulup gösterd'.'ne sacrllerek, gidilecek yer kendisine kabil salsiz sahneyl uzatmak lânmdı. Mahnesredilsin edilmesin iade edilmeı v% Bir kadın yanarak öldü Çınaraltı. Bnzkurd. Bunlardan ikincisi, Avrupaî çapta bir metodoloji takib et mimivetle kanaat edivor: «... Bu savede ilduğu kadar geç haber verilmek iste keme kararı blr kere daha okundu, dinmilletler ahllkî ve içtimaî ölcüde ayni 7İvaından mes'nlivet kahul olnnmaz. Aksarayda Sarımusa mahallesında 27 vaktile 1916 da «Yeni mecmua, ctrafındi mektedir. nir gibl, yolun uzatıiması da, mareşah lendl; bir kere daha ilâhiler söylendı ve 1 Bu s»ne içinde ücüncü cildi cıkan ve manevî formü e uvmak saadetin? ve ne bahsetmek vesilelerine saiıib nıh işkenceleri Içlnde kıvr?ndrnyordu. nihayet, Marillac, onuncu defa olarak fayılı evde oturan Naciye Güllü ismınde teşekkül efmiş et'ebî bir mektebin iki olmayı 85 yarmda bir kadın, mangal başında UZWL tarafından idare olunuvor. Meemu geçenlerde bu sütunlarda etrafıca t?nı ' i ^ e r i n e ulasacaklardır!> N&ayet, o devlrde İdam sehsalannm diz çöküp. saçlannın kesilmesi İçin kasimdiden temenni edelim. Şüohesiz, bütün bir senenin fik't hafasını cellâdın eline teslim ettiâi zaman. uyuklarken, sıçrıyan kıvıkımlardan en 3 nın, Ziya Gökalp'ın bir kısım felsefî tılan «Türkive Maarif Tarihi» de. 1941 in kurulması mutad oîan Greve mpvd^nı1 (1) Bk. İŞ mecmuası, sayı 13, 17, 21. na vardıklan zaman, Marillac. son ümi alnmda biriken ter damlalan, bütün tr.risinin eteği tutuşmuştur. Vücudünün v?' arının başliğmd'n alınmış olan adı bize kazandırdığı eserlerdendir. Mecmu vat bilânçosu bundan ibaret değıldir. Egözlerde lnşirah pırıltıları tutuşturdu. muhtelif yerleri yanmış olarak Cer cldukca manalıdır! Diger iki mecmua da, alarda ve gazetelerde efkârı umumiyeyi ğer zengin bir bibliyoarafi istatistiğine dini de kaybetmemek için. arabanın pen(2) Bk. Bir Ziya Gökalp'a muhtacı», eeresinden dışan bakm=tmış, yalnız, ya Zavalhnın, bağlı elleri arasmda luttuğu rahpaşa hastanesine yatırılan Naciye pna fıkirlerini a^ni kaynaktsn almak ve muharrirleri işgal eden kooperatifcilik ?ahib olsavdık.bilhassa bu isiatk'ik ü Behçet Kemal, Cumhuriyet, 8 hazlraa tadır. nmda oturana, meydanda sehx>a kurulu mendille terlni silmeğe uğraşırken çek Gül'ü. ölmüştür. meselesine aid derli toplu bir eseri zerirdeki incelemeleri nesredeoek maddi 1941. olup olmadığmı sormakla ikHfa etm:şti. tiği müşkülât, bu sahneyi hazır'ıyanla(3) Bk. Ziya Gökalp ve Türk diH, Maarif Vekâletinln gerek evvelden çı 1941 de alâkadarlara sun=n Pra?. Suphi İmkânlar bulun'aydı. belki daha müsMes'ud bir nişanlanma ıın arayıp da bulamsdıkları T.anzara Hayır, mösyö, sehpa yok... karmpkta olnuğu bazı ilmî mecmualan Nuri'nin «Kooperatifler> ismindeki kita bet neticeler elde edilirdi. Fakat Vıizirn Genclik gazetesi. 1 ikinclteşrin 1941 Merhum İdare müdürümüz tbrahlm Cevabını ahnca yiireği biraz ferahia lardandı. bı. Türk tefekkür dünvasımn rrillî ve sazeteler, mecmu^lar ve ki'ablar irasm(4) Bk. İran Tü»kleri, Yeni Sabah, 11 Beyin kerimesi Bayan Hayat Tez 1941 de takvive ettiğini, »vrıca bu sene dı. Maamafih, Greve meydam, işsiz güç yapmak ve en tip'k birinciteşrin 1941. En son olarak da. kendisine. krMın türk ile binbaşı Mustafa Beyin oğlu ic'nde veni bir mecmua rıkardıSını eör beynelmilel meseleler karşısında 7?nne da söyle bir ceve^n 1= :1 süz takımile dolup taşıyordu. Evler;n bir lutfunu haber verdiler. Zan'ye ku5) Bk. Nebioğlu Osman, Die Au> wlrdük: Tarih vesikaları. Bu arada tstan dildiği gibi passif olmadıeır.ı, 'cabmda o'anların.a işaret ev m°k suret .e yappencereleri bile, meraklı insan başlarüe mandanmın. ümld verici kelimeler gel genc havacılarımızdan teğmen trfan bul Üniverçitesinin Hukuk ve İktı^ad (îazete ve mecmua kadroları haricinde t'ğımız bilânço, harb fırtmalannın ke ckungen der Kapitulation..., Jena, 1941 Doğanın nisan merasimi. dün her ik' Tı ! doluydu. n?rmda duran Türki emİ7İn kendi ö'cü şf. 37, 83. dikçe durakhmak ve idamdan kurtul aile ile ahpablarının iştiraküe hususl Fakülteleri tarafından neşredilen iki lim belli başlı etüdler de vücude getirdiğini <;üne. rraHdî ve fikrî imV4nl=nna ?öre duğu kanaatini vererek bir de. inkis^n sııre'.te icra ve tes'id olunmustur. Genc mpcmu'sınm muhtevivat ve gördügü is%ata varıvor. (6) Bk. Sadeddin: Vicdan BirUSi. AnMareşah, gene hesablı bir hareketin hayalin büsbütün öHürücü ıstırahmı tat kızımızla güzide nlçanlısını. tebrik eder. rağbet itifarile 1941 de dikkati celbeden Fakat bu yılın en fföze çarpan kitab hiç de âtıl olmıvan bir fikir havn*ı ar kara 1941. Bu eser hakkında etraflı bir neticesi olarak, davetlı İndirir gibi. bin zetti*ini sösterivor. 1942 senesmin so tahlil «İş» in 28 inci sayısında intişar ettırmak icin. kesik kesik söylediğl cürrtürlü merasimle arabadan indirdiler. kendi'erine lyi günler ve saadetler bir tekâmül ve llerleme arzettiğirl mem nesrivatı, eazete ve mecmualanrr.ızı da !e, bek'pnen tesirl vapmaVtan gpri kalmistir. icrral piprt «Zİ\T» Gokaln'a ha'Tpf» vâkıaOrsdaki bir kiliseye doğru gö'.ürdüler dıleriz. madı. Kral, mahkumu, affetmişti... Feve kilisenfn bir od?sma soktular. kat. sadece. idam verine kadar arpba i'e ayyaş babasını ve onun fazla Içkl teoktor: o Tedaviler boşa gidiyor, Mahkumun pesi sıra, hâkimlerden, KÜÇUk mecburivetinden! Sehpa. pek yasirile korkunc Slümftnü daha az acı dij'e derd yandı. Bu hareketsizlik. kâtiblerden, vazifeiar olmadığı halde, km bir yerde kurulmustu ve Mprillac. bu isteksizlik onu maalesef fena neticeduyarak hatırlıyordu. sırf merak saikasile koşup gelen mevki orava, yürüverek gidecektl. Şimdi mesleğinl de seviyordu. K0ye yaklaştınyor. Tamamüe içine çekil•ahibi bir takım kimselerden mürekyünü, talebelerini özlemiştl. Yakınd% M=reşal. krahn bu payansız lfitfuna miş, kapalı ruhhı bir kız. B'çarenln akeb yirmi beş kisi k?d?r bir kplaba'ık onlann arasına karışacağım düşündükı şükranlarını arze'mek mecburiyetin rayanı, soranı yok Mektub bile almaz. \a bu daracık od?va dolmustu. = Gazeteci: Demek ki kimsesl yok. çe heyecanlanıyordu. Köy kadmlannın Mnrillac, hakkındiki hükvü. =nc3k o de kaldı. Selmanın soluk yüzü pembeleşti. Badağılırken Selmaya da bir mektub çık rak kendisine tekllfimi yaptım. Evlendedl. Ne talihsizlik. ocak başı alp.mlerine katılacak, talebeisn öŞrenebildi. Mahkeme En sağlam sinîrii insanlan bile divatı. Buna genc kız kadar yakınmda bu dik. Artık hayatım intizama grmişti. kışlanna gario bir ışık doldu. Kâğıdları lerile o^Tiıyacak, derslerini zevkle vere•u çökülerek dinlenmesi icab Evet, annesi, babası öîmtiş. tstan lunanlar da şaştılar. ne etmeŞe vetecek bu işkenc»den MaZevkle çalışıyor, beni seven blr kadmın katlıyarak pijamasının cebine soktu. cekti. Varlığı sihlrll bîr güneşin aydınmareşal. üzerinde bir salib bulunan ma rillac'ı kurtaran balta indiği zsman, bula yakm köylerin bir nc"e öğrstmen. «Slze kalbimin hikayesinl anlatmak mevcudiyeti bana enerji veriyordu. He Yatafına uzandı Düşünmeğe başladı. lığı ve sıcaklığı içinde pırıl pınldı. sanm önüne diz çöktü vs bir türlü so rrahkumun kilise odasma girdifjıd^n Aydan aya mütemadi aylığını yollar. İnce uzun zarflar muayyen günlercie istiyorum. Biz ki, bu lçli hikayenin kah le çocuğumuz dogunca, bu, bir insan nu gelmiyen kararı dinlemegç basladı beri, aradan, saat tutmaca, tam sekiz o kadar. Bir müddet bu heyecanlı ve samlml ramanısmız. L&kin bu satırlann kahra ömrüne mukadder olan saadetin son kendisini bulmakta devam ettiler. tlk Kararnamenin baa fıkralan oktmurkon. Çok da güzel! ?t ge"Tnis bulunuyordu. zamanlarda bunu muziblik. münasebet mektublar onu köyünde de buldu. Demek m?nını tammıyorsunuz. haddidir diye düşünmüştüm. yanlıc'arını tash'h, haksı* kan.atlere itiKızıl kardinahn ve adamlarınm, ta Lâkin hasta. Hem epey hasta. Pakat sonra . Fakat siz Size ras siz bir şaka telâkki eden genc kız, şim ki, kendisini ortaya atmıyan o aziz mevBen evli bir adamım. Çocuğum da raz edivor. kendi«ine isnad edilen •rurla rihteki kö*ü mevkilerinl, ve Giyotin Onu turtarmak lâzım bajan dok var. Ama ruhumun sevgü!si, kalbimin ladıktan sonra asıl sevgnin ne demek di onlara alıştığıru hissediyordu. cudiyet, hayatını her noktasmda takib allkası bile olmsdıSını, had'lza'ında bıı mucldi Doktor Guillotin'in çabuk kafa tor. Kendisini ülâtonik bir aşk1» seven ed'.yortîu. Tatil geldi. Genc kız İstankadım slzsiniz. Önüne geçilemez blr ih olduğunu öğrendim Değerln'zin. mezisuçun bile cezayı intac ke=en alet icad etmekle neden vatanDoktor dudaklannı büktü. Ümidsiz tiyac içinde size duygularımı it'raf edi yetin'.zin. tes'rli güzeniğinizin ve rak ; k bT erkeğln rnevcudiyeti. . Yıldızlara bu!a indi. Kamplardan bîrine iştlrak sövlüvordu. per\er savıldısmı. Marillac faciası. baş bakışlarla genc kızı süzdü. Sonra pre yorum. BUmera beni affedecek mis:niz? ruhunuzun farkında mısınız Bayan fcakarak, av ısıkları soluncıya kadar etti. Artık insanîardan kaçmıyordu. T a . Nih'uet. son cümlp ofcimdy. 3 vantoTyomun geniş bahçesıne çıktılar. Epeyce evvel ciğerlerimden hasta Selma? Mevcudiyetinîzi saran öyle si kenıi'sinl düşünen bir adam. . Bu ro biatln müstesna dekoru İçinde blr gencLeman. büyük blr gazetede çalışıyor idim. Ailem beni oir sanatoryoma ya hirli bir hava var kt, makul ohnak için mantik münas°bet onu • deği^tirmes? lik dünvası kuruİTiuştu. Deniz, gece, du. Röportajını, neşr'yat müdürüne ver tırmıştı. Tedavım için hiç bir fedakâr yaptıgım bütün gayretlere, muhakeme baslamıştı. Atesi çıkmıvordu. Öksürük yıldıslar ve ay ışıSı... Müzik ve konujdilcten sonra çalıştığı odaya döndü. lıktan kaçınılmıyordu. Lâkin hastalık lere rağmen kend'mi onun müthiş te lerl bile haf:flemis.ti. Iştahı yer'.ne gel malar... Durgundu. O hasta kıza bir şeyler yap ilerliyordu. Çünbu bende pek mühim sirinden kurtaramadım. misti. Doktor, direktöre hastalara aid Selma, bir akşam hayalini her an lşmak lâzım geldiğini dürünüyordu. Bir bir şey eksikti: Neş'e... Ve göğsümün Sizi seviyorum. Hem de ne çok, ne mfitalealanm bildirirken bir mucize leten o garib maceranın sona ereeeğinl şeyler yapmak.. Ama ne? altında hiç bit şeyden memnun olmı çok... Gecpleri gözlerimi gökyüzane kal dive ondan bahsetmişti. esef etmeden düşündü. Çünkü nişanMihanlkî bır şekilde gündelik işlne yan, hayatla alâkası kesilmiş bir kalb dınyorum. Bilinmiven bir ftlemi süsliMektublar. neş'eli, hafif, küçük ro larmıştı. Mes'uddu. çarpıyoröu. hazırlanır, notlar alırken önce ona hayen yıldızlara bakarak sizi düşünüyo manlar, bazan bir demet çiçek ve bir Gene gazeteci, gene bîr röportaj için yatı sevdirmeli, diye hükmünü verdi. Bu berbad ruh haleti içinde bocalar rum. Ay ışığı sularda sönünciye kadar kutu şeker geliyor; hasta kız sevildiğiBütün kadınlar Hayatı sevmenin güzel bir şey oldugu ken ona rasiadım Hastalarile candan size aid duygular kalbimde çırpınıyor; ni. düşünüldügünü, anıldıgını bilmekten kampa ııgramıştı. Bir yıl önce prevannu ona kabul ettirmeli. alâkadar, neş'eli bır kızdı. Beyaz başîı sonra sizsiz geçen bir hayatın karanlı gelen bir kuvvetle pünden güne iyileşi toryomda ümidsiz bir halde bıraktığı ğın çerçevelediği \üzü aydmlık ve ba gına göçer gibl yatağıma uzanıyorum. yordu. Kilo alıyordu. Rengi düzelen yü hastayı, karşısında süihat ve saadetle Bu hükümden sonra harekete geçti. îçinde, neticesi meçhul bir maceraya kışları tatlılıkla, sıcakhkla dolu idi. Sinemasında Sizden bir şey beklemeğe mezun de zünde, gözleri iki siyah kehribar gibi dopdolu görünce çck sevindi ve hayret atılmaktan ge'.en bir heyecan vardı. Beni çok düşünürdü. İlâçlanma, ye gillm Bayan Selma. Karıma hayatımı parlıyordu. Artık saçlarına, kıyafetine etti. O da doktor gibi bir mucize deHayatından çok memnundu. Matbaa meklerime, mektublanma, her şey'me borclu oldugumu müdrikim. Çocuğu de ltina ediyordu. Kahramanı olduğu mekten kendini alamadı. nın gürültüsü. kâgıd ve mürekkeb ko her şeyime husust blr dlkkat atfeder. rmın haklanna tecavüz etmeğe hakkım garib bir hikayenin ruhu onu tam maYeni yazısım neşriyat müdürüne teskulan, arkadaşlar ve bu çok hareketli. beni oyalamak İçin elinden gelenl ya yok. Şu halde?. Bu garib ltirafı niçin nasile oyalıyordu. Mes'uddu. Hayatı se lim ettikten sonra bir kuş hafifliği ila cazib dünya onu tam manasile tatmln pardı. yaptığımı elbet düşüneceksiniz. tzin vivordu. odasma döndü. Mfsasma yerleşirken ediyordu. Göğsünün altında herkesin Ne ise uzatmıyayım, onun emekier verirseniz daima yazacağım. Size zarar Birbirini kıran, çok kavga eden an1 işini başarmış bir lnsanm duyduğu bir Filminde mutlaka görmelidir. Haftanın büyük muvaffakıyeti, iyllifini istiyen aydınlık ve sıcak blr ve sefkati sayeslnde sıhhatlm yer'ne vermiyeeeğinl tahmin ettiğini bu mek nesile babasırun varlıgına akıttıklan kalb huzuru ile «bu da bitti dedi. Arnekaratı bütün ağız'arda dolasmaktadır. kalb çarpıyordu, geldi. Bana hayatı sevdirdi. Ve ben ha tublar benim en büyük saadetim ve te zehlr tesirlni kaybetraisti. Veremden ö tık aşk mektubları uydunnağa lüzum Hafta içinde Prevantoryomda posta yatla beraber onu da sevdigimi sana sellim olacak...» len annesini, kendisini daima horlıyan yok.> Ccüncü Louis'nin S 1 OPİaVan î >v ne mahkum olmuş Hamdı Yaroğlu Bayranı günlerinde Şadi ve Emin Belliyi kaybettik Her yeni yıla girerken biten sene takviminin son yaprağını koparaniar; ıster istemez geriye bakıp bir yılın muhasebesini yaparlar. Bazılarının bu muFakat 1941 i seciyelendiren en hahasebe ameliyesini ferdî hayatları, ka yırlı, memleket için en faydah mecrouazancları vesaireleri üzerinde, bazılarının cıhk hareketi, Ankaradaki Koooerstifise mesleklerinin nevine göre dır veya cilik Cemiyetinin neşrine başladığı «Kogeniş çevrelerin faalivetine tatbık etük operatifcilik. isimli üç aylık vu «Karınleri görülür. Nihayet bir kısım ın?anlar, ca> adlı aylık meslek mecmualarında bu muhasebe işini neticede teblia ihti görülüyor, Bu sahada ihtisası o'.an kimyacım dujar'.ar. Gazetecilik âleminde, seler tarafmdan idare edilen bu meryıl soniarında bu neviden muhasebelpr muaların, bir çok mecmualarımızın uğnsşretmek. adeta meslekî bir anane ha radığı batmak mukadderatından uzak kalmasını temenni etmek gerektır. Dünlini almış'ır. 1941 Türkiyesinin fikir hayatını seci va harbl uzadığı müddetce, bu mecmuvelendiren hareketleri göstermek için alarln mesleğini teşkil e^en org?niz»sötedenberi takib ettiğimiz usulü (1) bu yon tarzlarına iltica etmekten, haîkımızı yer yer, meslek meslek koope^rtifleşt'rrada da tatbik edeceiiz. Ziyaeddîn Fahri Yeni sene münasebetile sı etrafında vücude Yazan : geldi. ÖtPdenberi j Merhum Hecatinin ölüm yıidönümü \ CUMHURÎYET Ahone şeraiti HîLl D Kalbimin hikâyesi MUkerrem Kâmil Su Mazisinî Umıtan Kadın j Kimdir? Nereden gelivor?» I WILLY FORST ve Olga Tchekowa'yı ŞARR B E A