Katalog

İÇ SAHİFELERDE 4 üncüde : Hikâye. Efn zevkli intikam. F. Varal 5 incide : Yeni dünyada yeni bir mezheb doğuyor. Akdenizde rekabet. Muharrem Feyzi Togay 7 ncide : Çocuk sahifesi. . J Onüçüncü yıl sayı: 4726 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU pıımarfnci m Tommıi7 Telgraf ve mekfub adresl: Cumhuriyet, tstanbul Posta kutusu: tstanbul, No 245 Telefon: Başmuharrir ve evl: 22366. Tahrir heyetl: 24298. İdare ve matbaa kısmı 24299 24290 Ankara 9 (A.A.) Ahiren Türkiyede bir Ameri kalı tarafından alınan filmi seyretmiş olan Amerika Bir leşik Devletleri Başkanı Franklin D. Roosevelt, Cumhur Başkanımız Atatürke pek samimî bir mektub yazarak memleketimiz hakkmdaki hislerini bildirmişti. Atatürk Roosevelt'e ayni samimî ifade ile teşekkür etmiştir. Bu iki mektubu aynen aşagıya yazıyoruz. Ekselâns Kamâl Alalürk, Türkiye Cumhuriyeti Başkanı V1\ Tfirk Filezof ve tıb Gstadı şahsiyeti ve eserleri SiNA hakkında 30 muharririo kıymetli yazılan 900 sahifelik bu büyük eserde toplanmıştır. Tanesi 4, Cildli 4,5 liradır. AHMED HALiD KiTABEVi Atatürkle Roosevelt arasın4devletin mutabık kaldıkları da teati edilen mektublar siyasî ve askerî hükümler Amerika devlet reisinin memleketimiz hakkında izhar Dört devlet, müşterek menfaatlerini alâkadar eden bütün beynelmilel ihtilâflarda istişarede bulunacaklar Tam bir dostluk havası içinde imzalanan anlasma: Sark Misakı Anlaşma, inkızasından altı ay evvel ihbar edilmediği takdirde bir o kadar tnüddet için daha uzatılmış sayılacaktır Şark Misakmın esaslan Büyük biv dostluğun canlı ifadesi etmiş olduğu büyük ve candan sempatiye, Ulu Şefimiz ayni hararet ve samimiyetle teşekkür etti Muahede 5 sene için muteber ANKARA Bütün siyasetini dostluk keTahran 9 (A. A . ) Pars Ajanlimesine bağlıyan Türkiye, Balkan Antantmda olduğu s! bilidiriyor: Türkiye Harici gibi, evvelki gün Tahranda ye Vekili Dr. Tevimzalanan muahedede dahi fık Rüştü Aras, îesaslı bir rol oynamakla dün ran Hariciye NazıEfganistan ya sulhuna büyük bir hizmette rı Sami, Nazırı FeyHariciye daha bulunmuştur. yiz Muhammed Han Azizhn Bay Cumhur Başkanı, Ahiren Türkiyede Bay Julian Bryan tarafından alın mış olan filmi, birkaç akşam evvel, Beyaz Evde seyrettim. Nisbeten kısa bir zamanda meydana getirdiğiniz pek çok *şayam hayret hususatı görünce hissettiğim şevk ve heyecanı size arzetmek istedim. Kıymetli sahsiyenizin, evinizdevcplâjda jcüçük k[zı nızla oynarken çekilmiş olan resimlerini seyretmekle bil hassa bahtiyar oldum. Bu, sizin ve benim bir gün birbirimize mülâki olmak fırsatını bulacağımız ümidıni, bende bir kat daha takviye etti. Nadir olan istirahat zamanlarımda, bana göndermek lutfunda bulunduğunuz Türk posta pulları kolleksiyonunu seyretmekteyim. Bunlar üzerinde resmedilmiş olan manzaralan, bir gün, kendi gözlerimle görmeği ümid ediyorum. Samimî saygılar ve halisane temennilerimle. Vefakânnız Franklin D. Rooseüelt Ekselâns Franklin D. Roosevelt Amerika Birleşik Devletleri Başkanı VAŞİNGTON^ Azizim Bay Cumhur Başkanı, ~ "~~" Ahiren Türkiyede Bay Julian Bryan tarafından alın mış olan filmi seyretmekten duyduğunuz memnuniyeti bildiren 6 nisan 1937 tarihli lutufkâr mektubunuzu hakikî bir lArkasi Sa 3 sütun 3 te\ Kuracağımız büyük elektrik santralları ve Irak Hariciye fî ran, Irak, Efganistan ve Türkiye Nazırı Naci Elâsil II arasmda ademı tecavüz ve dostluk bugün ademi teca anlaşması dün Tahranın meşhur vüz muahedesini im Sadâbad sarayında tarafeyn Hariciye za etmişlerdir. Vekılleri tarafından mutantan merasimle Muahedenin bi imza edilmiş bulunuyor. Uzun senelerdir rinci maddesi, âkid vücude getirılmesıne çalışılan bu anlaşma memleketlerin iç işbüyük ve tanhî bir ehemmiyeti haizdir; lerine mutlak suret ve şüphe yok ki, yalnız alâkadar dev te ademi müdahale letlerce değıl, hüsnüniyet sahibi bütün ve ikinci madde müş Avrupa devletlerince dahi büyük bir terek hududların tememnuniyetle karşılanacaktır. Bütün cavüzden masuni dünyanm daha ziyade sessiz fakat her yetine riayet hak halde derin bir dikkatle her safhasını takmdadır. kib edegeldıği «Şark Misakı» yeryüzünUçüncü madde, de maalesef gittikçe azalan samimî bir dört memleketin hüsnüniyetin güzel ve nadir tecellilerinmüşterek menfaat den biridir. Yakın Asyanın dört devleti aralannda zaman zaman vukua gelen lerini alâkadar eden beynelmilel hatta bazan senelerce süren anlaşama bütün Dr. Rüştü Aras Tahranda İran Hariciye Nazırı mazlıkları ve pürüzleri bir hamle ile orihtilâflarda istişa Sami ile beraber. tadan kaldırmışlar ve işte dün imzalanan reyi ve 4 üncü madmuahede ile münasebetlerini daima dost de de, harb ilânı, ilân edilmeksizin işgal tinkâfı derpiş etmektedir. lArkası Sa. 6 sütun 6 luk ve iyi komşuluk çerçeveleri arasına ve müteamza taarruz hareketlerinden isalmağı yekdiğerine vadetmişlerdir. Esasen İran, Irak, Efganistan ve Türkiye arasındaki münasebat daha ziyade daima dostluk çerçevesi içinde cereyan fdegelmiştir denmekte asla hata yoktur. Efganistanla Irakm arasına sıkışmış bu lunan İranın bu iki devletle birer hudud tashihi meselesi olmuştur. Asırların miras bırakmış olduğu bu hudud pürüzlerinin düzeltilmesi bittabi bir gün meselesi olamazdı. İyi komşuluğun herşeyden evvel iyi hududlarla kabil olabileceğini pek iyi takdir eden bu üç devletin nihayet bir anlaşma noktasında buluşmalannı sevincle karşılamamak imkânsızdır. İranla Efganistanı birbirine karşı koyan ihtilâf güzide bir Türk askerî heyetinin de iştirakile ve dostluk havasının bir an hari cinde kalmıyan müzakerelerle hallolun muştur. Şattülârab meselesininse İranla Irak arasında gene Tahranda imzalanan ayn bir muahede ile bittiğini öğreniyo ruz. Bütün bu meseleler bugün için artık tarihe karışmıştır. İran, Irak, Efganistan ve Türkiye zaten dostluk esasından hiçbir zaman ayrılmamış bulunan münase betlerini bu şekilde bir anlaşma ile tarsin ettikten sonra en ufak bir ihtilâfın dahi vaziyeti bulandırmasına imkân kalma mıştır. Dört devletin vâsıl olduğu güzel netice diğer pek çok devletlere misal teşkil edebilecek bir eserdir. Filhakika dört Hariciye Vekili kendi milletlerinin menfaatlerini ko'mşu devletlerin jdostluklarından asla uzaklaştırmamışlar ve böylece asrın muhtac olduğu dört büyük devlet adamı olarak tebarüz etmişlerdir. Bu yeni anlaşmayı imzalıyan devlet lerin Milletler Cemiyetinde aza bulunmaları «Şark Misakı» nın Cenevredeki bey Hataylı amele serbestçe Türkiyeye gelebilecek Kütahya santralı senede Sancakta şubeler açacak 345 milyon kilovat elek Hatay mahsulâtı gümrüksüz olarak memtrik temin edecek leketimize girecek ve Türk bankaları Ankara 9 (Telefonla) Memleketin muhtelif taraflarında kurulacak bü yük elektrik santralları hakkındaki etüdlerden Zonguldak ve Kütahya mıntakalanna aid olanı bitirilmiş bulunuyor. Kütahya santralının ehemmiyeti ikinci beş senelik sanayi programına girecek fabrikalardan mühim bir kısmının ener jisini temin edecek ve ayrıca İstanbula kadar geniş bir mıntakaya cereyan ve recek olmasıdır. Bu mıntakada esasen bir fabrikalar manzumesi bulunacaktır. Santral için Porsuk çayı sahilinde bir yer tesbit edılmiştir. Bu yer linyit havzasına yakındır. Hazırlanan plânlara göre Kütahya santralı 4,800,000 liraya mal olacak Kütahya Izmit îstanbul hava hatlarına 2,248,000, Karaköy Bursa hava hattma 477,000, îzmit Gölcük hava hattına 82,000, bu mmtakadaki ocak ve fabrikalara cereyan verecek hatlara 140,000, Kütahya Eskişehir hava hattına 450,000 lira olmak üzere ceman 4,967,000 lira sarfı icab etmektedir. Diğer zarurî masraflarla birlikte bütün tesis masrafı yekununun 10,5 milyon lirayı bulacağı hesablanıyor. Senede 460,000 ton Linyit sarfedecek olan Kütahya santralının senelik enerji sarfiyatı 345,000,000 kilovat saat [Arkast Sa. 3 sütun 5 te] Japon topraklarında yatan şehidlerimiz Güzel İskenderundan bir manzara Ertuğrul kahramanları için dikilen abide açıldı Bu münasebetle yapılan büyük merasimde Türk Japon dostluğunun azameti canlandırıldı Antakya 9 (Hususî) Türkiye Dış Bakanı doktor Tevfik Rüştü Arasın Haleb gazetecilerine vaki olan beyana tında Hataya müteallik olarak işaret ettiği bazı mesail, hükumet tarafından bir kararla tesbit edilmiştir. Gayet mevsuk membalardan alınan malumata göre bu karar, Hatayın iktı sadî kalkınmasını süratle temin etmek üzere şu üç maddeyi ihtiva etmektedir: 1 Sancak amelesi pasaportsuz ola IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHII Vekilimiz şerefine Bağdadda verilen müsamereler rak Türkiyeye girecek ve her sahada serbest olarak çalışabilecektir. 2 Sancak mahsulâtı gümrüksüz o * Iarak Türkiyey* girecektir. 3 Türk bankalarının Sancakta açılacak olan şubeleri Sancak ticaretine, ziraatine her türlü kolaylıklan göstere • cek, Ziraat Bankası zürram borçlarmı devren alarak 30 sene uzun bir müddetle tecil edecektir. f Arkast Sa. 3 sütun 6 da\ IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIİIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIMMimillltllllllllllllllKIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII Tokyo Büyük Elçimiz Hüsrev Gerede ve maiyetindeki zevat abideyi açmak üzere gidiyorlar uzere Tokyo, Haziran (Hususî muhabiri Büyük Elçi, yapı işleri biten bu askemizden) Türkiyenin Tokyo Büyük rî anıtı, Sa Majeste împaratorun, 3 Elçisi Hüsrev Geredenin, bundan sekiz haziran 1929 da ziyaretile, şereflendıray evvel, hükumetimizin Japon top diği, şehidliğimize gittiği günün sekizinci raklarında yatan Ertuğrul şehidleri yıldönümü olan 3 haziran 1937 de yapKashinosaki'ye adına dıkmeğe karar verdıği anıtın temel mak üzere Tokyo'dan D. N. doğru yola çıktı. lArkası Sa. 6 sütun 1 de] lArkast Sa. 3 sütun 5 te} . taşını attığım bildırmiştim. Yukarıda: Harici ve Vekilimiz Dicle gezintisinde, aşağıda: Gene Dicle gezintisinden ve Bağdad sefaretimizde verilen gardenpartiden iki intıba TYazısı 3 üncü sahifemizdedir]