Katalog

MOBİLYA Almak veya görmek istiyenler Salonlarını bir defa gezmekle tatmüı edilirler. istanbul, FLncancılar, Rızapaşa yokuşu No. 59/61/63. Telefon: 22060 BOL ÇESİD ve YENİ STİL HARAÇÇI KARDEŞLER Limifed Şirkefi u m h u r i yet 10 i S3yi l 61 3 2 ÎSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adreâ: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: îstantral No 246 ÇârScMibcl 10 EVİÛİ 1 9 4 1 ' Telefon: Basmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa I n ^ n 24299 . 24290 Reşad Nuri Güntekin YAPRAK MİL1İ ROMAN Ikdnci defa basılarak Tanesi 50, cildli 85. AHMED HALİD KİT DÖKİHİE? Rıızvelt'in \utkii îmalî Amerika Büyük Cum huriyeti Reisi Kuzvelt'in radyo ile on dört dilde tercümeleri de verilecek bir nutuk irad ejliyeceği ilân edilmişü. Müsarünileyhın vatidesinin vefatı hasebile bu uutkun iradı birkaç gün tehir olunarak yarınki perşembe sabahma bırakıldı. Diinya barbinin inkisaflan önünde Amerika mühitn kararların arifelerini yasıyor. ReiBİn yeni nutku ile bilâhare meşgıü oltnak üzere kendisinin bir müddet evvelki nutku üzerinde bir parça durarak Amerikan siyasetinin takib ettiği istikameü anlamağa çahsabiliriz. Fılhakika Birlrşik Amerikada Is Giinü munasebetile Cıımhıır Reisi Ruzveltin gene sekiz dokuz gün önce radjoda soylediği nutuk, Büyuk Cumhuriyetin şımdi de içinde bulunduğu henuz harbe filen girmemis olmak vazijetilc tezad teşkil edecek şiddette idi. Amerika Ingiltere Başvekili Çorçil ve Amerika Cumhur Reisi Ruzvelt Prince of Walls Büyük Cumhuriyetinin bu yeni diinzırhlısında mülâkatlan sırasında ya harbinde demorkasi cephesi namına İngiltereyi ve onunla birlıkte filen harbe dahil memleketleri şimdilik silâh, malzeme yardımile maddeten ve manen sarih surette tutmakta olduğu malumdur. Fakat Birleşik Devletler Cumhuriyeti filen harbe dahil olmadıkça Mihver devletlerile kendisi arasında hukukan sulh hali caridir. Nitekim Amerika ile IVIihver arasında münasebetler kesilmiş değildir, ve nitekim bizzat Reis Ruzvelt Japonya ile ihti(< lâflı veya öyle olması muhtemel vazi'yetler için müzakere halinde bile bulunuyor. İngiliz Rus şartlarını İran kabu! etti 1 Mihver sefarethaneleri kapatılacak, 2 bütün Almanlar teslim edilecek Tahran 9 (a.a.) Röyter ajansı bildırıyor: Iran Başvekili, Alman ve İtalyan elçilıklerıle, mıhvere mutemayıl memleketler elçilıklerınin kapatılacagını ve İran hukumetinin kabul ettiği İngiliz Sovyet taleblen mucıbınce, bütün Alman tebaasının teslim edileceğmi bildirmiştır. Bugüne kadar Mihverle Amerika arasında filen ilân edîlmiş bir husumet bu • lunmamasına rağmen Amerika Cumhur > Reisi son nutkunda Mihver safı memleleketlerini ve bu meyanda tahsisan nasyonal sos>alist Abnanyayı Amerikaya nisbetle dahi (düsman) tabirile ifade etmekte ve heniiz siyasi munasebetleri kesilmemiş bir devletin reisine en şiddetli hücumları yapmaktadır. Bu hareket tartımn milletlerarası tcanıülleriie teJif İran Başvekili Fürtıgi Han olunamıyan hayret verici mahiyeti açıkğine dalr olarak resmî gazetede bir kaür. Eğer Amerika Mihver devletlerile rarname intişar etmiştir. ve bu meyanda Almanya ile filen harb İzmir 9 Hususî muhabirimizden) haline geçmiş bulunsajdı bundan daha Alman menfaatlerini Isveç İzmırın kurtuluş bayramı bugün çiddetli nasıl bir lisan kullanabilirdi? himaye edecek on binlerce halkın coşkun tezahüBu tezadı izah etmek için Amerikada Londra 9 (Anadolu ajansı ve radyo, Stokholm 9 (a.a.) İranm İngiliz ratı arasında parlak bir merasimle demokrasi tarafını tutan \e iki yıl müdsaat 21) İngıltere Başvekili Mis»er ve Sovyet işgali altında bulunan kıskutlanmıştır. Şehir gündüz baydetçe az çok zorluklarla safha safha tcÇoı^ir bugün Avam Kamarasında söy mındaki Alman menfaatlerinın himaraklarla suslenmiş, gece de elekrakki edcn siyasetin baş sahibi Rcis ledığı nutkunda evvelâ Mıster Ruzvelt'le yesi İsveç hukumeti tarafmdan taahtrikJerie tenyir edilnaistir.^ , . „ Buzvelt olduğunu ve müşarimileyhmedllmiştir. goruşTnesınuen tjanseuclcK o Parîak bir askerî geçid resmi yabilhassa ameleye hiiab eden son nutta bılhassa ddrt meselenin göruşülup ınpılmış ve halk, saatlerce kahraman kile Amerikan efkârını yeni bir adım tac edildiğini söyledi ve bunlavı şu ?easkerlerimizi şiddetle alkışlamıştır. daha atmağa hazırlamak istediğini gözkilde anlattı: Sür'atli Alman kıt'alan Leninçnuiın Müteaddid nutukîar söylenmiş ve bniine almak lâzım geliyor. Hakikat < Bırincisi İngiltere ve Amerika hücenublarından dolaşarak Neva kanalını bu günün ehemmiyeti tebarüz etbudur ki bizzat Reis Ruzvelt tarafınkumetlerinin ve milletlerinin bugün makestiler ve Şlüsselburg'u aldılar. Eski tirilmiştir. Gece muazzam bir fener dan ısrarla takib olunan sijaset sayeıuı kaldıkları müteaddid tehlikelsr karÇarlar payitahtını Ladoga gölüne bağalayı tertib olunmuştur. Fuarda da sinde Amerika simdiki dünya harbine şısında saik ve rehber tanıdıkları sekiz lıyan Neva kanalını kesnıek ve Ladomehtab eğlenceleri yapılmış, gök epeyce yaklastırılmış olmakla beraber maddehk beyanname. ga göliinün en cenub batı köşesinde buyüzü yüzlerce hava fişeklerınin bu memleket henüz harbe filen iştirak İkincisi: Hıtler'ın Kusyaya yaptıçı cirparlak alevlerüe guzel bir manzara etmcktcn hajli uzak bulunuyor ve Akin hücuma karşı Rusyanm mukivemet Londra 9 (a.a.) Berlin sekiz gün arzetmiştir. merikadan demokrasi cephesine mebzul edebilmesi için alınacak tedbirler. içinde dörduncü defa olarak Londralısilâh ve mühimmat akını beklenen su Uçuncusü: Japonyaya karsı taKİb edi ların geçen kış ve mayıs 1941 e kadar sıralarda amelenin yer yer grev yapiecek siyaset ve harbın Buyuk Okvr.nu maruz kaldıkları bombardımanlara bentığı bile goruluyor. sa yapılmasına mâni olacak tedbirler. ziyen bir tarzda şiddetle bombardıman Başında bizzat Reis Ruzveltin bulunDördüncüsü: Tamamile tekn'k tr.ahi edilmiştir. duğu siyaset şimdiye kadar Amerikada yette bir takım meselelerdir.» Havacılık e'ksperlerinin söyledıklerine şaşılacak kadar büjük adımlar atmış Mister Çörçil daha sonra harb vazi göre, en büyük modelde yüzlerce İngiAnkara 9 (a.a.) Saym Başvekilimiz yeti hakkında, bulundu. Bunu iyice anlamak için harliz tayyaresi Alman hukumet merkezibin ilk yıhnda bitaraflık kanununun loktor Refık Saydam, Türk Hava Ku€ Bu anda. haıbin ne zaman bite ni bombardıman etmişlerdir. Şehrin umu genel merkezine gelerek bir butadili için aylar ve aylarla uğraşmak vc coğl belli değildir. Muhasamatia muvaf n^erkezinde çıkanlan büyük y^r.gın'ar beklemek lâzım gelmiş olduğunu ha uk saat kadar kurumun mesaisi hak fakiyet. kâh bir tarafa, kâh diğer tarafa İngiliz tayyarecilerinin endahtını tanzitırlamak yeter. Halbuki o zaman bu :mda tetkiklerde bulunmuş ve ba^kan teveccüh etmektedir. Harbin neticeleri me yaramıştır. Şehrin ortasmda çıkan kanunda yapılan tadil ne kadar masum Irzurum meb'usu Şükrü Koçak'dan iza ıse henüz tahmin olunamaz.> d:yerek büyük bir yangm Berlinin semasını tabir sejdi: Muharibler pesin para ile lat almışlardır. (Mabadi Sa. 3 sütun 5 te) mamile kaplamıştır. Kurumun bu günkü çahşmalarından Amerikadan silâh ve harb nıalzemesi alabilecekler ve bnnları ancak kendi e müstakbel mesaisi üzerinde alınan vasıtalariie nakledebileceklerdi. Reis ertib ve tedbirlerden memnuniyetlerinı Ruzveltin ısrarla takib ettiği demokrasi fade eden Başvekilimiz müteakıben taraftan sijaset bilâhare icar ve iare urumun tesislerini de gözden geçir kanununu çıkartabildi: Bu kanuna gore mişlerdir. İngiltereye muhtac olduğu silâh ve malzeme parasız olarak veriliyor. Hiç silâh ve malzeme vermemekten bedava silâh ve malzeme vermeğe kadar olan mesafenin büyüklüğü ve uzunluğu meydandadır. Berlin 9 (a a.) Alman orduları Fakat bu kadarile de iş bitmiyor. başkumandanlığmın tebliği: Amerikada harıl harıl hazırlanarak İnAnkara 9 (a.a.) Türk Alman Alman ordusunun seri fırkaları. hajriltereye gönderilen silâhlann, malze heyeti murahhasaları arasmda bugün va kuvretlerme mensub savaş tayyareme ve gıda maddelerinin Atlantikte hâ Hariciye Vekâletinde ticari müzakereleri tesekküUerinin mükemmel yardı lâ az çok miihim bir kısmı onlan ta lere başlanmıştır. mile Petersburgun şarkında geniş bir şıyan vapurlarla birlikte denizin dibine cephede Neva şehrine varmışlardır. gönderilnıektedir. Bunlann selâmetini Pevkalâde bir teblığle bildırılmış oltemine yardım için İngilterenin ve Aduğu gibi Ladoga gölüne sahil Schlusmerikanın simdiye kadar aldığı tedbirler selburg şehri, bir piyade alayı tara kâfi gelmedi. Giderek vapur sıkıntısı da fından hücumla zaptedılmış ve bu suçeldliyor ve daha da çekilecek. O halde retle Leningrad Almanlar ve Fınler tabir adım daha atarak bu esyanın nakrafından tam bir çember altma alınaline Amerikan vapurlannı da kosmak Inönü 9 (a.a.)Türk Hava Kurumunun ve bütün nakiyatm himayesine Ameri(Arkası sahife 3 sütun 6 da kan donanmasuu teşrik etmek lâzım İnonü kampı, yarın yapılacak olan tö rene hazırlanmaktadır. Kanadlı genclik gelecek. heyecan içinde yarınki bayTama hazırYUNUS NADİ lanmaktadır. Tayyarecilerimizin bu tö(Mabadi Sa. 3 sütun 4 te) reninde hazır bulunacak olan Türk baRuslar. O 25 sın mensublan da bu sabahtanberi buLeningrad havalisinde harekâtm inkisafını gösterir harita rada bulunmaktadırlar. Izmirin I kurtuluş ı bayramı Dün büyük merasim ve geçid resmi, gece de fener alaylan yapıldı ÇÖRCİL VAZİYETİ ANLATT1 Vi^inin Tahran elçisi Vişi 9 (a.a.) Uhdesine Moskova sefareti müsteşarlığı verilmiş olan Payard'ın orta elçi ve fevkalâde murahhas olarak Tahrana tayın edildi CumhuriyetHn Renkli harita serisi Şark cephcsinde bir Alman tayyare dafi arabası mevzi değiştiriyor Atlantik mülâkahnda dört mesele görüşülüp intac edilmiştir,, Rusya ve Şark cephesi harekâtı Asherı vaxtyet [ Sovyet harb^i 1 tebliği 1 "Deniz harbinde lehimize salâh artıyor,, «Rttsyaya yardım için kat'î tedbirler alınacak» Kış harbine doğru H. Emir Erhilet Yazan: Emekli General Iyi giydirilmiş ve iyi techiz edilmiş ordular kışın daha çok muvaffak olurlar bombardıman yapılan şiddetli Berline r Hava hücumları akim kaldı Başvekit Hava Kurumunda C Alman harb ' tebliği Şimalde Neva şehrine varıldı Şlusburg'un zaptile Leningradın muhasarası tamamlandı Türk Alman ticaret müzakerelerine başlandı Sovyet mukabil taarruzları püskürtüldü İnönünde bayram haztrhğt lunan Şlüsselburg limanım zaptctmek, Leningrad şehrile birlikte onu müdafaaya azmeden Sovyet ordusunu muhasara ejlemek demektir. Çünkü şinıal Alman ordular grupunun pıyadeleri, Rusyanm en bü\ ük şimal sanayi ve amele şehrini garbdan ve cenubdan sarmıs, Fın kıt'alan da şimaldcn kavraraış bulunuyorlardı. Bu suretle Leningrad tam bir çember içine alınmıştır. Yalnız, şimdi Leningradda kapanan So\jet ordusunun hacim ve miktarı nedir? İşte ehemmiyetli olan budur. Helsinki radyosunun rusça neşriyatı, LeMoskova 9 (a.a.) Sovyet tebîiğl ningrad etrafında çemberlenen insan bıldıriyor: laıın sayısını 5 milyon olarak lahmin 89 eylul gecesinde bir çok Alman edijor. Bunun üç milyonu şehir halkı, tayyareleri, Moskovaya bir akın yapmak bir milyonu harb dolayısile Leningrad teşebbüsünde bulunmuşlardır. bölgesine sığınan muhacirler ve son Tajyare dafi bataryalarile avcı taymiljonu da askermiş. yareleri, düşman tayyarelerinin nayitah« Bu hesabın ilk 4 milyonu için bir di(Arkası sahife 3 sütun 6 da >ecek joktur. Fakat Leningradda bu gün bir mil\on asker, >ani takriben üç ordu bırakılmış olması Sovyetlerce inanılamaz derecede buşük bir hata olur. Bu sebeble buna inanamam. Leningıad muhitinde. dedikleri gibi, 35 tümenin yani jarım m'lyon askerin mevcudijetini de mümkün addedemem. Çunkü Rus başkumandanlığının, er geç düşmesi muhakkak olan muhasara edilmiş bir sehrin ve bir mıntakanın birkaç gün daha fazla elde kalmasını temin maksadile bu derece büyük kuv\etler tahsis etmesi ve bunlann bilâhare düşmana teslim olmalarına evvelden razı olması mantıkî olamaz. Bahusus Leningradın sarılması, etrafındaki fazla Sovyet kuvvetletini demirjolile, yaya veyahud Ladoga gölü üzerinden geriye nakle vakit ve imkân olmıyacak kadar seri vc ani olnıamıştır. Bu sebeblerle ve tahminimizce, Sovyet Şimal Orduları Grupu Kumar.danı Mareşal Vorosilof, Leningraddaki silâhlı hizmete elverişli ameleyi teslih etmekle Şark cephesinde Sovyet ordularma Merkezde büyük bir Sovyet mukabil taarruzu Yelmir'den ilerliyen Rus kuvvetleri Bu mıntakada 50 den fazla kasaba istirdad ettiler ' \rkası sahife 3 sütun 5 te kumanda eden Mareşal Vorosilof Eirhac söz ~Parti Grupu içtimaı • Ankara 9 (Telefonla) Büyük Millet Meclisi Farti Grupu tarafından yurdun muhtelif mıntakalannda Te muayyen mevzular üzerinde tetkiklere memur edilen meb'uslarımız raporlannı hazırlamaktadırlar. Raporlar bugunlerde Grup riyasetine vcrilmîş olacaktır. Büyuk Millet Meclisi Parti Grnpn ayın 16 sında toplanacaktır. Rrpafarda mevzuu bahsedilen işlerden bir kısmının Grup ruznamesine alınarak gorüşülmesi mnhtemeldir. Motörlü vasıtalara verilecek benzin Taksilere ayda 210 litre benzin verilecek? bazı otobüs seferleri lâğvolunacak Benzin sarfiyatının tahdidi dolayısile vapur, tramvay ve tren hatlarına müvazi ıstikametlerde işleyen otobüslerin azaltılması hakkında Başvekâletin ittıhaz ve ilân ettiği kararın tatbikına geçil miştir. Şehrimizde ve şehrimizle civar şe hırler arasuda işleyen otobüslerin tahd:di hakkında alınan karar tasdik edılrrek üzere Başvekâlete arzedilmiştir. Bu kararda bazı otobüs seferleri kâmilen kaldırıldığı gibi bazı hatlarda da tramvay ve tren seferlerinden sonrası için servisler ihdas edilmiştir. (Arkan sahifo 3 sütun 7 de ~ Pamıık Oiisi kuruluyor Ankara 9 (Telefonla) Hukumet pamuk müstahsilini konımak ve pamuk istihsalâtrru memleketin ihtiyacına göre tanzim ve tevzi etmek uzere esaslı tedbirler almaktadır. Öğrendi^ime göre, bir Pamuk Ofisi kurulması derpiş edilmektedir. Bu husustaki kararın bugunlerde alınarak tatbik mevkiine konulacagı anlaşılmaktadır. Masal olduğu için iyilik perisinden yardım gerür. Bir dudağı yerde, bir dudağı gökte Arabdan zorlukların anahtanm ahr: «Açıl kapım. açd dersin. kapı açılır». «Eti ata, otu ite yedirirsin, sana yol verirler!» yahud «Bardağına koyacakları serbeti içme, zehirlidir!» » '^ . • Yirmi yaşmdaki sehzade koca s^ratlı' Arabdan öğrendigi tılsunla zorlukları birer birer y^eçektir. Titrek sesli haminneyi dinlerken uykusuzluktan 'i^tftan yalnız ruhlu çocuklar bunu bilirler. Onlann bütün isteği, sabaha kadar şüphesiz yanlannda kalmayacak olaoJ)»'az basörtülü, sevimli hayalet: • ^a Onlar ermiş muradına. biz <Rİagfifi kerevetine! Dediği sırada u\kunun kucagında JLç^ndinden geçebîl» mektir. Hayat kadar mantıksız. haraV.'S^adar birbirini tutmıyan, hayat kadar insicamsız ve kopuk rüyalardaki o harikulâde güzellik hangi masalda bulunur? N. Çocukluğumuzun uyku tutmayan gecelerinde, bir hayalet gibi bas ucumuza ilisen beyaz basörtülü. titrek sesli «hanıinne» lerden dinlediğimiz masalların benliğimizdeki izleri ne kadar silik ve renksizdir. Hepsi iikıcı, hepsi birbirine eş olan o bitip tükenmez tekerlemeleri, uykumuz bir türlü gehnediği vakitler sadece oyalanmak için dinlemez miydik? Haminne, nölursun bir masal! Diye yalvaran sesimizde, yalnızlıktan kaçan ruhlaruı ümidsiz ürperişi sezilmez miydi? Masal kahramanları, ojuncak dükkânlarındaki seri mallarına benzer. Haşmetli bir padişah; derdli bir sehzade, ahu gözlü bir sevgili; bir dudağı yerde, bir dudağı gblrte bir Arab. Süsleyici vak'alar ne kadar çesidli olursa olsun, efsaneler, korkunc derecede birbirinin aynidir: Şehzade kimsenin yenemiyeceği zorluklarla karşı karşıyadır. Hiç bir kulun dayanamıyacağı acılar çeker. Fakat kalbi temiz