Katalog

24 Evlul 1938 CUMHURİYET Çekler Südet mıntakalarını dün tekrar isgal ettiler [Baştaraft 1 inci sahtfedel Köprülerin işgali için kıtaat gönderilmiştir. Parlamento karşısında sipcrler kazılmaktadır. Sirovi kimdir? Çekoslovak ordusu erkânıharbiye reisi iken yeni kabinenin riyasetine getirilen General Sirovi, Çarlık Rusyası ordusunda yetişmiş ve Rus .htilâlinden sonra Çek kıtaatmı Karpstlardan ta Vlâdivostok'a kadar flötürerek Amiral Kolçak kıt'alarile harbetmistir. Bu muharebelerde sol gözünü kaybeden general, vatsmna dönmüş ve General Mitlhavzer'in Prag'daki Fransız heyetine riyaset ettiği sıralarda erkânıharbiye riyasetine getirilmıştir. Kendisi tam manasile fsal bir askerdir. Diğer taraftan, Almanya ile Çekoslo vakya arasında işliyen on şimendifer hattı bugün kâmilen askeri nakliyata tahsis edildiğinden, bu hatlarda yolcu kabul edilmemiştir. yözlerle öldürtmüştür. Bu şerait altında vaziyetin mes'uliyeti tamamen Prag hükumetine aiddir. Evvelki gece olan hâdiseler Londra 23 (Hususî) Almanya Çekoslovakya hududunda cereyan eden vahim hâdiseler Ç?mberlayn Hitler mülâkatı üzerine tcsir yapmıştır. Südet mıntakasında cereyan eden hâdiseler üzerine, Almanyanın bazı askeri harekâta hazırlandığı anlaşılması üzerine Başvekil Çemberlayn dün gece Prag hükumetini ikaz etmek ve ihtarda bulunmak mecburiyelinde kalmıştır. Südet mıntakasında cereyan eden hâdiseler Almanyada umumî heyeean u yandırmıştır. Alman radyoları, bu gece vaziyet hakkında aşağıdaki müheyyiç izahatı vermişlerdir: « Dün gece Südet Almanları îçin Avrupa milletltrinin tarihinde misli gö rülmemiş tedhiş ve zulüm gecesi teşkil etmiştir. Çekoslovakyada Almanlar öl dürülürken, İng.liz Başvekili Çemberlayn, Prag hükumetini ikaz etmek istemiş, fakat Moskovanın emrile hareket etmekte olan yeni Çek kabinesi orduya Südet mıntakasını işgal elmek emrini veraıiştir. Bu yüzden kanlı çarpişmalar olmuş ve Çek askerleri tarafından 50 den fazla Südet Almanı öldürülmüştür.» Röyter Ajansının muhabirine göre, Çek ordusu dün Südeler tarafından işgal edi'en mmtakaları bu sabah kâmilen istirdad etmiştir. Südet mıntakas na külli yetli miktarda Çek takviye kıtaatı gön derilmiştir. Alman gazeteleri, Südet m>ntakalarında cereyan eden hâdiseler münasebetile Çekoslovakya aleyhine şiddetli yazılar neşretmektedirler. Börsen Zeitung gazetesi, aşağıdaki şayanı dikkat mütaleaları serdediyor: « Bolşevizmm Avrupadaki merkezi olan Prag ortadan kalkmalıdır. Al manya derlıal Südetlerin intikamını al mahdır. Son hâdiseler, Almanyanın yürüyeceği yolu EÖstermiş bulunmaktadır.» Dr. Beneş, bir beyanname neşretti Bavyera dağlarına gönderilen motörlü kıt'alar Münih 23 (a.a.) Kıtaat faaliyeti arasında otomobil, kamyon ve toplar da vardır. Askerler otomobille nakîedilmektedir. Saat 18 de birkaç bombardıman hava filoru doğu şimalî istikametinde Münih üzerinden uçmuşlardır. Bütün Bav yera dağlannda birçok motörlü kuvvet ler görülmektedir. Prag 23 (a.a.) Reisicumhur Beneş ve eski Harbiye Nazırı Marchnik, orduya hitaben bir beyanname neşretmişlerdir. Bu beyannamede ezcümle şöyle denilmektedir: «Askerler, millet ve bütün halk devletin ağır kaygularına vâkıftırlar. Ecnebi propagandası, milletin müzakerat icrasma memur olan mes'ul unsurlar hakkmdaki itimadını baltalamak için bu kaygulardan istifade etmektedir. Bu müşkül devrede endişe içinde oulunan halk, orduya güvenmekte ve onu milletin ve devletin nigehbanı addetmektedir. Her ihtimal karşısında ordu. milletin itimadını tatmin edecek ve Reisicumhurun yanıbaşmda azimkâr, kuvvetli ve disipline tamamile sahib olduğu halde mevki alacaktır.» Çek hükumetinin tebliği Çek Leh hududu hapandı Londra 23 (Sabaha karsı) Çekoslovakya Lehistan hududu bu gece ka panmıştır. Bir Fransız generalı Çek tabiiyetine girdi Prag 23 (Hususî) Çekoslovak yadaki Fransız askeri heyeti reisi Ge neral Foşe vazifesinden istifa ettiğini Parise bildirmiş ve Çekoslovak tabiiyetine secerek bundan sonra, Çek Millî Mü dafaa Nezareti emrinde bulunduğunu beyan etmiştir. Südetler Hitler'le Çemberlayn'e telgraf çektiler Londra 23 (Hususî) Südet Al manları Graslitz'den Hitler'e ve Çemberlayn'e telgraflar çekerek derhal yardım istemişlerdir. Südet mıntakasında isyan çıktigı haber verilmektedir. Prag'dan gelen haberler, asilerin ek seriyetle Almanyadan dönen Südetler den mürekkeb olduğunu bildiriyor. Prag 23 (a.a.) Aşağıdaki resmî tebliğ neşredilmiştir: «Çekoslovak hükumeti, Çemberlaynden bir mesaj almıştır. Bu mesajda memleketin her tarafmda ve bilhassa ahalisi Südet olan yerlerde hâdiseler zuhuruna sebebiyet verebilecek hertürlü harekâttan çekinilmesi taleb edilmekte dir. Bu mesaj, herkese ve bilhassa Aî manlara hitab etmektedir. Bu gibi hâdiseler, ne Çekoslovak hududları dahilinde, ne de öbür tarafta vukua gelmemek icab eder. Hiç şüphesiz Çekoslovakya bu kabil hâdiselerin ve şüpheli mahiyette müdahalelerin vuku bulmaması için elinden geleni yapacaktır. Çekoslovak hü kumeti, bu münasebetle kendisinin halkı sükun ve intizama davet etmiş olduğunu hatırlatır. Hükumet, İngiliz Alman müzakerelerinin haleldar olmaması için elinden geleni yapacaktır. Çekoslovak hükumeti, Çemberlayn'in kendilerine hitab etmekte olduğu diğer unsurların da ayni veçhile hareket edeceklerini ümid eder.» Südetleri Alman ordusu takib ediyor Londra 23 (Hususî) Prag'dan bildirüdiğine göre, Aimanyada silâhlandı rılan Südet Almaniarı, rfifakâtlerinde Alman hücum kıt'alan olduğu halde bu sabah muhelif noktalardan Südet mmtakasına hücum etmişlerdir. Alman ordusunun bu kuvvet'eri takib etmekte ol duğu haber verilıyor. Hodza, giyasi komite reisi oldu Çeklerin tebliği Bu münasebetle bu gün Prag'da neşredilen bir resmî tebliğ aşağıdaki malunıatı vermektedir: «Südet Almanları her tarafta devlet müesseselerine hücum ettiklcnnden, Çek makamajtına yardım kuvvetlen gönderil miştir. Bu münasebetle musademeler cereyan etmiştir.» Eger'de tahşidat Diğer bir habere göre Çekoslovak ordusu Eger'de tah=idat yapmdktadır. Bu sabah Prag'dan Karlsbad'a 120 kamyon asker Ve mühimrrat gönderil.Tiistir. Almanyada Avusturyaya doğru askerî sevkiyatı arttı Londra 23 (Hususî) Royter ajansının Münih muhabiri bildiriyor: Bugün bütün gün Münih sokakların dan Alman askerleri geçmiştir. Bu yüz den şehirde sevrüsefer tamamcn durmuştur. Askerler Salzburg istikametine hareket etmislerdir. Orduyu cepane kamyonlan, mühim miktarda sahra topları takib ediyordu. Prag 23 (a.a.) Yeni kabine, memurlardan ve teknisyenlerden mürekkeb olup siyasî faaliyeti yüzünden şöhret kazanmış hiç kimse yoktur. Bu sebebden dolayı siyasî bir komite, parlamento ile hükumet arasında irtibatı temin edecektir. Resmî bir sıfatı haiz olmıyan bu komite, Hodza'nın riyaseti altında hükumet Pu. '.ste Çekler lehine nümayişler koalisyonunun bütün fırkalarının mü Paris 23 (Hususî) Bu dkşam Çe messillerini bir araya tophyacaktır. koslovak sefareti önünde büyiik nümayiş Berlin gazeteleri yeni hükumeij çatıyorlar ler ya~ 'mıştır. Halk, Çekcslovakyaya semr ii izhar etmiştir. Berlin 23 (a.a.) Çekoslovakyada Berun, Çek hükumetine itimad cereyan eden dahilî vak'alar, Alman •eimiyor matbuatım Godesberg görüşmelerinden Berlin 23 (Hususî) Fölkişer Beo ziyade meşgul etmektedir. Gazeteler, yeni Çekoslovak kabinesibahter gazetesi, Çekoslovakyanın Avrupa sulhu ile oynamakta olduğunu kaydede ni «Bolşevik bir harb kabinesi» telâkki rek, Almanyanın Prag hük'umetine hiç etmektedirler. Bratislâva'da Slovaklann bir veçhile itimad edemiyeceğine işaret elezahüratı defek, buna sebeb olarak şunları yazıyor: 1 îngiliz, Fransız hükuıijetleri taraPrag 23 (a.a.) Bratislâva'da Çefından Londrada hazırlanan plân, istifa koslovak ittihadı lehinde büyük bir nü eden Hodza kabinesi tarafından kabul e mayiş tertib edilmiş ve Slovak teşekküllerinin mümessilleri Çekoslovak birliğhin dilmiştir. 2 Cumhurreisi Beneş bu plânı kabul hiçbir uzlaşmaya müracaat edilmeden idamesi lâzım geldiğine karar vermişleretmemiştir, 3 Yeni Çek Başvekili Moskovanın dir. Yugoslavyantn teessürü adamıdır, 4 General Sirovi hükumeti Hodza Belgrad 23 (a.a.) Novisad'da çıkabinesinin deruhde ettiği taahhüdleri ka kan Dan gazetesi, «Çekoslovak hs.dİ3e sinden alınacak dersler» başlığı alt.nda bul etmemektedir, 5 Yeni Başvekil bu sabah Südet bilhassa şöyle yazmaktadır: mıntakalarının askeri işgal altına alınması«Geçen hafta Yugoslav efkârı umumivesi pek müteheyyic olmuştur. Yugosnı emrederek, silâhsız Almanları mitral Hayır, hasta değilim. Bu anda çok ıyi olduğumu hissediyorum. Ellerin titriyor. Kudret, ellerini öne doğru uzattı. Hakikaten elleri, gözle gönilecek derecede şiddetle titriyordu. Şimdi sesi biraz daha yavaşlamış, fakat çok acı bir ifade al mıştı: Evet, hakkın var. Doğru söylüyorsun. Ellerim titriyor. Zaten benim iyi olmam başka ne ifade eder ki? Ben yaşta bir adam ayakta durabiliyorsa iyi demektir. Fikretin korkusu geçmisti: Aman üstad. maşallah demir gibisiniz. İhtiyarlık nerede, siz neredel Kudfet, Fikretin sözlerini duymuyor gibi davranıyordu. Hep Sabahate bakarak konuşuyordu: Sabahat, ben ihtiyar sayılmam mı? Sabahat biraz sinirli cevab verdi: Canım, soracak başka birşey bulamadın mı? Ne feci itiraf! Ben sana ihtiyarsın demedim ki. Nereden çıkanyorsun bunları? Bu daha acı! Gene Fikret konuştu: Kuzum şu bahsi kapıyalım da baş ra, Alman devlet reisi Hitler'e bir mektub göndermiştir. Bu sabah saat 1 1 de iki devlet ricali arasında vukubulacak olan mülâkat mektubun cevabına intizaren tehir edilmiştir. Başvekil Çemberlayn, bu müddet zarfında Londra ile dairıiî surette temas halinde bulunmuşrur. Hitler, saat 15,30 da M. Çemberlayn'in tahrirî notasına cevab vermiştir. Tercüman Şmid, Hitler'in cevabını bizzat Çemberlayn'a tevdi etmiş ve bir saat kadar Çemberlayn'in otelinde kalarak, İngiliz heyetile görüşmüştür. Bu temastan bir saat sonra, îngiliz heyeti azasından Harris Vilson ile İngilterenin Berlin büyük elçisi Nevil Henderson, Müşterek tebliğ Alman heyetıni otelinde ziyaret etmislerLondra 23 (Sabaha karşı saat dir. 3,30) Çemberlayn Hitler mülâkaÇemberlayn teminat istemiş tı bu gece saat 1,25 te hitam bulmuştur. İyi malumat alan mehafile göre, BaşMülâkattan sonra müşterek bir tebliğ vekil Çemberlayn, müzakere tekrarbaşlahazırlanmıştır. Almanya, Südetler mın mazdan evvel, Hitler'den bazı tahrirî tetakasındaki vaziyet hakkındaki noktai minat istemiştir. Bu meyanda bilhassa asnazarını bildiren bir muhtırayı Çember kerî harekâttan içtinab edilmesi hususunda layn'e vermiştir. İngiliz Başvekili bu kuvvetle ısrar etmiştir. muhtırayı Prag hükumetine bildirmiştir. Çemberlayn bu münasebetle, Hitler'in Tebliğin metni neşredilmemiştir. Baş Berhtesgaden mülâkatı esnasında başlavekil Çemberlayn yarın sabah tayyare ile nan müzakerelerin devamı müddetince asLondraya dönecektir. kerî harekâtta bulunmıyacağını açıkça vaingilterenin teklif ettiği tarzıhal detmiş bulunduğunu hatırlatarak, Alman Paris 23 (a.a.) îyi malumat alan kıtaatınm Südet arazisine girmesine şid mahfillerde tasrih edildiğine göre, Çem detle muhalif olduğunu bildirmiştir. berlayn İngiliz orta elçisi vasıtasile Hitler'in talebleri Prag'a bir teklif yapmıştır. Bu teklif, Buna mukabil, Hitler'in de aşağıdaki Hitler'in hertürlü karardan evvel hudud mutalebatta bulunduğu haber verilmekteboyunca Südetler havalisinde bir mıntakanın Alman kıtaatı tarafından işgali dir: 1 Nüfusunun yüzde yetmiş beşi Alhakkmdaki talebine dair mutavassıt bir manlar tarafından meskun olan Südet mmtarzı haldir. takaları derhal ve bilâkayıd ve şart Alİki devlet adamı arasında manyaya ilhak olunacak, mektublar 2 Halkın yüzde ellisi Alman olan Londra 23 (Hususî) Godesbergmıntakalarda plebisit yapılacak, den alınan haberlere göre, Başvekil Çem3 Almanların ekalliyet teşkil ettikberlayn bu sabah maiyetindeki mütehasleri mıntakalardakı Almanlar, Südet mınsıslarla kısa bir istişarede bulunduktan sontakasmdaki Çeklerle mübadele edilecek, 4 Lehistanla Macaristan tarafından lavya, müttefik sıfatile Çekoslovakyaya garanti edilmedikçe, Almanya, Çekoslokarşı dostça ve kardeşçe hisler beslenuk vak devletinin yeniden tesbit edilecek olan teydi. Çekoslovakyada cereyan eden hâ hududlarını garanti edemez. Bu son nokdiselerden kimse bizim kadar müteesur ta, Almanyanın, Macar ve Leh mutaledeğildir. Fakat Yugoslav efkârı umumi batına açıktan açığa muzaheret ettiğine bir yesi, diğer cihetten, teessürlerin kâfi gel delil addedilmektedir. mediğini ve Yugoslavyanın Çeklere yarAlman mehafiline göre, Südet mmtakadım edecek vaziyette bulunmadığını görlanndaki kanh musademelerin mes'uliyeti mektedir. Çekoslovakyanın siyasî vazi Çekoslovak hükumetine aid olduğundan yeti içinden çıkılmaz bir halde idi.» her şeyden evvel bu meselenin kat'î su lsveç de ihtiyat tedbirleri aldı rette halli lâzım gelmektedir. Stokholm 23 (a.a.) Yakmda terHitler, kat'î olarak Çekoslovakya için his edilecek olan bir kısım efradın silâh ırkî bir hudud istediğini Çemberlayn'a bilaltında bırakılmalarına karar verilmişlir. dirmiştir. da müşahede edilen Alman askerî harekâtma, bunun sebeb olduğu söyleniyor. Diğer taraftan, Alman radyosu, geceyarısından sonra aşağıdaki malumatı vermiştir: Südet mıntakalarının derhal Alman yaya verilmesi hususunda Çemberlayn le Hitler arasında anlaşma hasıl olmuştur. Çemberlayn, Prag hükumetinin bu kararı kabul etmediği takdirde, Fransa ile İngilterenin vaziyete müdahale etmi yeceklerini bildirmiştir. İki devlet adamı arasında müzakereler el'an devam ettiği cihetle, bu haber he nüz teeyyüd etmemiştir. Godesberg'de alman netice (Baştarafı l tnct sahifede) « Çekoslovakya millî hududlarını müdafaaya karar verir ve Fransız hükumeti de Çekoslovakyanın yardımına koşacak olursa, Sovyetler Birliği de Çekoslovakyaya karşı deruhde ettiği taahhüdleri derhal ifa edecektir.» Parifin bir tekzibi Paris 23 (Hususî) Majino hatlarına yeniden asker gönderildiğine dair deveran eden şayialar tekzib edilmektedir. İngiliz muhalifleri reisi Çekoslovak sefaretinde Londra 23 (Hususî) Muhalefet lideri binbaşı Atli bu akşam Çekoslo * vakya sefaretine giderek, İngiliz amele fırkasile, İngiliz milletinin Çekoslovakyaya karşı beslediği derin sempatiyi iblâğ etmiştir. İr.jiliz hariciyesinde mühim bir içtima Londra 23 (Hususî) Bu akşam Hariciye Nezaretinde mühim bir içtima akdedilmistâr. İçtimaa, Maliye Nazırı Sir Con Simon, Hariciye Nazırı Lord Halifaks, Millî Müdafaa Nazırı Sir Tomas İnskip'le Hava Nazırı Sir Kinçsly Vud iştirak etmislerdir. Londrada Çekler lehine nümayişler yapılıyor Londra 23 (a.a.) Biıkaç bin dün akşam Whitehall'de Çek meselesinin halli projesi aleyhinde nümayiş yapmış lardır. înzıbat servisi memurlan nümayişçilerin Başvekâlete girmelerine mâni ol muşlardır. Saat 20,30 da nümayişçiler bir ağızdan: «Çeklere ya'üım edelim, Çemberlayn istifa etmelidir!» diye mükerreren bağırmışlardır. «Dünya sulh toplantısı» cemiyeti Bajvekâlet civarına yüz kadar nöbetçi dikcrek gece gündüz halka risaleier dağıtmağa karar vermiştir. Saat 22 ye doğru nümavişçilerin 10 bin kışi kadar oldukları tahmin edilmekte idi. Fransız sollarının faaliyeti Almanya Fransa hududunda hcrb hali Londra 23 (Geceyarısmdan sonra) Alman ordusu Fransız hududunda da tedbirler almıştır. Majino hattı karşısmdaki yeni istihkâmlarda tahşidat yapıl mıştır. Harb zunur ettiği takdirde, Fransa Ştrazburg halkını başka tarafa nakle karar verdiğini ilân etmiştir. Bu gece Fransız Alman hududunda bütün ışıklar söndürülmüştür. Daladye tekrar, taahhüdlerin ifasından bahsediyor Paris 23 (Hususî) Başvekil Daladye bugün kendisini ziyaret eden radikal sosyalist murahhaslarına aşağıdaki beyanatta bulunmuştur: « Godesberg'de cereyan etmekte olan müzakereler inkıtaa uğrar ve yahud tehir edilirse, icab eden tedbirleri almak üzere îngiltere ile birlikte derhal müzakerelerde bulunacağız. Almanya, Çekoslovakya tarafından Amerikaldar Çekoslovakyayı tahrik edilmeden herhangi bir hücuma terke davet edildi kalkıştığı takdirde, Fransa Prag hüku Prag 23 (Geceyarısmdan sonra) metile akdettiği pakt mucibince deruhde Prag'daki Amerikan elçisi, Çekoslovak ettiği taahhüdleri ifa edecektir. Bu takyadaki Amerikalıları derhal memleketi dirde, mes'uliyeti hükumetle beraber deruhde etmesi için parlamentoyu da top terke davet etmiştir. Südet mültecileri 127 bini buldu lantıya çağıracağız.» Münih 23 (a.a.) Münih'te bütün gün Salzburg'a giden büyi'k otomobil yolları istikametinde mühim kıtaat hareketleri görülmüştür. Münih garından bir çok asker ve mühimmat tren.'eri hareket etmiştir. ka şeylerden bahsedelim. Değil mi Saaahat Hanım? Hayır, ben Kudretin bu filmi çevirmesine kat'iyyen razı değilim. Fümdeki ağır ve yorucu rol kendisini çok hırpalıvacak... Kudret söze kanştı: Ben, filmde mutlaka rol almak istiyorum. Artık tabiî haline avdet etmişti. Ahmed Tokman, karısmın filmi çevirmesinden vaz geçmesi için gösterdiği ısrardan fena halde kuşkulanmıştı. Artık müdahale edecek zamanın gelmiş olduğuna kanaat getirerek söze karıştı: Bravo Kudret! Ben senin bu sebatına ve sözünden dönmemek huyuna hayranım. İşte insan böyle olmalı. Bir şeye karar verdi mi, onu her ne pahasına olursa olsun yapmalı. Sabahat gene asabî asabî Ahmed Tokmanın sözünü kesti: Fakat, ya bir hayat mevzuubahs ise? Gene yapmalı. Büyük kumandanların sözlerini unutuyor musunuz hanımefendi? Muvaffakiyetin sırrı buradadır, sebat! En büyük kaleler, ancak sebat karşısında sukut etmiştir. öyle değil mi Kud Paris 23 (a.a.) Sol cenahlar delegasyonu toplantısrnı bugün öğleden sonra yapmıştır. Toplantı, sosyalist ve komünistler tarafından hükumet politi kası aleyhinde yapılan tenkidlerden sonra radikal mümessillerinin Daladye nezdine gitmelerine imkân vermek için inkıtaa uğramıştır. Hatta komünistler çok şiddetli bir lisanla iki takrir de vermişlerdi. Sosyalist Auriol maclisin içtimaa daveti muvafık olmamakla beraber Daladye nin medisteki bütün grupların şeflerini kabul ederek beynelmilel müzakereler hakkında kendilerine malumat vermesini istiyen bir takrir vermiştir. Bu teklif ko münistler haric olmak üzere ittifakla kabul edilmiştir. Bu akşam bir mülâkat vuku bulması pek az muhtemel sörülmektedir. Hükumet, istiyenlere muayyen fiatla damızlık satacak Ankara 23 (a.a.) Ziraat Vekâletinden: Ilgı yerlerinde veya kendi çiftliklerinde serbest at yetiştirenler, cins aygır ihtiyaclarını haralarca tertib edilmekte olan müzayedelere iştirak suretile almakta ve bu müzayedelerde fiatların bazan üç veya beş bin lira gibi miktarlara yükselmesi şikâyetleri intac etmeket idi. Hükumetçe bu babda mevcud talimatRusya da taahhüdlerini yerine name tadil edilmiş ve yirmi beş kırsraklı getirecek ılgı sahiblerine 250, elli kısraklı ılgı sahibCenevre 23 (Hususî) Sovyet Ha lerine 200, yetmiş beş kısraklı ılgı sahibriciye Komiseri Litvinof, bu akşam ga lerine 150, yüz kısraklı ılgı sahiblerine zetecilere beyanatta bulunarak şunları 100 liradan istedikleri damızlıkların ve rilmesi karar altına ahnmıştır. söylemiscir: ret? ' m Doğrudur. Tamamen sizin fıkn nizdeyim. Şimdi ufak bir formalite meselesi kaldı. Onu da halledelim de, hiç bir pürüzlü noktamız kalmasın. Ahmed Tokman, masanın üzerinde bulunan bir dosyayı aldı. Dosyada filim için hazırlanan kunturatlar vardı. Hepsi sükunet içinde kâğıdları imzaladılar. Sonra evvelâ Kudret hiç kimseye bir şey demeden, kimsenin elini sıkmadan odadan çıkıp gitti. Kendisini Sabahatle Fikret takib ettiler. Odada rejisörle di"'*ör yalnız kaldılar. Ahmed Tokman: İşlerimiz yolunda gidiyor, dıye söylendi. Gel sana nefis bir Havana purosu ikram edeyim. Rejisör, puronun dumanlarım savururken çok dalgın görünüyordu: Kudret, dedi, kendisini role o kadar kaptırmiş ki, kendisini «Güldüremiyen komik» zannediyor. Ve karısının kendisini Fikretle aldattığım sanıyor. Ne tuhaf karakterde bir adamdı Kudret! Elbette bu kadar aşırı derecede hassas, bu kadar aşın derecede san'atkâr olan bir adam böyle müzrni nbir kalb ağrısına tutulurdu. Her an müthiş bir heyeean, hududsuz bir asabiyet... Buna hangi kalb dayanabilirdi ki? Sonra senaryoyu düşündü. Muhtelif sahneleri aklına geldi. Fevkalâde güzel ve cazib bir mevzuu ihtiva eden bu senaryonun bazı kısımlan Kudret için hakikaten çok tehlikeli idi. Yalnız Kudret için mi ya? Onun kadar, hatta ondan daha fazla olarak Sabahat için de, Fikret için de büyük tehlikeler vardı. Esasen Kudretin her filmini çevirmeğe başlarken o, ayni üzüntüleri hissederdi. Bu adam kadar girdiği hüviyeti be nimsiyen ve bu hüvıyetin tesiri altına gi ren adama rastlamamıştı. Esasen o eşsiz muvaffakiyetinin bir sırrı da burada değil mi idi? Kudrette, bu girdiği rolü benimseme seneler geçtikçe artmıştı. Nitekim geçen sene serseri gemici rolünü oynarken iki defa hakikî gmici meyhanelerini alt üst etmiş, cam, çerçeve ne varsa aşağı indirmiş, başka gemicilerle bıçak bıçağa gelmişti. Her defasında güçlükle işi örl bas etmişler ve vaziyeti kimseye habef vermeden idare etmişlerdi. var) Güldüremiyen Komik Yazan : Murad Sertoğlu Fikret gene söze karıştı: l Hem de Güldüremiyen komik rolü sizin için ideal bir rol! Küstah! Kudret, yerınden bir kaplan çevikliğiîe sırramışh. Yüzündeki sanlık bir anda kaybolmuş, kıpkırır.ızı kesilmişti. Gözleri, sanki alev saçıyorda. Bu anî hareket herke:i ürkütmüştü. Sabahat, Fikret ve direktör de bir anda ayağa kalkmışlardı. Hatta, o kadar soğukkanlı olan rejisö rün yüzünde bile heyeean çizgileri belirmişti. Ne olmuşru"1 Ne oluyordu? Kudreti bu kadar heyecana düşürecek ne vardı? Fikretin yüzü de sapsarı olmuştu. Kudreti karşısında bir dev gibi görüyordu. Adetâ her an başıaa ınecek ağır bir darbe'ı bekliyordu. Sabahat de çok heyecanlı ' \\. Hele Ahmed Tokman, hiçbir şey an' 'rnıyordu. İçinden Kudret içm «muhakak bu adam çıldırdı!» diyordu. Bu vaziyet böylece asırlar kadar uzun birkaç saniye devam etti. Sonra yeniden Kudretin sesi duyuldu. O, şimdi yüksek sesle ve sanki bir sahnede imiş gibi konuşuyordu: Evet, küstah bir ihtiyar komik! Kendi yaşına, kendi suratına bakmadan genc bir kızla evlenen, kelebek kadar ince, zarif ve hassas bir kızi, kendi hodkâın hislerine bir tatmin vasıtası yapmağa kalkışan hodkâm ve sefil bir aktör parçası, mesleğinde muvaffak olamıyan, halkı güldüremiyen, bu yüzden her gün türlü tezyiflere, türlü hakaretlere hedef olan ve buna lâyık bulunan bir serseri... Evet, bana bundan mükemmel rol olamaz. Çok doğru söyledin F'ikret! Ve eminim ki bu rolümde eok muvaffak olacağım. Fikret, cebinden çıkardığı mendille alnında biriken terleri sildi. Ahmed Tokman da kendisini taklid etti. Rejisör bir sigara yaktı. Sabahat konuştu: Beni korkutuyorsun Kudret! Sen bu gün hakikaten hastasın. Tefrika: 12