Katalog

3 Mart 1938 CUMHURtYET TETKİKLERİ Yazan: CELÂL ESAD ARSEVEN Balkan Antantının verdiği kararlar Paris sefirimiz, Fransız Başvekiline malumat verdi Serbest fikirler azetemizin mutemedi Sabri ün almış avcılardandır. San'atma candan bağlı olduğu için muhavere mevzularını hep avcılıktan alır. Yazan; GALIB BtNGöL Hatta çantasını av torbası gibi hususî bir Paris 2 (Husu1 Bir defa noterler dip koçanlı tutumla taşır. Adımlarını, keklik izinde Noterlik, bizatihi bir emniyet müessesî) Dün Harisesidir; ve ideal noter bu emniyete bütün değil, üstüste konan karbonlu kâğıdla iki yürüyormuşçasına avcı ahengile atar. Ociye Nazırı M. Delsi bir arada yazılan şekilde makbuz kul nun bakışlannda bile daimî bir uyamklık manasile lâyık olandır. bo'yu ziyaret eden ve çeviklık vardır: Önüne değil, ileriye Adliye Vekâletinin büyük ihtimamlar lanmalıdır. Türkiyenin Paris 2 Sonra her noter bir günlük vari seze seze bakar. la yeni bir kanun projesi hazırlayıp Kaelçisi Suad Davaz, mutaya vermesi de esasen bu ülküden datının pulla istifa edilen kısımlarını ayIşte bu arkadaştan bir ayı avı hikâyesi Türkiye ile Yunanen alelmüfredat yevmiye defterlerinden dinledim: Yalova taraflannda iki mesdoğtnuş bulunuyor. 7 [*] nistan arasında paTatbikat başlayınca, bugün aksıvan istıhsal ederek bunu (irsaliye) maka lektaşla o haşin mahlukların inlerini arafe edilen yeni anbazı noktalann tamamen bertaraf edil mında en vakın Malsandığma götürüp ve raştırıyorlarmış. Şu oyuk, şu kovuk derlaşma hakkında izadiğini görmek çok mes'ud bir hâdise ola yekunlarını oraya kontrol ettirdikten son ken bir in keşfederler, yavaş yavaş ilerhat vermiştir. Bu ra muhteviyatını yatırmahdır. caktır. lerler, münasib bir tarassud noktası seçanlaşma Pariste çok Suad Davaz 3 Yatırılacak bu kabil paralar için meğe hazırlanırlar. Tam bu sırada karPul işleri, emanet alım verimi ve tesir iyi bir tesir yapmıştır. Siyasî mehafılde, Türk Yunan an ve neticeleri bazan çok büyük bir ehem makbuz yerine notere Maliyece bir karne şılanna arkadaşımızın her avcı gibi mülaşmasının şarkî Akdenizde beynelmilel miyet alabilmek istidadında bulunan baz: verilmesi en muvahk bir şekildir ve bu bah gördüğü mubalâğalı ifadesine bakımuvazeneyi temin edeceği kanaati umu tasdik muameleleri gibi zâhirde ikinci sayede bütün (günlük teslimatlar) cinsi lırsa dört yüz ve benim mantıkî hesabıderecede sayılsalar da; hakikatte, noter cinsine ve altalta bu karneye tarih sırasi ma göre de yüz elli kilo ağırlığmda bir midir. ayı çıkar. Malum ya, tehlikeli avlara lik müessesesi icin başlıbasına teminat teş le geçirilir. Suad Davaz, bu münasebetle Balkan 4 Ve ayda bir defa gene Malive karşı ihtiyatlı bulunmak ve ikişer ikişer kil eden islerde herhalde daha sert ve Antantı Konseyinin diğer kararlan hakdaha disiplinli bir is ve usul sistemine ih ce bu sütunlar yekunu karne üzerinde mevzi almak san'at icabıdır. Sabrinin iki kında da Fransız Hariciye Nazınna arkadaşı da yanyana vaziyette öne geçtiyac vardır. Bundan teftiş ve murakabe katedilip irnza olunur. Malumat vermiş, bu meyanda TürkiyeBu sayede noter dairesindeki yevmiye mişler ve onu yedek nişancı olarak geriçarkı bilhassa çok istifade edecek; netinin Habeşistanın Italyaya ilhakını tanı cede hükumetin ve âmmenin vicdanı no defterinin aylık yekunu ile muhteviyatın de bırakmışlarmış. Bu sebeble Sabri, damağa karar verdiğini, buna mukabil îtalterin seref ve fazileti hakkında ufak bir Maliyeye teslim edildiğini gösteren kar ha soğukkanlı kalıyor ve elini tetiğe koyanın Montrö anlaşmasını imzalamasına tereddüde düsmek hakkını kendinde ne yekunu daima müsavi birer rakam ifa yup cereyan edecek sahneyi seyre girişiintizar ettiğini ilâve etmistir. de edecektir. Ve adlî teftişlerde bunun yor. Fakat temaşa kısa sürüyor. Çünkü bulamıyacaktır. M. Stoyadinoviç Belgradda Bahsi biraz deşmeğe lâyık buluyo ne demek olduğunu salâhiyettar makam öndeki avcılar bir anda tüfeklerini bolar cok iyi takdir ederler. Belgrad 2 Başvekil ve Hariciye rum: şaltarak ayıyı hatta hücum durumuna Ayşekadın hanı Nazırı M. Stoyadinoviç saat 21,45 te Maliyenin bu babda yeniden deruhde geçmek için zaman ve aman vermeksiBir cepheden, noter daireleri devlete Belgrada dönmüştür. edeceği vazife pullann teslim ve tesellü zin yere yuvarlıyorlar. aid varidatı pul mukabilinde tahsil eden Şu Ekmekçioğlu kârvansaraymın güzelmü beyiyeleri ve iptallerini kontrol gibi Başvekil garda bütün hükumet azası, raalî birer müessesedir. Hikâyenin buraya kadar olan kısmmliğine bakın. Hele haricdeki şu cephesi inumur için bugün yapmakta olduğundan da bir fevkalâdelik yok. Hele koca koca Balkan Antantı devletlerinin ve Bulgasanı hayretlere düşürecek kadar mütenaTemsil ettiği kıymetler itibarile ta çok daha mahdud bir yorgunluk ve kül ayıları güreşe güreşe yenmiş ve ipe sarristanm mümessilleri, Hariciye erkânı, sib ve ahenktar. Gdrüyor musunuz, düz mam 36 çeşidden toplanan ve Harç, fet olacaktır; farzımuhal bugünkünden mış nice köylüler tanıyan benim gibi bir Yugoslav radikal birliği mümessilleri ve bir duvar üstüne birkaç pencere ile ne Damga, Belediye, Mekteb gibi unvanlar çok daha fazla külfetler tahammülü icab Anadolu çocuğu için bir ayının kurşunla bilhassa parti genclik teşkilâtına mensub muhteşem ve güzel bir cephe yapılmış. alan bu pullann tedariki, sarf ve istihlâki etse bile bilhassa yeni kanun çıktıktan vurulması kadar sade bir vakıa olamaz. muazzam bir heyet ve diğer birçok şahTaş oyma parmaklıklı pencerelerin her ve hesab günü teftişi ve murakabeleri sonra İstanbul noterlerinin muhtelif nevi Fakat Sabri bu basit hâdiseye bakınız siyetler tarafından karşılanmıştır. Gann biri tezyinatımıza bir nümune olabilir. Ya gerek noterler, gerek teftiş ve muraka ve çeşid pullar mukabili tahsil edeceklsri nasıl şiir katıyor: önünde toplanmış olan halk M. Stoyadişu avludaki kemerlerin mevzuniyetine ne beye memur makamlar için çok üzüntülü varidat senede iki milyon lirayı belki de noviç'i hararetle alkışlamıştır. Ayı vuruldu ya. Avcılar nişancılık dersiniz. Acaba hangi dünya mimarisi bu birer hâdisedir. Hem de her defasında geçecek vaziyette olacağından işin herzevkinin ilk neşesini henüz gözlerinde Yunan gazetelerinin samimî kadar ahenkli ve mevzun üç kemer yapuzun uzun uğraştıran, yoran, bazan alâtürlü külfet ve teşkilâta tahammülü olduyaşatırlarken inden maktulün eşi fırlıyor. mıştır. Yazık ki burası az daha müzayeneşriyatı kadarlan muvakkat saniyelere inhisar etğunda şüphe yoktur. Yanmda da üç minimini yavru. Dağlı ve deye konularak satılıyor ve yıkılmasına Atina 2 Atina ajansı bildiriyor: se bile herhangi bir isnad ve töhmet al5JC îÇC 5J! dört ayaklı mahluklar içinde zekâsile seçmüsaade ediliyormus. Çok şükiir ki şimGazeteler Balkan Antantı toplantı tında bırakabilen ve daima birçok kıy Pullar için eğer böyle bir sistem tas kinleşen ayılann tehlike deminde duygudi bu tehlıke atlatılmıştır. Işte bakınız s:n:n neticelerindeki ehemmiyeti kayde de metli vakitleri sebebsiz israf ettiren birer vib edılmiyecek olursa o takdirde yeni lan bilhassa keskinleşriğinden bu dişi tamir ediliyor, hem eski şekline halel gelvam ediyorlar. hâdisedir. kanun lâyihasının harç pullan hakkında hayvan da heyecan içindeymiş. Lâkin temeksizin. Varolsun sebeb olanlar. Şu Düşünüyorum ki yeni kanunla alına koyduğu esas bütün pullara teşmil edil Estiya gazetesi, Ankara Toplantısının kârvansarayın kıymetini belki çok kişi bütün Avrupada akisler hasıl ettiğini ya cak köknel bazı tedbirler bu mevzu üze meli ve istisnasız bütün pullar dairede ka lâş halinde olmayıp ıstırablı bir çırpımş şeklinde. EUi altmış adım ilerideki cenatakdir etmez. Fakat Konyadaki Sultan rindeki müşkülâtı kat'î surette bertaraf lacak nüshalara yapıştırılmalıdır. zıyor ve diyor ki: zeye baktığı yok. Bütün emeli yavrularıHanı kadar mühim olan bu bina sade miLondra, Roma, Paris ve Berlin, bu edebilir. Taki bir notere acaba pul almadı mı, nı tehlikeli mıntakadan uzaklaştırmağa, Ayşekadın hanında bir duvar marî noktai nazarından değil, Türklerin memleketlerin radyo postalan tarafından Meselâ: Noterler pul yapıştırmakla yanlış mı yapıştırdı, aslî pulsuz bir varak üzerinde tezyinat eski yasayısları ve ticaret hareketleri hakvcrilen haberlerden de anlaşıldığı üzere, beraber kanunları dairesinde halktan al için sahte bir suret mi verdi şeklinde ağır ormanm kuytu bir yerine kaçırmağa celeri oraya yataklar serilerek yatılır. kında da büyük tetkiklere mevzu olacak konsey kararlanna hususî bir ehemmiyet dıklan yaridatı esasen bugün dahi kendi töhmetler asla isnad edilmesin ve her tef münhasır. Bunun için vücudünü yavruIstanbul ve civan evlerinde böyle açık alfetmektedirler. larile avcılar arasında siper yapıyor ve bir eser olmak itıbarile ilelebed muhafazayevmiye defterlerine muntazaman kayıd tişte beraetini hiç değilse elinde kalacak elile onlan şüphe yok ki incitmeden * sı icab eden binalardandır. Avrupanm sergâhlı sofalar yoktur. Onların sofalan Etnos gazetesi, M. Stoyadinoviç'in, ve makbuz ita etmektedirler. Pul yapış pullu evTak sayesinde nisbeten kolayca pataklıyarak koşturmağa savaşıyor. herhangi bir şehrinde eski zamanlardan kapahdır. Merdivenleri içeridendir. Balkan Antantının bütün Avrupada en tırmayıp da bu defterdeki günlük pul istihsal eylesin kalma böyle bir bina olsa o şehri zenEdirne evlerinde ise taksimat ve plân mühim bir kuvvet teşkil ettiğine dair olan varidat yekunlarını azamî üç gün zar Sabri ilâve ediyor: *** ginleştirecek kadar seyyah çekerdi. hemen hemen Anadolu evlerine benzer sözlerini bilhassa kayid ve işaret ediyor. fında bir malsandığma götürüp yatırma O kadar şefkatli, o kadar da musNoterlerin emanet almak ve vermek *** se de iklimin soğuk olması hasebile bu tarib görünüyordu ki acıdık. Dul bırakVradini ve Atinaika gazeteleri, Yu dıkları takdirde müstafi addolunmaları şeklindeki vazifeleri için de yeni kanunOrtalık kararmadan biraz da eski bir sergâh veya sofalann önü camekânhdır nan milletinin Türk Yunan munzam yeni kanunla temin edilecek olsa, pul se la esaslı bazı teminat konması ve netice tığımız hayvanm hayatını yavrularma Edırne evini görelim. Fakat çok yazık ki ve evlerin avlusu gayet güzel bir bahçe muahedesini büyük bir sevinçle karşıla bebile mevcud ve muhtemel bütün aksak de notere hiçbir zaman bu işlerden dola bağışladık. Istanbulda olduğu gıbi Edirnede de es haline konulmuştur. Edirne demek vak*** hklar derhal ortadan kalkacaktır. O va yı herhangi bir mes'uliyet tevcih edemiyedığını kaydediyorlar. ki Türk evlerinden ya bir, ya iki tane tile bahçe ve çiçek demekti. Dünkü Cumhuriyette de şöyle bir fıkKatimerini gazetesi, Türkiye Başve kit artık falan noter zimmetine pul bedeli cek bir vaziyet tesisi kabil ve lâzımdır. kalmıştır. Şimdi gideceğimiz ev İyecioğlu ra vardı: On altı yaşmda Bayan Hatice Sokaktan büyükcek bir kapı ile üstü kili Celâl Bayarm Yunanistana yapaca geçirmiş veya falan yerdeki pul belki evMeselâ: Emanet parayı bundan böyle Ahmed Efendinin 1108 tarihinde yapılaçık bir avluya girilir. Bu avlunun her ğı ziyareti hararetle karşıhyor ve Yunan velce kullanılmış veya sahte veya şu ve noter alacağına evvelâ bir banka alır, bir delikanlıya gönül veriyor, onunla biri mış olan evidir. Buraya pek uzak değiltarafı çiçekle dolu bir taşlık şeklinde o milletinin, iki dost memleket antantı için ya bu kusur ve noksanı varmış gibi mü makbuzunu noter saklar; şerait tahakkuk likte yaşıyor ve ana oluyor. Fakat bir dir; yürüyerek gidebiliriz. Bu evi mimar lup ortasında ekseriya bir havuz ve hat sclefi kadar hararetle çalışmış olan Ce essesenin emniyet ve itibarını kıran bütün edince noter ciro eder, parayı hak sahi doğumevinde dünyaya getirdiği yavruyu gözile tetkik edebilmeniz icin ben de sio evden çıkar çıkmaz götürüyor, ıssız bir ta paviyon tarzmda bir köşkü de vardır. lâl Bayarı kabul etmekle bahtiyar ola ihtimaller bir daha tekrar edilemez olur. bine gene banka ödemiş olur. ze yolda giderken Türk evleri hakkında sokağa bırakıyor. Sonra Maliye; yalnız noter dairele Buradan bir merdivenle bırinci ve bazan cağını bildirerek diyor ki: Kanaatimce ideal noter yalnız her biraz malumat verirım. Sebeb?.. Çünkü çocuğa bakamîyaca^ Başvekil Celâl Bayar, Atinanm eski rinde adedleri milyarları yüzlerce defa hangi bir yolsi''uğu yapmıyan değil, yaikinci kat sofalara çıkılır. Sofa gayet geTürk evlerinin esasını Etilerde buluğmı anlamışmış. Çünkü süt verir bir dugeçen bu pullann teslim ve tesellüm, pamıyacak ola.. noterdir. niş ve uzun olup bu avluya bakar. Yazm dostu doktor Teyfik Rüştü Arasla Yuruz. Bir iç avlu üzerine bakan odalar. Bu rumda sevgilisile safa süremiyeceğinî açılıp sergâh haline konulacak surette nanistana geldiği vakit, bütün Yunanlı devir ve tadad ve muhafaza ve se\k ve GAÜB BtNGöL evlerin dışarıya penceresi hemen yok gizannediyormuş. ların Türk Yunan dostluğuna ne kadar tevzi ve iptallerini kontrol ve teftiş gibi bidır. Anadolunun ortasında inkisaf eden gayet çok pencereleri vardır. Adeta bir keza ayrıca onbinlerce kalem muamele Bir bizim avcı arkadaşin anîattığî saH« bağlı olduklannı görecektir. (a.a.) bu evler bulundukları memleket ve ikli camekân şekhndedir. Sıra ile dizilmiş oBursa muallimlerinin teşkil eden beyielerini hesab ve ita emirneye, bir de şu vakıaya bakınca ana şefme göre yavaş yavaş şeklini değiştirerek lan odalann kapıları bu sofaya açılır. Ierini ihzar ve tediye yorgunluklarından toplantısı kati denilen şeyin seyrek de olsa insan Umumiyetle sokak üstüne gelen bu odaüç muhtelif tip zuhur etmistir. ve büyük teskilât masraflarının bir kıs Bursa (Hususî) Bursa muallim yüreklerinden uçup hayvan kalblerine Birisi orta Anadolu evleri, ikincisi îs ların bazısında pencere yoktur. Hava ve mından kurtulacak, adlî murakabe de lerinin yıllık toplantılan bu pazar gecesi sığmdığına hükmetmek ıstırari hâsıl olutanbul, Bursa, İzmit ve civarı evleri, ü ziyayı sofaya açılmıs olan kapı ve pengene bu puîların kaydını, sarfını ve yev Belediye salonlarında çok eğlenceli bir yor. Gelin de siz, yavrularını ölümden cerelerden alırlar. Bu geniş sofalarda çüncüsü Trakya ve havalisi evleridir. miye defteri veya Mal ve Belediye mu şekilde yapılmıştır. Vilâyetin hemen her kurtarmak için nefsini fedaya hazırlanan Bu evlerin mimarî bakımdan karakter bazan geniş ve güzel sekiler ve direklerle hasebe kayıdlarile mutabakatını ve tarafından gelen muallimlerle Bursa mu ayıya alkış hissettiren bir mana ile ne lerini ve teferruatını burada anlatmak u ayrılmış sedirli hücreler bulunur. bakiyye mevcudlarının tevsiki, defterle allimlerini bir araya tophyan bu eğlenceli ana, ne ana demeyin. Sonra da ayni sözun olur. Şu kadar söyliyeyim ki İstanIşte eve geldik. İki buçuk asırlık bir rinin tesis ve idamesini kalem bekalem gecede Vali ve Belediye reisile bazı da zü, fakat manasını değiştirerek Bayan bul ve Bursa evleri sokakla alâkası en ev. Insan içine girince buralarda dolaşan araştırmak üzere her teftiste kaybettiği vetli zevat da bulunmuşlardır. Kültür Hatice için söylemeyin!.. çok olanlarıdır. Yani sokağı gören pen kürklü, kavuklu, entarili, feraceli ecda çok aziz birçok vakitleri elinde tutmuş o direktörü Fâkir Erdem bu toplantıda M. TURHAN TAN cereleri çoktur. Orta Anadolu ve Rumeli dımızı görür gibi oluyor. lacaktır. çok güzel bir söylevle Öğretmenlerin hisevleri daha ziyade sokaktan kaçan ve 250 bin dut fidanı Çok yazık ki evin birkaç senelik ömrü Bugünkü damga kanununun sahifeleri lerine tercüman olmuş, buna valimiz takendi kabuğu içine çekilen birer yuva daha kalmış. Henüz lâyıkile tekik edilBursa (Hususî) Bursa kozacılıgıCenevre Mont Blane tepesinde çevrilirse, sigortalar hakkında asağı yu rafından cevab verilmiştir. Muallimlerin makamındadır. memiş olan sivil mimarimize mühim bir yazın ortasında bile kayak sporları kan bu teklifimin ayni hüküm ve esaslar bu samimî ve eğlenceli toplantılan saba nm inkişah için hükumet muhtelif tedbir* Fakat bu tiplerden hangisi olursa ol etüd mevzuu teşkil eden bu evlerden ar yapabilmek üzere elektrikli şimendifer görülür; ve zaten işin yapılmıyacak tarafı ha kadar büyük bir neşe içinde devam ler almakta ve halka yardım etmektedir. sur hepsinde de rahatlık, ferahlık ve sa tık bulamıyacağız. Bu cümleden olarak Koza Borsası taradağm tepesine kadar çıkarılacaktır. yoktur. etmistir. Resmimiz yeni hattın geçeceği yolu mimî bir aile hayatı esasları düşünülmüşfından her sene halka meccanen dut fiCamilerimize, türbelerimize gostermegöstermektedir. tür. danları tevzi edilmesi de büyük bir yer ğe başladığımız ihtimamı bunlara da teşişgal etmektedir. Bu sene bu yardım yalKadınların daimî surette kapalı olarak mil etmek lâzımdır. Bunları eski şeklinnız iki kaza halkma yapılacak (250) bin yaşadıklan bu evler onlan dışarıya çık de tamir etmek, âsanatika defterine kaydut fidanı bu kazalar halkına dağıtıla maktan vareste kılacak surette güneşli, detmek ve plân ve resimlerini çıkartarak caktır. Gelecek sene başka iki kazaya ve havalı ve ferah yapılmıştır. Müzedeki İskender mezanndan daha her sene böylece beş sene zarfında vilâAnadoludaki esas tip bakınız nasıldır: büyük bir ihtimamla muhafaza etmek yetin toplu bir halde bir dut mıntakasi Basitleri bir, mühimceleri iki katlı. Sokak millî bir istir. halini alması temin olunacaktır. cephesinde odalann pencereleri azdır. Bugünkü beklediğimiz millî mimarî Tuzlada ağac ve su bayrami Eve arka taraftaki geniş bir avlu veya mize Selimiyeler, Süleymaniyelerden zibahçeden girilir ve dışarıdan iki merdi yade ilham verecek olan bu eserleri geTuzla (Hususî) Çok şirin ve me denî bir yer olmasına rağmen şimdiye venle doğruca yukarıya çıkılır. Yukarıda lecek nesillere bırakmak bize büyük bir kadar tatlı su yüzü görmiyen Tuzla, geniş bir sofa bulunur ki bu sofanın av borcdur. Cumhurıyet hükumeti devrinde niha luya bakan tarafı umumiyetle açık bir yet buna kavuştu. Suyun çeşmeye isaveranda şekhndedir. Buraya hayat veya lesi günü ağac ba\Tamı olarak kabul eErbaada gündelik posta sergâh derler. Büyücek evlerde bu sofadilen tarihe düştüğü için Tuzlalılar çifn:n ortasında bir bölme bulunur, bir taservisi başladı te bayram yaptılar. rafı selâmlık bir tarafı hareme mahsustur. Erbaa (Hususî) Erbaa ile Lâdik Yerliler, evlerinin, dükkânlarmın veAilenin hayatı hemen hemen bu gü arasında 1 marttan itibaren gündelik ya tarlalarmm önlerinde hazırladıklan neşli ve havalı sofada geçer. Orada otu posta servisi başlamıştır. Kat'î ihalesi, çukurlara fidanlarını dikerken topçu rulur, orada yemek yenir, hatta yaz ge 138 liraya yapılan bu servisin halk ve Iktısad Vekili Şakir Kesebir, Viyanada tedavi edilmekte olan oğlunu alavı komutanı, İzmitten gelen Nafıa ticaret erbabı lehine kaydedilecek bir ziyaret etmek üzere, dün akşamki Semplon ekspresile Vivanaya hareket et müdürü ve Gebze kaymakammm hazır [*] Bundan evvelki makaleler 15, 17, çok faydaları olduğju şüphesizdir. Ayni Amsterdam Holanda Prensesi mistir. îktısad Vekili, Sirkeci garında, <ün İzmirden gelen Deniz Bank Umum bulundukları kalabalık bir toplantı ö19, 23, 25, 27 şubat tarihli nüshalarımız zamanda iki günde İstanbul gazeteleri Juliana ilk defa olarak kocası ve ço müdürii Yusuf Ziya Önis ile şehrimizdeki deniz ve iktisad müesseseleri er nönde tatlı su çeşmesinin kordelâsını dadır. ni okumak imkânmı elde etmiş olduk. cuğu ile beraber resim çıkarmıştır. kânı tarafından uğurlanmıştır. Edirnede eskiTürk evleri Türk evlerinin esasını Etilerde buluruz. Bir iç avlu üzerine bakan odalar. Bu evlerin dışarıya penceresi hemen yok gibidir İdeal noter ve yeni noter kanunu PENCERESiNDEN Ne ana, ne ana ? İktısad Vekili Viyanaya gitti