Katalog

10 Haziran 1941 CUMHURIYET Büyiik Millet Meclisi Italyanın harbe girişinin yıldönümü eçen sene bugün İtalyanm harbe nasıl girdiğini hepimiz de hatırlıyoruz. Almanlar, harbi bir hamlede bitiıecekmiş gibi hareket ediyor, Fransa bu hamle karşısında sarsıhyor ve yıkılma alâmetleri gösteriyordu. Fransadaki İngiliz ordusu bastanbaşa imha edilnıek tehlikesile karşıiaşmıştı. Bu ordunun imhası üzerine asıl İnfiltereyi işgal etmek işten bile değilmiş gibi görünüyor ve İtalya harbe iştirake vakit bulmadan harbin bitmesindcn ve harb ganimetlerinden mahrum kalmak gibi bir vaziyetle karşılaşmaktan korkuyordu. Bu yüzden İtalya da hemen harbe »tıldı ve bir taraftan Fransanın işini bitirmeğe yardım etmek, diğer taraftan Mısıra karşı hareket ederek Süveyşi zaptetmekle şarkta İngiltere imparatorluğunun yerini tutmak, Roma imparatorluğunu yeniden kurmak, ve Akdenizi bir İtalyan gölü haline getirnıek ümidile Fransa ve İngiltereye harb iiân etti. Yıldönümü münasehetile Almanya ve İtalya ile ticarî anlasmaları tasdik etti Ankara 9 (a.a.) Büyük Millet Meclisi bugün Şemseddin Günaltayın başkanlığında toplanarak posta, telgraf ve telefon umum müdürlüğü 1938 mali yılı hesabı kat'isine aid kanun lâyihasını müzakere ve kabul etmiştir. Meclis bucu takiben Almanyaya ihrac edilecek Türfc mallanna mukabil klering hesablarındaki Alman matlubatmda yapılacak değişiklikle Türki ye Almanya arasmdaki ticari mukabelelere mütedair hususî anlaşmaya dair teati olunan notalarla Türkiye İtalya ticaret ve seyrisefain muahedesinin müddetinin uzatılmasına dair notanın ve gene Türkiye Rumanya arasında teati olunan 14, 19 şubat 941 tarihli notaların tasdiklerine aid kanun layihalannın ikinci müzakerelerini yapmış ve tasvib eylemiştir. Meclisln bugünkü toplantısmda ikinci müzakeresini yaparak kabul eylediği kanunlar arasında iskân Jcanununun 39 uncu maddesinin tadili hakkındakl kanun lâyıhası da bulunmakta idi. Meclis gelecek toplantısını cuma günü yapacaktır. Bir senelik İtalyan harbinin bilânçosu italya yalnız başma hiçbir yerde muvaffak olamamıştır, nerede iyi bir vaziyet temin ettise bunu Alman yardımına borçludur Ben biraz nezle olmuşum! antorona diyor ki: < 'Mütalea beyan etmek giiç şeydir. Çünkü fikir nkire uymaz... Herkes ayni müsamahaya sahib değildir. Kiraisi hoş görnr, kimisi kıpm gkrine zıd ghmeğe de flurup dururken lüzum hissedenler az bulunur. Onun içindir ki; dünyada idarei maslahat taraftarlan (opportünistler) artmaktadır. Bunu bir ahlâk zâfına hamlettiğini sanıyorum. Geçende bir makalende Hacivad için «opportünist herif. diye hakaretamiz bir tabir kullanmışsm! Beğenmedim doğrusu. Bir kere ölmuş adama böyle hücum etmek namerdliktir, sana yakıştırmam. Sen ki; ölmüş çiçeği bile hakir görmemek ıddiasmdasın. zar. Yugoslavyada bir infilâk hâdisesi luuiMumıutUJIIlMIIIIUililMllllinilllBIHIIIIIItMHnilllUllMiiHHu îtalyının harbe girmesi, ilkönce, müttefikler hesabına tehlikeri bir hareket sayılmış ve Italyanın girişeceği taarruzlardan büyük neticeler ahnası beklennıişti. Fakat böyte ohnadı. Çünkü İtalyan ordusu Fransaj a karşı hiç bir şey yapamadı ve sulh zamanmda Nis, Korsika, Bâle 9 (a.a.) Budapeşteden BasTunus diye bağıran İtalyanlar, harb za ler Nachrichten gazetesine bildiriliyor: Nevyork 9 (a.a.) Reisicumhur manında mağlub Fransanm bu toprakTuna üzerindeJu Semederova kalesinRuzvelt, orduya, grevin devam etlarından bir kanşına bile dokunamadı cieki mühimmat depolannda vuku bumekte oldugu «Northamerican Avialar. lan ve kalenin tamamen yıkılmasına tion> tayyare fabrikasına el koyMısıra gelince, Mareşal Graziani'nin scbeb olduğu bildirilen büyük bir infimak emrini vermiştir. onlulan bir aralık Mrsır hududunu geç lâk t a yüzlercesi ölü olmak üzere pek Bu fabrikaya el koymak emrinin nıişler ve Sidi BaiTaniye kadar ilerliye çok zayiat vardır. Geçen cuma günü verildiği Va.şingtonda Reisicumhurek ikinci hamlede İskenderiyeyi boy vuku bulan bu infilâk. civarda bulunan run kâtibi Early tarafından bildirillayacak gibi gorunmüşlerse de çok geç bir şehrin de üçte ikisini tahrib etmişmiştir. meden vuku bulan ingiliz taarruzu kar tir. İnîilâJun sebebi henüz bildirilmeİlk defa olaraktır kl, hükumet bir şısında mahvolmuşlardı. miştir. grev hâdisesinde banştırmak usuHele Italyanın girişüği Yunan seferi, Rumen petrol sahasında bir y lüne müracaat etmeksizin böyle kat'î bir tedbir almaktadır. Italyanın prestijini ve İtalyan ordularıtren kazası daha nın kıymetini mütemadiyen düşürmekBükreş 9 (a a.) Bador: Püöesti cllen başka birşeye yaramamıs, Yunanlırannda Albesti'de bir sürat katan bir larm gosterdikleri kahramanlıklar karyolca katan ile çarpışmıştır. 10 ölü, 30 şısında İtalyan ordusu mağlubiyetten mağlubiyete uğramış ve Yunanistanın yaraü vardır. ba seferi, Amavudluğu kurtarmakla da Yunanistanda vesika usulü neticelendireceği ümidini vermişti. Atina 9 (a.a.) Stefani ajansından: İtalyanm giriştiği kara harekâtmm bir Yunan memurlan. yeni bir takım tedsahası da Habeşistandı. Göriinüşe göre birler almışlardır. Bu tedbirler muci . Graziani'nin ordusu. Mısınn üzerine bince elbise, ayakkabı, yiyecek madde yürürken İialyaıun Habeşistandaki or ler ve yiyecek için vesika usulü tatbik dusu Sudana aülacaktı. Böylece İngiliz olunacaktır. ler hem Mısın, hem Sudanı müdafaa mecburiyeünde kalarak şaşıraeaklardı Girid harekâtmda batan İn\e İtalya da muvaffakiyet üstüne mu giliz kruvazör ve muhribleri Budapeşte 9 (a.a.) Macar ajansı vaffakiyet kazanacaktı. Londra 9 (a.a.) Amirallık dalresl, bildiriyor: Fakat İtalyanm bu tasavvurlan da Giriddekl ric'at harekatı esnasında Başvekil Bardossy, İtalyaya yaptığı boşa gitti ve İngiliılerin Habesistana tayyare dafi kruvazörü Calcutta ile karşı açtıklan istihlâs harbi muvaffaki Hereward ve İmperial destroyerlerinin seyahatten dun sabah Budapeşteye dönmüştür. yetle neticelenerek İtalyanm imparator de batmış olduklannı bildlrmektedir. luğunu kaybetmesine sebeb oldu. Bardossy, Macar ajansına şu beya Yunan milletinin ve Kralın natta İtalyanm, deniz harekâtmda da mnbulunmuştur: vaffakiyetsizlikten muvafıakiyetsiıliğe kahramanhğı « Mussolini ve Kont Ciano ile göuğradığını ilâve edersek onun geçen sene Nevyork 9 (a.a.) Nevyork Taymis rüşmelerim, en mükemmel ahenk içiniinde neler yaptığını ve ne neticeler algazetesi Yunan Krah George'u ve hü de ve üçlü paktın yapıcı zihniyeti daeiığmı hulâsa etmiş oluruz. Bu hulâsanın kumetini takdir ve tazimle yâdetmekte. hilinde cereyan etmiştir. Esas işimiz, itade ettiği hakikat, Italyanın tekbaşına Macaristanm selameti ve yeni Avrupadir. giriştiği her maceradan mağlubiyetle nm menfaati için bu zihniyet dahilin<Yunan Krah ve hükumeti, sonuna çıkmış olduğudur. de çalışmağa devam etmektir.» kadar milletle birlikte kalmışlardır. Fakat bu vaziyet baska bir netice daha Kralın ve hükumetin bomba yağmuru tzmirde yeni tip ekmek vertniş bulunuyor. O da Almanyanın altında dramatik kaçışları tarihe korku İtalyaya yardun etmcsi, ve Mihverin İzmir 9 (Telefonla) İzmirde bubilmiyen kusursuz bir mületin kahra . nüfuzunu kurtarmak için İtalyanm mumanlık destanı olarak geçecektir. Kral günden itibaren, yeni tip ekmeğin muh kadderatma hâkim olmasıdır. başlanmıştır. ve nazırları teslim olmamışlar, millet telif fınnlarda satışına Bu yüzden Almanya, Trablusgarba lerinin kurtuluşunu bekleyerek menfada Yanndan itibaren, karar umumi maasker sevkederek buradaki vaziyeti dü calışan hükumetlere iltihak eylenuşler. hiyette tatbik olunacaktır. zeltmiş, daha sonra Balkan harbini a dir. çarak Yugoslavya ve Yunanistanı ortaRumanya Bulgaristan Bulgar meclisi toplanıyor oan kaldırmış, İtalyanm Balkanlarda aarasında feribot razisini genişletmiş, Hırvatistam İtalyan Sofya 9 (a.a.) D. N. B. İyi bir kaynüfuzuna bırakımş, İtalyanm Yunan naktan öğreniidiğine göre, Bulgar meb. Sofya 9 (a.a.) Bulgar ajansı biladalarından bir kısraını işgal hatta Girid usan meclisinin bu ay sonunda fevka diriyor: harekâtma iştirak etmesine müsaade lâde bir toplantı yapması muhtemeldir. Dün sabah, Tuna üzerinde Bulgar elmiş, böylece İtalyayı mühmel bir ke Ruznamede, Bulgaristana iade edilen ve Rumen demiryollan arasında ilk demiyet haline gelmekten konımak iste Makedonya ve Trakya arazilerinin ilha fa olarak, Rusçuk Yerköy feribot sermiş ve korumuş, fakat buna mukabil, kile alâkadar olarak 1941 ikinci altı ayı visi işlemeğe açılmıştır. Merasimde Daİtalyanm mukadderatı ve İtalyanm is için fevkalâde bir bütçenin müzakeresi hiliye Nazın Gabrovski, Demiryollan tikbali Almanyanın iradesine sunsıkı bulunacaktır. Nazırı Goranof ve bir çok Bulgar ve bî>çlanmıştır. Rumen şahsiyetlrei hanr bulunmuş Ankaradaki Fransız elçisi İtalyanm harbe girmekten kâr mı ettur. Bulgar ve Rumen şahsiyetleri, bitiğini, yoksa zarara mı nğradığmı tayin miihim bir ameliyat geçirdi lâhare Rusçuktan Yerköye gitmişler ve etmek! tabiî ki, kendisine aiddir. Ankara 9 (a.a.) Fransa büyük elçisi orada da izaz edlimişlerdir. Şa var ki Nis, Korsika, Tunus FranJules Henry'ye nümune hastanesinde Peribot, Almanyada imal edilmiştir. sadadır ve İngiltere, Mısın müdafaaya mühim bir ameliyat yapılmıştır. Büyük rlevam ediyor. Akdenizde İngiliz filosu Rumanyada 163 tren elçinin sıhhî vaziyeti ciddiyetini muha. hâkimdir ve Habeşistan kaybedilmiştir. faza etmekle beraber bir salâh müşahede Alman zaferlerinden iftihar hissesi çıseferden kaldırıldı edildiği öğrenilmiştir. karmanm İtalyayı nekadar hoşnud edeBükreş 9 (a.a.) Dündenberi Ru bileceği ise belli değildir ve asıl mesele, Sovyetler Finlandiyaya manya demiryollan şebekesinde 163 harb uzamakta ve İtalya harbin birinci buğday veriyor tren kaldınlmıştır. Bunlann arasında yıhndan ikinci yılma girmektedir. 2 ömer Rıza OOĞRUL Moskova 9 (a.a.) Stefani ajansın altı sürat katan, 12 ekspres ve C omnibüs katan vardır. dan: Rumanyada ziraî seferberlik Dün gazeteler tarahndan neşredilen Bu trenlerin kaldınlmasma sebeb oBükreş 9 (a.a.) Stefani ajansmdan: resmî bir Sovj'et beyannamesine göre larak, resmen, birinci derecede ekonoZiraat Nezareti, ziraî seferberliğe mü. Sovyetler Birliği hükumeti Finlandiyaya mik ehemmiyette nakliyat yapmak teallik kararnameyi tatbik etmeğe karar kısa vadelerle yirmi bin ton hububat ihmecburiyeti gösterilmektedir. | rac edecektir. vermiştir. Semederova kalesi içindeki mühimmat depolarile beraber berhava oldu Amerikada greve karşı Bir tayyare fabrikası ordu tarafmdan işgal edildi Macar Başvekili Peşteye döndü Roma müzakereleri üçlü pakt zihniyeti içinde cereyan etmiş Fakat tehlikenin eşiğinde idi. Marika, sessiz telkinlerle, onun maneviyatım uyuşturuyordu. Şakir, alay ederek izzeti nefsini kırıyordu. Şakirin dostu Semira, daha korkuncdu: Ye, iç, yat! Diyordu. Gelgelelim Fikri, bu yiyip, içip, yatmanın ne kadar pahalıya malo. lac?ğmı kestirmişti. Gün gelecek, yediği, içtiği ağzmdan, burnundan gelecekti. Ve gün gelecek hapisanede yatacaktı. Şakir, hapisaneye girmeğe alışmıştı. Bir otele gider gibi, elini kolunu sallayarak gi. diyordu. Ve oradaki hayatmdan da şü:âyet etmiyordu. Hatta, tatlı hatıralar nakledivordu. Fikriye bakıp göğüs geçirerek: Kahbımn adamı değilsin! Demesi, haseddendL İçki, onu yıkmıştı. Artık, meyhaneci ve randevucu istis. kal ediyordu. Fakat Fikri gibi bir yardımcı bulursa, hepsinin hakkından ge lirdi. Fikri, yüzünü yastığa yapıştır mıştı, titizlendi: Istemiyorum... İstemiyorum... Kirpikleri yanıyordu. Gündüz uyku suna daha alışamamıştı. Gelgelelim, yorulan ve gevşeyen sinirler, onu, uyku . rmn kucağına attılar. Fikri, bir ezan se. sile uyanmıştı. Gözlerini uğuşturarak bakmdı. Daha, ortalık aydınlıktı. Saatine baktı, altı idi. Vakit erkendi ama. tekrar uyursa, vaktinde kalkamıyacaktı. Hemen davrandı; pantalonunu aya ğına geçirdikten sonra durakladı. Yü zünü, nerede yıkayacaktı? Mutfaktan ba^ka, el yüz yıkanacak yer yoktu. Kapıyı tıkırdatmadan açtı, ayaklan . nın ucuna basarak mutfağa geçti. Bol su ile yıkandı. Bu yıkanışla iğrenc ko. kulardan da temizlendiğini hissediyordu. Odaya döndüğü zaman, yepyeni bir canlılık duydu. Fakat, hava çok soğuktu, titredi, tekrar yatağına girdi. Vakit daha pek erkendi. Ne yapacağını düşündü. Odada, saatlerce bir başma oturmak, hiç de keyifli bir şey değildi. Gelgelelim, kahvelerde pineklemekten sıkılıyordu. Vücudü biraz ısınınca, gevşedi, esne. di, eğer kendini bırakırsa dalacağını anladı; korktu, uyursa işine geç kalırdı; bu, çok tehlikeliydi. Sinirlendi, parmaklarile gözlerini uğuşturdu: Gündüz uykusu tutmuyor, dedi. Lâkin odanın göz açan temizliği, sükunu, yatağm lâvantin kokusu, onu, bir büyü gibi büyülüyordu. Kendini rahavete kaptırmamak için kalkü, sırtına paltosunu giydi, yatakta Biır AŞK UÇURUMU rom?»n Bu gün, İtalyanm mağlubiyetleT yü• • • • • • • • • • • • • • ı ı Y a z a n : «•'•'••••••»• « « H bu harbe girişizünden ruhî bozguna nin birinci yıldöuğradığı anlaşılıyornümüdür. Muhterem du. Almanya, Briokuyucularım pek tanya adalanna hüİyi hatırlarlar ki cum edemediğini ve İtalya, 10 haziran 1940 ta, kolay ve ra dunına kosmak mecburiyetinde kalmış, cenubdaki müttefikinin fena bir vazihat bir zafer ümidile harbe girmişti. Sicilyaya gelen Alman hava knvveüeyete düştüğümi görüyorclu. İtalyada faAlmanya Fransayı mağlub etmişti; tek rini Trablusgarba çıkarılan motörlü ve İkincisi, Hacivad hakikaten dirayetli, şizmi devirecek bir isyan çıkmasından başına kalan İngilterenin harbe devam zırhlı birlikler takib etmiştir. ingiltere, korkarak müttefikine yardrma ve har zeki bir adamdu. Perdede önüne gcl'jr» etmek cesaret ve azmini göstermesi çok Yunanistana yardım etmek jçin, Sırt bin siklet merkezinl Akdenize nakîe ka âlim cahil, mağrur mütevazı, kavi zaşüpheliydi; İngiliz inadı, peşın oîarak körfezine kadar giden kuvvetierini bir yıf herkesi idare eder. Allem eder kalrar verdi. mağlubiyeti kabul etmese dahi, Alman zırhlı tuğayla bir piyade tümenine inlem eder; işi yoluna koymaya çaîışır. italyanm prestijini ve maneviyatmı ya ile İtalyanm garbda ve şarkta ya dirmiştir. Bu kuvvetler dahi, bir AlEvet! Karagözün safdilliğinden istifî.de pacaklan taarruzlar karşısında dayana man İtalyan taarruzuna karşı sıkı bir yükseltmek için Balkanlarda başlayan maz, mağlub olurdu. Roma İmparator müdafaaya kâfi iken İngiliz generalle Alman taarruzuna İtalya da İştirak etti. ettiği de yok değildir. Ne yapalım caluğunu İhya etmenin tam zamanı idi. rinin fazla nikbinliği ve hatası yüzün Sinyor Mussolininin geçen sene bu gün, mm? İşimizi gücümnzii bırakrp şimdi Harb, kısa sürecek ve kolayca Mihve den Alman zırhlı kuvvetleri, İngiliz bir taarruz etmiyeceğini vadettiğl devlet Karagöz ve emsali safdenmlann aldanrin kat'î zaferile neticelenecekti. İtal üklerini baskma uğratarak mağlub et ler arasında Yugoslavya da vardı; Yu ntamalaruu kendimiıe bir tasa mı yapayan emperyalizminin ihtiraslarıiıi tat miştir. ingilizler nisbeten az zayiatla goslavya İtalyaya hiç bir şey yapma cağıı? min etmek için Duçenin cAvanü. ileıü» fakat seri bir ric'atle Libya Mısır hu mıştı. Eğer, kısın Yugoslav ordusu, ArBak sana bu mevzua dair güzel bir kumandasmı vermesi kâfi idi. Sinyor duduna kadar çekilmişler, fakat Tobru navudluktaki İtalyan ordusuna taarruz fıkn «akteffcyim. Bir güa hayvanlann Mussolini 10 haziran 1940 günü bu emri ğu buakmamışlardn*. Burada vaziyet, etseydi, henüz Balkan harbine hazırlık snltanı aslan, tebaasını sarayında bir verdi. Bir senelik İtalyan harbinin bibir senelik harbden sonra geçen sene, devresinde bulunan Almanya yetişme uyafcto çagınniş. lânçosu şudur: Saray dijince senin bildiğin sarayrarbugünlerdeki vaziyetin aşağı yukan ay den, İtalyanlar Adriyatik denizine döni dir. Fakat arada mühim bir fark var külürdü. İtalya, bunu yapmadığı için dan değil, bir aslan ini. Tabiî bir sürfi et İtalyan ordusu, yere serümiş ş olan dır: Arada 200 bin kişilik İtalyan or Yugoslavyaya müteşekkir olmak vazi yiyen hayvanlan doyurmak için de öbek Fransız ordusuna karşı taarruza geçti; dusu yok olmuştur. Sırt körfezinden yetinde idi ve bu teşekkürünü geçen Sbek koynn, keçi, oğlak, dana ve esek fakat zayıf mevcudlu iki Fransız kolor Solluma kadar geri gelme muvaffaki nisanda Yugoslavyaya saldırmakla eda leşleri doln!. dusu, büyük ve taze İtalyan ordusunun yetini basaran İtalyanlar değil; Alman etti. Alman ve İtalyan ordulan beraBu yürden •araym havası fena halde bütün hamielerini durdurmağa kâfi gel lardır. berce Yugoslavya ve Yunanistanı or taaffün ediyornnı?... Neyse dostum! Udi; Fransayı istilâ ederek Akdenize doğtadan kaldırdılar. İtalya, Yugoslavya zatmıyalım. Yemişler içmişler. EHeriru inen Alman ordusu Alpleri müdafaa Yukanda söylediğimiz gibi, şarkî Af dan ve Yunanistandan birçok arazi al ni, ağızlannı yaUyıp temizkdikten soneden Fransızları geriden çevirmege baş rikada, yalnız Somaüyi kaybeden, fa dı. Bu topraklarla İtalyanm hiç bir alâ ı» aslan sormuş.. iamasaydı, bu müdafaa devam edccek kat diğer yerlerde hudud birliklerinin kası yoktur; oralan Slovenler, Hırvat Eyyy arkadaşlar! Yediniz, içtiniz, ti. Fransa, mütareke istemek mecburi tesis ettikleri perde arkasında hazırla lar, Boşnaklar, Sırblar, Arnavudlar, Yudoydunuz! Afiyet olsım. Şimdi söyleyin yetinde kaldı. Fakat İtalyanlar, ele" ge nan ingilizler, 1941 kişınrla, İtalyanlara nanhlarla meskundur; yalnız Dalmaçbakahm! Sarayım ve sofram hakkındaki çirmek istedikleri Nis'e giremediler. karşı evvelâ Eritrede, sonra Italyan So ya kıyıiannda bazı büyük şehirlerde bir mütaleanız nedir? Dinliyorum.' Hatıra malisinde, daha sonra HabeşUtanda ta miktar İtalyan vardır. İtalya, daha harb gönüle bakmadan, dosdoğrn düşündüğiiAlb yüz bin tonluk İtalyan donsn arruza geçtiler. Bu taarruz, her tarafta bitmeden ve sulh imzalanmadan birçok ması, Maltayı, Kıbrısı alacak; Akdeniz çok muvaffakiyetli oldu. İtalya, bura yerleri kabullenmiştir. Harb sonunda ne nüzü hitanek isterim. Bu teklif üıerine kurt ilerlcvip: deki ingiliz fılosunu mağlub ve imha larda senelerdenberi hazırlanmak im olacağını Allah biliri « Sultanım! Allah ömrünürii riyade edecekti; İngilizler, adalarmı, deniz yol kânını buhnuş; İtalyadan getirdiği biretsin! Yedik içtik.. Hamdolsun karnılannı müdafaa etmek, Fransız donan liklerden başka müstemleke kıt'alan da îtalyan donanması, Akdenizde, Hind mız doythı... Sarayınızm ve sofranızm masını zararsız bir hale getirmek mec teşkil etmiş, hatta Habeşlerden de yerli Okyanusunda ve Kızıldenizde hayli ağır eşi emsali yoktu Yalnız mademki; dcğburiyetinde olduklan ve bu yüzden kuvvetler vücude getirmişti. Fakat şuzayiata uğramıştır. Çünkü, bu donan ruyu söylemeyi emrettiniz. O halde mükuvvetierini taksim ettikleri halde, sa batta başlayan İngiliz taarruzları her isma, gayet fena idare edilmiştir. ingiliz saadenicle anedeyim.. Bepsi mükemükamette, kâh yıldırun harbi, kâh muyıca üstün İtalyan deniz kuvvetleri, Akdonanmasmm İskenderiyede bulundur meldi, fakat etler kokuyordu. Hele ilk denize hâkim olamadılar ve tedricen hasara harbi şeklini alarak sür'atle induğu beş ziThlıya karşı İtalyanm ikisi jediğiniz oğlak leş gibijdi.. kişaf etti. İtalyan ordusu eriyordu. sayı üstünlüklerini kaybettiler. yepyeni alü zırhlısı vardı; ağır kruvaKurd bu sözleri bitirir bitîrmez aslan Habeşistanda Habeş İmparaturu Haiîe zör, hafif kruvazör, muhrib, torpitobot, İngiltere, Afrikada ve Ortaşarkta, Selâsiyenin kırmızı şemsiyesi ve kırk denizalü, hücum botu ve tayyare ba gazaba gelip: Fransızlarla beraber harbedeeeği için, davulu, bütün Habeş haliını da, İtal« Bre nankör hain, sen benim sofkımlarmdan İtalya büyük sayı üstünona göre hazırlanmıştı. Fransa, aradan yanlara karşı ayaklandırdı. İngiliz kuvramdaki yemekleri kötülemeyi cesaret lüklerlne sahibdi. Ajrrıca, müteaddid çıkmca Filistinin, Mısınn, Süveyşin, Su vetleri hem çok iyi sevk ve idare edilha!... deniz ve hava üslerine malikti, fakat, danın, Somalinin, Kenyanın müdafaası diler, hem de büyük bir şiddetle harÇatır çahr parcalamış.. bütün bunlara rağmen, İngilizlere bir mahdud İngiliz kuvvetlerinin omuzları bettiler. Kasabalar, şehirler, limanlar Arkasından çakala hitaben: tek müesslr darbe indirmeğe muvafna yüklenmişti. İtalya, Libyada ve şar birbiri peşisıra İngilizlerin eline geçti. c Sen söyle bakahm!» diye buyur fak olamamış; bilâkis Tarantoda, Sarkî Afrika İmparatorluğunda pek büyük Sıcağa, yağmura, sarp araziye rağmıen, etmiş... dunyada ve Mataban bvırnunda vukua kuvvetler yığmıştı. Bir misal olarak İn bu, bir kıt'a kadar geniş memleket, Çakal, önfinü ih'kledikten sonra degiliz Somalisinin bir tabur piyade ile sür'atle işgal edildi. İtalyan limanların gelen çarpısmalarda, ağır zayiata uğmiş ki: ramıştır. Son zamanlarda, İngiliz do400 hecinsüvar tarafından müdafaa e da bulunan harb ve ticaret eemileri ba« Efendim şahım! Sarayı hümayudildiğini söylemek kifayet eder. İtalyan trrıldı. Kızıldeniz ve Hind Okyanusu te nanmasınm kaybettiği gemilerin hemen nunuzun azamet ve sofranızdaki yemekordulan şimalî ve şarkî Afrikada taar mizlenerek Amerikalılar tarafından harb hepsi, Alman tayyareleri tarafından haruza geçtiler. İngiliz Somalisinden baş mıntakası halinden çıkarıldı ve böyle tırılmıştır. Akdenizde ingiliz donanması lerin lezretine diyecek yok.. Hele ilk yeka, hiç bir yerde, hududlardan mızrak ce, malzeme yüklü Amerikan gemileri hâkimdir; İtalyan donanması meydan dığimiz oğlak mis gibi kokuyordu...» Sözünü dahs bitirmeden aslan üstüne boyu öteye gidemediler. İngiliz Somali nin doğrudan doğruya Kızıldeniz liman da yoktur. hücum edip: sinin işgali, İtalyanlara sevkulceyşî bir larma ve Süveyşe kadar gelmeleri müm Seni riyakâr, müral, yalancı herif! fayda temin etmedi. Diğer yerlerde İn kün oldu. îşte bir senelik İtalyan harbinin biHakikati tahrife cesaret ha!. Çatır çatır gilizler, hudud birliklerinin zayıf peıBugün, şimalî Afrikadaki üç İtalyan lânçosu budur. İtalya, yalnızbaşına hiç onu da parcalamış... Ve o hızla tilkiye desl arkasmda rahat rahat müdafaa ve bir yerde muvaffak olamamıştır; neretaarruz hazırlıklarına devam imkânuu müstemlekesinin üçü de, Eritre, Somali de iyi bir vaziyet temin ettiyse, bunu dönüp hiddetle: ve Habeşistan İngiliz işgali altındadır. Sen söyle bakahm ne haltedecekbuldular. Göller mıntakasile Gondar etrafında Alman yardımına borçludur. Bunun en sin? kalmış olan mahdud İtalyan kuvvetle mühim sebebi, İtalyan milletinin bu Diye sorunca zeki hayvan hemen etek İtalya, harbe girerken bütün dünya rinin mukavemeti, İngiliz İmparatorluk harbe istemiye istemiye iştirak etmiş muvacehesinde, kendilerine dokunmıya ordusunun garbî ve şarkî Afrika alay olmasıdır. Bugünkü vaziyette İtalya, öpüp der ki: Sultanım efendim! Nimet ve «ervecağını ilân ettiği*küçük devletlerden Yu larile Habeş cengâverlerine havala edilşarkî Afrika ' lmparatorluğunu kaybet tinizin hayranıyız. Allah ömrünüzü, nanistanı gözüne kestirmişti; 28 birin miştir. Bunları tufanâsa yağmurlar dahi mişse de Yugoslavya ve Yunanistanın kuvvetinizi müzdad etsin, pek güzel şeyciteşrin 1940 günü Yunanistana taarruz durduramamaktadır. Dört beş ay içinzaranna genişlemiştir; fakat harb he Ier... etti. İlk hamle, Yunan Arnavudluk de, Habeşistan Uraumî Valisi ve başkunüz' bitmemiştir. Bakahm ikinci harb Aslan sormuş: hududunun beş on kilometre içerisinde mandanı Dük d'Aosta da dahil olmak Oğlak nasıldı oğlak? kırıldı; taarruza geçen Yunan ordusu, üzere yüz binden fazla İtalyan esir edil senesi, İtalya için nasıl bir yıl olacak? Neler olacağı kestirilemez; yaşayan gö Vallahi efendimiz! Ben birkaç günİtalyanları, tedricen Arnavudluk dağ miş, AdisAbabaya ingiliz ve Habeş dür nezle olmuşum, burnum koku almılarına attı. Almanya, İmdada yetişme bayrakları dikilmiştir. İtalyanlar. son rür. seydi, Yunan ordusu, hâlâ, Arnavudluk zamanlarda, ABİDİN DAVER yor, beyanı mütalea edemiyeceğim! deHabeşistanda mümkün miş ve yakasmı kurtarmış.» dağlarında ağır, fakat emin adımlarla mertebe fazla İngiliz kuvveti tutmak yürüyecek, belki de İtalyanları denize için ümidsiz bir müdafaa yapmışlardır; B. FELEK Üniversite haftası bitti dökecekti. fakat AdisAbaba ahndıktan sonra, Habeşistandan, hatta cenubî Afrika doSekiz gündenberi Diyarbakırda deDerd dinleme bürosu 1940 senesi sonbaharında İtalyanlar, minyonu kuvvetlerinin bile tedricen vam eden Üniversite haftası Rektörün Yardımsevenler cemiyeti Ankarada Mısıra doğru taarruza başlayarak idi geri alınarak Ortaşarka getirildiği şimdi Cumhuriyet devrinde Diyarbakır, halcBarraniye kadar ilerledikten son'a İtıpil ifşa edilmiştir. Habeş topraklarmda şu kında söylediği bir nutukla kapanmış olduğu gibi tstanbulda da kocası astere 9 birincikânunda motörlü birliklerle rada burada kalan İtalyan kuvvetleri tır. Haftayı idare eden heyet, Diyar kere giden fakir kadınlara lş bulmak, babası, anası ölmüş çocuklan alâkadar birdenbire taarruza geçti ve 50 gün nin Habeş cengâverleri tarafından son bakırdan hareket etmiştir. makamlann himayesine tevdi etmek içinde bütün Bingazi eyaletini işgal neferine varıncaya kadar imha edileüzere, bir derd dinleme bürosu tesis eederek Sırt körfezine kadar gitti. Ma cekleri şüphesizdir. Yurddaş! decektir. reşal Graziani ordusu, 145 bin esir veSıkıntıya düşmemek istiyorsan, rerek, azim miktarda silâh ve malzeme Büro azalan, haftanın muayyen günbir harb dünyası içinde yaşadığını İtalya, bu ilkbaharda, karada, denizkaybederek mağlub ve perişan oldu. de ve havada büyük zayiata ve ağır lerinde toplanarak müracaat eden fadalma düşün, tasarruflu yaşa. İngilizlerin, bu darbeyi, mahdud kuv mağlubiyetlere uğramıştı. Şiraalî Afriklr ve kimsesizlerin derdlerini dinllyeMeselâ: vetlerle yaptıklan, şimdi, anlaşılmıştır. kada, şarkî Afrikada, Yunanistanda. Akcek. mümkün olduğu kadar kendilerine Önüne yiyeceğinden fazla ekmek İngiliz zaferini temin eden amiller, sayı denizde İtalyanm vaziyeti pek fena idi. faydalı olmağa çalışacaktır. alma. Kuruyan ve atılan blr lokma faikiyeti değil; baskın, cür'et, zırhlı ve İtalyan gazetelerinin bazı şiddetli neşAnkaradaki derd dinleme bürosunun ekmeğin bile. bu^ün her zamandan motörlü birliklerin üstünlüğü, hava, de riyatından, esasen harbden bıkmış olan mesaisinden müspet neticeler almmakdaha büyük bir haram olduguna niz ve kara kuvvetlerinin mükemmel iş İtalyan milletinin çünkü İtalya, 1911 ta olduŞundan ayni maksadla burada inan. birliği obnuştur. da teşekkül edecek büronun fakir ve Ulusal Ekonomi ve Arttırma denberi geçen 30 sene içinde en çok harkimsesizlere büyük hizmetleri dokunaKurumu Almanya, burada da müttefikinin yar beden Avrupa devletidir bu mütevali cagmdan şüphe edllmemektedir. Abidin Daver 67 Mahmud Yesari f ladı. Yolda, içine bir kurt düşüvermiş. ' ti: Evdekilere, Allaha ısmarladık demeden çıktığıma fena mı ettim acaba? Üzüldü, fakat çabuk teselli buldu: Ben, böyle aile usullerini bilmiyorum ki... Eğer bir kabalık ettimse, Rem. ziyeye söylerim, kusuruma bakmaz. O gün, fabrikanın zamanı gelinciye kadar «yeni hayatını» ayarlamakla meşgul oldu: Eve, sekizde gidiyordu, soyunup yatması, uyuması gene dokuzu buluyordu. Saat üçe kadar uyusa, ona kâfi gelüdi: Fazlası da insanı mankafa eder. Bunda karar kılınca, yemek faslını halletti. Gündüzleri akşamüstü, geceleri oturdu, kendi kendine söyleniyordu: Daha, bu ilk gecedir. İlk gecedir, derken gülüyordu^ İlk gündüz mü ya, ne ise... Ne zaman kalkıp gitmeliyim, bunu, ayar e. dip bir nizamına koymalı. İşden saat yedide çıkıyordu. Akşamm yedisine kadar on iki saat istirahat ede. bilirdi. Yalnız, hep yatacak değildi ya. Karnı acıkmıştı. Fabrikadan çıkmca bir fincan kaynar sahleple yediği iki simid ne kadar tok rutardı! Yemek yemek için de kalkmak lâzım geldiğine karar verdi: hemen gömleğini sırtına geçirdi, Es vablarını da giyinince odaya baktı. Ya. tağı böyle mi bırakıp gidecekti? Acaba, düzeltirse de ayıb mı olurdu? Fikri, iyi niyetlerin kötüye yorulmıyacağını düşünerek, yatağı düzeltti, yor ganı devşirdi. Artık, orada yapacak bir işi kalma. dığına inanmca, kapıyı usulca açtı; ses. siz adımlarla taşhktan geçti. Kapının önünde bir an durdu, dinledi. Evin içinde ses yoktu: Remziyenin kardeşi hasta... Uzanmış yatıyor; ihtivar kadın da mangal Miskinlik yeter... Yeni iş bulduk, başmda şekerleme kestirirdir. rahata alışacak sıra değil! Kapıyı açıp çıktı; kuru ayazla ürperdi, Ve davrandı, yorganı üstünden attı, adımlarını sıklastırarak yürümeğe baş de geç vakit yemek yiyecekti. Büyük bir yükten kurtulmuş gibi sevindi: Evdekilerin rahatını bozmam. Kapı kapanınca, evdekiler telâşla doğmldular. Leman, Edibe teyzeye: Fikri Efendi, gitti, dedi. Başka kim olacak kızım? Yaşlı kadın, başım salladı: Leman, kaşlarını çatmıştı: Adamcağıza bir finoan kahve yapmalıvdık. Ayıb oldu doğrusu. Edibe teyze, eksikli eksikli önüne bakıyordu: Güzel söylüyorsun ama, şeker kı. zım. Kalktığını duymadık ki.... Bir mutfağa çıktı, su şıkırtılan duyuldu, tekrar ses çıkmayınca ben de uyudu sandım. Gene kız, ihtiyar kadını gücendirmemek için sinirlerini yenmeğe uğraşıyordu: Sen, şöyle bir ara taşlıkta dolaşıverirdin. Edibe teyze. hıçkıru: gibi: Soğuk taşlıkta, ne kadar dolaşınm? Ben de yarım bir insanım. Dizlerimin ağrıları kabarır. diye inledi. Leman, onun gücendiğini görünce piş. man oldu, gülümsedi: Teyzeciğim, sana, taşlıkta nöbet bekle, demiyorum. Akşama kadar yata cak değil ya... Belki. havalandırmak iein kapıyı aralar, diye düündüm. Sana. onun için söyledim. Yoksa. ben sana, taş. hkta nöbet bekletir mivim? ihtivar kadın, boynunu büktü: Evlâdım, kabahat, bende değil. Bu aclamcaŞız, hiç konuşmuyor. Leman, güldü: Evet, konuşmuyor. Yaşlı kadın da kendini tutamamış gülmüştü: O kalıbda kıyafette erkeğe, bu kadar durgunluk yaraşmıycr. Gene kız. bunu. hemen kabul etmedi: Daha bize alışmadı, sıkılıyordur ondan. Edibe teyze, açılmıştı: Şeker kızım, beni, bir şeycikler düşünmedi sanma. Geldiği zaman, ona, kahve de yapacaktım. Fakat uyumaSa eelen adamm kahve uykusunu açar. Cdasım gösterdim; sadece bir: Teşekkür ederim! dedi. Başka bir şey söylemedi, kapıyı kapattı. Eğer, şu saatte gidece §im. demiş olsaydı, kahvaltı bile hazırlardım. Leman, içini çekti: Vallahi ben, ablamı düşünüyorum, (Arkası var)