Katalog

11 tkincikânun 1940 Millı Felâketin Bilânçosu (Baştarafı 1 inci sahifede) CUMHURİYET daşlar, millet var olsun. Felâketzedeler, kimsesizler milletin sinesinde en sıcak şefkati buluyorlar ve bulacaklardır. Himmetinizle en kısa zamanda felâket harabeleri üstünde mamureler doğacaktır. Ben şimdi sizlere zelzele mmtakasında on gün devam eden seyahatimiz hakkında umumî surette maruzatta bulunacağım. Birincikânuııun 28 inci günü Sivasa müteveccihen hareket etmiştik. Yollarda ve orada göreceğimiz vaziyete göre icab ederse daha ileri gitmemiz de mukarrerdi. Yolda giderken aldığımız haberlere göre zelzele mmtakasındaki vilâyetlere icab eden tebJigat yapıldı. Felâketzedelere en seri ve en müessir yardımları yapmak, kurtulanJarın ihtiyaclanna yetişip sıhhatlerini kojrumak, yaralılan tedavi, hayatta bulunanları iaşe ve ilbas etmek için lâzım gelen dhektifler verildi ve tedbirler alındı. Sivasın Hafik ve Zara kazalannın ve bilhassa Hafikin Ibsila nahiyesinin telefat ve hasaratı hayli mühimdi, fakat mahallî rnemurlar şuurlu ve metîn çalışıyoılardı. Burada takdire değer bir hâdiseyi arzedeyim. Zelzele esnasmda cürmii meş'hud vesilesile Ağvanis nahiyesinde bulunan Suşehri hükumet doktoru o nahıyeden başlayarak Ezbider köylerindeki yaralılan sara sara merkeze k^adar gelmiş ve bir çok yaralılan kurtarmıştır. Suşehri ve Koyulhisar kazalannın zayiatı ağırdır. Bunlara sür'atle yetişmek için tertibat alındı. Erzincan yolunun açılması için iki yüz ameie gönderildi. Gerek Sivastan ve gerek Divrikten kamyon, erzak ve malzeme yollandı ve vilâyetin işe sahib olduğu anlaşıldı. Erzincanın zayiatı her yerden daha fazla idi. Bir an evvel oraya yetişmek istiyorduk. Yalnız yolun kapalı olması bize endişe veriyordu. Kayseride yolun açıldığını duymuştuk. Sivas da bu haberi teyid etti. Bunun üzerine Sivastaki arkadaşlarımıza icab eden talimatı vererek ileri hareket ettik. 31/12/939 saat 1 1 de Erzincana vardık. Istasyonda Orgeneral Orbay ve Korgeneral Alpdoğan, Erzincan valisi Osman Nuri Tekeli, Cumhuriyet Müddeiumumisi, Sıhhat Müdürü bize kısaca malumat verdiler. Istasyon civannda toplanınış olan halkı ve yaralılan dolaşıp teselli ettik. Saat 1 3 te Reisicumhur ve Millî Şef lnönü Erzincana muvasalat buyurdular. Bizlerden izahat aldıktan sonra trenlerine döndüler. İstasyon civannda toplanan felâketzedeleri ve yaralılan teselli ve tatyib ederek harab şehri görmk üzere ilerlediler. Etraflarını alan bedbahtlardan bir kısmımn vücudleri ve hepsinin halbleri yaralı idi. Şefin etrafıru sardılar. Kimisi iiç, kimisi beş can kaybeden ve bütün hayatında kuıduğu yuvanın başma yıkılıp eevgîHKsrfni ezdiğini göi'ftt*tîtl">vata'rîdaşlair bağırıyorlardı: «Üç can^ kaybett<m, beş çan kaybettim, sana kurbah olsun, sen sağ ol InönüS Kalbden gelen bu seslerle yardımlarına koşan, hatırlarım soran Şeflerine muhabbetlerini izhar ediyorlar ve «sen bizden daha ziyade yaralısın, sana geçmiş olsun lnönü!» diyerek matem içinde asaJet gösteriyorlardı. Oğlunu kaybeden bir ana ilerledi: «Oğlum gitti lnönü, Giresunlu Mehmedim gitti, sana kurban olsun» diyerek başını Millî Şefin omuzlarına koydu, sinesini, sinesine dayadı. Gözünün yagma cereyan verdi. Şef onu şefkatle bağrına bastı. Bu çok hazin ve hazin olduğu kadar da ulvî bir tablo idi. Gazeteler de bu tablonun kopyasını gördünüz, biz onun aslı karşısında mütehassis ve mebhut kaldık. Evlâdını kaybeden ana kalbindeki onulmaz yaranm tesellisini Şefin bağnnda arıyor ve buluyordu. Mehmed de Şefin idi. Mehmedin anası da Şefin ve hepsi milletin. Şef bu ananın kalbindeki acıyı kendi sinesine çekiyordu. Bu hal dakikalarla devam etti. Manzara çok hazin, fakat pek ulvî idi. Millete Şefin yakınlığmı, daha doğrusu birbirinın ayni olduğunu gösteriyordu. Şef şehri dolaştı, sarsıntınm tahribatını gördü ve bizlere lüzumlu gördükleri talimatı vererek saat dört buçukta oradan ayrıldı. Şefi teşyiden sonra biz tekrar Erzincandaki arkadaşlarla toplanıp görüştük. Enkaz altından daha diri kardeşlerimiz çıkıyordu. llk ve en büyük gayreti bu işe hasretmeğe karar verdik. Zaten Büyük Şef de bize bunu emretmişlerdi. Sivastan gelen amele dağılmış, müteferrik surette çalışıyordu. Işin daha verimli olabîlmesi için teşkilâtlı ve muntazam çalışmak lâzımdı.» rettiler. Erbaalılarla konuştum. Tokaddan Erbaaya kadar olan yolun bilhassa Niksardan sonrası çok bozuk olduğundan Tokaddan oraya ehemmiyetli yardım yapılamamış olmakla beraber Samsun vilâyeti oranın ihtiyaçlarını diğer taraflardan daha geniş surette temin etmiş, Erbaanın hasarı ehemmiyetli olduğu için Reisi Cumhur Hazretlerinin de emirlerile oraya Samsun vali muavinini gönderdim. Ve Erbaanın ihtiyaçlarının tamamen S^msundan teminini tebliğ ettim. muştur. Bu sorulduğu vakit görülecek ki, bunlann hepsinin altı boş ve hepsinin altında kirli bir maksadın gizli olduğu görülecektir.» Dahiliye Vekilini takiben Sıhhat ve lçtimaî Muavenet Vekili Dr. Hulusi Alataş ta şu izahatı vermiştir: « Zelzele felâketine uğrayan Erzincan, Sıvas, Amasya, Tokad, Samsun, Or, du, Giresun, Gümüşane, Yozgad ve Tunceli vilâyetlerimizde tespit ettiğimiz ölü miktarı, «23,131» ve yaralı miktarı «7,994 ve tamamen yıkılmış olan ev miktan «16,385», içine girilmiyecek hal« gelmiş olanlar «9,15 7» olmak üzere «29,390» hane harab olmuştur. Bu rakamlar her gün değişmektedir. Yeni aldığımız haberlerle değişiklikleri günü giinüne tashih ediyoruz, takib ediyoruz. Zelzele felâketini haber alıp felâket mıntakalarına çok yaklaşarak yardımları daha kolay yapabilmek için yola çıktığımız dakikadan itibaren aldığımız tedbirleri şimdi arzediyorum. Her şeyden evvel enkaz altında kalmış olanlarm kurtarılması... Bunlann içlerinde yaşayanların bulunmadığı mevzuu bahisti. 1 1 inci gün kaldırılmış enkaz altında canh insan bulduğumuz olmuştur ki, bunu bu noktaya verdiğimiz ehemmiyeti tebarüz ettirraek için söylüyorum. Birinci kademede öienlerin defni, yaralıların tedavi altına alınması, hayvan lâşelerinin toplattınlarak gömülmesi ve bu suretle taaffundan ve hastalık zuhur ve sirayetinden kurtarma işi nazarı dikkate alındı. Yaralılardan ağır olanlan, nakli mümkün olanlan tertib ettiğimi? hastanelere gönderdik, bunlann yolda giderlerken pansımanlan ve lâzım gelen tedbirler için tertibat aldık. Sıhhiye istasyonlan açmayı unutmadık. Hafif yaralılar mahallinde tedaviye terkedildi. Felâket gören yerlere sürate yetişebilmek için yollann açılmasına da büyük ehemmiyet veTİİdi. Maatteessüf yardıma geç kaldığımız mıntakalar da vardır ki, onlar da şunlardır: Refahiye, Suşehri, Koyulhisar, Şebinkarahisar, Mesudiye, Reşadiye kı stmlandır. Sıhhat vekilinin verdiği izahat Felâketzedelerin Millî Şefimize karşı muhabbetleri Tokada hareket edeceğim sırada biı köylü geldi. lstiklâl Harbinde yaralanmış bir ihtiyat zabit imiş. Yedi köy namma geldiğini söyliyerek bana geçmiş olsun, dedi. Millî Şefin ve bizim gezdiğimiz duyulmuş ve tertib ettirdiğimiz heyetler köyleri dolaşmış olduğundan memnuniyetlerini ifade ediyordu. Onun da ailesi efradından kaybettiği vücutlar varmış. Kendisini teselli etmek istedim, o bana, asıl teselli edilecek sizlersiniz, Millî Şeftir, bizim zayiatımız mahduttur, fakat hepimizin zayiatı ve kederi sizindir, dedi. Bu sözlerde Türkün bariz farikası mütecellidir. Ayni zamanda da bunlar da bize vazifemizin ehemmiyetini gösteren bir hakikatte mündemiçtir. Bu arkadaşla görüştükten sonra Tokada hareket ettim. Vekil bundan sonra Tokadda yapılan yardım teşkilâtını anlatmış, Ordu ve Giresun Valilerine verilen emirleri bildirmiş ve sözlerine devamla demiştir ki: Takdire değer bir hadise Diğer felâketler « Zelzele mıntakasına dahil olup da ugramağa imkân bulamadığrrmz vilâyetlerle de daima muhabere ettik Ve onların vazifelerini kolaylaştırmak için mümkün olan ve elimizden gelen her şeyi yapmağa çalıştık. Zelzelenin sebeb olduğu felâketlerin tamirile uğraşıldığı sırada bir de su tehlikesi başgösterdi. Kırklareli. Sinob vilâyeti merkez kazalarile Manisa ve Kocaeli köylerini, Bursanın M. Kemalpaşa İzmirin Seferihisar ve Bergama, Antalyanın Serpik, Çanakkalenin Lapseki, Balıkesirin Susığırlık, Ediınenin Keşan kazalannı su basmıştır. Bu sel âfetinden M. Kemalpaşa kazasında 19 insan öldü, 300 ev yıkıldı. Ödemiş, Serpik, Lapseki köylerinde de birer insan boğuldu. Sel tahribatından açıkta kalanîar tamamile kapalı yerlere yerleştirilmiştir. tstırablannın tahfifine çalışıhyor. Bu uzun ifadelerimle arzetmek istediğim şeyleri şöyle hulâsa edebilirim: Enkaz altında kalanlan bir an evvel kurtarmak, yaralılan tedavi etmek, açıkta kalanlan örtü altına almak, iaşe ve ilbaslarını temin etmek, hulâsa vukua ge'en fçvkajâde^ büyük, .küçük. hir .yjeniairıin daha inzimamına mahal vermemek için hatıra gelen ve kudretimiz yeten her tedbire başvurduk. Başta valiler, komutanlar, sıhhat müdürleri, kaymakamlar ve nahiye müdürleri, hükumet doktorları ve sıhhat memurları olduğu halde bütün memurlar ve halk canla başla çalıştılar, kahramanca fedakârlık edenler, hayatını hizmet uğrunda tehlikeye koyanlar oldu. Altı kişiden mürekkeb ailesinin tamamını kaybeden bir komiserimizin kendi açlığını da unutarak halka ekmek dağıttığı görüldü. Tabiat, zelzelenin yaptığı büyük tahribatı kâfi görmüyor gibi her tedbirimizi daha büyük ve daha zalim şiddetlerle karşıladı. Kar tipisini yağmur, yağmuru fırtına, fırınayı ayaz takib etti ve bunlar nöbet deİiştirir gibi fasılasız birbirini kovalayıp savletini yaptı. Tabiatm bu kahir savleti karşısında yılmadık, o, şiddetile bir tedbirimizi akamete uğrattıkça biz, yeni tedbir ile hedefe gitmeğe çalıştık. Bazı gayretler heder oldu. Fakat onları yenileri de daha müessirleri takib etti. Felâketzedeerle temas hasıl oldu. Hükumetin hizmeti, milletin yardımı kendilerine ulaştırıîabildi. Felâket gören yerlerdeki memur ve jandarmaların oralardaki acı hatıralan, huzur ile çahşmalarını sekteye uğratabileceği düşünülerek bunlann tebdilleri kararlaştırıldı. Bundan sonra da yardım elbette devam edecektir. Ancak irtibat tesis ve yollar temin edildikten, yaralılar tedavi altına alındıktan ve açıkta kalanîar yerleştirildikten sonra yapılacak yardımiar daha az güçlükle yapılabilir. llk hamlede bizim yapmağa çalıştığımız bu neticenin istihsalj idi. Arkadaşlar, size bir kere daha geçmıs olsun diyeıek sözlerimi bitiriyorum. Sthhî imdad heyetlerinin faaliyeti Bugün buralara sihhiye imdad heyetlerimiz girmiş bulunuyor. Gerek Suşehri gerek Koyulhisarda gerekse Reşadiyede ayn ayrı hastane yapmak zaruretindeyiz. Ve buna aid tertibatı almış bulunuyoruz. Buradaki köyölerde esaslı surette yaralı tarama ameliyesini yapabilmek için sıtma mücadele, otuz tane atlı sıhhiye memum mahalli vesaite zamimeten, harekete geçmiş bulunuyor. ^^ » Felâket görenlerin derdi yalnız yaralanıştan ibaret değildir. Bütün eşyalarını enkaz altında bırakarak çıkmışlardır. Sıfırın altında doğrudan doğruya şedaidi havaiye marur bulunmaktadırlar. Bunlara birer mesken tedarik edinciye kadar itk hamlede çadırlarla yapılan yardımlann bu ibi yerlerde faydası olmadığını yakinen gördük. Onun için çadırdan ziyade enkazdan kurtanlan tahtalarla yapılan barakalarla bugünkü şerait altında tahaffuz mümkün olabiliyor. Bu barakalar ufak ve en basit şekilde bile olsa bunlann yapılabilmesi için lâzım olan destere, çivi, saireyi bulabildikleri yerden para ile satın almak, bulamadıkları yerde civardakileri toplayıp göndermek suretile yardım yapabildik. Felâkete uğramış olan yerleıde bazı köyler maaşşükran masun kalmıştır. Felâkete uğramış olan yerlerin sekenesini masun kalan yerlere naklederek kendi lerini ve hayvanlarını açıkta bırakmamaya çalışıyoruz. Tamamen yıkılmış olan Er zincan sekenesinin bir kısmını muhtelif yerlere tertib ederek misafir göndermeyi kararlaştırdık. Buna devam edilmek tedir. Felâkete uğrayan yerlere iaşe yardımlarını süratle yapmaya çalıştık. llk günden itibaren ekmek yetiştirmek, fırını hasara uğramış olanların fırınlarını tamir etmek ve kazanlar kaynatarak herkese gıda temin etmek yolunda çalıştık. Bu nu köylere kadar teşnıil için çalışmakta devam ediyoruz. Milletin büyük himmet ve gayretile veımekte olduğu eşya ianeleri mahalle rine gönderilmiştir. Kızılayın teTtib ettikleri de gönderilmiştir. Bunlann depolarda saklanmak için değil, halka tevzi için gönderildiğini tekrar tekrar söyledik. Ve muhakkak surette köylere kadar götürüp venneleri üzerinde daima takibde bulunujoıuz. Mahallerine götürüp vereceğiz. Gitiikleri yerde eksiklerini tamamlıyarak öyle çıkaracağız. Bu kadar oüyük yaralı kütlesi hakkında hastanelerimizin harb ih tiyatlarını da tahsis ettik. Dispanserleri tevsi ettik ve malzeme'.eri ihtiyaçlarını temin ettik. Sıhhî imdad teşküâtı tertib etmek suretile bu yaralıların muavenet lerine koştuk. En son yetiştiğimiz yerler Koyılhisardır. Ve Suşehri, Reşadiye cebel teşkilâtlı hastaneleryaptı ve oraya iptida lâzım olan sıhhi malzeme yetiştirdik. Bunlann içinde yurdlarını kaybetmiş olanlar ve komşu kövlerine misafir olmuş olanlar ve dar yerier bu suretle çok insan toplamış bulunan yerlerde emrazi sariyeye karşı tedbirler aldık ve almaktayız. Bu suretle her hangi bir salgın hastalığı yeni bir afet olarak gelmesin, diye vığraşıyoruz. Mahallinde tedariki mümkün olmıyan şeylerle olanlan da bizzat satın alınması için bir takım formalitelere meydan kalmamak üzere ve vakit geçirme meleri için komşu vilâyetlere para yardımmda bulunduk ve geniş salâhiyet verdik. Her gösterilen ihtiyac mevcud ol dukça para ile aünmakta, ve bir an evvel yetiştirilmeye çalışılmaktadır. Bütün devlet vasıtalarından istifade etmeyi esas itibarile kabul etmiş bulunuyoruz. Hepsi ayni maksad uğrunda bütün kuvvetlerini toplayarak çalışıp duruyorlar. Tertib ettiğimiz sıhhî heyetler, Ankaradan Erzincana üç sıhhî heyet gönderdik. Bunlardan birisi Kemah üzerinden yolda tedavilere devam ederek Refahiyeye doğru gitmektedir. lkincisi son za manda Erzincandaki işler azaldığından dolayı Refahiyeye gitmektedirler. Bun lardan başka Erzurumdan biri askerî, diğeri de mülkî olmak üzere iki sıhhî im dad heyeti celbettik. Kızılay Erzincana 300 yatakh bir seyyar hastane gönder miştir. Faaliyettedir. Malatya Bez fabri kası da bir iaşe heyeti göndermişcir. Hafik ve Zâraya Sıvas Nümune hastanesin den birer sıhhî heyet gönderildiği gibi Sıvas Vilâyeti emrine ayrıca dört askerî tabib gönderildi. Istanbuldan da ayrıca operatör gönderdik. Sıvasta bir Kızılay hastanesi muntazar vaziyettedir. Buna zamimeten cebel teşkilâtı olmak üzere Suşehrine elli yatakh hastane tertib ettik. Hazırlamakta olduğumuz ikinci tertibi Koyılhisara göndereceğiz. Tokada iki sıhhî heyet gönderdik. Her biri ikişer hekimlidir ve diğer lâzım olan arkadaşları da beraberdir. Askerî dört tabib ve Samsundan dört tabib, frengi mücadelelerinden bir tabib, altı sıhhat memuru vilâyet emrine gön derdik. Turhal şeker fabrikasmdan da Tokad vilâyetine bir sıhhî imdad heyeti iştirak etmiştir. Amasya, Kayseriden ve Samsundan, sıtma mücadelesinden birer sıhhî heyet, Orduya ve Giresuna ikişer hekimli birer heyet Istanbuldan gönderdik. Onlar da aşağıya doğru sarkmaktadır. Bunlara ilâveten hükumet tabibleri mevcut bulunan yerlerde, kurulmakta bulunan teşekküller takviye edilecek ve birer hastane vaziyeti almaya doğru gidecektir. Uzak mesafelere ağır yaralılan nakletmek mümkün olmadığından mahallinde tedavi edecek tertibat da alınrnak üzeredir. Halkımızın ve yabancı memleketlerın bu felâketimiz karşısında gösterdikleri hassasiyet minnet ve şükrana şayandu. Bunu da ilâve etmeyi bir vazife bilirim. Dahiliye Vekili Faik öztrak ile Sthhat Vekili Dr. Hulusi Alataşın bu beyanatlarını müteakıb söz alan hatibler felâket akabinde hükumetçe alınan tedbirleri ve bütün milletin istisnasız olarak bütün mevcudiyetile felâket gören kardeşlere yardım hususunda göstermiş olduğu büyük kalbliliği, fedakârlığı sitayişle yadederek geçirilen bu büyük felâket karşısında maddeten olan ziyanları Türk ırıil letinin bütün imkânlara başvuTarak telâfi edeceğini söylemişler ve büyük facia içerisinde kurban gitmek suretile bizden aynlmış olan kardeşlerimiz için bütün mületçe duyulan gayrikabili teselli acıya tercüman olmuşlardır. Hatibler gene bu arada tamamen veya kısmen harab olmuş olan şehirlerimiz, kasabarlanmız ve köylerimizin yeniden kuruluşlannda alınması lüzumlu gördükleri hususat etrafında da bazı temenniler izhar eylemişlerdir. iki ve Gümüşhacı köyde de evvelki gece Vilâyete müracaatle zelzele felâketzedesaat 19,10 da hafif olmak üzere bir sar lerine şimdilik 40 yatak tahsis ettiğini bilsıntı hissedilmiştir. Hasar yoktur. dirmiştir. Erbaa 10 (a.a.) Erbaada evvelki sabah 4,5 te oldukça şiddetli ve 7 saniye süren bir sarsıntı olmuştur. Zayiat ve ha Edirnenin felâketzedelere yardımı Edirne, (Hususî) Zelze'.e felâketi sarat yoktur. karşısında vatanın her köşesi gibi Edirne 5. Karahisarda de bütün imkânlarile seferber bir hale geŞ. Karahisar 10 (sa.) Son 24 saat lerek felâketzedelere para ve eşya yarzarfında hafif sarsıntılar olmuştur. Hasa dımına koşmuş ve valinin riyaseti altınrat ve telefat yoktur. da teşekkül eden yardım komiteleri geKazamız halkı için Giresundan gön celi gündüzlü çalışarak bugüne kadar derilen bir kısım giyecek ve yiyecek eş 18226 lira toplamışlardır. yası buraya gelmistir. Günlerdenberi şiddetli soğuk ve kar tiBoluda pisi altında çalışmakta olan kadınlar koBolu 10 (a.a.) Dün geceyarısmdan lunun faaliyeti de bilhassa takdire şayansonra saat yarımda şiddetli ve sabah dır. Çoğunu yorgan, döşek ve elbise gibi 8,27 de hafif olmak üzere iki hareketiarz büyük parçalar teşkil eden eşya adedi de (2000) parçayı bulmuştur. Kaza ve köyolmuştur. Ha?arat yoktur. lerde de büyük ölçüde yardım faaliyeti Bergama ve Dikilide Izmir 10 (a.a.) Dün saat 14 te göze çarpmakta ve Trakyanın her taraBergamada ve 20 de Dikilide 3 er saniye fında bu faaliyetlere devam olunmaktadır. Öğrendiğime göre şimdiye ktdar süren iki zelzele olmuştur. Kırklareli 12.777, Tekirdağ 8600, Çabir sahada tahribat yapmıştır.» nakkale de 15,031 lira teberruda bulunSuşehrine tayyare ile erzak muştur. Aynca mühim miktarda eşya da toplanmıştır. atıldı Tokad 9 (Hususî) Verilen malu Erbaada mata göre Giresundan Suşehrine müşküErbaa 10 (a.a.) Şehrimiz felâket lâtla, Ordunun Mes'udiye kazasma da zedeleri için Samsundan gönderilen ek pek az yardım yapılabilmektedir. Gelen mek ve melbusat, bugün 82 I yurddaşa haberlere göre yardımşız kalan yaralılar tevzi edilmiştir. ölmektedirler. Mahalleler ve köyleri dolaşmakta olan On tayyareden mürekkeb bir filomuz heyetler yardıma muhtac olanların ihti Suşehri üzerine giderek havadan kasa yaclannı temin ve yerleri müsaid olmı baya erzak ve sıhhî malzeme atm'.ştır. yanlan barakalara yerleştirmekle meş Karadeniz vapuru dalgalann şiddetin guldür. den Giresuna yanaşamamış ve eşyaları Erzurumda çıkaTamamıştır. Yeniden demir alan vaErzurum 10 (a.a.) Bugüne kadar pur Samsuna dönerek hamulesini boşaltacaktır. Eşya Samsundan; Gumüsane, Ge şehrimizden Erzincana 16775 ekmek, neralabdullah, Şiran üzerinden Sebinka 6568 kilo şeker, 5800 kilo bulgur ve rahisara ve oradan da katırla Suşehrine 50 teneke kavurma, 1750 kilo beyaz peynir, 114 kilo pirinç, 142 kilo yağ, 21 gemici feneri, 5 teneke gaz, 500 aded yemeni ve ayakkabı, 300 çift çorab, 1600 kaşık, 623 çinko, tabak, 165 gömlek, 162 don, 58 fanilâ ve iki vagon kadın, erkek ve çocuk giyecek eşyası gönderilmiştir. Vali ve Belediye Reisi Lutfi Kırdar, Şimdiye kadar vilâyet merkezinde haldün öğleden sonra saat I 5 te beraberin kımızın nakdî teberruu 1 1 50 liradır. Tede Vilâyet Parti idare reisi Tevfik Fikret berruat devam etmektedir. Kazaların Sılay olduğu halde Sirkecideki Gö;men nakdî teberruatı da devam etmektedir. Misafirevine giderek 240 Erzincanlı fe Adanada lâketzedenin va^iyetini tetkik etmiştir. Adana 10 (a.a.) Hareketiarz felâOrada bulunan Belediye Sıhhat müdürü Osman Saidle diğer doktorlardan ve me ketine maruz kalan yurddaşlarımızdan murlardan izahat alan Vali, felâketzede Adanada iskân edilecek olanlardan dörlerin derhal hamamlara sevkini ve kendi düncü kafile dün şehrimize gelmiş ve lerine yeni çamaşır verilmesini, eşyaları hazırlanan yerlere yerleştirilmişlerdir. Bu nın ütüden geçirilmesini emretmiştir. Fe son kafile ile Adanaya gelmiş olan Er lâketzedeler, dün akşam Gedikpaşa ha zincanlıların savısı 940 tır. mamile diğer bazı hamamlara sevkedil Kayseride mişlerdir. Kayseri 10 (a.a.) Bu sabah saat Vali kimsesiz çocuklann derhal Kim 4,20 de felâket mıntakasından hususî Vnr sesizler Yurduna naklini, kimsesiz aile trenle Kayseriye 290 yurddaşımız gelmiş lerin muvakkaten Darülâcezede iskânını ve bunlardan 6 sı yaralı olmak üzere 94 ü emretmiş. oradaki memurlara bu işlerin şehrimizde kalmıştır. Geri kalan 196 kişi derhal halli için kat'î emir vererek: Ankara, İstanbul, Konya ve Aydına git« Kendinizi haliharbde telâkki ede mek üzere trenle yollarına devam eyle rek gece dahi çalışıp bu işleri ikmal et mişlerdir. mek lâzımdır.» demiştir. Vali, felâketzedelere hitabla: « Burası misafirhanedir. Daimî suJaponyada kabine buhranı rette burada kalamazsınız. Polis vasıtd Tokyo 10 (a.a.) Bütün gazeteler, sile sizler için ev arattmyoruz. Hükume yakında bir kabine buhranı çıkacağından tin parası sizin paranızdır. Kiralık ev bu bahsetmektedirler. Gazeteler, iktidar mev lunuz bedelini biz vereceğiz.» demi^tir. kiine getirilmesi muhtemel nazırlardan Vilâyet, polis vasıtasile, zelzele felâ Kone, Suguyania, Serouchi, Ugaki ve ketzedelerinin oturmalarına yarayacak Habe olacağını tahmin etmektedirler. büyük binalar aratmaktadır. Moskovadan dönen Bulgar Gelenlerden bir kısmı Eminönü kay makamlığınca ayrılmış olan otellerde oheyeti Bükreşte turmaktadırlar. Felâketzedelere sabah Bükreş 10 (a.a.) Moskovadan haları çay, akşam ve öğleüzeri de sıcak ye reket eden Maliye Nazırı Bogilof dün Bük mek verilmektedir. reşe gelmiştir. Nazır, Rumen Maliye NaDün de bir miktar muhacir gelmiş, o zırı ve malî ve iktısadî mahfillere mensub tellere yerleştirilmişlerdir. bazı zevatla görüşmek üzere birkaç gün Vali bir muharririmize demiştir ki: burada kalacaktır. « Gelen felâketzedelerin yerleştirilmelerine çalışıyoruz. Sıhhiye müdürlü Macar Yunan ticaret itilâfı günden, Belediyeden, Maariften doklor Budapeşte 10 (a.a.) Macaristanla ve memurlardan mürekkeb teşkil ettiği Yunanistan arasındaki mütemmim ticaret miz heyet bunlann istirahatlerinin terni ve tediye itilâfı dün Budapeştede imzanile meşgul olmaktadır. Ayrıca Haydar lanmıştır. paşa istasyonunda bulunan bir heyet de İtilâfname, eski ticaret itilâflarında yagelenleri karşılamakta ve kendilerine çay pılan bazı tadilâtla temdid edilmiştir. ikram etmektedir.» Erbaada Memlekette Şehrimizde Yardım faaliyeti « Yüksek Meclisten bir ricada bulunmak isterim. Evrakı varide arasında zelzele felâketine uğramış olan yerlerdeki mahkum ve mevkuflara aid bir kanun lâyihası vardır. Mazbatası dün tevzi edilmiştir. Meselenin ehemmiyeti ve müstaceliyeti hakkında uzun uzadıya izahat vermekle yüksek heyetinizi yormak istemiyorum. Bunu takdir buyurursunuz. Bu kanun lâyihasının bugünkü ruznameye alınmak üzere müstacelen müzakeresini arz ve teklif ederim.» Bu izahatı müteakıb kanun maddelerine geçilmiş ve olduğu gibi kabul olunmuştur. Bu kanunun hükümlerine göre. 27 kânunuevvel 939 tarihinde ve müteakıb günlerde vukua gelmiş olan zelzelede ehemmiyetli surette hasara uğrayan yerlerdeki mahkum ve mevkuflardan bir kısmı veya tamamı hakkında verilmiş olan ceza hükümlerile tevkif kararlarının infazı müsaid vaziyet avdet edinceye kadar Adliye Vekâletince tecil olunabilir. Yukarıki maddenin tatbik edileceğı yerlerle bu yerlerin hepsinde veya bazısında müsaid vaziyetin avdet eylemiş olduğunu lcra Vekilleri Heyeti kararile tayin olunacak ve bu kanun 31/12/941 tarihine kadar mer'i olacaktır. Zelzele mmtakasındaki tevkifler ve mevkuflar hakkındaki tecil kanunu Yeni zekeleler Erzîncan, 10 (Zelzele mınkasınaa hulunan arkadaşımız bildiriyor) Dün gece saat 21 ve 1,09 da iki şiddetli zeizele olmuştur. Suhunet derecesi tahtessıfır 20 santigrad olan şehirde şiddetli kar tipisi hüküm sürmektedir. Sivastan alınan malumata göre, o mıntakada ölü miktarı 6500 clür. Suşehrinin bir çok köylerinde taş taş üzerinde kalmamıştır. Kardan kapanan Suşehri Koyulhisar yolu açılmıştır. Beş gündenberi imdad postaları gidip gelmektedir. Zezele mıntıkalarında alınan tertibat Dahiliye Vekili Erzincandan alınan ve enkaz altında bulunan vatandaşlann kurtarılmaları için yapılan teşkilâtı anlattıktan sonra sözüne devamla demiştir ki: « Tokat mıntakasından gelen haberler çok endişe verici mahiyette idi. Oraya bir ayak evvel yetişmek istiyorduk. Sivasa muvasalatımızda Vali, Sıhhat Müdürü ve diğer icab edenlerle konuştuk. Zelzelenin üçüncü günü jandarmalarımız yaya olarak Koyulhisara dördüncü günü Suşehrine yetişnıişlerdi. Ancak bu yetişme büyük fedâkârlıklarla mümkün olabilmiş ti. GayTetin tezyidi ve alâkalıların takviyesi için bütün müşkülâta rağmen Valinin bizzat oralara gitmesini kararlaştırdık. İkincikânunun ikinci günü saat 1 1 de Turhala muvasalat ettik. Arkadaşım Hulusi Alataş, Dahiliye Müsteşar muavini Şefik Bicioğlu ve lçtimaî Muavenet R»; Ekrem Tok ile beraber Tokada, oradan da Niksara gidip gece döndüler. Ben Amasyadan dönmekte olan Millî Şefi bekledim, vaziyet hakkında malumat almağa çalıştırn. Biraz sonra Millî Şef teşrif ettiler. Erzincanda ve yollarda yaptıkîarımızı ve gördüklerimi arzettim. Kendileri de Tokad ve Niksarda gördükleri hale ve umumî vaziyete göre lüzumlu gördük'eri direktifleri verdiler, oraya kadar manet lerinde getirdikleri beş Erbaalıyı da dinliyerek lüzumlu tedbirleri almamızı em Şeni iftiraları tekzib Arkadaşlar, Bu maruzatımdan sonra şuradan, buradan kulağımıza gelen ve cidden vicdanlarımızı tahriş eden bazı şayialara nazarı dikkatinizi celbetmek isterjm. Bilmiyorum, milletin felâketinden istifade ederek, kendi kötü niyetlerini tatbik etmek isteyen insanlar veya teşekküller var mıdır? Felâketten kurtarmak için her şeyi yapmak lâzım iken vatandaşlarımızm bazı tecavüzlere uğradıklan rivayetini duydum. Meselâ bunlardan bir tanesi, bir kadın enkaz altında kalmış, kolu dışarıda ımiş, bileziklerini almak için kolunu kesmışler, bu kadın şimdi hastanede imiş Başka bir rivayet, yağma olmuş, hırsızlık olmuş... Arkadaşlarım. sizleri temin ederim ki vazifeli veya vazifesiz herkes namuskârane çalışmış ve çahşıyor. Burada yapıldığını muhtasaran arzettiğim mesai o kadar kolay yapılmış değildir. Çok sıkıntıh ve meşakkatli olarak yapılmıştır. Bu kadar hüsnü niyetle çalışan insanlara şöyle böyle şaibeler isnad etmek hiçbir zaman bu hüsnü niyetle kabili telif değildir. Arkadaşlar, hepinizden rica ederim, sizler vasıtasile bütün milletten rica ederim Memlekette oturan erbabı namustan rica ederim. Oyle rivayet halindeki sözler va ki olduğu zaman lutfen sorsunlar. Böylı bir şey olmuşsa gören var, veya herhangi bir şekilde maruz kalan kimseler alâkalı kimselere müracaat etmiş midir? Kim tarafından, nerede, nasıl ve ne suıetle ol Erzincanda Millî yardım İstanbul komitesi, dün Vali ve Belediye Reisi Lutfi Kırdarın başkanlığında toplanarak davet edilen eshabı emlâkle tüccarların teberrularıısı kabul etmiştir. Dün Kızılay veznesine 15,739 lira 14 kuruş yatırılmıştır. Kaza Kızılay veznelerine yatırılan para miktarı 26,789 lira 42 kuruştur. Bunların umumî yekunu 42,528 liradır. Bu miktara dünkü yekun olan 640,1 76 lira ilâve edilecek olursa şimdiye kadar Istanbulun felâketzedeler namına topla dığı paranın heyeti umumiyesi 682,706 liradır. Millî yardım komitesi Batırılan Alman gemisinin mürettebatı Izmir 10 (Hususî muhabirimizden) Vilâyetimizde zelzele fasılalarla devam ediyor. Kemer ve Kızılçullu istasyonlan arasındaki arazide bir heyelân başgös termiştir. Heyelâna mâni olmak üzere bütün emniyet tedbirleri alınmıştır. Banliyö trenleri tek hat üzerinde işlemektedir. Dün ödemişte iki zelzele yüzünden Adliye binasının duvarlan çatlamıştır. Bu binanın tahliyesi düşünülüyor. Tirede biri şiddetli, ikisi hafif olmak üzere üç zelzele olmuştur. Halk korku içindedir. Bahri Turgud tzmirde heyelân Orhan Rahmi Amasyada Amasya 10 (a.a.) Dün şehrimizde saat 2,45 te ve 5,10 da oldukça şiddetli Nevyork, 10 (a.a.) Hcrald Trihune gazetesi, Colombus adındaki Alman trans atlantiğinin silâh taşıyacak yaşta olan mürettebatının memleketlerine iade edileceklerini yazmaktadır. Bu mürettebat, 14 ikincikânunda Nevyorktan San Fransiskoya gidecekler ve orada Almanyaya gitmek üzere ecnebi bayrağını hâmil vapurlara bineceklerdir. Silâh kullanacak yaşta olmıyan mürettebat, bitaraf gemilere bindirilmeleri meselesi halledilinceye kadar Ellis tsland'da kalacaklardır. 575 kişiden ibaret olan mürettebattan 400 ü silâh kullanacak yaştadır. Amerika, hükuDün Kızılay kaza merkezlerine j meti, Alman bahriyelilerinin Amerikada kazazede telâkki edilmelerine karar veryatırılan para miktarı mişti. Kızılay kaza merkezlerine dün yatm Amerika yeni bir zırhlı lan paraların miktan şudur: Beyoğlu 10,841 lira 30 kuruş, Sarıyer yapıyor 1 40 lira, Fatih 308 lira, 20 kuruş, Ada 'Nevyork 10 (a.a.) Amiral Stark, lar 170 lira, Beykoz 25 lira, 50 kuruş, Çatalya 339 lira 93 kuruş, Eminönü 52,000 tonluk yeni bir zırhhnın plânının 12,561 lira, Kadıköy 606 lira 38 kuruş. tetkik edilmekte olduğunu bildirmiştir. Üsküdar 438 lira 25 kuruş, Şile 155 lira Zırhhnın sür'ati 33 mil olacaktır. Amiral, bundan başka, Amerika ile 12 kuruş, Yalova 200 lira, Eyüb 80 lira 81 kuruş, Kartal 111 lira 30 kuruş, Ba Japonya arasındaki gerginliği arttırma kırköy 1 7 1 lira 49 kuruş ve Beşiktaş 640 mak için Guam adasmın tahkimine itiraz eden kongrenin bu muhalefetine rağmen lira... mezkur adanın tahkimi için 40 milyon Totonya kulübünde dolarlık tahsisat istemiştir. Totonya kulübü namma dün Vilâyete Karnaval şenlikleri gönderilen bir mektubda azanın aralannda topladıkları 500 liranın verildiği ve yapılmıyacak bu sırada parası bulunmıyan bir Alma Berlin 10 (a.a.) Harb dolayısile nın da parmağındaki nişan halkasım febu sene karnaval şenlikîeri ilga edilmişlâketzedelere teberru ettiği bildiriimiştir. tir. Bunun yerine millet ve müsellâh kuvBalıklı Rum hastanesi vetler tarafından tertib edilecek olan halk Balıklı Rum hastanesi idare heyeti, şenlikleri ikame edilecektir.