Katalog

OnDçuncu umhuriyet Ğ ACAİ İSTANBUL CAĞALOĞLU S3yi * 4044 Telgraf ve mektub adresl: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: tstanbul, No 246 Telefon: Başmuharrir ve evl: 22366. Tahrlr heyetl: 24298. İdare ve matbaa kısmı 24299 24290 10 Hioon 10Q7 İO nlSull İ 9 J İ ALLAHIL SUSAMIŞ Hüseyin Cahid Çeviren ANATOLE F REMZi KiTABEVi Fiatı 50 kuruş Montreux'de esen / rüzgârlar îngiltere ve İtalya Mısırın tezine müzahirdirler, ihtimal ki Fransa ortada yalnız kalacaktır ontreux: Nısan Kapitülâsyonlar konferansı ıçtımalarına bugün akşamüzeri bu gibi toplantılarda artık bır an'ane halini alan bir takım tebnkler, teşekkürler ve alkışlarla başladı. Feslerinı başlanndan ayırmağa bır türlü razı olmıyan Mısır heyeti ve Mısırlı mısafırler salona, bu âlemlerin pek alışkını olmadığı, tuhaf bir revnak veriyordu. İsviçre Konfederasyonu Reisi M. Motta'nm beynelmılel meselelenn galıba daha zıyade rıcarî tarafından alınması münasıb olduğunu anlatan bir açış nutkundan sonra Mısır Başvekıli Nahhas Pasa söz aldı. Mısır millıyetperverlerinın bugunkiı meşhur lideri beklenmiyen bazı tebessümlerle ve kendısıne has bır şive ile sbyledığı nutukta az sonra murahhas heyetlere ve matbuata dağıtılacak olan Mısır projesinin başlıca hatlannı ve Mısırı bu konferansı toplamağa sevkeden amilleri izah etti. Kırk beş maddeden mürekkeb olan bu projenin mıihim maddelerini Cumhuriyet'in dünkü sayısında okumuş olacaksınız. Asırlardanberi süregelen bir miıessesenın bır kalemde ortadan kaldınlmasına alâkadar devletlerın pek zor razı olabileceklenni gözönünde tutan Mısır hükumetı kapıtülâsyonların şimdi yapılmasına çalışılan yenı şeklıle bunlann biıtün bütün lâğvı arasında takrıben on sene sürecek bır ıntıkal devresıni esas olarak kendılığınden kabul etmıştır. Bu, müzakerelerın müsaıd bır hava içınde başlamasına bir sebeb olabilir. Ancak ortada me\zuubahıs menfaatlerın bazı devletler için pek esaslı ve büyiık olması münakaşaların bir hayli uzayacağına ve Montreux konferansının hıç değılse bir ay süreceğine burada şiıphe bırakmamaktadır. Bu konferansta Mısırın en büyiik muzahiri evvelâ İngılteredır. Şu sebeble ki Ingılterenın Mısırla ıktısadî münasebatı muhım değıldir. îngiltere Nıl vadisi sakinlerınden askerî ımtıyazlar istemiştir. Akdenız, Suveyş kanalı, Hindistan yolu dolayısıle. Bınaenaleyh ortadan kaldırılması asıl iktısadî endışeler doğuran kapitülâsyonların lâğvı kendısmi herhangi bir tehlıke karşısına koymıyacaktır. Ve en esaslı menfaatı askerî noktadan olduğu içindir ki îngiltere geçen ağustosta imzaladığı muahede ıle bır defa bu cıheti halletmiş ve sonra kapitülâsyonların lâğvma doğru atılacak adıma taraftar olmuştur. Romadan son gelen haberlerde İtalyanın dahi kapitülâsyon davasında Mısır tezine muzahir olacağı bildırilmektedir. Fılhakıka son nüshalarından bırinde nimresmî bır gazete olan Giornale d'İtalia Mısırın çok lehınde bir makale neşretmekte ve «kapıtülâsyonların artık tamamen yersiz olduğunu» kaydetmekte idi. Bu şekilde îngiltere ile İtalyanın, esasta birbirine pek uymıyan gayeler uğrunda da olsa, aynı yolda buluşjnaları şayanı dıkkattir. Bize kalırsa kapitülâsyonlar konferansında münakaşa açacak mevkide bulunan ikı devlet vardır: Fransa ve Yunanistan. Gerek Mısırda bulunan kolonilerinin çokluğu cihetinden (125,000 Yunanlı; 26,000 Fransız) ve gerek orada edindıkleri iktısadî mevki cihetinden bu iki devlet kapitülâsyonlarda en ziyade menfaattar bulunmaktadırlar. Fakat diyorlar ki Yunanistan Ingılterenin tutmuş olduğu yolun haricine çıkmak istemiyecektir. Şu halde ortada Fransa, ıhtimal, yalnız kalacaktır. Ve yalnız kaldığı takdirde dahi tarihte görüldüğü veçhile muhalefetinden kolayca vazgeçmiyeceğini tahmin etmek pek hatalı olmasa gerektir. Fransanın Mısırda angaje olmuş sermayesinin miktan 26 DOĞAN NADİ lArkası Sa. 3 sütun 5 tel Suriye Parlamentosunda yeni hezeyanlar Birçok hatibler Fransaya yaltaklanarak Türkiyeyi protesto etmeğe yeltendiler Suriye Milletler Cemiyetinin Hatayın mukadderatı için verdiği karara itiraz (!) mı ediyor? Hatay yasası f Heyetimiz dün Cenevreye gitti "Biz 921 de Hatayı Suriyeye vermedik ve bu işin Suriye hükumetile hiçbir alâkası yoktur.,, Numan Rifat dedi ki : Güreş Federasyonunun kıymetli re isî Ahtned Fetgeri müsabakalara başlanmadan evvel nutuk söylerken « Cumhuriyet»in büyük güreş müsabakaları dün başladı Suriyenin miıstakbel Haricıye Nazırı Cemü Mürdüm Bey Şam 18 (A.A.) Havas bildiri yor: Başvekıl, parlamentoda beyanatta bulunarak Milletler Cemiyeti müşahid lerinin İskenderun sancağı üzerindeki raporu neticelerini kabul etmek istemedıği ğini, bu neticeyi Suriye için gayrikabilı kabul telâkki eyledığini bildirmş ve hü kumetın kat'î surette, Fransa, Suriye ve Türkiye arasında üç tarafh anlaşmaya ve Türkiye ile dostane komşu münase betleri idame ettirmeğe bağlı kaldığını ilâve eylemiştir. Fransa Suriye münasebetlerir.den bahseden Başvekıl bu meselede de şun[Arkası Sa. 4 sütun 1 del Hatayın anayasasını tesbit edecek olan komisyon, bu aym yirmi dördünde Cenevrede toplanacaktır. Eksperler komisyonunun bu toplantısına iştirak edecek olan heyetimiz dün akşamki ekspresle İsviçreye hareket etmiştir. Heyetimiz, Harîciye Vekâletimiz Siyasî Müsteşarı Numan Menemencioğlunun riyasetinde Ankara Hukuk Fakültesi hukuku düvel profesörü Etem ve hukuku esasiye profesörü Ali Fuad, Adliye Hukuk lşleri Umum Müdürü Şinasi, yarbay Şevki, Merkez Bankasından Nazif lnan ve Hariciye müşavir ve kâtiblerinden mürekkebdir. JArkast Sa. 8 sütun 4 M Müsabakalara 60 dan tazla pehlivan girdi Güreşlere başlanmadan evvel büyük merasim yapıldı ve pehlivanlar halka takdim edildi Gazetemiz tarafından tertib edi'en ve Güreş Federasyonunun nezaret ve mu rakabesi altında yapılacak olan büyük güreş müsabakalanna dün Galatasaray kulübünün lokalinde büyük merasimle başlanmıştır. Memeket gencliği arasında mil'.î sporumuza karşı uyanan hevesi tefvık etmek ve beynelmilel sahalarda bayrağ.mıza şeref kazandıracak yeni elemanlar ye tiştirmek gayesile tertib ettiğimiz bu müsabakalar, memnuniyetle kaydetmeliyiz ki, ümid ve tahminimizden çok fa?la bir alâka ile karşılanmıştır. Müsabakalara, lisans muamelesi ikmal edilmiş ve tartıda tam sıkletine inmiş olan 60 tan fazîa müsabık gırmiştir. Lisansmı yetiştiremi yen ve matlub sıklete inerrediği için de birçok pehlivanlar maalesef müsabaka ya dahil olamanuşlardır. Saat ondan on ikiye kadar güreşcüe rin tartısı ikmal edilmiş, bundan scnra güreşçiler arasında kur'a çekilmiş ve saat bir buçukta merasime başlanmiftır. Millî küme maçlarında Galatasaray Fener sıfır sıfıra berabere kaldılar, Beşiktas Ankarada, Giineş te Izmirde mağlub oldular Sofya gazetelerine göre Bir Balkan konfederasyonu teşkiline karar verilmiş Başvekilimiz, Hariciye Vekili Dr. Tevfik Rüştü Aras ve refakatindeki zevatla Hersek şehrine vardı ve büyük merasimle karşılandı Büyük merasim Galatasaray kulübünün lokali h;nca hmc denecek kadar bir meraklı kü:'esile çevrilmişti. Müsabakaya girecek göreş çiler, başlarında millî takım antrenörü olduğu halde bandonun çaldığı yürüyüş Dünkü müsabakalardan heyecanlı bir sahne havasınm ahengine ayak uydurarak gü lerin hep bir arada toplanışı orada Lulureş kıyafetlerile halkm alkışları arasında nanlan çok mütehassis etmiştir. salona dahil olmuşlar ve minderin etra Güreşçiler, minder etrafında dizildikfında gürbüz ve mevzun vücudlu g^nc [Arkast Sa. 1 sütun 1 del Askerî Şuranın verdiği kararlar Millî Müdafaa Vekili, alınan kararları anlatıyor Şehrimize gelen Millî Müdafaa Vekili Kâzım Ozalp bugünden itıbarer teftişlerine başlıya caktır. General Kâzım Ozalp şu beyanatta bulunmuştur: « I s t a n b ula donanmayı teftıiçin geldım. Bu arada İngilteredeki bü... . . . Mıllı Müdafaa Veyuk merasime ıştı kül General Kâzım rak edecek olan KoOzalp catepenin hazırlıklarını da gözden geçireceğim. Başvekili burada bekliyecee İArkast Sa. 3 sütun 6 da] UGUNUNVEYARININ KAHRAMANCA Adriyatik sahulerini dolaşmakta olan Basvekilımizin refikası Split'te istıkbal edıliyor Belgrad 17 (A.A.) Başvekil İsmet Hersek şehri dost ve müttefik devletin İnönü ile Hariciye Vekili Rüştü Aras mümtaz mümessillerine lâyık oldukları yanlannda Harbıye ve Bahriye Nazırı parlak kabulü yapmak için büyük hazırGeneral Mariç olduğu halde bu sabah lıklarda bulunmuştu. Bütün şehir baştan hususî trenle Herseğe gelmişlerdır. JArkasi Sa 4 sütun 4 te^ Büyük askerî röportaj Iç Sahifelerde: 3 tincüde: Edebiyat Peyami Safa 5 incide: Şarkî Akdenizde Fransa Trakyada geniş bir imar faaliyeti var Kadri Oğuz 6 ncıda: Kemankeş Vakkas hatıralarını anlatıyor • * Talebe ((En büyük silâhım, damarlaŞayialardan sonra rımdaki kandır, diyordu. Atam ona «Cumhuriyet», çocukların haftası olan Şehzadebaşmda Ferah sinemaya gide 23 nısanda, hıç olmazsa bir kısım yav rek birer eğlenceli kordelâ seyredecek Berlin gazeteleri «Bolşerulanmıza bır hizmet yapmış olmak ü lerdır. Filimden evvel kendıleruıe üstad güveniyor, ben de ona güveniyorum!)) zere İstanbul tarafmdaki ılkmektebler Selim Sırrı Tarcan, kıymetli arkadaşı viklerle anlaşmağa îmkân den 3,000 kuçüğe bedava sinema göstermeğe karar verdi. Hazırladığımız programa göre, bun lardan 2,000 çocuk Beyoğlunda Melek ve Türk sinemalarma, 1,000 yavru da mız Peyami Safa ve güzıde musikişinasımız Mesud Cemü tarafından birkaç söz söylenecektır ve küçükler filimden Berlin 18 (A.A.) Matbuat, Alman sonra da şımdi yazmadığımız sürprizlerSovyet yakınlığı hakkındakı şayiaları le karşılaşacaklardır. tekzıb ederek Nazi ve Bolşevikler ara smdaki kanaat ayrılığını hatırlatmakta ve Führer'in 30 ılkkânunda Reıchstagda ve son Nürenberg kongresindeki nutuklarını zikretmektedır. Führer, bu nutuklarında nazizimle komünizmin hiçbir zaman birleşemiyecek olan iki âlem olduğunu kaydetmişti. Çocuklara bedava sinema Maltepe çocukları yoktur» diyorlar .... ve devam etti; son nefese kadar döğüşürüm, düşman ancak döğüşülen şeydir! Yazan : Kandemir Bugünün ve yarının kahramanları arasında günlerle sürecek bir dolaşmaya başlarken, itiraf ederim ki içimde sevinc, merak ve korku birbirine kanşıyor. Türk ordusu denen o büyüklüğün havasında yaşamak sevinci, ondaki yepyeni ruhun sırnna ermek merakı, ve nihayet bu alabildiğine büyük, sonsuz mevzuun önünde duyduğum aczin korkusu..î Tarihin içindeki her mucizeBİn sırn bilinmiştir. [Arkası Sa. 6 sütıtn 1 del 23 nisan sabahı bedava ilâvemizi müvezzilerden isteyîniz