Katalog

10 İkinciteşrin 1938 CUMHITRİYET Ay tutulması ve Kristof Kolomb Meşhur kâşif, husuftan nasıl istifade etmişti ? 1503 senesinde dağa çıkan kırmızı derililer, ay tutulduğu gece diş biledikleri Kristof Kolombu bir Allah olarak tanıdılar Şehrin su ısı Belediye, Nafıa Vekâletinden bir fen heyetinin Ayvalkta da 350 lira gönderilmesini istedi çalan suçlu, yakalandı Sular îdaresi, Avrupadan getirdiği su tevzi makinelerinin montajını yap tırmaktadır. Terkos suyunun şehrin ihtiyacmı karşılıyacak bir miktara çıka nlmasma çalışılmaktadır. Yapılacak yeni tesisat için 300 bin lira sarfedilecektir. Şimdiye kadar İstanbula 40 bin metre mikâbı su veriliyordu. Yeni te sisatla bu miktar 50 bin metre mikâbı na çıkarılacaktır. Otellere dadanan sabıkalı hırsız İstanbulda seyyar koltukçuluk yapan ve Beyoğlunda Aynahçeşmede oturan Münir adında bir adam, bundan bir müddet evvel yattığı otelde oda komşusu Ramazanın yatağı altmdan 9 altın lirasmı çalarak kaçmıştı. Münir, bu hâdiseden sonra Bursaya ve oradan da Ayvalığa geçerek bir otele Evvelki gece ayın tutulmasını birden inmiş, fakat orada Enver admda biri nin odasmdan da 355 lira çalmış, yakabire farkettim. Saat on bir buçukta misaMakinelerle suyun tazyikı artacağı lanmıştır. firlikten çıkmıştım. Göke baktığım zaman için Sular İdaresi. şehrin fazla su sar Münir, daha evvel de Bergamada ge pınl pırıl parlıyan yıldızları ve onun ya feden yerlerindeki ince borular yerine ne hırsızlıktan bir seneye mahkum ol nında bir Japon feneri gibi ayı gördüm. kalınlarmı koydurmağa başlamıştır. Bu muş ve cezasını bitirerek hapisaneden Ay... Eski dinlerin ilham membaı... suretle boruların patlamasının önüne çıkmış bir sabıkalıdır. Flammarion, «ay ışığı, ilk astronomik zigeçilecektir. Montaj işi bittikten sonra Münir, Bursadan şehrimize getirileİngiltere Havaların soğuması üzerine neş'elenen Londra hayvanat yadır» demişti. Hakikaten çok eski bir işeh rde bir su sıkmtısı görülmiyecektir. rek buradaki hırsızlığının muhakemesi bahçesinin kutub ayıları. lim olan astronomi, ilk defa ay üzerinde Üsküdar cihetinde ötedenberi devam yapılmak üzere asliye ikinci cezaya vetetkikata başlamıştır. Ayın tahavvülâtı, edegelen bir su meseles ivardır. Sarfe rilmıştir. eski gemiciler ve kervancılar için çok favDünkü celsede, âmme şahidlerinin çadilen suyun miktarı kışm 6 bin, yazın ğırılmasına, Bursadaki muhakeme safdalı olmuştur ve bu vaziyet beşeriyete ilk 8,500 metre mikâbıdır. Yaz ve kış tarihasının sorulmasına ve İstanbulda da takvim fikrini vermiştir. feleri birbirinden farklı olduğu için başka mahkumijeti olup olmadığı hakhalktan senevî 6 bin lira tutan bir de kında İstanbul ve Üsküdar hapisanele Eski zamanlarda gemiciler geceleri ay pozito skçesi alınmaktadır. Bağ ve bah rine müzekkere yazılmasma karar ve ışığında seyahat ederlerdi. Bunlardan en Kristof Kolombun 16 ncı asirda basılmış çe sahibleri, Nafıa Vekâletine müraca rilmiş, muhakeme, başka bir güne talik bir kitabdan almmış resmi atle şikâyette bulunmuşlardır. Vekâlet, edilmiştir. enteresam Kristof Kolomb'un başından ^ Sular idaresine gönderdiği bir emirle geçen bir hâdisedir. Kolomb ay tutulması T. Bazıları da inanıp itaat etmişler, heptarifelerin tevhidin: ve başka nam altm Esnaf hastanesine yeni pavisayesinde büyük bir fayda görmüştür. si de ceza gününü beklemişlerdir. yonlar ilâve ediliyor da halktan para alınmamasım bildir Kristof Kolomb Amerikayı keşfettik Kolomb'un ayın tutulacağını söylediği Bu sene ağustosta açılan İstanbul esmiştir. ten sonra bir çok maceralı seyahatler de akşam, bütün yerliler, şeflerile beraber, Belediye, bu para ile bir kısım ihti naf hastanes: ihtiyaca kâfi gelmediğinyapmıştır. 7 temmuz 1503 te, kendisile iriliufaklı deniz kenarında toplanmışlar yacın karşılandığmı ileri sürmüş, Ve den hastanenin genişletilmesi takarrür daima çahşan ve ona bir çok yardımlarda dır. Bu sırada Kolomb'dan haber gelmiş, kâletin teblıği karşısmda îstanbulun su etmiştir. Hastanenin bahçesi çok geniş bulunan Diego Mendez'i ile îspanya ayın gökten indirileceği anlatılmıştır. olduğundan buraya yeni paviyonlar ilâişinin tetkiki için bir heyetin gönderilKralına keşfettiği memlekette yaptığı işve edilecektir. Hakikaten biraz sonra ay yavaş yavaş mesini istemiştir. Nafıa Vekâletinin huler hakkında bir rapor göndermiştir. Bu Yeni, göz ve kulak paviyonları için kapanmağa başlamış, bu vaziyet karşısınsusî şeklde vaziyeti tetkik ettirmekte âcilen bazı aletler sipariş edilmiştir. rapor tarihe Lettera Rarissina diye geç da telâşa düşen yerliler derhal Kolomb'a olduğu, aynca bir heyetin de gönderil Bundan sonra her sene aletlerin çoğal miştir. haber göndererek ona «ilâhların vekiü» Mendez, Kraldan aynldıktan sonra unvanını vermişler, ayın derhal yerine mesi muhtemel bulunduğu haber alın tılması için esnaf yardım teşkilâtı ay rıca 1000 lira tahsis edecektir. Kolomb'un emrindeki İspanyol askerleri konmasını rica etmişlerdir. Ona tama mıstır. Cerro isminde birisinin teşvikile, Ispanya men itaat edeceklerini de ilâveten bildirLondra İngiliz ordusunda şimdiden Noel hazırlıklarma başlanmıştır. ya db'nmek için isyan etmişler, keşfedi'e mişlerdir. Kolomb, çob düşünmeden ve Resmimiz Noel babanın iştirakile an'anevî tathlardan birini hazırlanırken cek yeni memleketlere gitmek isteme nazlanmadan teklifi kabul etmiş, ay uzun göstermektedir. mişlerdir. Bu sırada Perro, galeyana ge müddet kapah kalmıyacağı için gelip geçlen arkadaşlanndan istifade etmiş, onları mekte olan fırsattan hemen istifade yogemilerde toplıyarak karadan açılmıştır. lunu bulmuştur. Gemiler biraz uzaklaştıktan sonra gemiciBiraz sonra ay yavaş yavaş açılmış, ler kararlarını Kolomb'a bildirmişlerdir. bütün yerliler neşe ile bağırışmışlar, Ko Kolomb henüz cevab vermeğe vakit lomb'a bir ilâh gibi itaat ederek bu hâdibulamadan müthiş bir fırtına kopmuş, ge seden sonra onun her istediğini yapmış miciler karaya selâmetle çıkmak için er lardır. zak ve silâhlarm hepsini denize atmışîarZEYNEL AKKOÇ dır. Bu kâfi gelmemiş, tayfa, kürekçi ve kırmızı derililer de denize atılmıştır. Bin Romanyadan muhacir nakli bir zahmetten sonra karaya çıkılmış, ni Havaların soğuması ve Romanyada hayet asiler, Kolomb'a sadık kalan asker kar yağmıya başlaması üzerine Romanler tarafından öldürülmüştür. Bunun üze yadan memleketimize muhacir sevkıne rine yerliler, beyazların zekâ ve kuvvetle memur olan heyetimiz şehrimize dön Halk operti dün provalarına başlamıştır. Macaristandan sureti mahsurinin üstünlüğünü takdir ederek onlara müştür. Bu sene Romanyadan memle sada celbedılen pn kişilik bale heyeti, dünkü provalarda hususî muallim sevgi ve muhabbet göstermeğe başlamış ketimize nakledilen muhacırlerin sayı lerinin idaresi altmda olarak ekzersiz yapmışlardır. Yukarıdaki resim, operelardır. Fakat bir aralık yerliler arasında, sı 7,000 kişiden ibarettir. Bunların em tin provasmda bulunanları bir arada göstermektedir. lâki Rumen hükumeti tarafından satın kırmızı derililerden bir kısmmın denize aalınmakta, bedeli Rumen bankasına yatıldığı duyulmuş, bu haber yayılınca da ürılmaktadır. Hükumetimiz, Rumen Mısir Zehirlı gazlere karşı müdafaa talın.leri yapan Mısır polisi ve yerliler beyazlardan birdenbire soğumuş millî bankasmda biriken bu paralarla itfaiyecileri bir resmigeçid esnasında. lardır. Romanyadan kereste, benzin ve mazut Kabile şefleri, bütün yerlileri toplamış, satın alacaktır. ve bazıları kesmek için dağa çekilmek Ipek tohumlarımız rağbet kararmı vermiştir. Bu hâdise, Kolomb'u görüyor çok düşündürmüştür. Çünkü onlarla müİran, ipek tohumlarımıza büyük bir cadele etmek, bütün gemicileri mahvet rağbet göstermektedir. Geçen sene 30 mek demektir. Bundan sonra yerli ge bin kutu ipek tohumu alan İran hükumeti, bu sene Bursadan 40.000 kutu ipek mici de bulamıyacaktır. Işte böyle müşkül bir anda talih, Ko tohumu satm almıştır. Halk opereti provalarına başladı j ( İkinci Hizmet motörü denize indirildi ı I lomb'a bir kurnazhk yolu göstermişlir. îpekli kumaşların kontrolu Amiral, astronomi ile de mesgul olduğunİpekli kumaş standardı nizamnamesi mucibince ipekli kumaş imal eden fabdan üç gün sonra ayın tutulacağını he sablamış ve derhal kabile şeflerini toplıya rikalarla ipekli kumaş satan mağaza ları tetkik ve teftiş etmek üzere Bursa rak ve onlara şunları söylemiştir: îpek Böcekçiliği Enstitüsü müdürü Dr. « İlâhlardan haber aldım. Beyaz Tahir Yetmen şehrimize gelmiştir. dostlarınıza karşı iyi muamele etmediği Tiftik piyasası hararetli niz için sizi cezalandıracaktır. Üç gün Son günlerde tiftik piyasası daha zi sonra ay, gökten alınacaktır. Eğer ayni yade hararetlenmiştir. Bu hafta 6918 vaziyette devam ederseniz güneş de indi balya tiftik satılmıştır. Geçen hafta sarilecektir.!» tılan miktar 3400 balyadır. Başlıca alı Birçok kabile sefleri buna inanmışlar cılar. Alman ve İngilizlerdir. Halicdeki fabrika ve havuzlarda inşa edilen Hipmet motörlerinin ikincisi de dün denize indirilmiştir. Dün motörün fen heyeti huzurunda sür'at tecrübeleri yapılmıştır. Tecrübelere bugün de devam edilecektir. Matluba İngiltere Sanayi âleminin meşhur bir siması olan Lord Nuffield Galde muvafık görülürse yann teslim muamelesi yapılacaktjr. Resmimiz, motörün yeni bir fabrika tesis etmek üzere o havaliye hareket etmiş ve bu seyahati harbden evvelki modelde bir otomobille yapmıştır. denize inmesini göstermektedir. Bütün sevgi ve özleyişi, ıstırab ve ku tu: her türlü eziyete katlanan yaşlı kadının çık, yıldızın parlak olsun. Baba bucağına müthiş bir buhran için runtuları, istek ve vehimleri hep onun is Ne bir lokma yiyecek, ne bir damkapısını vururken bütün soğukkanlılığına rağmen gene kalbinin çarptığını hissedi de giren, bir avuç serserinin, birkaç va mine sığınmış gibi yalnız oğlunun ismini la birşey içecek haldeyim anne. Bilsen ben tan haininin vücudlerini ortadan kaldır söylüyor ve sadece ağhyordu. buraya ne yapmak için gelmiştim. Ve şimyordu. Ahmed, boğazına tıkanan yumru bir di cinayetini işleyeceği anda bir mucize ile Sütnine aylardanberi hasretini çektiği mak emelile buraya koşan genc adam geYazan: MÜKERREM KÂMÎL SU Ahmedini görür görcnez bir sevinc çığlıgı niş bir soluk almıştı. Çünkü onlar yüzün şeyi geri tepmek ister gibi göcnleğinin ya kurtulmuş bir insan şaşkmlığını duyuyokoparacaktı amma genc adamın büyük el den daha burada birçok suçsuz insanlann kasını biraz açtı: rum. Memleketin kangren olmağa yüz tutli imiş gibi sırlı görünüyordu. Rüzgârın leri ağzım kapamamış olsaydı... da kanma girmiş olacaktı. Üzülme anne. Sana azab verdiğim Sonra küçük bir sesle tasavvturlarını, mus, şifasız yarasını sarmağa and içmiş dokunup geçmesile sallanan ağaçlar, titPervasızca koca bahçeyi geçri, uzun için ben de yanıyorum. Fakat aksini yap plânını annesine anlattı. Yaşlı kadın bel Şaşırma ve korkma sütnine. Anneti. Sarsılmaz bir inanla başladığı iş, gün reyen gölgeler, kuytulardan gelen uğul mi çağırabilir misin biraz? merdivenlerden çıkb. Annesinin oda kamak elimden gelmezdi değil mi? Sen, e li ki hayatında büyük bir sukutu hayale den güne, o işe bağlananlara ümid sunu tular, burada oynanacak facianm ürperminim ki bana hak veriyor, bana kızmıpısma vururken yumuşak bir sesle: Yaşlı kadın gözlerinin yaşmı, yemeniuğramıştı. Dünyaya aid işleri dinlerken yor ve düşman, karşısındaki irade kudre tisile harekete geliyorlar hissini veriyor sinin uclarile silmeğe çalışıyor: Korkma anne, benim, ben geldim yorsun? her zaman kayıdsız görünüyordu. Çiftlik tine karşı gelebilmek için fen ve makine du. Senden ayrı mıyıtn ki evlâdım sana kül olmuş, varı yoğu elden çıkmış, sokak Nerden çıktın sen? Sana hiç kıya diyordu. kuvvetlerine saldırıyordu. Annesi henüz uyumamıştı. Gümüş şam hak vermiyeyim. Başladığın iş de, inandı ta kalmış, bütün bu şeyler onu yakından Çocukluğunun, ilk gencliğinin kâh se mıyorum delikanlım. diye şaşkm şaşkın oSavaş bütün hızile başlamış sayılabilir vinc, kâh hüzünle geçtiği bu yerlerde, bir danm içinde dönüp dolaşıyordu. danm ucunda tüten mum damlalarına ve ğın mefkure de senin gibi mukaddestir alâkadar etmiyordu. Zenginlik yolunda di. Bugünler içinde bir gece Ahmed, ha hırsız gibi görünmekten korkarak ilerliyor Vakit kaybetme sütnine. Haydi titreyen aleve baka baka hep oğlunu dü benim için... Ben hayatta yalnız seni kay ziyan olan gencliğinin ve hayatının biriyatmın en elîm bir ânını yaşadı. du. Köpekler havlamağa kalkıştıkça ço bana annemi çağır. Babam nerede? Çift şünüyordu. Ahmedin sesini duyar duy betmekten korkarım. Ondan ötesi, herşey cik kazancı oğlu idi. Ona birşey oltnasın maz nasıl çılgın bir telâşla yerinden kalk ve herşeyi zaten çoktan yok olmuştur gö da... Akşamm aiaca karanlığı içinde görül cukluğundan beri onlara çok alışık olan likte yok mu? mekten. ele geçmekten korkarak son dere genc adam, hepsine isimlerile sesleniyor, Yok evlâdım. Dün gitti. Bılmem tığı, somyanın gürültüsünden anlaşıldı. Ka zümde. pının açılmasile filiz gibi ince bir kadının, Sonra yurduna hiyanet etmiş bir in Fakat bu düşüncesi uzun sürmedi. Çace ihtiyatla yürüyordu. Çiftliğin ışıklarını tath birkaç kelimecikle gönüllerini alıyor ne tarafa? bucak çiftlikte barınan işçileri ve hayvankendisine açılan iki kuvvetli kol arasına san azabı içinde : görür görmez titremekten kendini alama du. Kokusunu alarak kendisini tanıyan Çiftlikte yabancı var mı? dı. Millî kuvvetleri bir çapulcu, çeteci hayvanlar tatlı hırıltılarla yanına sokul Heyecan bana eksik söyletti çocu cıkları aklına getirerek ürperdi: Çekildiler oğul, hiç biri kalmadı. gömülmesi bir oldu. Çocuğum, lüzumsuz yere elini kantelâkki eden, mukaddes davaya inanmı dukça yüreğinde derin bir acı kabarıp yük Nereden çıktın evlâdım? Yavrum, ğum dedi. Kusura bakma. Sen ve yurdum. Ahmed, yaşlı kadını belinden sıkıca la boyama dedi. Babana kin gütme yavyan babası zalım bir inadia annesini de seliyordu. İki kuvvet bir bütünsünüz içimde. kavrayarak odada döndürmeğe başladı. Ahmedim, canım benim! burada bırakmıştı. Yıllarca babasının her Ahmed, günün heyecanile o kadar yor rum. O, ne olsa eski kafalı, öteden beri Oğlunun geniş göğsü üstünde ağlıyor, Biraz sonra Anzavur kuvvetlerine yar Buruşuk yüzünü öpüp, yıpranmış ellerini zulmüne kendi hatırası için başeğen an dım eden babasının büyük çiftliği kötü, okşadıktan sonra odadan riizgâr gibi dı zayıf ellerile kalpağını, saçlarını, çenesi gun düşmüştü ki, başmı aylardanberi has ruhu istibdad mayasile yuğrulmuş bir aGözünü açmış, padişahın peygamnesi soluk yüzü, yaşh bakışlarile gözle yüz kızartıcı hatıralarile beraber kül o şarı uğradı. Yaşlı kadının sesi bir şefkat ni okşuyor, ona bakmakla doyarmyacağı retini çektiği annesinin dizlerine yatırmak, dam. ber vekili olduğuna inanmış. Sen millî bir rinde canlanmca içinde ateşlenmiş bir or lacaktı. dalgası halinde ardından dolaşmağa çalış nı anlatan gözlerile birçok şeyler söyle uyumak, uzun uzun dinlenmek istiyordu. man dehşeti duydu. Bu istekledir ki, kendisine kahvaltı hazır davanm yolcusu olduğun için şuurla ha mek istiyordu. Bahçenin bir tarafmda süt ninesi için tı: latmak için ayağa kalkan annesini oturt reket ediyorsun. (ArJcast Ahmed, Ahmedim benim. Koru derinliğinde binbir hayalet giz japılmş küçük bir ev vardı. Ötedenberi Uğurlar olsun evlâdım. Bahtın a Tefrika : 24 ATEŞTEN DAMLA