Katalog

11 Birîncîkânun 1939 CUMHURİYET Milletler Cemiyetinin vereceği karar Finlandiyanm Cenevreye yaptığı müracaat Jıakkında bugün müzakereler olacak Paris, 10 (a.a.) Fransız gazeteleritıin başlıca mevzuunu Milletler Cemiyeti toplantısı teşkil etmekledir. Biitün gazeteler, bu toplantının manevî ehemmiyeti hususunda hiç şüphe bırakmamakta ve Sovyet taarruzunun takbih edileceğini yazmaktadır. Milletler Cemiyetinin toplantısı Almanya, Fransa ve Ingiltere arasında harbin mevcud olması dolayısile hususî bir entemasyonal mahiyet arzetmekte olduğundan gazeteler bilhassa mez kur toplantıyı bu cepheden mütalea eylemektedir. Lucien Bourgues Cenevreden Petit Parisien'e telefonla verdiği haberde Meclis koridorlannın an kovanı gibi uğuldadığmı yazmakta ve bitaraflan bir sulh teşebbüsünde bulunmağa sevk için bazı 8İyasî mançyrelerin başladığmı bildirmek tedir. Fakat gazeteler, müttefiklerin Alman manevralanna aldanmıyacaklarını kaydediyorlar. Cenevre 10 (a.a.) Milletler Cemiyeti konseyinin Finlandiyanm yapmtş olduğu müracaati pazartesi günü asambleye sevketmek üzere dün ittihaz ettiği kararda diplomatik vaziyette hiçbir inkişaf görülmemiştir. lyi malumat almakta olan mehafil, Cemiyetin bu defaki içtima devresinin perşembe günü nihayet veTeceğini, çünkü müzakerelere yalnız birkaç Avrupa devletinin iştirak etmiş olduğunu beyan etmektedir. Azanın ekserisi, bilhassa Arjantinin Sovyet Rusyanın cemiyetten çıkanlmaması takdirinde cemiyeti terkedeccği suretinde ittihaz etmiş olduğu karar meselesini müzakere etmek üzere bugün hususî surette toplanacaklardır. Garb cephesinde vazîyet (Baş tarajt 1 inci sahifede) Ingiltere Kralı, Fransız lngiliz kıtaatmın bir geçid resminde hazır bulunmuştur. Londra 10 (a.a.) Kral, biı Ingiliz toıpito muhribile Ingiltereye avdet etmiştir. Brüksel 10 (a.a.) Bir lngiliz tayyaresi, Fransız hududuna birkaç metre mesafede Tournai yakınında kâin Esplechin'de yere inmeğe mecbur olmuştur. Bir Belçika devTİyesi, tayyareyi musadere etmiştir. Maarif münakaşası Yazan: PEYAMİ SAFA ( Düşünceler Afrodit'in günahı j Bir arkadaşa cevab Maarif davamıza dair yazdığım makaIe serisinin gazetelerimizde iğri, doğru, güzel, çirkin akisleri devam ediyor. Bunlarm içinde, neşrettiğim vesikalara ve delillere cevab vermeden, indî, mutlak ve mücerred hükümler savuranlarla meşgul olacak değilim. Fakat Ulus gazetesinde, eski ve değerli dostum Nureddin Artam, hakkımda kullandığı çirkin bazı tabirlerine ve yakışıksız edasına rağmen, vesika ve rakam haysiyetine sahib bir makale yazmış olduğu için beni bu cevaba sevketti. Diyor ki: «Birisi bir gün kulağına mekteblerde talebeye verilen notlar 10 dan beşe indirildi, diye fısıldamış, başka bir gün bir başkası radyo programı hakkında yalan yanlış şayialar nakletmiş; o da içinde yaşadjğımız, posta, telgraf ve telefon asrının hepimize bağışladığı ko laylıklara ve imkânlara rağmen ufacık bir tetkik zahmetine girişmiyerek bunların aleyhinde uzun uzun fıkralar yazmıştır.» Sevgili kardeşim Nureddin! Mekteb lerde talebeye verilen notların beşe indirildiğini kimse benim kulağıma fısılda madı, koskoca iki sabah gazetesi yazdı. Biliyorsun ki ben bu küçük misali, maarifteki istikrarsızlığın birçok büyük işa retlerine ilâve olarak zikrettim. İlk makalem bu işaretlerle, delillerle, vesikalarla doludur. Onların hiçbirinden bahset miyorsun. Not hikâyesi asılsız bile olsa, bu küçük yanlışlık, maarifteki istikrarsızlığın öteki bütün delillerini ortadan kaldınr mı? Radyo programı da hangisi? Tuna gecesi münasebetile ben Ankara radyomuzu methettim ve Avrupaya yapılacak neşriyatta, tek mevzulu değil kanşık halk türküleri seçilmesini istedim. Sonradan öğrendim ki bu da böyle yapılmış, memnun olduğumu yazdım. Hangi uzun uzun fıkralar, hangi aleyhte yazılar? lftira etme. Kral, Londraya döndü Bir lngiliz tayyaresi Belçikaya indi bundan ibaret. Öteki bahislere ve maddelere hiç yanaşmıyorsun. thtiyatkârlığını tebrik ederim. Lutfen şunu da kabol et ki Hasan Âli Yüceli ben senden evvel tanırım ve belki senden fazla severim. Benim tenkidim senin müdafaandan fazla ona ve memlekete hizmettir. Imkân ol saydı o zavallı arkadaşı bu kadar kötü müdafaaların elinde bırakmaz, bu işi de ben yapardım; fakat seninki gibi en ehliyetli kalemlerde bile bu müdafaanın ne hale gelebileceğini iyi Hahmin etmi şiml Yazının başında, bazılarının bende «suiniyet vehmettiklerini» ve «bu vehmin doğru olmadığını» yazıyorsun. Teşekkür ederim. Fakat yazının sonunda, bana: «Bu ana davayı şahsi hırslarla ve kötü gazetecilik gayreti içinde soysuzlaştıra mazsınız!» diyorsun. Hani bende suini yet yoktu? Şahsî hırslann ve kötü niyetlerin hangimizi bu gülünc tezada düşürdüğünu gördün ya! E^ki bir dostluğun herhangi bir postla değişilmiyecek yük sek değeri üstünde biraz düşünmeni rica eder, gözlerinden öperim. Yazan; CAFER SENO Nasuhi Baydarın tercüme ettiği «Af rodit» romanını müstehcen telâkki eden Müddeiumumüiğin, eseri satıştan toplatarak mahkemeye müracaat ettiğini ga • zetelerde okuduğum zaman evvelâ inanmak istemedim. Fakat, işin doğruluğu tahakkuk edince çok derin bir hayret ve teessüre düştüğümü itiraf ederim. Çünkü, bih dokuz yüz kırk senesi eşiğinde, fazla hassas bir ahlâk tclâkkisıle ayıb ve müstehcen telâkki edilen bu eser, bundan tam yirmi altı sene evvel, yani bin üç yüz yirmi dokuzda, geçenlerde vefat eden Süleyman Tevfiğin kalemile, hem de ekserisi açıksaçık olmak üzere yetmiş tane nefis resimle müzeyyen ola • = rak türkçeye tercüme edilmişti. 1329 senesinde haftada iki forma o • larak neşredilmiş.. Kitabcıların vitrinle rinde, tütüncülerin askılarında günlerce teşhir edilerek satılmıştı. Şimdi bir nüshası kitablarım arasında bulunan eseri, ancak bu suretle forma forma alarak kitab haline getirdim. Eser müstehcen midir? Değil midir? Bunu arayacak değilim.. Fakat şuna eminim ki, nev'i içinde nadir bir güzellikle yazılmış muvaffak eserlerden biridir.. Mazinin iyi ve yahud fena bir parçasını, kadim Iskenderiye medeniyetini, onun sefahet hayatını ne kuvvetli bir canlılıkla anlatmıştır. Eser tarihî bir roman olduğu için, mevzu ittihaz ettiği hayatın yalnız ahlâkî ve, nezih olan taraflarını alıp çirkin ve ah lâksız taraflarını ihmal edemezdi. Mevzuuna sadık kalarak onu bize, hayatta olduğu gibi gösterecekti. Mademki, hayatta ahlâk ve fazilet vardır. Şu halde ah lâksızlık, faziletsizlik de olacaktır. Hepsi de hayatın bir realitesidir. San'at, mürailikten uzak kalarak istinasız, bize hayatı, her cephesile göstermek mecburiyetindedir.. Başka türlü san'at olamaz. Fakat bu meselede mühim olan nokta; yirmi altı sene evvel kara taassubun bütün şiddet ve ufunetile ortalığı kasıp kavurduğu, millete adeta uhrevî bir hayat yaşattığı bir zamanda müstehcen görülmiyerek intişarına müsaade edilen bir eserin, yirmi altı sene sonra, arada geçen inkılâblara, geniş tekâmül farklarına rağmen, duçar olduğu hazin akıbettir. Bu yirmi altı sene içinde hayatımızın her sahasında derin tahavvüller vücude getiren emsalsiz bir inkılâb yapılmıştır. Taassubdan uzak bir zihniyet, asrî telâkkilere uygun yeni bir ahlâk anlayışı doğdu. Düne nazaran, herhalde çok daha ileri bir kültür seviyesinde bulunuyoruz. Biz, geriye değil. ileriye gidiyorüz.. Nasıl olur? Yirmi altı sene evvel, kara taassubun bile müstehcen bulmadığı bir eser, bin dokuz yüz kırk senesi eşiğinde ayıb ve günah telâkki edilerek satıştan menedilir, aleyhinde kanunî takibata girişilirl.. Bunda herhalde bir yanlışlık olacak!.. Lâik ve inkılâbcı devrimizin Cumhuriyet Müddeiumumisi, yirmi altı sene evvelinden daha geri bir zihniyetle hareket edebilir mi? Buna ihtimal verilemez. Fakat, Izmit hâdisesinden sonra, te • kerrür eden bu gibi yanlışlıkların mem leket efkârında iyi bir tesir yapmadığını da ayrıca kaydedelim!.. tngiltere Milletler Cemiyetinden ne istiyecek? Londra 10 (a.a.) Londrarun resmî mehafili, Milletler Cemiyetinden: 1. Sovyetlerin taarruzunu takbih eden, 2. Cemiyette mümessilleri bulunan bütün devletlere mütearrıza yardım etmemeleri için müracaat edilmesini natık olan 3. Gene bu devletlerden taarruz kurbanına yardımda bulunmalannı isteyen, 4. Mütearrıza müracaatle Finlandiyaya karşı girişmiş olduğu taarruzdan vaz geçmesini taleb eden bir karar sureti kabul etmesinin istenileceğini muhtemel görmektedir. Londra 10 (a.a.) Dört Alman harb esiri, şarkî Ingilteredeki tahaşşüd kamplanndan birinden kaçmışlardır. Bunlardan birisi yakalanmıştır. Alman esirlerinden 4 kişi daha kaçtı Finlandiya işi bugün görüşülecek Madrid 10 (a.a.) Resmî lspanya ajansının bildirdiğine göre, Cebelüttarık bataryaları yanlış olarak bir düşman denizaltısının müşahede edildiği haberi üzerine şiddetli ateş açmıştır. Top ateşlerinden bütün şehrin binalan sarsılmıştır. Cebelüttartk bataryaları faaliyette Üniversite kitabiarı Muhterem Üniversite Rektörünün kitab ve not meseleleri için dünkü sayımızda çıkan izahı, bir ilim adamına ve dürüst bir idareciye yaraşan itiraflarla doludur. Hakikati ilân ettiği için kendisine teşek kür ederim. Bazı derslerin hâlâ kitabı olmadığını, Edebiyat ve Fen fakültelerinde eksikler bulunduğunu gizlemiyor. Fakat ileri sürdüğü mazeretler bizi tatmin et mekten uzaktır. Üniversite açılalı 6 sene olmuş ve bunun ilk üç senesi tesis çalışmalarile geçmiş. Ilmî eser yazmak zor muş. Bu zorlukların hiç değilse tercüme yolile yenilmesi için bol bol zaman olduğuna kaniiz. Babıali caddesinde bir kütübhane, Üniversitemizden daha çok, hatta bazan daha faydalı ve ilmî eserler çıkarıyor. lstatistik vermeğe hazırım. Muhterem Rektörün bahsettiği 276 ki tabdan bir kısmı, söylediği gibi, henüz hazır değildir. Geri tıtrafını da ben söyleyim: Bir kısmının mevcudu kalmamış tır. Bir kısmını yeni hocalar okutmak istemiyorlar. Bir kısmının ıstılahları (meselâ Tıb Fakültesinin kitablannda olduğu gibi) arabcadır, tedrisat lâtince terirnlerle yapıldığı için bunlardan istifade edilemiyor. Üniversite idaresi, hiç değilse talebe tarafından şapiroğrafla teksir edilip satılan yanlış ders notlannı tashih ettirerek bastırabilirdi. Bu kadar basit bir çareye bile başvurulmamıştır. Yaptığımız neş riyarın, bundan sonrası için tesir edeceğini ummak bizi memnun eder, fakat bundan evvelki ihmallerin mazeretleri üstünde bizi tatmin etmez. nııllıımillllllUllllliminilllinillllllllllllinillinillHinıııiHmt!. Alman Rus iktısadî münasebatı Paris 10 (a.a.) Birkaç hafta evVel Sovyetler Birliğinin Almanyaya muazzam ekonomik yardım yapacağıru ileri süren Alman gazeteleri, halen bu bahiste tamamile ketum bulunuyorlar. Buna mukabil, Alman gazeteleri bugün, Alman ahcıların verdiği fiatlardan daha yüksek fiatlarla Almanyaya lâzumlu biitün eşyayı satın almak suretile Ingilterenin baltalamakta olduğu an'anevî Alman Balkanlar ticaretine ve umumiyetle Balkanlara karşı büyük alâka göstermeğe başlamıştır. Rumanyada iki îngiliz tevkif edildi Berlin 10 (a.a.) Völkischer Beo. bachter gazetesinin Bükreşten öğrendiğine göre, Rumen petrol havzasında son bozgunculuk ve tahrib hâdiselerile alâkadar olmak üzere iki lngiliz tevkif edil ~ miştir. Rumanya hükumeti, memleketinin ibtidaî madde kaynaklarını himaye için icab eden tedbirlere tevessül etmiştir. Gerek petrol kuyuları, gerek demiryolları ve Tuna nakliyatı askerî müfrezelerin nazereti altına alınmıştır. Kaunas 10 (a.a.) Meb'usan Meclisinin son toplantısında Litvanya Dahiliye Nazırı Skucas, muhacirlerin vaziyetini düzeltmek ve polis kadrosunu genişlettirmek için müteaddid lâyihalar tevdi eylemiştir. Litvanyada, ekserisi Yahudi ve Polonyalı olmak üzere 35 bin muhacir vardır. ttalyanlar boksta Almanları Bunların 30 bini Vilno'dadır. Kızılhaçın yendiler yardımma rağmen muhacirler bütçeye o Roma 10 (a.a.) Alman ve Italyan kadar ağırlık vermektedir ki bun'.an huamatörleri arasında bir boks turnuvası dud haricine çıkarmak lâzım geliyor. yapılnuştır. Italyan ekipi, altıya karşı onAmerika ihracatı artıyor la galib gelmiştir. Vaşington 10 (a.a.) Ticaret Nezatetinin istatistiklerine göre, Amerikanm Bir Japon vapuru hakkında teşrinievveldeki ihracatı 332 milyon doverilen karar lara baliğ olmuştur. Geçen sene ayni ayAmsterdam 10 (a.a.) Domei ajandaki ihracat 267,668,000 dolardı. sına göre bugün Alman emteasını hâmil îzmirde zelzele olarak Japonyaya hareket etmesi lâzım lzmir 10 (a.a.) Dün sabah saat gelen Sanyo Maru adındaki Japon vapu5,15 te Dikilide sekiz saniye süren yeni ru, ancak ayın on ikisinde hareket edebir zelzele daha olmuştur. Hasar yoktur. cektir. Dadayda yatılı bir mekteb Bu iki günlük teahhurun sebebi malum değildir. Vapurun hareketinin teahhuruyapıldı na Tokyo'dan alman malumat üzerine Daday 10 (a.a.) Inşaatı ikmal edikarar verilmiştir. len 100 yataklı Daday ilk yatık okulu Hatırlarda olduğu veçhile bu Japon dün açılmıştır. Bu münasebetle yapılan vapuru, Domei ajansına göre, lngiliz merasimde Valimizle burada bulunan meb'uslar, maarif mensublan ve kalaba Fransız ablukasını zorlayacaktı ve bu halık bir davetli hazır bulunmuştur. ber Holanda mehafilinde şiddetlı bir alâKastamonu Valisi Avni Doğan korde ka uyandırmıştı, lâyı kesmiştir. Litvanyadaki Leh muhacirleri hudud harici ediliyor Zagrebde isçi tezahüratı Zagreb 10 (a.a.) Bu sabah Zag rebde işçi tezahüratı vuku bulmuştur. tsçiler iki mitingin yasak edilmiş olmasını protesto için alay halinde sokaklardan geçmişlerdir. Polis ve Maçek partisinin milis teşki lâtı müdahale etmiştir. İki tezahüratçı yaralanmıştır. 10 (a.a.) Gazeteler, ihrac mallarımıza gösterilen rağbetin giltikçe arttığını, Ingiltere, Mısır, Rumanya, Macaristan ve cenubî Amerikadan lzmir ih» racatçılarına temas tesisi için birçak müracaatler vuku bulduğunu kaydetmektedirler. lhracı bilhassa arzu edilen pamuk Ve zeytinyağı fiatlarında görülen rağbet nispetinde tereffüler beklenmektedir. Ihrac mallarımıza gösterilen rağbet Bir Fransız edibi öldü Paris 10 (a.a.) fransız şair ve romancılarından Gilbert des Voisin, 62 yaşında olduğu halde vefat etmiştir. Mu maileyh, iki defa Çinde bulunmuş ve güzel sayahat hatıralan yazmıştır. Çinde bulunduğu sırada birçok manzum ve mensur şürler de yazmış olan şair, Fransız akademisinin büyük edebiyat mükâfatını kazanmıştı. Eriiksel 10 (a.a.) Bir Belçika as kerî ta3ryaresi, Courtrai yakınında Ingellzmir 10 (a.a.) Birkaç gündenberi devam eden yağmur bazı kazalara sebeb munster civarında yere düşmüştür. Pilot, olmuştur. Şehir dahilinde bir eve isabet telef olmuştur. eden yıldırım yangm çıkarmışsa da sönYunanistanda silâh altma dürülmüştür. Ödemişin Birgi nahiyesinin Bezdeğme köyünde yağmurdan korunalmacaklar mak için tütün denkleri altına iltica eden Atina 10 (a.a.) 1928 1935 sınıfüç yaşmda bir çocuk sellerin bu denkleri larına mensub olup haziran aymdaki asdevirmesi yüzünden denklerin altında kerî talimlerden muaf tutulmuş olan hükalmış ve ezilerek ölmüstür. kumet memurlan, 4 kânunusanide silâh Iki Alman gümrük memuru altına davet edilecektir. Londra 10 (a.a.) «Reuter» Resmî Alman radyosunun bildirdiğine göre iki Alman gümrük memuru dün öğleden sonra Gratz cenubunda Alman Yugoslav hududunda tüfek ateşile öldürü'.müştür. MesVerin kim olduğu belli deeildir. Egede yaşmurun yaptığı hasar Bir Belçika tayyaresi parçalandı öldürüldü Edirne peynirleri Edirne (Hususî) Muntazam bir program altında mandıralann teksifi ve sıhhî şartlara uygun bir hale konuluşile Trakya peynirleri bu sene nefasetini bir kat daha artırmıştır. Böyle olmasma rağmen yakın günlere kadar memleket piyasasında peynirlerimizin ten»kesi 440 460 kuruşu aşmıyordu. Bunun sebebi son zamanda dünya iktısadiyatını altüst eden malum hâdiseler yüzünden peynirlerimizin dış piyasalara sürülemey'şi idi. Ve bu hal sütten, peynirden mühim bir gelir elde eden Trakya köylü ve avistahsilini fena halde endişeye sürüklemisti. Fakat birkaç haftadanberi ihracat işlerimiz yavaş yavaş normal vaziyete girmeğe başlar başlamaz Trakya peynirleri de değerini bulma yoluna girmis ve bir teneke pevnirin fiatı tedricî surette yük . selerek 525 kuruşa kadar yükselmiştir. Bununla beraber peynirler, her seneki değerini henüz bulmadığı için fiatlar yükselmekte devam etmektedir. Macaristanda sansür kaldırılıyor Budapeşte 10 (a.a.) Macar hükumeti mecburî matbuat sansürünü kaldırarak yerine yalnız millî müdafaavı ve memleketin yüksek menfaatlerini alâkadar eden haberler için ihtiyarî sansürii kovmuştur. Bundan böyle hançi haberlerin bu SJnıfa dahil olduğunun kararlastmlması gazete tahr;r heye^rine V>iTakı1m"!t'T. Cunking 10 (a.a.) Fu^ov'don bildirildiSine pöre, Ç''n kıtaatı Svatov civarında kâin Çaoçu ile Caona'yı Japonlardan geri almıştır. Çinliler iki şehir aldılar Almanya hududu 10 ( a . a . ) «Havas» Almanlar bütün Holanda boyunca tahkimata devam etmektedir. Evvelce çok hararetli olan hudud münakalâtı hale» çiddetli kontrola tâbidir. Geçen hafta bir hudud istasyonuna topçu malzemesi gelmiş ve derhal tahliye edilmiştir. Almanlar bu bölgede casusluğa karşı şiddetli ihtiyat tedbirleri almışlardır. Evvelce hududun her noktasında oldukça kolaylıkla giren Holanda gazeteleri şimdi yalnız Kolonya üzerinden Gestaponun kontrolü altında sokulmaktadır. Holanda hududun daki Alman tahşidatmın 11, 12, 13 teşrinisani tarihlerindeki endişelerden sonra mühim bir değişiklik arzetmediği anlaşıSonra bana gönderiien muallim mekhyor. tublannda imza ve adres olmamasını, Fransızlar a göre askeri vaziyet bunlan yazanlarda medenî cesaret bu lunmamasına atfediyorsun. Bu mektub Paris 10 (a.a.) Askerî vaziyet: lann pek çoğunda imza ve adres vardır. Alman kıtaatı ileri Fransız karakol hatlarını yoklamaya devam etmektedir. Fakat ben Maarifimizin halini bildiğim > Cuma, cumartesi gecesi Sarrebruk'ün için h ' , lyetleri neşretmek istemedim. Sen cenub mıntakasında Almanlar küçük bir ki n .....alende Maarif Vekilinden sadece Fransız postasına karşı oldukça mühim ismile bahsedilmesjni bir hürmetsizlik saharekette bulunmuşlardır. Bu mevkideki yıyorsun, sen ki elkab ve unvan devrinFransızlar, kumandanlıktan almış olduk den nekadar uzakta olduğumuzun farkınları talimat mucibince daha taarruzdan da değilmiş gibi görünüyorsun, senin kaevvel burasını mukavemet göstermeden fanda adamlann elinde o ağır tenkidleri boşaltıp çekilmişlerdi. Öyle ki, Almanlar yapan zavallı muallimlerin hali nice olur? geldikleri vakit karakolu boş bulmuşlar Istanbula geldiğin zaman bana uğra da ve esir alamamışlardır. Fransızlar biraz en meşru tenkidleri yapan muallimlerin sonra tekrar rahatça yerlerine dönmüş başına ne işler açıldığını sana noter vesikalarile göstereyim. Eğer bu mektublalerdir. Almanlann bu hareketlerine karşılık nn benim tarafımdan uydurulduğunu idolmak üzere Fransız kıtaatı da Nomas dia edersen sana, işte, namuslu bir tekland'a müfrezeler göndermişlerdir. Bu lif: Istanbulda herhangi bir noter tayuı nun neticesi olarak iki taraf keşif kolları et, dosyamı tetkik et3İn, mektublann imzalanna ve adreslerine, yoksa posta damarasında musademeler olmuştur. Havalarda, yağmurlu olmak dolayısile galarına, menşelerine ve tarihlerine baksm, yalanım varsa çıkarsın. Eğer bu tekfaaliyet hemen hemen hiç olmamıştır. lifimi kabul etmezsen özür dile, mual Almanlara göre askerî vaziyet limlere ve bana iftira etme. Berlin 10 (a.a.) Askerî vaziyet: Diyorsun ki: *Bir başka mektub sahibi, Merzig ile Palatiant ormanı arasındaki lise muallimlerinin yardımcı muallim yamıntakada düşmanın iz'aç topçu ateşi pılmasile muallimlik kalitesinin düşürül her zamandan daha zayıf olmuştur. Sarrebruk'ün cenubunda düşman topçu düğünden, bir başkası da Gazi Terbiye Enstitüsünde üç sömestr okuyan ilkmekateşi artmıştır. Şiddetli yjığmurlar dolayısile hava fa teb öğretmenlerine yüksek mekteb payesi verilmediğinden şikâyetçidir.» Bu iki şialiyeti bugün olmamıştır. Birçok lngiliz vapurları lngiltere sa kâyeti ayni makaleye koymak suretile tehillerinde mayinlere çarparak ve Atlan nakuza düştüğümü iddia ediyorsun. Sevgili dostum, okuyuculannı aldatma! Bitik'te torpillenerek batmıştır. liyorsun ki ikinci mektub sahibinin şikâFransız sabah tebliği yeti ve tarihlerile, numaralarile gösterdiParis, 10 (a.a.) 10 kânunuevvel ği birkaç vesika, Maarif Vekâletinin ressabah tebliği: mî taahhüdlerini yerine getirmediğine aKaydedilecek mühim hiçbir şey olmaiddir. Şikâyet mevzuu budur. llkmekteb mıştır. muallimlerine yüksek mekteb payesi vermeği taahhüd eden de, sonra herhangi Fransız akşam tebliği Paris 10 (a.a.) 10 kânunuevvel bir taahhüdünü yerine getirmeyen de Maarif Vekâletidir, ki bunun ikisi de haakşam tebliği: Cephenin muhtelif noktalannda devri ta. Esasen bu taahhüde girişmemek, gi ye kıt'alan arasında muharebeler vuku rişince de muallimin zarannı telâfi edecek bir çare bulmak lâzımdır. bulmuştur. Bir ilk okul hocası: «Mesken bedelleAlman tebliği rinden vazgeçtik, maaşlanmızı versin Berlin, 10 (a.a.) Alman Başkuler I» diyor. Sen de bu yazımın çıktığı gün mandanlığınm tebliği: mesken bedellerinin verildiği haberinin Garbda, cephenin bazı noktalannda şiddetli topçu faaliyeti olmuştur. Moselle de gazetede çıktığını yazıyorsun. A iki göile Rhin arasında bir keşif kolumuz Mer züm, iyi ya, demek adamcağız mektubuzig'in cenubu garbisinde Fransız toprak nu yazdığı tarihte mesken bedellerini allarmda düşmanın iki sığmağını tahrib et mamış, ben yazdığım zaman da, gazeteye miş ve diğer üç sığmağı da kullanılmaz bir gelen haberler benim elimden geçmediği hale getirmiştir. Hava kuvvetlerimiz, düş için bunu bilmiyormuşum. Fakat şikâyet manın semeresiz kalan avcı taarruzlarına mevzuu mesken bedeli değil, maaş! A ve hava defi ateşlerine rağmen Fransa damcağız maaşlarını muntazam istiyor. nın merkezinde ve garbında her zaman «Çeşme» den gelen mektubu okumadın dan ziyade faaliyetli keşif uçuşlan yap mı? Muhasebei hususiyeler aylardanberi mış ve zayiat vermeden dönmüştür. ln maaş vermiyorlar. Sen yüzlerce lira tu giliz Amiralliği 7 kânunuevvelde lngiliz tan maaşlarını bir hafta geç alsan kaleme Jersey destroyerinin bir Alman denizaltı nasıl sarılacağını bilirim; eğer şu muallimsı tarafından torpillenmiş olduğunu teyid lerde olmadığını söylediŞin medenî cesaretten sende bir zerre kalmışsa! eylemiştir. Barem bahsinde bütçe kifayetsizliğini Alman akşam tebliği ileri sürüyorsun. «Kemiyet ve keyfiyet» Beılin 10 (a.a.) Alman başkuman makalemi lutfen bir daha oku. Terfi edendanlığının 12 kânunuevvel akşam tebli lerin 80 değil 1 68 olması mevzuun esasıği: na hiç tesir etmez. Geri kalan 1 15 kişi Mevziî hafif piyade ve topçu faaliyeti haksızlığa uğramıştır. Çünkü sen de kaolmuştur. Kaydedilecek mühim birşey bul ediyorsun ki terfileri icab edenler yoktur. 383 kişidir. Üç senede bir terfi yerine dört senenin ikame edilmiş olması da muCenubî Afrikada faaliyet allimlerin aleyhinedir. Her iki halde de Londra 10 (a.a.) Şimdiye kadar yirmi beş sene içinde kaç terfi merhalesi yalnız Cenubî Afrika sahillerini tarassud olduğunu hesabla, aradaki farkı bulacaketmeğe memur olan Cenubî Afrika mer sın. Maaşların 20 liradan başlaması bu kez kuvvetlerine faaliyet sahalarını tevsi zaran telâfi etmiyor. Sonra şikâyet mevzularile hic alâkası ederek Atlas Okyanusunun cenub kısmıolmayan bir sürü rakamlar sıralamışsm. nı da tarassud etmeleri emri verilmiştir. Sebebi de bu havalide müsellâh Alman Mevzudan dışarı çıkma. Türkiyede bir milyon talebe ve yirmi beş bin muallim ticaret gemilerinin bulunmasıdır. olması ne ispat eder? Maarifin kusursuztsvicrede gazete fiatları luğunu mu? Bu ne biçim muh^keme! Beın 10 (a.a.) Isviçre gazeteleri Sonra, neşrettiğim ve hele elimde bulunin 1 kânunusaniden itibaren abonman nan mektublar «bir iki taneden ibaret fiatlannı yüzde yirmi nispetinde artıra değil> tümen tümen. Mugalata yapma! Yazında bahsettiğin birkaç madde cakları haber verilmektedir. Holanda hadudunda yapılan tahşidat Bir gazeteye cevab Bir.sabah gazetesi, erken tedrisat usulünün en çok iki noktası üstünde ısrar ederek onu müdafaa ediyor: Dava sade yataktan erken kalkmak olmadığı gibi şikâyet ocağı da yalnız Istanbul değildir. Dava şudur: Beş dersin öğleden evvele istif edilmesi ve böylece pedagojinin sarih kaidelerine yançizilmesi. Maarife aid makalelerim bittikten sonra pedagojinin bu bahsine ayrıca geleceğim, eski ve yeni terbiyecilerin program meselesindeki fikirlerini gözönüne sereceğim. Istanbul ve Anadolu bahsine gelince, Anadolunun birçok yerlerinde ne elektrikli tramvay, ne otobüs, ne vapur, ne simendifer vardır ve mekteble ev arası lstanbuldakin den çok uzun mesafelerle aynlmıştır. Sağlık bakımından vakit rejiminin verdiği fena neticeleri, okuyucularımdan ve şahsını hiç tanımadığım bir doktor (Heybeliadada, Gemicikaynak sokağında, 23 numarada oturan doktor Hayri özban) bana bir mektubla bildiriyor: «Gelelim erken tedrisatta talebenin sıhhatine: Evvelâ, sabah erken kalkmak mecburiyeti ve mektebe hazırhk telâşı iyi bir kahvaltı imkânıru selbediyor; saniyen, muallimlerin hemen ekserisi tarafından verilen vazifeleri gece geç vakte kadar yetiştirmek mecburiyeti (çünkü o^leden sonraki müzakerelerden istifade edilme diğini ve sınıflarda gürültüden çahşıla madığını çocuklanm söylüyorlar.) çocuğun hiç olmazsa sekiz saat uyumasına imkân bırakmıyor. Salisen, çocuk öğle yemeğini de iştahı kapaııdığından yiyemi yor. Beş altı saatlik açlık iştahı kesivor. Çocuk saat bir buçukta sofraya oturduğu zaman bir iki bardak suyu aç karnına içiyor ve bir iki lokmadan sonra sofradan kalkıyor. Mektebe gidiyor. Akşamüstü eve dönünce fazla Deynir ekmekle karrunı şişiriyor, akşam aile sofrasında, çocuk, yorgun argın, gene yemek yiyemiyor. Bu gidişle korkanm cocuklanmızı Heybeli sanatoryomunda okumağa gönderece ğiz!» Mairife aid meselelerin hemen hepsini müdafaaya kalkarak bir sayısında bana hücum eden o sabah gazetesinin 1 1 ikinciteşrin 1939 sayısında, Üniversite gencliğinin kitab çığlıkları üstüne yazdığı şu satırlan okuyunuz ve o müdafaalarla bu satırlar arasındaki tezada göre hükmünüzü veriniz: «Yukandaki satırlann eski bir derdi kacıncı defa tekrarladığıru bilmiyoruz. Fakat maalesef derdleri tekrarlamak, derdlerin tedavisine ve ortadan kalkmasına yaramıyor.», «Kitab!.. diye haykı ran bir yüksek tahsil gencinin fervadile ekmek!.. diye bağıran bir hkrarun fervadı, yüreklere ayni derin, içli sızıyı veriyor.», «Bunun içindir ki, bu haklı feryadı koparan'an tatmin ve memnun ederek susturabileceğimiz sründen evvel, kendrmizi rahat bir soluk almağa lâvık cayamayız.» (Bütün bu satırlar 11 ikinciteşrin 1939 tarihli «Tan» gazetesinde çıkmıçtır.) CAFER SENO Akdenizde kontrol (Baş tarafı 1 ıncı sahifede) Alman malı bulunmadığını anladıktan ve manifestoyu tetkik ettıkten sonra vapurdan ayrılmışlardır. Vapur bu yüzden limana dört saat gecikerek gelmiş ve bugün saat 12 de Mersine hareket etmiştir. Bir Holanda vapuru mayıne çarptt Amsterdam 10 (a.a.) lmmingham ismindeki Holanda vapuru bu sabah Holandanm şimal sahilinde Callantsoog civannda bir mayine çarpmıştır. Vapurdakiler Holanda bahriye teşkilâtı tarafından tamamen kurtarılmıştır. Bir Fransız gemisi battı Londra 10 (a.a.) Dinard ismindeki 525 tonluk Fransız sahil gemisi cuma günü lngilterenin doğu cenub sahilinde diğer bir gemiye çarparak batmıştır. Mürettebat kurtarılmıştır. Diğer cihetten, ayni sahilde karaya oturan Belçikanın Kabino vapuru ikiye ayrılmış ve romorkörle kurtanlması için yapılan bütün gayretlere rağmen batmıştır. Mürettebat tamamen ve eşya kısmen kurtarılmıstır. Bir İngiliz gemisi torpillendi Nevyork, 10 (a.a.) Radyoya nazaran, 7400 tonluk lngiliz San Abberto kargosu Ingilterede Landsend açıklannda torpillenmiştir. Belçikanın Alex Andre petrol gemisi kaza yerinde bulunmaktadır. tngiltere, Amerikaya teminat verdi Vaşington 10 (a.a.) Alman ihracat mallarına karşı yapılmakta olan ab lukanın gerek evvelce sipariş edilmiş ve parası verilmiş mallar, gerek Amerika için lâzım olan mahsulât itibarile asgarî hadde indirileceği hakkında Amerika hüku metine teminat verilmiştir. PEYAMİ SAFA Bursa lisesinden yetişenler cemiyHi dfin sabah Eminönü Halkevinde topldnrrnstır. Bu senelik kon^rede idare heyetinin faaliveti an'ahlmış, müzakereler olmuş. ve"< senenin çalışma programı konuşulnıuş Bursa Lisesinden Yetişenler cemiyetinin kongresi J