Katalog

28 Mayıs 1939 CÜMHURIYET Kuvvetçe zayıf olan Italya, büyük muharebelere girişemiyeceği gibi açık sularda hakimiyet arayamaz Yazan: ABİD1N DAVER Akdenizde harb Ne tuhaf şey! Suçlu: «Ben deli değilim fakat avukatım deliliğimde ısrar etti» diyor İsviçreden Çine yaya olarak seyahate çıkan Müller isminde bir genc, Firuzağada bir akşam Markoviç isminde birinin elindeki çantayı kapmak istemiş, Markoviçin bağırmasını işiten bekçi §evket d,erhal yetişmiş, Müller'i yakalamıştı. îstanbul Ağırceza mahkemesinde muhakeme edilen Müller, yalnız avukatınm isteği üzerine Adlî Tıb müşahedesi altına alınmıştı. Rapor verilmiş, mahkemede okunmuştur. Rapora göre, Müller deli değildir, cezaya ehliyeti tamdır. Mahkemede kendisine raporda ne yazıldığı anlatılınca, Müller, başını sallamış, «evet, ben de zaten akhmın başımda olduğu fikrindeyim. Deli filân değilim, ama avukatım deliliğimd' ısrar etti» demiştir. Müddeiumumiliğin cezalandırılmasını istediği Müller'in müdafa ası yapılmış, avukatı, kendi ifadesine ve rapor mealine rağmen müvekkilinin normal halde bulunmadığmda ısrarla beraber, onun fena bir insan olmadığını, alelâde bir yankesicilik mahiyetinde olan suçu açlık zorile işlediğini söylemiştir. Mahkeme heyeti, dosyayı gözden geçirmek üzere muhakemenin devamını başka güne bırakmıştır. garib bir müessese kurdu Anket yapmak üzere Fransaya davet olunan Amerikalı Profesör herkesin reyini toplamakla maruf tur Do ttor Gollüb bu isimle Efkârı umumiye enstitüsü nizaltı gemilerini de taarruzî bir silâh olarak İngiliz Fransız gemilerine karşı kullanacaktır. İtalyanın istihsaline çalışacağı hedefler şunlardır: 1 Sicilya ile Tunus arasındaki boğazı mayinler, denizaltı gemıleri, hava filoları vasıtasile Şarkî Akdenize gidip gelen İngiliz Fransız harb ve ticaret gemilerine kapamak. Boğazın Sicilya ile Pantelleria adacığı arasındaki kısmını kapamak kolaydır. Fakat Pantelleria ile Bon burnu, yani Tunus arasındaki kısmı öyle kolay kolay kapatılamaz. Çünkü burası Fransızların hâkimiyeti altındadır. Napoli önünde İtalyan denizaltılan 2 İspanyanın Balear adalarından ve İspanyanın Akdeniz limanlarından ve Sardenya adasından istifade ederek îspanIstanbuldan Bursaya kaçan yol gemilerile ve hava filolarile beraber hırsız Fransa ve Afrika arasındaki Fransız muBursa (Hususî) Zabıta, İstanbuldan vasala hattını kesmek. Burada İtalyanlar, bidayette, îspanya gelen mühim bir hırsızı yakalamıştır. Kosti oğlu Yani adındaki bu delikanlı nın Rifistandaki Melillâ limanından da iststanbulda Balıkpazarında Mihalin baktifade edceklerdir. Fransa ise, Arabların kaliye dükkânma damı delmek suretile «Merselkebir, yani Büyükliman» dedik ;irmiş, 400 lira ile diğer bazı altm eşya leri yeni üslerile Bizerta, Tulon, Korsika ve mücevherleri aşırarak soluğu Bursaüslerinden ve diğer şimalî Afrika liman da almıştır. Yani, Bursaya gelince za1 İtalyanın garbında: Cenova, îs larından, Fransa İspanya hududu civa bıta şüphe üzerine üstünü aramıştır. Bu Akdenizde deniz harbi, daha doğrusu Akdenizde deniz ve hava harbi çok çetin peçya, Livorno, Roma, Gaete, Napoli. rındaki Port Vendres'ten, nihayet Cebe aramada 140 lira ile bir altm yarım beşibirlik, bir altın kordon, iki elmas yüzük 2 Sicilya ve Sardenya adalarında: lüttarıktan mukabele edecektir. olacaktır. ve bir kelebek iğne bulmuştur. Seyyar Mesina, Avgusta, Tropani, Maddolena, İngiltere ile Fransanın Akdenize ayıra3 İtalyanlar, Arnavudluğu işgal et kuyumcu dükkânını andıran bu hal, zacakları deniz kuvvetleri, İtalyan donan Terranova, Kagliari, Pantellaria. mek suretile Balkanlarda tesis ettikleri bıtanın nazan dikkatini celbederek İs3 Afrikada: Libya'da Trablus masından çok üstündür. Bu iki devletin köprübaşı mevzüni de kullanarak Otrant tanbula sorulmuştur. Fakat daha İstanAkdenize tahsis edecekleri kuvvetleri, Garb, Sirte, Bingazi, Tobruk. boğazını kapayacaklar ve Adriyatik deni buldan cevab gelmeden Yani suçunu iti4 Adriyatikte: Tarant, Bari, Sase zini kendi tabirlerile «Mare Nostrom raf etmiş, bilâhare İstanbuldan gelen cekendimiz tahmin ederek şöyle bir mükano, Brindizi, Venedik, Pola ve Arnavud bizim deniz» haline getireceklerdir. vab da bu itirafını teyid edince merkum yese yapabiliriz: yakalanmıştır. luk sahilleri. , Demokrasi donanmalarının Adriyatiİki taraf kuvvetlerinin 5 12 adada: Leros, Rados. ğe girmeğe ihtiyacları yoktur. Maamafih, 6 İspanyada: Balear adalarında güç de olsa, denizaltı gemilerini buraya mukayesesi: hava ve denizaltı hücumlarına karşı en iyi Mayork. gönderip Adriyatikteki îtalyan gemilerini müdafaa edilmiş bulunması şarttır. Büyük îngiliz grupu lialya İtalyan donanması hazarda, iki filoya torpilleyebilirler. Zırhh . ; 10 4 zırhlılar, bir taraftan fleet in being yapaaynlmıştır. Birinci filo Adriyatik ağzmda Tayyare gemisi : 6 1 4 Müttefik Alman ve îtalyan kara rak deniz hakimiyetini temin ve îtalyayı Tarant, ikinci filo da İspeçya harb limanBüyük kruvazör "•?* H ' *7 orduları Arnavudluktan Selâniğe inerek abloka ederken öteki seri ve hafif kuvIarmda yatar. Küçük kruvazör : 22 15 bir taraftan Türk ve Yunan orduları ara retlerle denizaltı gemilerine, aşağı yukarı Akdenizdeki ispanyol üslerine gelince, Muhrıb ve torpitobot : 160 144 sına girmeğe, diğer taraftan Selânikte bir talyanlarm mümasil gemilerininkine ben1 Barselona, Valansiya, Kartajen, Denizaltı gemisi : 96 90 deniz üssü vücude getirmeğe çalışacaklar zer bir faaliyet teveccüh edecektir. Bu vaMalaga, Cebelüttarığın hamen garbında Büyük gemiler itibarile kuvvetler arazifeleri şöyle hulâsa edebiliriz: dır. Kadiz. smdaki bu fark, İtalyanları Büyük HarbYalnız hava kuvvetlerinin ve biraz da 1 Karakol ve keşif yapmak, 2 Şimalî Afrikada Rifistanda Mede, Almanyanın Şimal denizinde ve Avusdenizaltı gemilerinin istifade edebilecekle2 Denize çıkan îtalyan gemilerine lilla. turyanın Adriyatıkte yaptıkları gibi, tedari bu üsse karşı demokrasi grupu, Egedeki taarruz etmek, füî'bir harbe icbar edecektir. Bu itibarla Demokrasiler grupunun üsleri bütün Yunan sahilleri, adaları ve Türkiye 3 İtalyan kıyılarına denizden ve hadenizüstü hâkimiyeti İngiliz Fransız doDemokrasiler grupunu teşkil eden dev sahillerinden mukabele edebilir. vadan hücum etmek, nanmasının olacaktır. letlerin Akdenizde mühim ve ikinci dere5 îtalya, 12 adadaki üslerinden is4 îtalyan sularında denizaltı ve maİtalya, Okyanusa birkaç büyük deniz cede birçok üsleri ve harb limanları vardır: tifade ederek Ege denizinde olduğu gibi, yin harbi yapmak, İngiltereden başlıyoruz: altı gemisi gönderse bile Atlas OkyanuTürkiye sahillerinde, Kıbrıs, Suriye, Fi5 Pantelleria, Rados ve Leros gibi 1 Cebelüttarık, sundaki faaliyet, daha ziyade Alman doistin ve Mısır kıyılannda hava ve deniz îtalyan üslerini zaptetmek, 2 Malta, nanmasına teveccüh edecektir. Onun için altı harbi yapmak isteyecektir. Demokra6 Libya sahillerini takib eden oto3 Mısırda: Mersa Matruh, îsken si grupu, buraya karşı Türkiye sahilleri, bu yazımızda yalnız Akdenizde deniz harmobil yoluna taarruz etmek, bini tetkik edeceğiz. Vaziyeti demokrasi deriye, Portsaid, İsmailiye, Helman. Yunanistanın Siklâd adaları, Girid, Kıb7 îspanyanın Balear adalarını al4 Filistin ve Kıbrısta: Hayfa, ve rıs, Suriye ve Filistin limanlarından Portler için en müşkül şeklinde mütalea etmek mak, için, İspanyanm da İtalya ile beraber har kara tayyare üssü Amman, Famaguste, aid ve İskenderiyeden mukabele eder. 8 İtalyan limanları gibi îspanyol libe iştirakini kabul ediyoruz. Şayed İspan Limasol. 6 İtalyanlar Maltayı ele geçirmeğe 5 Kızıldenizde: Süveyşe ve Filis çahşacaklardır. Sicilyadan Maltaya yapı manlarını da abloka etmek, ya bitaraf kalırsa Fransız İngiliz filo9 Rifistanm Fransız ordusu tarafınlarının işi daha kolaylaşacaktır. İspanyol tine yakm Akaba harb limanı, lacak taarruzî hareketlere karşı Malta dan zaptma muavenet etmek, donanmasından işe yarar gemi olarak elde 6 Türkiyenin bütün limanlarından hem kendi silâhları, hem de Tunus üssül10 Cebelüttarıkın, Maltanm, Mıkalanlar tahminen şunlardır: istifade edebilir. harekelerindeki deniz ve hava kuvvetlerile sırın ve Tunusun müdafaasına yardımda 1 Zırhlı (esaslı tamire muhtac) 7 Yunanistanın başta Girid olmak müdafaa edebilir. bulunmak, 5 kadar hafif kruvazör, üzere, bütün ada ve limanlarını üssülha7 İtalya, Sicilya ile Libya arasında 1 1 Irak petrollerinin geldiği Hayfa 20 kadar muhrib ve torpitobot, reke olarak kullanabilir. muvasala temini icin çahsacaktır. ve Trablus Şam limanlarını hava ve deniz8 kadar denizaltı gemisi. Fransanın deniz ve hava üsleri: Bu muvasala, Malta, Tunus ve Mısır altı hücumlarına karşı korumak, Siyasî vaziyetin inkişafına bakarak Ak1 Nefsi Fransada: Sen Rafael, sahillerinden yapılacak deniz ve hava hü12 Bazı mütehassıslara göre, istideniz mücadelesine İngiltere ve Fransa ile Ber Tulon, Marsilya, Port Venders. cumlarile hemen hemen kat'î surette kesile lâsı kolay olan Büyük Sardenya adasını beraber Türkiye, Yunanistan, Sovyet Rus2 Korsikada: Aspretto, Ajaksiyo. bilir. aptedip hem İtalyanların, bu adadan deya ve kısmen Rumen deniz ve hava kuv3 Şimalî Afrikada: Merselkebir, Demokrasilerin deniz niz ve hava üssü olarak istifade etmelerivetlerinin de iştirak edeceklerini kabul et Oran, Cezayir, Selif, Bizerta, Bon, Tune mâni olmak, hem de adayı İtalyaya mek mecburiyetindeyiz. nus, Sfaks, Gubes. sevkulceyşi: karşı yapılacak harekât için üs olarak kulBu devletlerin deniz kuvvetlerini de hep 4 Suriyede: Trablus Şam, BeyDemokrasilerin deniz sevkulceyşi, ta lanmak, rut. bir arada hulâsa etmek faydalıdır: arruzî olacaktır. Fakat bu, büyük muha13 Fransız ordusunun Avrupa sahilTürkiyenindeniz ve hava üsleri: 1 Zırhh (Sovyet) ebelerden kaçacağı muhakkak olan bir leri boyundaki ileri, geri hareketlerini hi1 Muharebe kruvazörü (Türk) 1 Çanakkale Marmara İzmit düşmanı, yani İtalyan donanmasının bümaye etmek. 1 Tayyare gemisi (Sovyet) körfezi, yük kısmmı arayıp bulmak şeklinde olmı14 Akdenizde askerî nakliyatı koru3 Ağır kruvazör (muhtelit) 2 İzmir müstahkem mevkii, yacaktır. Şimdıki vazife taksimine göre, mak, 6 Hafif kruvazör » 3 Anadolunun Akdeniz ve Ege ransızlar, garbî Akdenizde, İngilızler 15 îtalyanın Libya ve îspanya ile 40 Muhrib ve torpitobot » kıyılarındaki, meselâ Marmaris gibi, sür merkezî ve şarkî Akdenizde harb edecekmuvasalasını kesmek. 46 Denizaltı gemisi » atle tahkime müsaid bütün limanlar. .erdir. Şu halde, her biri ayrı ayrı düşNetice ne olabilir? Sayısı meçhul, fakat herhalde hatırı saYunan üsleri: mandan üstün olan Fransız ve İngiliz zırhyılır bir mikdara baliğ olabilecek olan ka1 Salamin harb limanı ve Faley Jıloları, başkumandanlığın münasib göİtalya, Akdenizin merkezinde, demokra ve deniz tayyare filoları. ron, Golos hava üsleri. receği limanlarda «fleet in being» yapa rasiler grupu da garbî Akdenizde ve şarkî Bu suretle Akdenizdeki İtalyan deniz 2 Girid, Korfu, Sıklad adaları ve rak, yani her an harbe hazır bir halde, sa Akdenizde vaziyete hâkim olacaklardır. kuvvetleri ve onlara iltihakı muhtemel bir diğer adalarla Yunanistanın tahkime ve dece mevcudiyetlerile denize hâkim ola Adriyatik bir çıkmaz sokak vaziyetinde kac Alman denizaltı gemisi ve hava kuv Harınmağa müsaid diğer limanları. aklardır. «Uzaktan abloka» diyeceğimiz olduğu için, deniz harbi üzerinde müessir vetleri, sayıca çok üstün kuvvetler karşıttalvanın deniz sevkulceyşi: bu sevkülceyş, Büyük Harbde İngilizler değildir. Yalnız, îtalyanların, burada Ar«ında ka!acaklardır. Şimdi iki tarafın deniz sevkülceyşlerini, tarafından Almanyaya karşı tatbik edil navudluk, yani Balkanlarla muvasalayı ttalyan ve tspanyol üsleri: neler yapmak isteyeceklerini ve neler ya miş ve tam bir muvaffakiyetle neticelen temin edecekleri tabiîdir. îsin sonunda, Akdenizdeki deniz harbiAkdenizde vuku bulacak bir deniz har pılabileceklerini îtalyadan başlıyarak tet miştir. İngiliz Fransız donanmaları büyük kısımlarının hangi harb limanlarında nin İtalyanın mağlubiyetile neticelenceğini binde, kuvvetler kadar üslerin de, büyük kik edelim: İtalya kuvvetçe zayıf oldu|u için, bü yatacaklarını tayin etmemize imkân yok kabul etmek doğru olur. Çünkü, îtalya ukıymet ve ehemmiyeti vardır. İyi hazırlanmış ve coğrafî sevkülceyşî vaziyetleri yük deniz muharebelerile Akdeniz haki tur. Fakat Fransızların Garbî Akdeniz li zaktan konulacak abloka ile açlığa mahmükemmel üsler, deniz ve hava kuvvetle miyetini arayamaz. Bu itibarla İtalyanın manlarından birinde Tulon veya Bizerta kum edilecektir ve kısa bir müddet sonra, rini bir misli daha müessir bir hale koyar deniz sevkulceyşi tedafüî olacaktır. Yani da, İngilizlerin de Portsaidde yatması $aka olarak söylenen «sandoviçin tanesi büyük zırhlılannı bir limana saklayıp, yal muhtemeldir. Herhalde bu limanlarm I Romada 100 lirete çıkacaktır». sözü bir lar. Belli başlı İtalyan ve İspanyol deniz ve nız seri kruvazörleri ve muhriblerile akın talyan donanması denize çıkarsa onu ya hakikat olacaktır. ABID1N DAVER lar ye baskınlar yapmağa çalışacak, de kalamağa en müsaid bir noktada olması, hava üsleri şunlardır t Muhtemel karşılaşmada... Anıerikada Ruzvelt'in Cumhur Reisliğine seçilmesi intıbalanndan... Doktor Gallup ismi, bir zamandanberi fazlaca işitilmeye başladı. Kâh yalnız Amerikayı alâkadar eden işlerde, kâh Avrupayı da içine alan dünya problemerinde, efkân umumiyeyi yoklamağa memur Doktor Gallup'ün adı, gazete sütunlarında sık sık görülüyor. Daktor Gallup kimdir? Bu suale cevab vermek için, bu ismin henüz şöhrete ulaşmamış olduğu bir tarihe kadar geriemek ve bu zatın, Harvard Üniversi:esinde gazetecilik profesörü bulunduğu tarihteki hayatını gözden geçirmek lâzımdır. Profesör Gallup, vereceği gazetecilik dersleri için muhtac olduğu pratik bilgiler meyanında, en fazla, Amerika halkının gazeteye olan bağlılığı sebeblerini öğrenmeye ihtiyacı vardı. Gaüup, bu maksadla tetkikata girişti ve muhtelif lalk tabakaları arasında birkaç sene bu 'adide çalıştıktan sonra, Amerikah okur ucunun, gazetede en fazla beğendiği ve ıkuduğu mevzuun ne olduğu, halkın zevkine uymak için nasıl hareket edildiı hakkında kat'î bir fikir edindi. Doktor Gallup1 un edindiği kanaate göre, Amerikah okuyucu, gazetede herşeyden evvel havadise ehemmiyet veriordu. Fakat havadisi, gazete sahifesine oturtmak hüneri, o havadisin alâka ile okunması hususunda son derece müessirdi. İkinci derecede ehemmiyet verilen şey fotograflardı. Üçüncü derecede, her gün neşredilen komik resimler, dördüncü derecede spor, beşinci derecede sinema, en nihayet de reklâmlar geliyordu. Amerikalılar, başka milletler gibi, reklâma karşı lâkayd olmadıkları için, rekîâm sahifeleri, hele güzel resimli olursa, kadınlar arasında bol miktarda okuyucu bulu'ordu. İşte doktor Gallup, profesörlük vaziesinin icabı olarak halk tabakaları arasında yaptığı bu tetkikattan sonra, ayni usulü, günün mühim meseleleri üzerinde alkın fikrini toplamak şeklinde talbik etmeyi düşünmüştü. Amerikada. bazan bir fikir insanı zengin etmeye kâfi gelir. Yeter ki o fikir, üzerinde işlenebılecek, aridat getirebilecek bir fikir olsun. Galup'un fikri bu nevidendi. Gazete direktörleri arasında birçok dostlan vardı. Bunları ziyaret ederek fikrini izah etti. Otuz kadar gazete direkörü, Gallup'ün fikirleri üzerinde bir tecübeye girişmeyi kabul ettiler. Şu şartla ki, birinci tecrübe muvaffakiyetle netıcelenmediği takdirde, aralarındaki mukavele bizatihi münfesih sayılacaktı. Gallup, haftalarca müddet yürek carpıntısı çekti. Tecrübenin muvaffakiyetizliğe uğraması, profesörün mesleğinden olması, bütün hayatını mevhum bir iş uğrunda heba etmesi demekti. Filhakika, 20 teşrinievvel 1935 te yapılan ilk tecrübenin neticesi, sukutu hayal şeklinde tecelli eder gibi oldu. O gün, Profesör Jorj Gallup, «Efkârı umumiye enstitüsü» nün ihdas edildiğini, otuz altı gazete vasıtasile ilân ediyor ve memleket dahilinde yaptığı ilk anketin neticesini efkân umumiyeye bildiriyordu. Profesör, mevzu olarak, New Deal denilen kanunu seçmişti. Topladığı revler, bu kanunun aleyhinde ekseriyet teşkil ediyordu. Sebeb olarak da, kanunun çok pahalıya mal olması gösterilmişti. New Deal taraftarları küplere bindiler. Hele Jorj Gallup isminin Who's Who denilen meşhur isimler kitabında mevcud olmaması, bu meçhul adamın gösterdiği şu harekete, büsbütün küstah bir mahiyet veriyordu. İşe bu suretle başlıyan Doktor Gal lup, Reisicumhur intihabatından cok evvel, mukavele ile bağlı bulunduğu otu; altı gazetede, kazanacak namzedin Ro osevelt olduğunu ilân etmişti. Bu ilânla intihabat neticesinin ahnacağı dakikaya kadar aradan geçen günler, Doktor Gallup için, sinir bozukluğunun son dreecesine kadar yükselen bir azab devresi oldu. Nihayet, intihabat neticesi, Doktor Gallup'u hakh çıkarmış, Ruzvelt Cumhur Reisliğine seçilmişti. O gün bugündür Jorj Gallup adı, meşhur adamlar kitabında yer almıştır. Doktor Gallup'ün, bu yepyeni işe başadığı tarihten sonra, her yaptığı ankette opladığı reylerin sayısı, resmî seçimler neticelerine nazaran azamî yüzde bir fark ;östermiştir. Bu muvaffakiyetin sırrı, rasgele yüz bin kişiye sual sorup bunu yüzle darbederek bir milyon kişinin mütaîeasını kabataslak toplamak yerine, 120 milyon Amerikalının«fikrini öğrenmek için, sadece altı bin kişinin reyini almakla iktifa ettiği halde, bu altı bin kişiyi, bütün milleti teşkil eden muhte'if smıfların herbirisi içinden, teker teker ve büük bir itina ile seçmesindedir. Doktor Gallup'ün teşküâtı, Amerika mikyasmdadır ve azametli birşeydir. Evelâ, «Efkân umumiye enstitüsü» mer;ez binasmda elli memur çalışır. Ayrı;a, evleri yegân yegân dolaşıp herkese ualler soran 700 memur daha vardır. Bunlar, Amerikanın 48 eyaletinde dolaşırlar. Toplanan bültenler, enstitü mer;ezine gönderilir, orada otomatik makinelerle tasnif edilir, cevablar sıralanır, r ekun yapılır. Enstitü, haftada üç defa, muhtelif mevzular üzerinde halkın reyini toplar. Suallere cevab verenlerin yüzde doksan yedısi bu fırsatı elde ettiklerinden dolayı son derece memnundurlar. Bu da Amerika zihniyetinin bir tezahüüdür. Doktor Jorj Gallup, bu işe başlıyalıberi, Amerikah vatandaşların, gerek mahallî işler, gerek dünya işleri üzerindeki ıkirlerini tamamen öğrenmis bulunuyor. Meselâ, Amerikahların % 75 i ahirete nanır; % 60 ı Windsor Dükü ile Düşesinin Amerikada yerleşmesıni ıster; % 9 u fakir ihtiyarlara maaş bağlanmasına taraftardır; % 77 si Büyük Harbden Almanyayı mes'ul tutar; % 66 sı lumhur Reisliğine bir kadının seçilmeine muarızdır; % 601, Avrupaya, bedava da olsa tayyare ile seyahat etmeken korkar... Doktor Gallup, dört seneye yakm bir zamandır tatbik ettiği bu iş sayesinde mühim bir servet yapmış, psikoloji doktoru unvanını kazanmış, Amerikanın meşhur adamlar kitabına adını yazdırmış, ve bütün Amerikada, hatta dünyada şöhet kazanmıştır. Şimdi, Doktor Gallup, «Efkân umumiye enstitüsü» nün bir şubesini açmak üzere Parise gitmiştir. Orada, haftada bir defa anket yapacak, enstitüye bugün merbut bulunan 85 gazete vasıtasile neticelerini ilân edecektir. Fransadaki şube, ayni zamanda İngiltere, Holanda ve îskandinav memleketleri efkân umumiyesini de iskandil edecektir. İngiliz grupu, İtalyanları tedafüî bir harbe icbar edecek ve deniz üstü hakimiyetini daima elinde bulunduracaktır Tohum temizleme makineleri Bursa (Hususî) Ziraat Vekâleti Bursa müstahsillerinin hububat tohumlarını tem'zlemeleri için vıâlyetimize 5 aded selektör tohum temizleme makinesi vermiştir. Makineler şehrimize gön derılmeye başlanmıştır. Bunlardan biri Karacabeye, diğerleri M. Kemalpaşa, Yenişehir ve İnegöl kazalarına, biri de Bursa merkezine verilmiştir. Bursa merkezi ziraat mektebinde mevcud olan diğer makine ile şimdi iki temizleme makinesine sahib olmaktadır. Bu makineler için Vekâlet, hususî bir teşkilât yapmakta ve onları halkın emrine amade kılmaktadır. Tohumlar meccanen temizlenecektır.