Katalog

APDAL Ahmet Muhip Dranas REMZİ KITABLVİ Fiatı 50 kuruştur. Türkçeye çevlren DUnya muharrlrlerlnden plyesler serlsl DOSTOIEVSKI 17 nci yıl sayı: 5888 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU lelgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, îstanbul Posta kutusu: IstanbuL No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahriı heyeti: 2429i Idare ve matbaa kısnu: 24299 24290 BELER OTELİND NiŞAN ve DÜĞU Merasimi yapılır. Tel: 49427. Beyoğl Istlklâl Cad. No. 21 Pazar 29 Birincikânun 1940 ALMANYA Bütün Fraıtsayı işgal için hazırlanmış Yapağı kararnamesi Istihsal olıınan yapagılara hükumet bugün elkoyuyor Ege'nin tütün piyasası ayın 14 iinde açıiıyor Ankara 2S (a.a.) Ticaret Vekâletınden teblıg edılmiştır: Eğe mıntakası tutun pıyasasının yaklaşması dolayısıle bir muddet evvel Vekâlet tarafmrian yapılan teblığde bol ve çok nefıs rekoltenın en musaıd şeraıt dahilınde satışını tenıın edecek butun ımkânalnn mevcudıyetıne ışaret edilmiş ve alın makta olan hazırlık tedbırlerınin yakında ıkmal edılerek pıyasanın açılış gununun ılân edıleceği bıldırilmıştı. Bu senekı gecikmenm başlıca sebebi tutun pıyasasının en ıyl şeraıt altında açılmasım temin etmek maksadıdır. Halen bu yolda muhtelıf şekılde hazırlıklar tamam olduğundan Ege tutun pıyasasının ıkıncıkânun ayının on dordüncu salı gunu açılması kararlaştınlmıştır. Bundan evvelki teblığde de bildınldiğı gıbi dunya pıyasalannda tütunlerimız İçin ihtiyac her za mandan fazla ve serbest piyasalarda fıatlar yukselmeSe mutemayıl olduğundan, her turlu tedbirlerımızın inzlmamile, senelerdenberi gorülmemiş nefasette bulunan tutünlerımi zın mustahsıl ve memleket için en yuksek bir sevıyede gelır temin edecek şekılde satışından emın ol mak gerektir. Geçen sene kampanyasmın İlk hararetli devresini müteakıb zaman zarfında dahı fiatlarda sağlamlığın devam ettiği ve hatta bazı istihsal merkezlerinde yükseliş seyri gönUdüğü hatırlatılarak mustahsile yeni kampanyada hiç bir zaman ve hiç bir sebeble telâşa kapılmaması, daima emniyet ve teenni ile hareket etmesı kmvetle tavsıye olunur. Her tacir elindeki yapagıyı beyana mecbur tutuldu Eunlara hükumet değer fiatım tediye edecek Ankara .28 (Telefonla) Hükumet, Millî Korunma Kanununun verdiği salâhiyete istinaden yalnız tstanbulda bulunan yapağı ihracat tacirlerinin stoklarını tespit için karar ittihaz etmiş ve bu kararname dün resmî gazetede nejrolunmuştur. Ellerindc mal bulunan tacirler yalnız kasabbası namile maruf cîns müstesna • diğer stoklannı birer beyanname ile İstanbul valiliği namına mıntaka ticaret müdürlüğüne bildireceklerdir. Bunun için beş gün mühlet konulmuştur. Fakat araya pazar girdiğinden müddet cuma akşamına kadar devam edecektir. [Arkası sahife 5 sütun 3 te] Afrika limanlarmda bulunduğu anlaşılan Fransız donanmasuun en büyiik ve yeni cüzutamlanndan Strasburg dretnotu, ağır toplarile ateş yaparken (Re sim diğer bir harb gemisinden alınmıştır.) Çok meçhullü Muadele Hakikatte mihver hesabına yürütülen dava, tarihin eşini hiç görmediği cihanşümul bir emperyalizmdir. Büyiik tmparatorluklar ancak deniz kuvvetlerine istinad edebilir. Bımsuz o dava yürümez, Başka hiç bir sebeb olmasa Anglo Sakson kudretinin bu sahada kolunu bükmeğe imkân yoktur. arbin Arnavudluk ve şımali Afrikadaki inkisaf şekilleri mih\er davasının yüruyebilir bu dava olmadığım ispat eden kat'î mahiyetli jeni bir filî deliller olarak ortaya çıkarken mukabü taraftan Fransanın mihver lehine kazanılması, İngilterenin istilâsı, Rumanyadaki Alman kuvvetlerinin takviyesi gibi rivayetler yekdiğerini takib ederek mev dan aldı. Ingiliz cepbesi ise Amerikanuı artık hergün artarak gi Garbî Fransa sahillerinde 15 Alman fırkasına, Mareşal Graziani'nin İngiltere istilâsı için Tobruk önlerinde çıkarma talimleri muharebeyi kabul yaptırılıyor Bardia'nm düşmesi bekleniyor MAREŞAL PETEN Alman taleblerini reddederek Afrikaya geçmeğe hazırlandı Bir çok Fransız kıt'aları Marsilyadan vapurlara bindirilmiş Londra 28 (a.a.) Daily Teleg raph gazetesinin Lizbon'dakı hususî ınuhabiri, gazetcsine şunlan yazmaktadır: «Lizbonda heyecanlı bir haber dulaşmaktadır. Bu habere gore Mareşal Petain, son nazi taleblerini reddettiği için Almanlar Fransanın işgal edilmcmiş olan kısmını istilâya hazırlanmakta idiler. Soylendiğine gore Almanlar ileriemeğe baslar baslamaz, Pctain ile hııkumet erkânını Afrikaja nakietmck uzere Vichvde tayyareler beklettirilmek tedir. Vich ile sıkı temas halinde bulunan mahfillerde bu gunlerde meraklı hâdrseler c^reyan edcbi'eteîfl söylen « mekle iktifa edilmektedir. T Arkası sahife 5 sütun 4 te] Parti kongreleri Ankara kongresi de, yeni kararlar vererek dağıldı Norvecten... Iskoçyaya bir atlama yapılmasına da ihtimal veriliyor edeceği anlaşılıyor Kahire 28 (a a.) Haber verildiğine gore Mareşal Graziani, Bardianın 30 kılometre garbında kuvvetlerini tahşid etmektedır. Bardia sukut ettiği takdirde Tobruk, ikinci İtalyan müdafaa hattı olacaktır. Italyanların son dakikava kadar Bardiayı müdafaa için elerınden geleni yapacakları anlaşılmaktadır. Bardia etrafındaki muhasara çembeine İngılizler mütemadıyen daha ağır :oplar yerleştirmektedirler. Noel csnasmda yen* keşif uçuşları apan Ingiliz hava kuvvetleri tekrar a;ınlanna başlamıştır. Nereye gidiliyor, ne olacaktır? İşte hallolunacak mescle. Ancak bu mesete mihver hesabına uygun bir hal neticesine \arabilmek için meçhul unsuılan belli bir muadele değildir. Mihver hesabına tnalumundan zivade meçhulıi olan ve ıneçhullerinin kalbur üstune gelen bir ikisi şoyle veja bojle hallolunur diye duşunulürken hemen arkasından sayısız diger meçhullerin kara çehrelerile takib olunduğu gorülen boyle bir muadelevi sağlam temel üzerine kunıp salim bir neticeye gotürebilecek ne riyazi>eci vardır, hatta ne de riyaziye. Bu şeklile harb facialar içinde yiizen e v h a m v e h a y a l â t mahşeri bir Noel nutku, bir istilâ tesebbüsü etrafınkâbus olmakta devam ediyor. da tefsirlere yol açan Alman orduları Mihver devletlerine gore harb, nıuay Başkumandanı Maresal Bravçiç'in tayyen ve meşru bir sebebe istinad edebil yareden alınmış bir resmi ınek mahiyetini çoktan kavbetmiştir. (Yazısı 5 ticı sahifede) Tarihi ve ebediyetle cari bir hakikat olarak beşer ve hak unsurlan berhangi bir harbin baş maddelerini teşkil eder. Bu harbde dcmokrasi ccphesi insanlığın h H k k ı n a ve hajsiyetine istinad etliği halde mihver cephesi milletleıin varlıklarını h i ç e s a y a n bir yolda yürujor. Hele yirminci medeniyet asrında milletlerin havatım hiçe saymak iddiasile ileri goturülmek istenilen bir harb bu ihtirası mutlak bir zaferin devamlı sulhuna bağlamak ihtimali joktur. Eğer mihver Macaristan, Slovakya ve RumanLondra 28 (a.a.) Salâhiyettar bir yantn üçuzlü pakta iltihaklarını elde membadan oğrenıldiğine gore, Ingiliz edilmiş bir kazanc sayıyorsa yaman surette aldanıvor. Hâdise bu mılletiere gö tayyareleri, dun gece, Bordeaux, Lorire dahi vaziyetin icbarı altında ımıvak ent ve Havre da dahil olmak üzere. işkaten kabul edilmiş bir z a r u r e t i n gal altındaki Fransada doklara, tayyare meydanlarına ve denizaltı üslerine huifadesinden başka birşoy değildir cumlar yapmışlardır. Sebebi?.. Sebebi şu ki artık milletler Hangelond bombardıman edildi gönül rızalarile esareti kabul edemezler, Londra 28 (a.a.) Amirallık daireve herhangi bir zaruretle içine duşmüş olacakları bojle bir vaziyetten kurtul sinin teblıği: Kua tipindeki tayyarelerimiz dün mak için ilk fırsatı ganimet sayacaklardır. Bilhassa bu asrın sulh havatında düşmanm Hangeîond mıntakasıpdaki [Arkası sahife 5, sütun 2 del milletlerin butün vicdanlarile mnvafakatleri şarttır. O kadar ki yarınuı sulh lıajatuıdan emin olabiltnek için kendilerini galib farzedecek kuvvette devletlerin mağlub ve mahkumlardan ziyade bu şartı jerine getirmeğe çalısmalan en basit akıl ve basiret icabıdır. Harb ateşini cephelerde sondurmek kâfi değildir. Dikkat etmeli ki bu ateş vicdanlan yakmakta dcvam etmesin. Hajat sahası tabiri kâfi bir bahla tenvir edilmeksizin yerini ondan daha karanlık ve daha şamil yeni nizama terketmiş bulunujor. Y e n i n i z a m , dünyaja mihver devletlerinin hakimiyeti aitmda verilecek yeni bir yaşama şekh imiş. Japonja geniş Uzakşark adı altında Asyavı, Almanya ile Italya da Avrupa ve Afrika kıfalarmı iıçuzlü paktl.ı kendi aralarında nazarî olarak taksim etmişlerdir. Bu dava bövle yüruvebilmck icın mihver devletleri tarafından bu üç kıt'anın evvelâ harben zapt ve istilâsı lâ7imdır, sanijen gasbedilmiş hürriyet ve Utiklâllerin her fırsatta kıjam ve harekeılerine mâni olabilmek için bütün mihver devletlerinin daimî seferberlik hülinde bulunmalarına ihtijac vardır. Bir an için bu ihtirasın muvaffakivetini farzetsek onun hemen arkasmdan şavkta garbda hegemonya kurmus devletlerin kendi aıalarında cıkacak harblere de sıra gelecektir Çünkii bövle bir Anlaşılan cumartesi akşamı diye! • ••• Bardia'nın sukutu bekleniyor İstilâ limanları bombalandı Londra 28 (a a ) Mısırda, daha rığrusu Trablusta, Italyanların mudaıa için sarfettikleri büyük gayretler nkâr edilmemekle beraber Bardianın yakında sukutu beklenmektedir. Romada, İtalyanlar daha şimdiden Barianın Maginot hattı olmadığım soyleneye başlamışlardır. Bu sozler, şiddetli neiliz hucumlarının doğurması meluz neticelere İtalyan efkârı umumiyeAtina 28 (a a.) Yunan tebliği: Masıni hazırlamak itibarile manıdar tehallî çarpışmalardan sonra 20 İtalyan eiâkki olunmaktadır. ri alınmıştır. İtalyan tebliği Yunan sozcusüne nazaran İtalyan ricaİtalyada bir mahal 28 (a a.) İtal :i cephenin her tarafuıda devam etmekan orduları umumî karargâhının 204 tedır. Merkezde bazı köyler de zapteumarah tebliği: dumiştir. İtalyan tayyareleri müdafaasız Bıngazi hududu rruntakasmda Bardia kasabalara hucumuna devam etmekte ephesinde topçu faaliyetj olmuştur. dır. Hava kuvvetlerinin yardımı ile yapıİtalyanlar, Himaranın şimali garbisinlan bir hareket esnasında seri kollarımızdan bıri duşmanın bir makinelı de muhım mevzıler terketmişlerdır. müfrezesıni tahrıb etmış ve muretteba,ını esir almıştır. Deniz cüzutamlarımızdan biri sahil soyundaki zırhh mufrezelere karşı top ıteşı açarak duşmanın kuvvetlorıni da:ıtmış ve motorlü topları susturmuşur. Dün gündüz ve evvelki ?ece bombar[ıman tayyarelerimiz duşmanın bir ileri ussünü ve makineli vesaitini müessir areketleri altında tutmağa devam et mişlerdır. Avcı tayyarelerımiz, duşmanın avcı tayyaleri ile şıddetli muharejeler yapmıştır. Tayyarelerimizden biri Akdenizde 5000 tonluk büy vapuru torpılleyerek batırmışür. Ceman duşmanın beş avcı tayyaresi düşürıilmüştür. Bombardıman tayyarelerimizden biri dönmemiştir. Dün gece bir tramvay İTALYANLAR arabası, sirkecide bir berber dükkâmna Avlonya cephesinde girdi ! yeni mevziler bırakarak çekiliyorlar Ankarada Parti Vilâyet kongresi içtima halinde Ankara 28 (a.a.î Ankara Parti Vilâyet Kongresi umumî heyeti, bu sabah saat 10 da Ziya Sidal'ın reishğınde üçüncü toplantısını yapmıştır. Buyüklerimize çekilen tazim telgraflarına gelen cevablar sırasile okunmuş ve aziz Millî Şefimizin kongrenin temiz duygularma teşekkür eden ve başarılar temenni eden telgrafları heye canlı alkışlarla karşılanmıştır. Bundan sonra dilekler tetldk edilmiş ve vali muavininin izahatı dinlenmiş seçime geçilmiştir. (Arkası sahife 3 sütun 2 de} Rumanyadaki tahşidatın aslı yokmuş! Macaristandan geçen esrarlı trenlerde Rumanyadan petrol taşıyorlarmış! Dun akşam saat yırmı ıkıye doğru Sirkecide bir tramvay kazası olmuştur Salkımsoğud istikametinden gelen bir tramvay, tam Hocapaşa caddesınin koşesini dönerken raylardan kurtularak kaldınma kadar çıkmış ve karşısma gelen bir berber dukkânmm vitrminl parçaladıktan sonra durabilmiştır. Dukkânda bulunanlar, bu müthış zıyaretçıden fena halde korkmuşlarsa da, hâdise insanca hiç bir zararı mucıb olmamış ve yarım saat zarfmda yerine konan vagön çekılerek göturülmüştür Resımde berber dükkânının kırılan vitrıni gorünmektedir. ^ ^ Londra 28 (a.a.) Reuter ajansının sıyasî muharrıri yazıyor: Balkanlarda, İtalyada vesair yerlerde buyuk Alman kuvvetlerinin hareketine daır, şimdi hemen hemen her gun ihtimal Alman propagandası tarafından şayialar çıkarılmaktadır. Almanlar, takib edebdecekleri müspet hiçbır siyaset bulamadıklarından bu gibi şayiaları Avrupada ve Amerikada dolaştınp duruyorlar. Almanlar öyle sanıyorlar ki, bu gıbi şayialar kendilerine fayda ve İngiliz davasına zarar verecektir. Demiryollar münakalâtınm 28 ilkkânundan itibaren tahdid edıleceğme dair Macar makamatının beyanatı mutlak surette asker nakledileceğini tazammun etmez. Bunun hakıkî sebebi komür noksanı olması daha ziyade muhtemeldir. Öyleye benziyor ki, Almanlar bu şayiaları dolaştırmakla maksadlan evvelâ Balkan devletlerinin sinirlerini bozmak r Arkası sahife 5 sütun 3 te] HARB YAZIYETI Libyadaki ikinci taarruza hazırlık Mareşal Graziani'nin ağır darbelerden sonra kendini toplıyarak mukabeleye geçme sıne intizar edilemez Bir iki günlük nisbi hareketsızlikten sonra cephelerde yeni faaliyetler haarlanıyor. Libya cephesinde Bardia etrafanda topçu düellosu gittikçe şiddetlenerek devam etmektedir. İngılizler Mısır çblünde ve onun arkasından Mısırdaki bütün kuvvetlerini ileri sürerek hem Bardia etrafındaki çemberi kınlmaz bir hale getirmeğe hem de ordu bü>ük kısnıını Libya hududuna yığmağa çahsıvorlar. Bütün maksadlan şüphsiz yeni bir taarruz hamlesi daha yapmaktır. Şimdije kadar Mareşal Graziani'nin mağlub edilmiyen kuvvetlerinden hiç ses rıkrtıiyordu. İlk defa' olarak Kahireden gelen bir habere göre, Graziani Tobrukta mühim kuvvetler tahsid etmektedir. Hedefi ya Bardia düştükten sonra burada ikinci bir müdafaa merkezi tesis etmek, [Arkası sahife 3 sütun 1 de] Şimal cephesinde Hangelond müstahkem üssünde büyiik tahribat yapıldı Manastır 28 (a.a.) Royter ajansının Arnavudluk hududundaki hususi muhanrı bıldırıyor: Şımalî Arnavudlugun dağhk mıntakalarmda son üç gunden>erı hukum suren kalın bir sis tabakaıile yukseklığı bir metreyi bulan kar uzünden Yunan kıt'alarının ileri hareketı, muvakkaten hızım kaybetmişür. Şimdilik kar ve soğuk dolayısile aç kalmış kurd surulerı av gözetüyerek karlar uzerinde sessizce dolaşmaktadır. Bu mmtakadaki Yunan kıt'alarmın karşı •ında uç italyan fırkası bulunmaktadır. 'akat bunların izine tesaduf edılmemektedir. Bu fırkalar son gunlerde Berzagliari kıt'alarile takviye edilmiştir. Bu kıfalarm muhtelif. noktalardan gel dikleri işitilmekte,, fakat Yunan mevzilerinden ancak 200 metre kadar bir [Arkası sahife 5 sütım 1 de] Siberyada yeni madenler bulundu Moskova 2? (a.a.) Tas ajansınm bildırdıgıne göre şarkî Sîberyada bu sene yapılan jeolojık arastırmalar esnasında yeni demır, manganez, altın ve kalay madenlerıle bazı maddeler keşfedilmiştir. Bugunkü medeniyetin temeli nedir? Din mi. felsefe mi, müspet bilgi mi, tekü k mi? Her nekadar bütün medeniyetler din, felsefe, ahlâk, hukuk, teknik gibi muhtelif müesseselerin topluluğile ifads edilirlerse de, tarihte, zaman zaman bu mücsseselerden bir tanesi diğerleriue temel vazifesi gormüş, bir müddet onların adeta mihveri olmuştur. Ortaçağın sonlanna kadar din bövle bir mihverdi. Bir nıedeniyeti başka bir medeniyetten avırd etmek için ikisi arasındaki put farkına dikkat etmek lâzımdı. Meselâ, Onbesinci asırda istihsal unsurlan bakımından şarkla garb arasında büyük bir nyrılık o'madığı halde bu ülkeler birbirlerine zıd diyebileceğimi? iki medcnije'i temsil ı Birkac sözfe Bugünün İleri cemiyeti ediyorlardı. Ronesans'tan sonra felsefenin başa geçtiğini ve garbda muspet duşüncc\e doğru yol alırken insanhğı da muhtelif ıncdeniyetlere taksim eder bir ölçü haline geldiğiai gorüyoruz. Onyedincı asırda sarkı garbdan ayıran İsa ile Muhammcd Ummetleri arasındaki iman tezadları değil, aslı bu iki peygambere daydnmakla beraber, tabiî tekâmül neticesi istihalc ederek onlardan başka birşey olan iki dünya görüsü idi. YUNUS NADİ [Arkası sahife 5, sütun 1 de] Bir asırdanberi artık felsefenin de yavas yavaş yerini kaybettiğini, medeniyetler arasında (farik alâmet) olmaktan çıktığını gorüyoruz. Bugün Kon'uçius, Aristoteles ve Kartezius'ün ayni kürsülerden, ayni ihtimâmfe okutulduğuna şahidiz. *. Öyle görünüyor ki teknik zatnanımız medeniyetlerini birbirin4en ayıran en kuvvetli unsurdur. Münla Efganistan Avrupa medeniyeti azasmdan sayılmıyorlarsa sebebi herşejden ziyade Avrupalı istihsal kafasının hu memlekctlerde yerleşmemiş olmasıdır. İleri bir cemiyet olmak, artık yalnız ileri bir'teknikle kabil. * G halde yasasın teknik! N. Zafer haberleri üzerine Atina sokaklarınJa bayram yapan halk