Katalog

r GEORGES DUHAMEL ™~ > DUnya muharrlrlerlnden tercümeler serlsl 42 YARALILAR TUrkçeye çevlren REMZİ KİTABEVİ Fiatı 50 kuruş HALİD FAHRİ OZANSOY 17 nci yıl sayı ı 5889 umhuriyei Telefon: Bagmnharrtr 22366. Tahrir heyeti: 2429a tdare ve matbaa kısnu: 24299 • 24290 Beklediğjffi* Polis hafiyesi ro serisinden ELLER YtT$ftRI Bugün ç Müvezzilerden ara; İSTANBUL CAĞALOGLU Telgraf ve mektub aâresfc Cumhuriyet, CAĞALOGLU İSTANBUL lstenbul Posta kutusu: tstanbuL No. 248 PaZarteSİ 3 0 BİrİliCİkânUn I 9 4 0 ^ ^ Karacabey, Kemalpaşa ve Egedeki seylâp Peten hükumeti mütemadî içtima halinde Parti reisimiz, Şişli Halkevinde konferansını verirken Vichy'ye yapılan Alman tazyikı azalmadı General de Gaulle bütün Fransızları mücadeleye davet etti Londra 29 (a.a.) Vichy radyosunun verdiği malumata nazaran Amiral Darlan dün akşam Vichyye avdet etmiştir. Kemalpaşa kasabası ve her sene feyezanlarla tahribata sebeb olan nehir... Fransız Vaziyeti Hâdiseler Fransız mütarekesinin yanlıs hesablara dayanan bir iş olduğunu bizzat Marejal Peten'e ispat etmiş olsa gerektir. Son vaziyet Fransanın geçireceği son buhran değildir. Yeni harb bitinceye kadar Fransa ikide bir, tekerrür ve tevali edecek yeni buhranlar geçirmeğe namzed bir memlekeitir. *mi areşal Peten ın Alman tekİ ' l l e r i n i reüuej ıeaıgıne ve Hitler bunlaraa ısrar o er t ^ «... ıiükumetinin şimali AirİKaya gt^ujtg^ ..«/.ıriandığına aaır ol<ın naberler bınuınni ko\aıajarais gelmege basladı. Hakikat nedir? Bılnujoruz. 54ubakkak oian şudur ki transıziar bir takım Alman teknfleri karşısınaa buiunujorlar. Oraüa, M. Laval başta olarak, bu teklilleri kauule taraftar olanlara mukabil, Mareşal Peten başta oiarak onları reddej lemeğe azimkâr olanlar vardır. Mareşal Peten'in kabul etmedigi ve etmiyecegi tekliflerin ne gibi şejler olduğu da doğru olarak bilinmiyor. Herbalde bu teklifler iki şıktan hâli değildir: 1: Fransanın Almanya ile birlıkte İngihtreye karşı muharib vazhete geçnıesi, 2: Fransanın işagl altında bulunmıyan bütün topraklarından ve bütün harb vasıta ve kaj naklarından Almanlaruı istifade etraeleri. Hakikatte ikinci maddenin bir müddet sonra birinciye inkılâb edeceği de şüphesizdir. Çünkii Fransa yalnız ikinci şıkka muvafakat eylediği ve mcselâ biitiın üslerile donanmasuu ve fabrikalarını mihvcre tcslim ettiği takdirde bu defa İngiltere Fransaya harb ilân cdecektir. İ>te ihtiyar Mareşalın kabul edemediği teklifler bu gibi şeyler olacaktır. Mareşala gore Fransa Almanya ile bir mütareke akdetmiştir. Fransa gibi Almanyanın dahi bu mütareke şattlarına riayet etmesi lâzımdır. Fransayı bu mü(areke şartlan haricinde İngiltere ile muharib olmağa sevketmek milli ve beynelmilel bakımdan Fransanın ne şeref ve haysiyetile, ne de hakikî menfaatile telif olunabilir bir iş değildir. Alman tekliflerini kabule taraftar olanlar her ne pahasına olursa olsun Fransanın keçesini sudan çıkarmasuıı caiz ve lâzım addedenlerdir. Amraa Alman tekliflerinin kabulü Fransayı nıutlaka böyle bir selâmet nehcesine' götürür mü? Fransanın mihverle işbirliğini bu derecelerde ilerletmesine mukabil ya gene mihver tarafı mağlub oluria?.. Sonra Fransanın mihverle işbirliğini İngiltere aleyhinde yürümeğe kadar gotürmesine mukabil keHdisine şimdi verilmiş olacak menfaat temmatının sırasında harfiyen icra edilip edilmiyeceği kat'iyetle malum mudur? Bunu kim, ne ve nasıl garanti ediyor? Kaldı ki Mareşal Peten gibi büjuk Fransız milletinin mukadderatını kendi "Hâdiseler karşısında Türk ne yapmalıdır?,, İstanbul Parti Başkanının Şişli Halkevinde verdiği konferans Reşad Mimaroğlu, Türkün istiklâline ve yaşama hakkına dokumılmadıkça daima sulha bağlı kaldığım izah etti Cumhuriyet Halk Partisi İstanbul idare heyeti reisi ve İzmir meb'asu Eeşad Mimaroğlu, dün öğleden sonra, Şişli Halkevinde bugünkü ahvale dair mühim bir konferans vermiştir. Vali ve Belediye Reisi Lutfi Kırdar, Vilâyet ve Parti erkânından bazı zevatta Kabine toplandı Vichy 29 (a.a.) Havas: Kabine dün akşam 17,30 da toplanmıştır. Bu içtimada birçok projeler tetkik olunmuş ve bu husustaki tetkikatın gelecek içtimalarda da devam etmesi Ukarrür ettirilmiştir. Kabine bugün öğleden sonra tekrar toplanacaktır. Bir Alman korsan gemisi Fladen'in sefîrlerle miîlâkah ÎSTİLÂYA KARŞI ÂJfnanlara üs olan tekmil garbî Avrupa limanları tahrib ediliyor Londra 29 (a a.) Press Association ajansına nazaran, Ingiliz tayayreleri tarafından büyük kıt'ada ve büyük infilâk kabiliyetini haiz yüzlerce bomba, istilâ limanlarına ve Fransa sahülarine konulmuş olan uzun menzilli top mevzilerine atılmıştır. İşgal altmdaki Fran[ Arkası sahife 5 sütun 5 te] TürkiyeYunanistan «Sonuna kadar nüttehid olarak yürüyeceklerdir!» Vichy 29 (a.a.) Hariciye Nezaretini deruhde etmiş olan Flandin buŞişli muhitinin tanınmış simalanndan gün süfera heyetine ilk resmî ziyareti guzide bir dinleyici kütlesi konferansı yapmak üzere Papa mumessili Valeri'yi takib etmişlerdir. Reşad Mimaroğlu: ziyaret etmiştir. «Size bilmediğiniz şeylerden bahsçdeAlman tazyikı devam ediyor cek değilim. Burada sadece hadisata teZurih 29 (a.a.) Reuter: Londra 29 (a.a ) Bahriye Nezareti mas ederek bir Türk vatandaşının bu Vichyden eelen e,7ete haberlerine [Arkası sahife 5, sütun 3 te] [Arkası sahife 5, sütun 4 tel tarafından bugün öğleden sonra neşredilen tebliğ: Noel günü sabahı büyük bir düşman harb gemisi şimali Atlantikte seyreden kafilelerimizden birine hücum teşebbüsünde bulunmuştur. Kafileden bir vapura isabet vaki olmuş, vapur hafif hasara uğramıştır. Kafileye harb gemiJ*rinWı •rfffakat etmekte olduğu&un larkına varan düşman sür"atle çekilmiştir. Refakat kuvvetlerimiz derhal düşman gemisini takib ederek uzak bir mesafeden ateş açmaga muvaffak olmuşlardır. Durmadan değişen rüyet kabiliyeti birdenbire azalarak gemilerimizin seyri yarım mile düşmüştür. Ankara 29 (Telefon) Meclis ya sede araya giren yübaşı dolayısile, bir Düşman gemisinin tam ortasına bir rın saat 15 te toplanacaktır. Ruzname hafta sonra toplanmak karan verilmesi obüs isabet ettiği ve patladığı görülde bırinci müzakereleri yapılmış lâyi muhtemeldir. Henüz bir karar alınmış müştür. Açbğunız ateşin husule halann ikinci müzakereleri ve ihtısas olmamakla beraber ayın 6sında,ı itiba getirdiği hasarın ehemmiyetini tayin etcetvellerini ihtiva eden lâyihanın da ren martın 17 sine kadar kış tatilı ya mek mümkün olamamıştır. birinci muzakeresi vardır. Yarınki cel pılması ihtimalinden bahsolunüyor. Refakat gemilerinden Berwickde beş kişi ölmüştür. Bu harb gemisi hafif hasara uğramışsa da donanmanın fılî hizmetinde kalacaktır. Ölenlerin yakuı akrabalarına haber verilmiştir. Düşman korsan gemisi fena rüyet şartlan altında takib edilirken 8204 tonilâtoluk Baden Alman vapuru yakalanmış, fakat mürettebatı anî bir surette ateşe verdiğinden bu vapur harb gemilerimiz tarafından batırılmıştır. Baden vapurunun korsan gemisinin iaşesini temin ettiği muhtemel görülmektedir. Şimalî Atlantikte yakalandı, ağır bir Nüfus ve hayvan zayiatı olmamakla isabet alarak kaçtı! beraber kışlık zer'iyatın bir kısmı harab oldu, bir kısım köyler tahliye edildi, Bir Alman vapuru batıyağmur devam ediyor rıldı, Pasifikteki korsanlar da şiddetle aranıyor Bursa 29 (a a.) Kemalpaşa ve Karacabeydeki seylâb geçen seneki haddini bulmuş ve Karacabeyde bu haddi de aşmıştır. Dün akşama kadar vilâyete gelen malumata göre Uluabad koprüsünden Karacabeye kadar olan şose ve iki taraf tamamen su altındadır Karacabey ile Bursa arasında münakalât durmuş ise de telefon ve telgraf muhaberatı devam etmektedir. Kemalpaşa ile telefon irtibatı kesilmîştir7 Bü kaza" merkeıîndeki vaziyet geçen seneki manzarayı almış bulunmakla beraber geçen seylâbdaki acı tecrübelerden istifade edilerek vilâyetçe çok esaslı tedbirler aldırılmış bulunduğundan şimdiye kadar insan ve hayvan zayiatı olmadığı anlaşılmaktadır. Sular Kemalpaşanın birkaç mahallesini istilâ etmiş bulunmaktadır. Su basan yerlerin halkı daha evvel tahliye olunmuştur. Kemalpaşanın ortasındaki beton koprüyü de tamamen sular kaplamıştır. Uluabad köprüsünün üst kısmındaki koıkuluklar bile sulara gömülmüştür. Vilâyet jandarma alay komutanüe nafia müdürü Kemalpaşada bulunmaktadır. Balıkesir valüiğinin vilâyetimize gönderdiği bir telgrafta değirmencik ve Kille derelerinin de tasmakta olduğu bildirümektedir. ziyette ve tehlike içindedir. Bu köylere sandal gönderilmiştir. Bazı şoseler bozulmuş, köprüler yıkılmış, kışlık îer'iyat ve pamuk çürümüştür. Manisa istikametinde trenler işliyememektedir, Seylâbın yaptığı tahribat ve zarar büyüktür. Manisada Muradiye yakininde on köylü suların cereyanma kapılmış, İandarmalar tarafından kurtanlmıştır. Bazı köyler tahliye edilmiş, halk yüksek yerle çıkmıştır. Birçok köy ve arazi sular altında kaldı Ayın 6 sından itibaren kış tatiline başlaması muhtemel Büyük Millel Meclisi Seytâbzedvfere Kızılayın yardımı Bursa 29 (a.a.) Kemalpaşa ve Karacabey seylâb mıntakaları halkmın acil ihtiyaclarına sarfedilmek üzere Kızılay umumî merkezi tarafından vilâyet emrine 2000 lira gönderilmiştir. Vilâyet bu paramn 1200 lirasını Kemalpaşaya ve 800 lirasını da Karacabeye göndermiştir. HARB YAZIYETI İngiltereye taarruz ihtimalleri Almanların bu teşebbüste gösterdik. leri istical, hcarbin kendi aleyhlerine dönmeğe başladığu nı görmelerine delâlet eder. Adriyatikte Bir Yunan denizaltısı 3 İtalyan gemisini batırdı Şimal cephesinde Yunanlılar yeniden esir aldılar Atiııa 29 (a.a.) Bahriye Nezareti ebhğ ediyor: 24 ilkkânun günü, kumandan Nitarides'in idaresinde balunan ..Papanicolis» ismindeki Yunan demzaltısı, Adriyatık denizinde, Birindiziden Avlonyaya asker ve malzeme nakled^n ve bir harb gemisinin kuvvetli hinvıyesinde bulunan bir düşman gemi kafilesine hücum etmiştir. Denizaltı cüretkârane bir manevra yaparak, cem'an 25 ilâ 30 bin ton hacminde, kafileye dahil üç büyük vapuru tahribe muvaffak olmuştur. Düşman gemileri batınca düşman torpito muhribleri denizaltının takibine çıkmışlar ve saatler süren bu takib esnasında birçok bombalar atmışlardır. Denize dalmış olan Yunan denîzaltısı mahirane manevralarla bu bombardırArkası sahife 5, sütun 2 de] Btttiîn Amerika yardım yapılmasını istiyor «İngiltere harb bordarını kanile odemistir» Ruzvelt'in nutku Amerikanın her tarafmda sabırsızlıkla bekleniyordu , Vaşington 29 (a^ı.) Maruf bir infiradcı olan âyaııdan Wheeler, Reisicumhura müracaat etmiş olan 170 imazh mektub sahiblerinin Amerika Bırle^ik devletleri tarafuıdan harb ilân edilmesi talebinde bulundukları neticesins varmanın zarurî olduğunu beyan etmiştir. Bu söz hakikatte pek uzak değildir. Çünkü Vaşingtonda yapılan bir çok muhaverelerde «bu bizim harbimizdır, iştirak etmemiz lâzımdır» gib.i sözlere sık sık tesadüf edilmektedir Yenı kongrede infiardcılar blokunun kuvveh neden ibaret olacağına dair şimdiden bir. şey söylemek güçtür. Birçoklarının zannına göre Reisicumhurun bugün radyo ile vereceği nutuk efkârı umumiyeyi hü kumet tarafından takib olunac=<k siyasete göre ihzar ederek 6 sonkânunda kongreye milletin vaziyeti hakkında raporunu verirken Reisicumhurun daha büyük bir kuvvetle söz söylemesini temin gayesine matuftur. Reisicumhurla çok yakından ntünasebeti olanların muhaverelerinden anlasıldığına göre, Ruzf Arkası sahife 5 sütun 2 deT Ege mıntakasındaki seylâbın tahribatı Atina 29 (a.a.) Mısırda çıkan Elehram gazetesi muhabirile bir mulâ katta buiunan Yunanistan Matbuat Nazm Nıkolidıs, son harble Yunanıstanın parlak tarihine yaraşır bir muvaffakiyet kazanmı* olduğunu tasrihten sonra Türk Yunan ittifakından da bahsedercK demiştir ki: « İki memleketi birbirine hağlıyan çok sıkı dostluk ve ittifak bağlarmı pek iyi biliyorsunuz. Buna Uâveten diyebilirim ki, Yunanistan geçirmekte olduğu imtihan. bu baglan gün geçtikçe kuvvetlendirmektedir. Yunanlılar ve Türkler ayni hislere t&bi olarak aynl gayelere dogru tam bir tesanüdle bakmaktadırlar Sonuna kadar müttehid YUNUS NADt olarak vürüveceğimizde kat'iyyen şüpFArkası sahife 5 sütun 3 te] he etmiyoruz.» İzmir 29 (Hususî) Birkaç gündenberi devam eden yağmur, durmadan yağmaktadır. Bu yuzden nehirler de yükselmektedir. Manisa, Menemen, Almanlara göre Alaşehir, Salihli, Turgudlu, Tire, BaBerlin 29 (a.a.) Alman resmî teb yındır, Kuşadası, Aydın ovaları tamamen su içindedir. Manisa ve Menemen liği: Denizüstü ku\rvetleri, kuvvetli bir mıntakalarında bazı köyler mahsur va[Arkası sahife 5, sütun 1 de] Son gelcn haberler İngiltere adalanna karşı Alman istilâ teeşbbüsünün tekrar canlanmağa basladığını göstermektedir. Bu defaki hazırhkların eylul 940 ta İngiltert sahillerine yakın Manş ümanlarında yapılanlardan farkı; bunlaıın birbirinden çok uzak ve ayni zamanda İnF Arkası sahife 5 sütun 1 d e ] Bulgaristanın mihvere iltihakı Geçen sene cenubî Amerika sularuıda kendi kendini batıran Almanların Graf Von Spee kruvazörünün enkazı Birkaç söxte Gene teknik! leceği kadar yakın ise mutlaka resitn basaru. Fakat artık onlar da klişeleşti: İçinde yapraksız ağacların boy attığı acayib ve hazin bir deniz. Yahud Venediğin kenar mahallelerini andıran perişan bir sokak. Yanbeline kadar suya gömülmüş bir tren. Ve buna benzer daha bir çok enstantaneler... Her sene. hemen istisnasız olarak tekerrür eden bu seylâb felâketlerinin memlekete verdiği zarar, hesaba kalkraak cesaretini hiçbir zaman kendimizde göremiyeceğimiz kadar korkuncdur. Bu tabiat afetine karşı mücadele açmaktan bizi ahkoyan şey para unkânsızhğı olabilir mi? Buna ihtimal veremiyorum. Seylâbın bir defasında v<ıptığı zarar kadar para sarfetsek, artık bu felâketten kurtulacak olan çiftçinin gelecek >ıllar zarfmda yurda temin^ edeceği kazanc o masraflan kat kat odejnez mi? Vo biz bunu bilmez miyiz? " Şüphesiz biliriz. Fakat, ne yaparsınız ki garbın istihsal tekniğini henüz iyi kavramış görünmüyoruz. Ve onu tam manasile kavramadıkça milyonlar da sarfetsek seylâba karşı tam muvaffak olmamıza hiç imkân var mı? Ah, bu teknik! N. Her sene, sonbahann sonlarile Çankof'nn teklifi harın başlarında, artık klişe haline ilkbagelen bir havadisi gazetelerin birinci sahifeMecüs Hariciye En sinde okumaya ahştık: «Bir haftadanberi durmadan yağan yağmurlar yüzünden ( . . . ouastnt cümeninde reddedildi sular basmtftır. Şu kadar . ev) jytktlmış, Dun yapılan lik maçlarında bir surpriz olmiıştur. Bev da Beyoğluspora 1 0 galib gelmiştir. Yukarıki resim Bcykoz takırnı on kisile maça çıktığı halde Fenerbahçeyi 2 1 koz Fenerbahçe maçnıda Beykozun bir hiicumunu göster mağlub etmiştir. Beşiktaş Galatasarayı 5 0 yenraiş, Vefa mektedir. Dünkü maçların tafsilâtı 4 iincü sahifemizdedir. Sofya 29 (a.a.) Taymis muhabiri bildiriyor: Bulgaristanın mihver devletlerine iltihak etmesi hakkında sabık başvekil Çankof tarafından yapılan teklifi mebusan hariciye encümeni reddetmiştir. Encümen, memleketin kat'î surette bitaraf kalması hakkında bütün parlemento namına ayrıca bir temenni izhar eylemiştir. bu kadar insan boğulmştur. Damlara çtfcon fclâketzedelere yardım için tertibat ahnmaktadır. Zarar, henüz tespit edilerjıemijtir.» Üç satıra sıkıştırdığım bu klişe havadisin tafsilâtı gazetelerde sütunlarla, bazan sahifelerle yer tutar. Felâketin günlerce de am ettiği de olur. Eğer vak'a mahalli fotoğrafçılarımuın gidebi