Katalog

CUMHURIYET SO Ağustos 1941 r • Garb tarihinden Meraklı sahifeler Gizli bir idam Toplayan: Bir zamanlar Avrupa memleketie >""*" rinde, cellâdlar bu . günkü gibi, dev1 letten maaş alan | memur vazıyetinde değlllerdi. Bılhassa Fransada, 1789 ihtilâline gelinciye kadar, hukumetin kasaBmdan, cellâd maaşı veya ücreti olarak fcir para çıkmış değildi. Buna rağmen. cellâdlığa talib olanlar saymakla tükenmezdi. Hele Fransanm şark mıntakasında, her köyün bir callâdı vardı. Bu adamlar, gayet sakin, kendi halinde, hemşerilerinin hürmetini ve itibarını kazanmış kimselerdi. Kasabanın dışında, herkesten uzak bir evde otururlaıdı; kilisede, ayrı bir köşede, etrafı tahta parmaklıkla çevrili, hususî bir peykeleri bulunurdu, fakat, cellâdhk vazıfeleri, hemen sadece, mahkumları temsılî şekilde öldürmeğe İnhisar ettiğinden, halk bu korkunc zanaat erbabmdan çekinmez, onlarla ahpablık eder, hoş geçinirdi. O tarihte, bu İşsiz cellâdların cemiyet içindeki rolleri, hayvan leşlerinin derisini yüzmekten, lâğımcılık et mekten, gübre kuyularını kazımaktan ve çarşıda, pazarda zaptiye vazifesi görmekten ibaretü. Bu esnafın kazanc membaı da oldukça garibdi. Yemiş ve zahire serğilerinde eatılan malların hepsinden birer avuç dolusu almak hakkına sahibdiler. Bütün bir köyün çarşı, pazarında teşhir edilen serği, işporta, teskere dolusu gıda maddelerinin hepsinden günde birer avuç toplamak salâhiyetine sahib bir adamın vazifesi yiyip içmekten ibaret olursa, cellâdlığını ne kadar cazib bir meslek hallne geleceği kolayca anlaşılu. Bu usul; Pariste bile cari idi. Piris cellâdı, şehrin büyüklüğünden dolayı, Ibiitün dükkânları bizzat dolaşamıyacağı içın, öşüriin cibayeti işini yamaklanna fcırakırdı. Ancak, esnaf, cellâd yatnaklannın, sergideki mallara el sürmelerine tahamfflül edemezdi. Bundan dolayı, bu adatnlar, bir avuç dolusuna tekabül eden İstiab haddinde bir teneke kaşıkla dolaşular, o kaşığı daldırıp alacaklannı elıılardı. O günkü haracı veren esnafın koluna, tebeşirle bir işaret çizilir, ayni gün zarfmda, bir kişiden iki defa verği slmak mahzurunun önüne bu suretle geşilmiş olurdu. Zamanla, esnaf bu usulden usanc ve mütemadiyen cellâdla ve yamaklarlle temastan tiksinti getirmiş, söylenmeğe başlamıştı 1775 senesmde, bu harac adeti kaldırıldı. Parıs cellâdı, birdenbire 60,000 liralık gelirinden mahrum kalmış, kazancı ona nispetle pek az olan vilâyet cellâdları da sefalete Hamdi Yaroğlu Cellâd Jerome Meuges'i, bir gün, bir köylu ziyarete gelmiş, kendisini, İki kişinin görmek ıstediği, bir değirmende beklediklerini söylemiş, oraya gitmesi için ısrar etmşti. Jerome, kendisine tarif edilen değirmene vardığı zaman, orada, filhak)ka tanımadığı iki kişi İle karşılaştı. Ikisi de altmış yaşlarında görünüyorlardı. Başlarmda peroka vardı. Jerome'u görür görmez, ilk sözleri, pek tabiî bir şeyden bahseder gibi, gizüce bir idam hükmü infaz etmek üzere, kendilenle birlıkte Almanyaya geçrnesini teklif etmek oldu. Jerome. idam kılıcını yanına almadığını söyledise de. iki İlıtiyar bunun bir mah.TUr teşkil etmediğı cevabını verdiler. Yolda, Neustadt ccllâdının kılıcını âriyeten alırlardı, mesele kalmazdı. Değirmenin biraz ötesinde Wr araba Haydi bunu bir yana bırakıyorum. duruyordu. Cellâd ve tanımadığı iki ki Baylar (koordinasyon) kelimesini alırŞı bu arabaya atladılar. Araba hareket larken «yürekleri çarpmadı» diyelim. Ya etti Neustadt'da durdular. Jerome. pek bu kelimedeki çirkinlik de mı gbzlevine samimî ahpabı olan ora cellâdmın evme j çarpmadı. Azçok edebî zevkı olan bir g'.tti. kelle uçurmağa mah;us kılıcını e kimse bundakl ses fenalığını duyar: maneten aldı. Sonra, araba, yola devam İki tane (o) sesinin ard arda gelnesi etti. hısana adeta tiksinti veriyor. Fakat. araba, ikinci defa hareket eder Bunun yerine hecesi frenkçe kelimeetmez, iki yabancı, cellâdın gu/Jerini bır den daha eksik, hem söylenlşi daha gümendille bağlamışlardı. Jeromo, etrafını zel olan (düzenleme) kelimesi ahnsa ne gdrememeğe başladığı o ondan İtibaren, olurdu? Bu öz türkçe kelımeyi beğenyolun ne kadar devam ettiğıni hesab medilerse bir başkası pekâlâ bulunsbietmek, nerelerden geçtiklerini kestirmek Ürdi. Eksik olan ne"\. Eksik olan inan İmkânlarmdan tamamen mahrum kal ve aşk... Halbuki aşk olmaymca mesk mıstı. Yalnız, bir nehir aştıklannı,men o rraz.. Besim ATALAY zillerde, hayvanları çöziip bat*lamakla meşgul uşağın bir kişiden İbaret olduğunu sezmiş, yanındaki iki ihtiyarın, mütemadiyen lâtince konuştuklarını işitmişti. Kadıköy Halkevi zafer bayramı müYazan: BESİM ATALAY nasebetile bugun Fenerbahçe stadında herkese açık olmak üzere çok enteresan Dün gazetelerden biri, (DU Kooıdibir atletizm müsabakası tertib ptmiştir nasyon heyeti) dıye bir kurumdan bahMüsabaka programı şu şeknde tanzim sediyordu. Bu kurum türkçe terimleri edilmiştir: düzenleyecekmiş, ne iyi, ne yerınde bir Müsabakalar: 100, 220, 440, 880 yarda kuruluş; bunu bütün sevincimizle alve bir mil (1609) metrelık yarışlarla kışlarız. Yalnız bir yerine dokunacağız. gulle, disk, cirıd, uzun, yuksek ve sıi'ikla Turk diline yeni girecek terimleri yoluatlamalardan İbarettir. Müsabakalara na koyacak olan bu kuruma türkçe bir saat 15 te başlanacaktır. ad bulunamaz mıydı?. Bugün yapılacak kürek Tüıkçeyi düzeltecek olan bir kurumun adı türkçe olmazsa bundan daha gülunc yarışı ne olur? Bilmem ne vakit bu gibi halTertib edilen kurek mukavemet yalerden vazgeçeceğiz?. Ne vakit başkalarını beğenmekten usanacağız da ken nşı bugun Buyükdere Beyaz park ö nünden başlayacak, Bebekte Galatasadimize geleceğız? Çlçeği burnunda dilimize daha yenı ray denizcilik kulübü önünde bitecekgiımiç olan bu kelime şimdi de dil ış tır. Kürek yarısına saat 16,30 da başlerıne el atıyor; konuklukla gelip de Unscaktır. ev sahibini kovan yabancılara henzıyor. Bugün yapılacak yüzme Bu da (kanalizasyon) gibi (enterne) gibirincilikleri bi bir kanunla mı çıkarılacak?. Susporları Federasyonu tarafından Doğu ve bau milletlerinın ulusal dil haarlanan Türkiye yüzme birincılik için nekadar titiz, ne denli kıskanc olduklanm, kurumu kuranlar bilmıvorlar lerıne bugun muhtelif muıtakalara m>? Bilgı işlerinde olsun ağırbaşh ola mensub yüzücülerüı iştirakile Bursada başlanacaktır. lıın. Koordinasyon Çirkin bir kelime Bugün yapılacak müsabakalar Canavar evleniyor! Broadv/ayde oynamakta olan Boris Karloff yakmda Holivuda dönecek ve bu isimde bir film çevirecektir Şemsi Zıncirkı »" ~ ran oldü. Onun şah sında bir arkadaş daha kaybettik. Şemsi Zincirkıran, Mektebi Sultanide okumuş, son ra Almanyaya giderek Heidelberg'de tıb tahsiline başlamıştı. Fakat mütareke üzerine İ s tanbula dönmek mecburiyetinde kal Merhum Şemsi dı. Galatasaray ve Zincirkıran Erenkoy liselerinde Iransızca hocalıgına başladı. Daha sonra, 1925 senesmde İş Bankasına girdi. Ankara, Samsun, Ayvalık, Edremid, TJşak, Trab zon şubelerınde çak faal roller oynıyarak bu millî müessesenin kıymetli bir unsuru oldu. Vefat ettiği zaman Beyoğlu şubesi müdürü bulunuyordu. Fransızca, almanca dülenne hakküa vâ.kıf olan şemsi Zincırkıranın bir cephesi de edeblyatla olan yakın ve ,filt alâkasıdır. Bu vadide henüz kendisinden beklenüeni veremeden ölen Şemsi, Şehir tiyatrosuna ancak iki adapte piyes verebilmisti. «Dadı» ve «Kiraldt odalar> isımlerini taşıyan bu pıyeslerin ne kadar muvaffak olduğu malumdur. Fakat bence, Şemsinin asıl tarafı, onun nobranlığa ve patavatsızlıga kadar varan <doğruculuğu» idi. Merhum, kendi görüşune göre, doğru buldugu 1 her şeyi her kime olursa olsun söylemekten çekinmezdi. Onu yakından t a nıyanlar, bu hareketinin altında derin bir samîmiyet olduğunu bilirler. danlmazlardı. Esasen Şemsiye kızmak kabildi, fakat darılmak imkânsızdı. Kaybettiğimiz değerli bir genc: Şemsi Zincirkıran Tenisçiler Izmire gidiyor Fuar münasebetile tertib edilen tenis maçlarına iştirak edecek olan istanbul takımı bugun İzmire hareket edecektır. Tenis ajaru HusejTiuı riyaseti altındaki takım, Muallâ, Bahar, Muhlddln, Suad, Melıh, Alâeddin, Ibrahım, Semih ve Kaplandan muteşekkıldü". Boris Karloff «Asümadan e%v°el> ismindeki fîlminde r Muhtelit takım îzmire gitmiyor Fuar kupası namıle tertib edilen turnuvaya İstanbul muhteliü de davet edilmiş, Futbol Ajanlığı bu maçlara iştirak etmek üzere esaslı hazırhklara başlamıştı. Tespit edilecek takıma girecek futbolculardan bir çoğunun henu7 antrenmanlara başlamamış olması ve bazılarına da mezuniyet almamaması yüzünden çıkan müşkülât üzerine bu turnuvaya iştirakten sarfınazar edilmiştir. İstanbul mıntakası bu vaziyeti Futbol Federasyonuna bildirmiştir. Mola verdikleri zaman. pek az duruyorlar, Oerome'un arabadan inmesine kat'ıyyen müsaade etmiyorlardı. Yolculuk. taknben iki gün, iki gece sürmüşıü. Gözlerindeki bağ çözü'dügü zaman, cellâd, kendisini, duvarların* baştan başa siyahlar örtülmüş bir odada buldu Orada iki üç saat kadar bekledi. Bu n.üddetin nihayetinde, odaya tekrar giren İki ihüyarın yanında, başı çenesine kr>dar siyah bir kreple örtülü üçüncü bir şahıs vardı. Elbisesi bir pantalondan \e bir gömlekten ibaret olan bu adama, iki kesiş refakat ediyordu. Onlar da siyshlar giymişler, yüzlerine blrer maske tnkmışlardı. O zamana kadar, odanm bir kö'îe^ine cekilmis duran cellâda, ilerlemesini, kılıcmı çekip. başı siyah örtüıü adamm kellesini kesmesini emrettüer. Ellerinde Bunlardan bazısma, köy ve kasaba ( ne bir mahkeme hükmü, ne bir İrade, sandıklarından aidat tahsis edildi; bazı j hiç bir şey yoktu. Esasen, ,7'erome, kensına, şehirlerde ve civarında ölen bey | d'.sini oraya getirenlerden her hangi bir ğırlere tesahub etmek hakkı verildi. veska isteyecek halde değildi. Fazla Kitrisi de kumarhaneierden harac ala o'arak, mahkum da, ağzını açmıyor. rak geçinmek yolunu buldular. hakkmda verüen ölüm kararına boyun İste bu sırada. gelirsız kalan baz> cel eğmiş görünüyordu. lâdlar da, zanaatierinl kendi hesaHarına Mahkuma diz çöktürdüler; Jerome ki yapmak suretile geçim çaresi aramağa lıcmı çekti. bir vuruşta kşfayı uçurdu koyulmuşlardı. Alzas'a tâbi küçük bir Sonra. cellâdın eline üç Louis altın şehir olan Landau cellâdmın basından saydılar; tekrar gözlerini bağlayıp ara geçen bir vak'a, esnaftan alman haracm baya bindirdiler; ajTii yollardan ?eçerek kaldırılmasmdan bir sene sonra olmuş seyahatin devamı müddetince eskis tur. gibi hep lâtince konuşarak, altı gün ev İsmi Jerome Meuges olan bu adam, ve! buluştukları değirmene geldiler. Je 1776 senesinde, bir kaç gün ortadan rome'u orada bıraktılar, donüp gittiler. kayboluvermisti. Tekrar meydana çıkhğı Yolda, Neustadt'a uğrayıp, callâddan al zaman, kasabada bir dedikodu basladı. dıkları âriyet kılıcını iade etmeyı unut Ağızdan kulağa fısıldanan bir şayiayı. mamışlardı. bakıursa, Jerome, ortadan kaybo'duğu Jerome Meuges, on beş gün hapL yat günler zarfında, uzakça bir yere gitmiş, makla kurtuldu. gizlice bir idam hükmü infaz etmişti. Landau cellâdmın bu serencamt. mev Dedikodu buyüdü, yayıîdı, adliyenin cud vesikaların teyid ettiği tarıhî bukulağına gitti. Nihayet, cellidı. mahkemede sorguya çektiler. Bir hayli uğraş hakıkattir. Fakat. Fransadan Almanyay tıktan sonra, ağzmdan zorla koparabiî gecerek üç altm mukabılinde uçurduğu dikleri itiraf, bütün memleketi hayrette kellenin kime aid olduğu, bugün dah bir muamma hahndedir. bırakn. Türk Hava Kurumunun beyannamesi i Şehrimizde yapılacak merasım Dumlupınarda yapılacak merasint (Baştarafi 1 inci sahifede) (Baijtarafı linci sahifede) Hava Kurumu şubeleri tarafından şeh gili gıcırtılarla geçiyorlar. Burada herrin mutena mahallerinde zengm prog kes. eski günlerin tazelenmış heyecaramh bir çok eğlenceler tertib edılmiş nile konuşmaktadır: İşte, diyorlar, bundan 19 sene «vtir. Bu meyanda Heybeliadada mükellef bir kır baiosu verlleceği gibi Beç:k vel Atatürk, Inönü, F e ^ i Cakmak, taş Aile Bahçesile Üsküdar Kızkulesi Bİradi doğumevi olan şu binpda Dumparkında ve Floryada fevkalâde danslı lupmar meydan muharebesınin plânlarını hazırlamışlardı. "ve sazlı eğlenceler yapılacaktır. Kadı Millî ordunun başına konulan zafer köydeki Belvü gazinosunda da mükemtacı işte şu dağların ardında örülmüştü. tnel bir konser verılecektir. Güneş gene bdyle bir 30 ağustos saLokanta ve eğlence yerleri bahı tam şu noktada karanhkları parsabaha kadar açık çalayarak doğmuştu. 30 ağustos zafer bayramı dolayısile Meçhul asker abidesinin önünde vabugün devair tatıldir. rın yapılacak merasime yetışmek için Bu bayram münasebetile lokanta ve ?eceyi acıkta gecirmeee katlar.an bineğlpnce mahallerlnm sabaha kadar açık lerce vatan çocuğile birlikte yarın saka'^ıalarma müsaade edilmiştir. bah Başkumandanlık mevdan muharebesinin cereyan ettiği sahaya gideceğiz Dumlupınara giden heyetler Dumlupmarda yapılacak merisirr.e Merasime iştirak edecek 28 vilâyetin i<.fırak edecek olan üniversite talebesile murahhasları, vekâlet mümessilleri. Sıcivar vilâyetlerden şehrimize gelmiş o vasal BiİHİler, Ankara Kukuk. Tarih. lan heyetler dun sabahki trenie hare Dil. Coğrafya Fakülteleri. Gazı Terbive Institüsü talebeleri ve İstanbul Üniverk" etmişlerdir. sitesi gencli^inden mürekkeb 105 kişilik Millî Piyango bu gün çekiliyor bir grupla İzmir ve Konya izcileri AfMillî Pİyangonun 30 ağustos zafer yona geHiler. Afyon. Kütahya valileri. . bayramı içın tertib etüği fevkaıâde pı bir çok meb'uslar, heyetle beraber Dumyango bugun Izmlr Enternasyonal Fu UDinara gidecek hevetler arasındadır. srırida çelalecektır. Çekıhşe saat 17 de Yarm akşam misafirler şeıefine Af' başianacak ve 17,30 da nihayet venle •on belediyesi tarafından bir zivafet cektir. •erilecektir. Geceyarısı İstanbula hareBu çekihşte 400,000 numaraya 4ö0,000 •cet edeceğiz üra ikramiye tevzı edılecektir. En Salâhaddin GÜNGÖR ikrymiye 40.000 hradır. Nev>'ork 29 (a.a) Detroi* de Great • DenızU 29 (a.a.) Vılâı etimızdeki Lakes Steel şirketinin çelik fabrikala12 dokuma kooperatifi dun Tıcaret O rında bir avda ikinci defa olmak üzere dasında toplanarak 350 bın lıra ser crev çıkmıştır. Sekiz bin isçi grev vapmaye ile garbî An'^olu cio1. naı komış ve bu fabrikaların faaliveti tpmaoperaunen birlıği namıle bir bırlik mile durmuştur. Fabrikanın • ordudan kunümuştur. alınan bir çok siparişleri vardı. Denizlide dokumacılık kooperatifi kuruluyor Amerikada yeni ve büyük bir grev hareketi Tayyare bombalarını yapacakları Işlere göre ve elde edilecek tesirlere nazaran kısımlandırabiliriz. On, elli, yüz, iki yüz elli. beş yuz ve bin kiloluk bombalar olduğu gibi yangm, tahrib, gaz ve yüksek infılâklı bombalar da varAnkara (Hususî) İzmit kâğıd fabdır. rikası, bugüne kadar, memleket İhhyaHedefın cinsi ve mahıyeti tetkik ecınm yarıslna yakuı nisbette imal etdılmeden, hesaba vurulmadan bom mekte olduğu kartondan başka. yakınbardıman edılmesınde hiç bir menfaa da, Türkiyenin kâğıd ihtiyacını da t a gorülemez. On kiloluk bır bombanın mamen temin edecek miktarda kâğıd yapabileceği işi yuz kiloluk bomba at imaline başlayacak, ayni zamanda karmakla temine ça'.ışmak, harb masraf ton istihsalini de, bütün memlekete yelarıru bir kaç defa arttırmaktan başka tecek nisbete çıkaracaktır. Diğer tarafbir işe yaramaz. tan, İzmit kâğıd fabrikasınm şubelerinBeynelmilel harb kaidelerine aykın den olan selüloz fabrikası, gerek kâğıd, olan gaz bombalarının bugün için kul gerek karton fabrikalaruıuı selüloz ihlanılmamakta olduklan malumdur tiyacmı temine yeteceği gibi, sun'î ipek Yangın bombaları; fosforlu bombalar fabrikasınm ihtiyacma kâfi gelecek mikdır ve tahrıb bombalarının arkalann dan atılarak müsaid hedefler üz«rinde tarda istihsalâtta da bulunabilecektir. vangm çıkarmak gayesile kullanıhrlar. İzmit kâğıd fabrikasınm diğer iki şuBu bombalar ancak yardımcıdırlar. Jean Arthur, Penny Singleton ve Rita Hayworth «Mazisini tekrar besi de, kaoün imalâthanesıle, klor ve yaşayan kadm» filminin bir sahnesinde. Hedefler üzerinde tesiri olan tahrib sud kostık fabrikasıdır. Kaolin imalâtbombalandır. Bu cins bombalar İçinhanesi, keza kâğıd ve karton fabrikası deki infilâk maddelerinin nispeti yüzde ihtiyacına tamamen kâfi geleceği gibi, Kont Cianoya boğazından Kemaliyede dokumacılık ( Basmakaleden devam ") elliyi bulmakta ve bazı kereler de yüzklor ve sud kostik fabrikası da selüloz işgalde devam etmemin mes'uliyoiini de doksana kadar çıkmaktadır. ameliyat yapıldı imali için elzem olan bu iki maddeyi kooperatifi On kiloluk bir bomba bir kilo yedi omuzlarında taşıyorlar. Roma 29 (a.a.) Resmen bildirilErzinean 29 (a.a) Vilâyetimizin verdikten başka, memleket dahilinde maddesile virm dıgine Eore, Kont Ciano'ya. bir boğaz Ve kanun derhai ittifakla tecdid olun yüz gramlik infilâk mevcud olup bu ük maddeyi, imalâtınbeş metrelik bir nısıf kutur dahilinde ameliyatı yapılmışür. Ameliyat, nuvaf el dokuması sanayii merkezi olan Kenıuştu. da kullanan butün müesseselere de mal maliye kazasında dün Valimizin iştu İkincî hâdise ise Baskumandanın 26 tesir yapar. Normal bir zemin üzerin fakivetle neticelenmiştir. Inle yapılan toplantıda dokumacılık yetışürebilecektir. de açacağı çukurun der.nh?i bir metre aifiısn.sta başlayan son taarruz müJdekooperatifi teşkil edilmiştir. Arjantinde nazi faaliyeti Selüloz fabrikası, senede yüz on bin tince her gün bizzat îMeciis Reisliğine kadardır. Elli kiloluk bir bombada inBuenos Aires 29 (a a.) Gestapo, filâk maddesi on dokuz kilo ve açacağı gönderdiği teljcraflarda göriılür. BaşkuBankaya girince müdürü ve tonu mütecaviz ipüdaî madde kullanmak suretile yirmi bin tona yakın semandan bu telgraflarmın ilkinden iti çukur iki bucuk metreye yakla^ır. Te Arjantinde genış bır casus teşkılâtma »aren düşmamn imhasını sahit bir fikir sir nısıf kutru doksan metredir. Yüz malıktır. Haber almdığına göre, Ar memurları, elleri bağlı ola lüloz imal edecektir. Binnetice, elde edilecek olan kâğıd ve karton 24000 ton halinde tekrarlar ve Baskumandanhk küoluk bir bombanın infilâk maddesi jantındeki nazi faaliyeti hakkında tahrak yerde yatıyor buldu nisbetinde olacaktır. Ayrıca 150 ton Muharebesinde mağlub olan dii'siTiamn elli kilo. tesiri yüz kırk metre \e aça kikata memur edilen Arjantın meb'uValans 29 (a.a.) Valans merkez klor, 2100 ton kireckaymağı, 1800 ton san meclisinin bir komisyonu tarafınKızıltas deresindeki feci vaâyetini hi CP*I çukur dört metredir. İki yüz elli kiloluk bombanın infilâk: dan hazırlanan bir raporda bu hususta bankasına eski Rio de la Plata bir sud kostik istihsal edilecektir. âye eden son telgraf: çek bedelini almak üzere giren halktan maddesi yüz yirmi kilo. tesir sahası tafsılât mevcuddur. Dü«man imha edilmiştir, izmit fabrikalarının kullanacağı ipBu rapor zannedildiğine göre, yarın birisi banka müdür ve memurlarının iki yüz elli metredir. Boyle bir bomba Tekmil haberini verir. elleri kollan bağU ve ağızları tıkalı o tidaî maddeler tamamen yerli malı olaBu gün kutluladığımız millî bayramın bes katlı bir binavı enkaz haline geti meb'usan meclisine tevdi edilecektir. larak yerde yatmakta bulunduklarını cak, bunlann imali ve nakli. memlekemillî zaferi mesru haklaruı müdafaa recek evsaf ve kudrettedir. gormuş ve kurtarılmıştır. Müdür ve tin sanayi hayatmda mühim bir rol oysında Türk milletinin yarattığı ve daima Bomba çapı büyüdükçe tesiri ve in tadır. Diğer bombalara nazaran da danayacaktır. da yaratabileceği harikaların bir tim filâk maddesi fazlalasır. 750 kiloluk bir ha yıkıcı ve kırıcı hasıla vermektedır memurlar yanm saat kadar evvel yüzTürkiyenin kâğıd istihlâki, 15 sene leri maskeli on kadar şahsın kendilerisalidir. Bu bayramı bize ihda eden millî bombfmm kesif inşaatlı bir ana cadde ler. Delici, devirici ve yakıcı bombalar bir misli zaferin bütün yaraücılaruu huımctle üzerine düsmesile. dört bina tamamen bir araya gelince, hedef üzerinde iste ne hucum ederek bağladıktan sonra zarfında, eskisine nazaran bunlann 40 bin psetas alıp götürdük artmış bulunmaktadır. 1923 senesinde selâmlarken kendi kendimize bep ayni on altı bina kısmen çökmüş ve dört nen tesir elde edilır. lerinl, maamafih büyük kasaya dokun 14,175,915 kilo olan kâğıd sarfiyatmın, azim ve imanla çarpan kalblerinıizde vüz ev kısmen hasara uğTamıştır. Bütün bunlardan başka deniz kuvmadıklarını söylemişlerdir. Zabıta, şim 1938 senesinde 30,526,618 kiloya çıktığı, hal ve istikbalimizin selâmeti tetninaYüksek lnfilâkh bombalann kulla vetlerine ve bilhassa güverte zırhları dilık bu cur'etkâr şerirlerin teşhisini istatistiklerle sabit bulunuyor. Kısa bir tını teyid etmiş oluyoruz. nıldığı da sık sık duvulmsıktadır. Bu kahn gemılere karşı çelik taneler kultemin edecek hiç bir delile malik değil müddet İçinde bu kadar büyük bir nisbombalar hassas tapalı olduklarmdan lanılmaktadır. TJfak çaph bir bombaYUNUS NADİ dir. arz sathma temasla infilâlc ederler nın böyle bir gemi üzerinde tesiri olabette tezayüd kaydeden kâğıd isühlâkiYapılan hesablar pSstermiştir ki; topmaz. Böyle hedeflere en az bin kiloluk nin, bundan sonra da şüphesız olan teYaşamak kudretinde hiç bir ekPeten'in seyahati rak İçinde olacak yaralanmalarda bom bombalar atmak lâzımdır. Bu maksadzayüdü karşısında, İzmit kâğıd ve selüsiklık ve gerilık kabul etmıyen Türk ba enerfteinln yarısı ve çok defalar flç a Amenkalıların «1800» kiloluk bomVişi 29 (a.a.) Mareşal Peten. dün loz fabrikalarının gosterecekleri faalimılleti, elbette uçmak yarışında da te Ifeisi lüzumsuz yere kavbolmpktadır balar tasarladıkları ve hatta hazırla cenubu garbî Fransada bulunan Agen'e yet, bize, pek yakında, memleket sanaüstte bulunanlardan biri olmağa Halbuki açıkta patlıvacak bomba dıklan söylenmektedır. hareket etmış ve burada tezahürle kar» yiinin en zengin ve en verimli bir şuugraşmaktan geri kalmıyacaktır. lann randımanı haddi azamide olmals, A. A. şiianmıştır. besini kazandırmış olacaktır. Sayın vatandaşlar, Bugun, Turk ordusunun tarihimlze kazandırdığı hayat vericl zaferin şerefmı ve gnrurunu yeniden tadacafımız gündür. Yaşamasından ilmid kesilen yaralı bır mületın, karlı dağlardan tnen bır çığ gibi, sılkınip şahlaruşının yıldonümundeyız. Yeryuzünde, mılyonlann, en modern ölum makinelerile boguştukları son haftaJarda bıle, on dokuz yıl onceki zaferimız erışilmez kıymetıni muhafaza etmektedır. Hâdiseleri, içinde yaşanılan şartlar dıkkate ahnarak gözden geçırmek lâzım geldiğme gore, silâhma surecek fışeği, tüfeğine takacak süngusü kalmamış bir ordunun, kaynaklan bol ve sonsuz bir salgma vurduğu yıkıcı darbe, üzerınden asırlar geçse bile, parlaklığına kaybetmiyecektir. Bunun içın her 30 ağustosta ırkımızın, en korkunç ve çetın imkânsızlıklardan sıyrılarak ışığa kavuşabileceğini düşünmek ve aJnımızı dik tutmak hakkımızdır. 30 afustos tarihi, bize ayni zamanda, elbirlığile, emek birlığile kurduğumuz bir müesseseyi, Turk Hava Kurumunu hatırlatır. 30 ağııstosta Havacılık Haftasma girerken, gunün butün saatlenni Türk Hava Kurumu kamplannda, kanat aşkıle çırpınarak geçiren binlerce Türk delıkanlısı gözlerimizin önüne gelır. Onların yüreklerini tutuştu ran ateşten içimize haz dolar. Sevgili vatandaşlar. tyi vuruşmasmı bılen kanatlarla havalanm korumıyan milletler, iki yıldanberi. kokleri çürumüş aŞaclar gibi. birer birer devnlivorIar. En mecalsiz gunlerinde bile başı efilmiven Türk milletinin. havada da her zaman kahraman kalacafına inanımız. ucan nesli ne kadar kuvvetlendirebılirse.k o kadar sağlamlasacaktır. Bunun için Havacılık Haftasında havacı gencliğin ihtiyaclan üzerinde daha çok alâka ile durmalı ve Türk Hava Kurumuna vardım etmeliviz. Büvük bavramımızı. Türk gökleri kadar berrak ve nes'eli geçirirken bu vazifemizi unutmıyalım. Türk Hava Kurumu Ba^kanı Erzurum meb'usu Şükrii Koçak İstanbul Ankara boks maçı İstanbul ve Ankara boksörleri ara s:nda yedi eylulde Ankarada bir boks maçı yapılacaktır. İstanbuldan beş boksör bu maçlara iştirak edecektir. Tanınmış menecerlerden Danyal bu maçların organizasyonunu üzerine almıştır. Ga'atasaraylı boksör Melih de bu vesile ile bır gosteriş yapacaktır. Basketbol maçları İstanbul Basketbol Ajanlığı açık h a vada oynanmak üzere büyuk bir basketbol turnuvası programı hazır!am:stır Ankarada bugün yapılacak güreş müsabakaları Ankara 29 (a a ) 30 ağustos cumartesi gıinu Ankarada 19 mayıs Stadyomunda îstanbul Ankara güreş takımlan arasında yapılacak olan serbest ve Greko Romen güreş müsabakalanna saat 16 da başlanacaktır. Bu rnü sabakalara iştirak edecek olan İstanbul güreşçüeri şehrimize gelmiştir. ttav<ıa£(k Amerikada çevrilmekte olan yeni filmler Bombalar ve tesirleri HALK Dih'île * Amerikada yeni parlamağa başlayan kadm artistlerden Rita Hayworth • Zevcemiz» isminde bir filim çevirmeğe başamışür. Bu eserin mevzuu asrî İzdivaçların gariblığini tasvir etmektedir. Filmi rejisör John Sthal idare ede . cektir. Rita Hayworth şimdiye kadar «Broadway melekleri», «Sarıyapmcak», «Merhamet», «Çol ve kan» kordelâlaruı. da başkadm rollerini temsil etmiştir. k Loretta Young «Geceler bizimdir!» isminde yeni bir filim çevinnektedir. Bu Bir kısım sinema meraklüan ve bazı telâ> piyesınde başrolü temsil etmekte gencler bilha&sa korkunç fılımler sey idi. Artist, yakmda Holivuda doneretmekten buyuk bır zevk alırlar. Boy cek, <Canavar evleniyor!» ismınde bir le bır meraka düşmüş olanlar arasında fılim çevinneğe başhyacaktır. hiç şuphesiz Boris Karloff büyük bir Bu eserin mevzuunun da korkunç olşohret kazanmış t i r artisttir. Bir za duğu adından pekâlâ anloşılmaktadır. Şemsinin bir diğer meziyeti de mahmanlar bu çeşıd eserlerın yaratıcısı Filimde ikinci rolü de Peter Lorre viyetidir. Bu yuzden matbuat ve edeüstad Lon Chaney idi. Cinaî eserlerde deruhde etmiştir. Aslen Macar olan bu yaptığı makiyajlarda, deruhde ettiği san'atkâr da sinema seyircileri arasm biyat &lemimize girememiştir. Bununla eserlert rollerde o derece muvaffak oluyordu ki da ekseri filımlerinde temsü etmekte beraber «Posthume» tiyatro kendisine pek haklı olarak «Bin bir olduğu rollere izafeten «Mister Moto» vardır. Bunlardan brrisi bitmlştlr, öçehreli adam» lâkabı takılmıştı. O, ö lâkabıru almıştır. Son olarak «Mah nümuzdekl mevsım «Kör dövüşü> islünce. bu husustakl üstadlık Boris kümlar adası» ve «Maskeli adam> kor mi altında Şehir tiyatrosunda oynanacaktır. Başladığı bir başka plyesl ise Karloffa intikal etmiştir, denebilir. delâlarını vücude getirmişti. bltirememlştl, yanm kalmış bulunu Boris Karloff, bühassa Frankenstein yordu. Boris Karloff'un babası tngilizdir. P a . kat ısmini bir Rus olan annesının adın ismindeki seri filimlerinde şohret katfade tarzı olarak hayatmda ve eserdan almış ve evvelâ İngüiz sahnelerin. zanmıştır. Onun son çevirdiğl kordelA lerinde mizahi ve hlcvi almış bulunan de aktörlüğe başladıktan sonra Yenidün. ların isimleri de «Şeytan kumandayı Şemsi, ölümle de alay ederdi. ^^^ r Arkadaşlarına, bir gün: ^ yaya gitmiş;, Amerikada yerleşmiş kal . ele aldı!» ve eAsılmadan evvel» idi. Boris Karloff için mensub olduğu kum Ben ölürsem yanıma bir de sopa mıştır. Esas meslek olarak kendisine panyamn neşrıyat müdurü «Kendi fisinema artıstlığmi seçmış olmakla be limlerini seyrederken korku ve dehşet koyunuz, demiştl. Bu sebebden cenaraber sahnede de oynamaktadır. Nite içinde kalan adam. tabirıni kullanmış zesine gitmedim. Bir başka sebeb daha var. Bir müddet evvel kendislle bir arkim son altı ay zarfında Brodwayda tı. Doğrusu kurnazca ortaya atılmış kadaşın cenazesine gitmiş, iküniz de korkunç bır komedı olan tZehırli dan biı propaganda!. hastalanmış ve bir daha blzde henüz bir usul altına alınmamış olan bu gibi merasimlere Jştirak etn»emeğe karar vermiştik. Bir hazin tesadüf, bu karan illc olarak onun cenazesinde tatbik ediyorum. •k Newyork'da Broadway sahnele kordelânm mevzuu Eleanor Smith naO da benimkine gelemiyeceği için şimıinde büyuk bir rağbet gormuş dlan mmdaki Amerikalı kadın muharririn dlden ödeşmiş oluyoruz. «Kız kardeşım Eıleen. ismindeki piye 'Baş dansöz» ismini taşıyan romanmŞemsi Zincirkıran 36 yaşında öldü. sin filme çekılmek hakkı Columbia şir. dan iktibas edilmiştir. Filmi re]isör Allah rahmet eylesin. keti tarafından satın alınmıştır. Kor. Gregory Ratoff idare edecektir. Fikret Adü delânın çevrilmesine yakuıda başlanaT*r Marlene Dietrich, Holivudda yeni caktır. bir fılim çevirmeğe başlamıştır. Kor Dr öko toırO delâ «Mİs Madden iradesine hâkimdir!» ismini taşımaktadır. Filnün mevzuu mu. harrir James Edward Grant'm bir ese. rinden İktibas olunmuştur. k Franchot Tone İle Joan Bennett'in çevirmekte olduklan .Genc kızın banker dostu» ismindeki filmin adı «Hazır cevab kadın» a çevrilmiştir. Bu eserin me\zuu Jane AJlen'İn tanınmış Amerikan mecmualarında çıkan bir romanmdan iktibas olunmuştur. Filmi reji. sör Richard Wallace İdare edecektfr. Memleketimizitı ihtiyacı İzmit fabrikası bütün ihtiyacı karsılıyacak Kullamlacak iptidaî maddeler tamamen yerli malı olacak Millî Zafer