Katalog

ARABA SEVDÂSI Edebiyat tarihimizde mühim bir yer tutan üstad Ekremin bu şaheseri yeniden itina ile basılmıştır. Eser resimlidir ve sonuna metinde geçen fransızca cümlelerin ve osmanlıca kelimelerin karşılıklan birer cetvel halinde ilâve edilmiştir. Fiatı 100, cildlisi 125 kuruşfur. Üstad Recaizade Ekremin KANAAT KİTABEVİ 17nci yıl sayı: 5887 umhuriyet İSTAÎ4BUL = CAĞALOĞLU TeJefon: Başmuhanir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve matbaa 24299 . 24290 Dünya Muharrirl Tercümeler Seri PİERRE LO BALIKÇJgl Türkçeye çeviren * * ~ ^ İ HÜSEYİN GAHİD Cumartesi 28 Birincikânuıi 1940 Fiatı 50 kuruş. ikinci basıhş REMZİ KİTABEVİ Istanbul Parti Kongresi dün mesaisini bitirdi Almanyanın yeni taarruz istikameti ? Rumanyadaki tahşidatm 500,000 kişiyi bulduğu haber veriliyor Bir şaşırtma hareketine intizar Dikkati Cenuba çekerek Britanyaya hücum veya aksini yaparak Balkanlara tecavüz etmek ihtimalleri görünüyor ******* ******* Parti reisimiz Reşad Mimaroğlu, dün kongreden sonra matbııat erkânına bir ziyafet vermiştir. Dilekler Hayat mektebi O stanbulda vaktile bu adı taşı\an bir mekteb vardı. Talebesine ha\aıta müte\azı çalışma sahalan bulduracak amelî bilgiler vermek gayesini takib ediyordu. Şüphe yok ki bu duyulan bir ihtiyacın cevabı idi. Ancak çok büyük olan ihtijac esas itibarile az vc sathi görülmüştü, Cevabı da ona göre noksandı. Hakikatte ihtiyac şudur: Hayata adam yetiştirmek ve ona göre yetiştirilmiş adamlarla yeni hajat yaratınak. Devlet vazifeleH ve memlekct işleri bir takım bolümlere ajrılmış olduğıına göre acaba hergün daha fazla duyulan jııkarıki ihtiyaca münhasıran Maarif Vekâleti mi cevab verecektir? Bu takdirde devlet idaresinde maarif şubemirin bütün hayat işlerini kaplavan çok geniş ölçülü fikrî ve filî bir çahşma külfeüle yiıklii olması lâzım geleceğini kabul etmelijiz. Nazarî olarak isin esa>>en bö\le bir çerçevede telâkki edilegeldi?i malumdur. O halde memlekct hayatında Inkılâb husule getirecek bütün terakkiyi binnefis maarif şubemizin bünyesindc vüeud bulacak yeniüklerden beküyeccğiz demek olur. üzerinde tetkihler Muazzam bir teşkilât ve büyük bir kudretle muhafaza edilen Ingiltere kıyılanndaki müdafaa merkezlerinde gece manzarasi D Vali yapılabilecek şehir işlerini izah etti Yeni intihab Istanbul vilâyeti Parti kongresi birinci reis Refik Ahmed Sevengilin riyaseti altında dün öğleden sonra son toplantısını yaparak dilekler komisyo nunun hazırladjğı raporun tetkikine devam etmiştir. Raporda bildirılen diğer kazalara aid dıleklerı yazıyaruz: yazıdda umumî halâ inşası, Küçükpazarda bir dispanser yapılması, Küçük pazarda amele kadınlann çocukları için bir bakımevı, ahlâkî bakımdan uygun görülmiyen filimlerin men'i, sinemalarda matine saatlerinin adı gün lerde saat 16 da başlaması. Zeyrek civarında bir orta okul inşası, fakir çocukların mekteblerde okutulmasmm (emini, Akbıyık caddesile Meh • medpaşa camii yanındaki çeşmelere terkos suyu verilmesi, bazı sokakların yeniden inşa ve tamiri, Sultanahmedden Çarşamba pazarına giden toprak [Arkası sahife 5, sütun 1 del Almanyanın Yunan harbine müdahale edeceği zannı var Eminönü kazası Yerlere tukurmenın men'ı, temizlik arabalarının evlerdeki çöpleri munta zaman almaları. Şehzadebaşında ve Be AAA CB Şüphe yoktur ki esas itibarile bu telâkki doğrudur. Fakat butun memleketi kap layan maarif çerçevemiz bugünden yarına tadili, yani tecdidi kolay olnuyan çok bu>uk bir makinedir. Bir asırdanberi kurulan ve elbette memleketc mühim hizmetler goren bu makine hergün biraz daha iji olmağa çalışmak iyi niyetlerile dolu olarak işleyip duruyor. Eğer o bugün bütün şiddetile hissettiğimiz hayata adam yetiştirmek ihti>acına tam bir cevab veremiyorsa kabahat onun değildir. Çunkü esasta onun kuruluş sistemi böyle bir maksadı gözönüne almıs cLeğildî. Unutmamalıyız ki Türkiyede modern maarif devlete memur yetiştirmek maksadile kurulmuştu. Eğer memleketimizde maarif nezaret ve vekâletleri ve diğer devlet şubelerine aid başka mcktebler ve hatta ecnebi diyarlanna talebe gonderişler, bu maksadı azçok temin etmislerse, maksadlarma azçok bizmet etmişler demektir. Bu, ehemmiyeti hiç bir zaman az veya kuçük grirülmemek lâzım gelen bir merhale idi: Devlete memur \etiştirmek merhalesi. Şimdi buna ilâve olunacak yeni bir merhalenin eşiğinde bulunuyoruz: Hayata adam yetiştirmek merhalesi. Devlete memur yetiştirmek ihtiyacımız tamamile halledilip bitmiş değildir. Fakat maarife bu devlete memur yetiştirmek ihtiyacını da gözönünde tutan daha şamil bir mahiyet vermek mevkiinde Vichy'nin Afrika mümessili General Veygand ve Fas Umumî Valisi bulunduğumuzu artık iyiden iyi duyuGeneral Nogues yoruz. Bu duygu devlet sistemımizde ve tniili hayatımızın umumi heyetinde Roma 27 (a.a.) D. N. B. ajansının hudoğmağa namzed yeniliğin ifadesidir. susî muhabiri bildiriyor: Düne kadar maarifi okuyup yazma ögLinea'dan bildirildiğine göre, Cebe[ Arkası sahife 4 sütun 5 te] renmek şeklinde anlayorduk. Bu, okuyup >azma öğrenenlerden devlet hizmetinde küçük, orta veya büyük mevki alanlar müstesna bahtiyarlardı. Hâlâ memleketimizde sigortalı hayat muvaflakiyeti bu yoldadır akidesi henüz bütün kuvvetini kaybetmiş değildir. Fakat son zamanlarda maarifin bu dar çerçeve ile tahdidi doğru olmıyacağını anlıyor gibiyiz. Hemen hepimiz bazan hayal meyal, bazan \uzuha yakın bir şiddetle scziyoru7 ki okuyup yazma hajatta adam olıtıanın, hayat adamı olmanln bir çok unsurlarmdan yalnız bir tanesidir. Türk cemiyeti jandarmalı idare sisteminden ekonomik bir manzume olmağa doğru istilıalcnin arifesinde bulunuyor. Hayat adamı, hayatım kendi bilgisile ve kendi çahsmasile kazanan adam demektir. Böylece şahsî kıymetlerile devlete yeni kuvvetler ilâve edecek vatandaslardan trekküb eden içtimaî biı heyetın bug\ıe nispetle ne büyük bir kudret ve ne jüksek bir kabiliyet arzedeceğini kolay anlanz. Biz ban ideolojilerde kendisine adeta bir nevi kutsiyet verilen işi sadece anıele emeği olarak telâkki edenlerden değiliz. Elbette o da lâzım ve ijidir. Fakat kendi bilgili çahsmasile yenı hayat ve yeni hayatlar yaratan vatanda«ın işi elbette daha üstün ve daha güzeldir. İste yeni devrin istediği hayat adamı, ve iste bize bu hayat adamını yaratmak ü/ere özlediğimiz maarif sistemi. Ve hemen söyliyelim ki biz bu büyük Içinde Vichy erkânından beş kişi bulunan bir tayyare Cebelüttarıkta düşürülmüş KiM: Miiiet Meclisinde Bazı teşriî masuniyetlerin kaldırılması teklifi münakasaları mucib oldu Muhtelif hatibler General Kâzım Karabekirin takririni tenkid ettiler Ankara 27 (Telefonla) Bugun Şemseddın Gunaltayın başkanlığında topianan Mecliste bazı meb'usların teşriî masunıyetlerinın kadırılması hakkındaki te^kerelerle Adlıye ve Teşkilâtı Esasıye encumenlerinden mürekkeb muhtelit encumenın mazbataları dolayısıle muzakere açıldı. Muhtelit encumen isnad edilen suçların Teşkilâtı Esasıyenin 14 ve 27 nci maddelerinde yazılı cürumler haricinde olması dolayısıle dahılî nizannamenin 180 inci maddesinin 2 nci fıkrası dolayısıle takib ve muhakemesımn devre sonuna bırakılmasına karar vermiştir. Bu karar Meclisçe tasdik edılmiş olmakla bcraber, General Kâzım Kaıabckir Teşkilâtı Esasiyenin 17 nci maddesindeki «meb'usluk müddetınin hitamu kaydmdan bahisle, dahilî nizamnamedeki «devre sonu» kaydımn tavzihi lâzım geldiğin ileri sürmüştür. Işte bu mütalea uzunuzadıya müzakerelere yol açmış, aralarında rlefik İnce. Feridun Fikri, Yusuf Ziya Özel de [Dün akşamki A n k a r a Radyo gatezesi bildirııüştirl Noel yortusunu müteakib, heyecanh haberler yeniden başgöstermiştir. Almanyanın atacağı yeni adımlara eid olan bu heyecanlı haberler Amerikan ve Ingiliz kaynaklarından gelmektedır. Noel munasebetile Mareşal Brsuçiç'in hitabebi i^tisna edılirse, Alman kaynakları bu haberlerden hiç bahsetmemektedirler. Malum olduğu veçhile Mareşal Hartum 27 (a.a.) Reuter ajansının Brauçiç hitabesinde, Alman askerlerınin Mans denizini geçmek için Hitlerden e Sudandaki hususî muhabiri bildiriyor: Kassala mıntakasında Ingılızlerm mir beklediklerini soylemiştî. Fransadaki hazırlık devrıye hareketlerı yeniden faal bir şeBu sözler Almanlann İngiltereve karşı kil aimıştır. Duşman işgalınde bulunan (Arkası sahife 4 sütun 1 de) Kassala, Habeşıstan hududundan 20 mıl kadar bir mesafede olmakla Leraber buradaki İtalyan askerleri buyuk tehlikelere maruz bulunmaktadır. Ekserıya, tenha sokak başlarında oldurulmüş askerlerin cesedleri gorülmektedır. Vaktile sakin bir tıcaret merkezi olan Kassalada şimdi gece olunca Italyanları b'ir korku almaktadır. Çunku Sudanlılar, ka ranlıktan istıfade ederek sessızce şehre girmek san'atında pek büyük rneharet gbsteımektedirler. Bu suretle şehre giren Sudanhlar ya bir kaç esir ?lıp gotürmekte yahud uykuya dalmış bir nöbetçiyi öldürmekte, ve yahud da meşhur Chianti şarabı veya bira şişelerile dolu birkaç sandığı aşırıp kaçmaktadırlar. Bir gece, bir Sudanlı, duşman hizmef Arkası sahife 4 sütun 3 te] HABEŞLER Her tatafta isyana hazırlandılar " Elimixde ne varsa İngiltereye veretim ! FRANSADA Attıiral Darlan Almanlarla temasa girişti Üç İtalyan ordusu Ingiliz taaruzunu bekliyorlar Almanyada esir olan Amerikan halkı reis Fransız generalleri Ruzvelti tazyika Afrikayatayin ediliyor başladı Vaşington 27 (a.a.) Beyaz saraydan bildirildiğine gore, Ruzvelt, Amerikanın maruf şahsıyetlerinden 150 sinin imzasını taşıyan bir mektub aimıştır, Bu mektubda, mezkur zevat, Ruzvelt ten, artık müstakar bir hale gelmiş olan Amerikan politikasının, mihver devletlerinin mağlubiyetini intac için nasıl hareket etmek icab ederse o suretle hareket edılerek, idare edilmesini rica etmektedirler. Mektubda, ilk bakışta makul gibi göFArkası sahife 4 sütun 4 te] Yunanlılar kar fırhBordo ve diğer istilâ nasına rağmen mühim üsleri bombardıman mevkiler işgal etti edüdi Londra 27 (a.a.) Kıt'a üzerinde havaların müsaid olmaması sebebile Noel devresı zarfında fasılaya uğnyan hava hucumlanna yeniden başlanmıştır. Noel devresinde îena hava Alman tayyarelerini hemen hemen kâmilen yerde kalmaya mecbur ettiği gıbi İngiliz hava kuvvetlerini de, böyle bir [Arkası sahife 4 sütun 5 te] Atina 27 (a.a.) Yunan resml sözcusu, dun akşam askeri harekât hakkında aşağıdakı tafsilâtı vermiştir: İtalyanlar Şımaranm şimaline ve şimalı garbisıne doğru sürlmüştür. İtaljanlar, bu mıntakada, mühim stratejık ehemmlyette bir hatla bir çok teperler terketmıslerdir. İtalyan hatlarında kargaşalık emareleri mevcud olan Dri[Arkası sahife 4 sütun 2 de] Hava harbleri Arnavudlukta S?hilde ileri harekât devam ediyor Amıral Darlan Dünkü münakaşalara iştirak eden mebuslardan Feridun Fikri (Bingöl) bulunan bazı hatibler noktai nazarlarını uah etmişlerdir. Edib Ergin takibatm devre sonuna bırakılması yolundaki nı&zbataların altında General Karabekirin de imzası bulunduğundan bah'sle, gene dahılî nizamname mucibince imzaladığı bir şey aleyhinde esasen söz söyliyemiyeceğine işaret etmiş, General Karabekir buna mukabil kararın aley[Arkası sahife 4 sütun 4 te] Nevyork 27 (a.a.) Nevyork Times gazetesınin Vışi muhabirme gore, Laval ile Alman makamları arasında başlannuş ve Laval'ın vazıfesınden uzaklaştırılması uzerıne inkıtaa uğramış olan konuşmalara devam etmek üzere Amiral Darlan Parise gitmiştir. Fakat evvelkı gorüş ıneleri şıfahen idare eden Laval müza kerelerin ne dereceye kadar ilerlediği hakkında bir vesıka bırakmadığından müşkulâta raslanılmıştır. Muhabir, bu usulun degiştirilerek Fransız Alman müzakereleriniıı hu sas» bir encumen tarafından tanzım edilmesi ihtimali bulunduğunu işarec ve istihbarat bürosundan verilen talimat uzerıne Fransız matbuatının lisanını değiştirdiğini kaydetmektedır. Zannedıldiine gore, istihbarat bürosu bu talimatında matbuattan bitaraf hareket etmesinı istemiştir. Hatırlardadır ki, Laval zamanında Fransız matbuatı İngilız aieyhtarlığı yapmakta idi. Amiral Darlan Vişiye döndü Bern 27 (a.a.) D. N. B. nin bildir dığıne göre, Fransız Bahriye Nazırı Amiral Darlan, Paristen Vişiye dönmüş ve derhal Mareşal Peten tarafından kabul edilmiştir. Amiral, müteakiben Harbiye Nazırı General Huntzinger, Dahiliye Nazırı Peyrouton ve Maliye Nazırile de görüşmelerde bulunmuştur. Atatürk koşusu Arnavudlukta yeni cephelere hareket eden Yunan kuvvetleri İntıbak kabiliyeti bizim millî meziyetlerinüzden biridir. Tarihte yaraltığınıız harikaların bü>ük bir kısmını herşeyden ziyade bu meziyetimize borcluyuzdur. İslâm medeniyeti zümresıne girdikten sonra, bir kaç asır içinde o medeniyetin yervüzünde yegâne mümessili oluşumuz, intıbak kabiliyetinin ruhuınuzda nekadar kuv^etli köklere dayandığını açıkça gösterir. Biz olmasajılık. insanlığuı vucudile iftihar duyduğu o harikulâde medeniyet, Kanunî devrinin ihtişamına hiçbir zaman kavuşamıyacaktı. Ve bizde intıbak kabiliyeti buluıımasaydı o medeniyeti o seviyeye şüphesiz eriştiremiyecektik. Laval'in azli resmen Amerikaya bildirildi Nevyork 27 (a.a.) Nevyork Times gazetesınin Vaşingtondan öğrendiğine gore, Fransa büyük elçisi Henri Haye, Laval'in vazifeden affedildiğini, Hariciye Müsteşarı Summer VVelles'e bildirmiş ve bu suretle batı yarım küresindeki Fransız müstemlekelerinin ezcümle Marti » nik'in Amerika için bir tehdid olmadığıııı ilâve etmiştir. T Arkası sahife 4 sütun 5 te] Birkac sö&te Gene Halimize Bin şükür! YUNUS NADİ [Arkası sabife 2 sütun l d e ] Dün şehrimizde yapılan yarışlara iştirak eden atletler koşarken. Solda, müsaba kada birinci gelen atlet (Yazısı 4 üncü sahifede) decek bütün şartlar, eskisi gibi gene nıhumuzda duruyor. TanzimaUan bugüne kadar aştığmuz mesafeye şöyle bir bakılacak olsa, gidişimizin hızına hayret etmemek elden gelmez. Üç dorl asır gibi kısa bir zaman zarfında islâm medeniyetinin başına geçen Türk milleti, belki Bir asırdanberi adım adım içine girme daha kısa bir müddet zarfında neden İ>i ki böyle yapıyorlar, diyorum, ğc çalıstığımız garb medeniyet ailesinde garb medeniyeti çerçevesi içinde de lâ Alîah göstermesin, ya kiliselere kapanıp de avni mevkie yükselmemizi temin e yık olduğu mevkie yükselmesin? da tanassur etmeğe kalkarlarsa! N. Fakat şu var ki bazı muhitler, intıbak kabilijetini herşejı korükorune taklid etmek sanıyorlar ve şuursuz bir alâka ile garbm ilmine, tekniğine, metouuna janı ruhuna değil, şekline intıbaka çaiışıyorlar. Şuursuz bir snobizma ile eğlence hrsatları buhnak uğrunda yapılan bu taklid, onları ve dolayısüe bizi ckşeriya gülünc ediyor. Noel gecesi sabahlara kadar içip gezmek, tstanbui snobizmasının sekiz t 1 scnedir devam eden bir örneğidir. Bununla beraber bütün hıristiyanların ibadetle geçirdikleri bir geceyi buradaki snoblar icki ve dansla tamamlarken, gene halimize şukrediyorum ve: