Katalog

BUGÜN 2 ncî sahifede: Siyasî îcmal. 5 inci sahifede: Refık İnce. Yaylâdan duygular 6 ncı sahifede: Olimpiyad mektublan Ahmed Ihsan. 7 nci sahifede: Sağlık bahisleri, V. J mm •• • , JQQ7 İSTANBUL • CAĞALOĞLU « « j Sâjfl! 40OI Telgraf ve mektub adresl: Cumhuriyet, İstanbul Posta kütusü: îstafibul, No 246 1111118 01 16 Telefon: Bagmuharrir ve evi: 22366 Tahrir heyetl: 24298 İdare ve matbaa tasmlle Matbaacılık ve Neşriyat Şirketi 24299 . 24290 umhuriy KEMALİZM Türk inkılâbı hakkında şimdiye kadar yazılmış eserlerin en mükemmelidir. Fransız parlâmentosu reisi Herriot ve doktor Köprülü Fuad eser için birer mukaddeme yazmıslardır. Her gencin elinde bir tane bulnnmalıdır. Yazan: Tekin Alp B UIIIIIIIIIIIIIHIIIIHIIIIIIIIIIIIlrilllMIIIIHIIIIIIIIIIIIIHimiilllllH uyuk illet eclisi Dün Toplandı Atatürk istasyonda halk arasından geçerken Büyük Şef, Ankara istasyonunda kumandanlara iltifat ediyorlar Atatürk istasyonda istikbalcilerinin ellerini sıkıyorlar 16 yıl sonra Ankarada Ankara: 30 temmuz 1936 ün, Atatiırkün Ankaraya gelişi tarıhî bir hâdıse mahiyetini haiz, oldu. Devlet merkezi yeni bir vakıanın tes'ıdıne hazırlanan bir heyecanla canlanmış bulunuyordu. Bir gün evvel hukumet Başkanile birçok Bakanlar Ankaraya donmüşlerdı. İçlerinde Dış İşleri Bakanı Doktor Tevfik Rüştü Aras ta vardı. Hukumet evvelki günkü gelişinde 'devlet merkezine Montrönün zaferini de Ankara 30 (Teberaber getıriyordu. Onun için istasyonda lcfonla) Büyük merasimle karsılanmıştı. Dün ise Ata Millet Meclisi bu türk bu son zaferin dahi Başku gün 14 te fevkalâ mandanı olarak devlet merkezine de ıctimaını aktet girince bütün kalblerde günlerden tı. Celseye Abdül beri kaynıyan şevk ve memnuni halık Renda baskanyet hisleri olanca cus ve huruşile lık edıyordu. Dinle galeyana geldi, devlet merkezi yicilere mahsus bal olan bahtiyar Ankara en büyük konlar hmcahınc dolbayram günlerinden birini daha muştu. Türk ve ec yaşamış oldu, ve onunla beraber nebi gazeteciler için de içtima salonun bütün memleket... da hususî yerler ay Onunla beraber bütün memleket... rılmıştı. Evvelâ yokÇiinkü on altı yıl önce Atatürkün lama yapıldı. MazeAnkaraya ilk ayak bastığı gündenbe retleri olan birkaç ri Atatürk bu bahtiyar şehre büyük meb'ustan maada büyük zaferlerin hem yapıcısı, hem bütün azalann iç timsali olarak nice defalar işte tıpkı timada bulundukları dünkü gibi döndükçe burada cuş ve anlaşıldı. huruşa gelen millî saadet heyecanlaBundan sonra başrından memlekete nekadar selâmet kan Abdülhalık ve meserret dalgaları yayılmış oldu Renda kısa bir açış ğunu hep biliyoruz. On altı yıl nedir? söylevi vererek Mon B&yük Şef Ankara istasyonunda Başvekil ve Meclis Resile görüşütken Hemen hemen göz açıp kapayıncıya kanuna ek kanun lâyihası, bundan başka kadar denilecek gibi kısa bir zaman. tröde alınan yüksek neticelerden bahsetti. Boğazlann tâbı olacağı yeni rejimi gösıdare heyetının Büyük Millet Meclisi Bu kısa müddet içinde temelleri çö1936 yıh bütçesine 51,267 liralık tahsı kerek nerede ise yıkılıyor gibi görü teren mukavele ıle onun mütemmimi olan lâyihaların Meclise geldığini bıldırdı. sat konulmasına dair kanun teklıfı de nen harab ve perişan bir memleketMeclise gelmışti. Lâyihalar ten muzaffer ve mes'ud bir ülke yaBaskan Abdulhalik Renda bunlann ratılmış ve bütün bu harikaya benziMeclise gelen lâyihalar şunlardır: aid oldukları encümenlere •verıleceğinı, yen iyiliklere ise hep Ankara merkez Mukavelenamenin tasdıkına dair ka encümenlenn bugün derhal toplanarak elve mihrak olmuştur. Bu tatil günle nun lâyıhası, 2980 sayılı kanunun ıkmci lerindeki işleri yarına kadar yetıştirecekrinde Meclisin fevkalâde içtimaı mü maddesınin tadilıne dair kanun lâyihası, lerini söyledi. Abdülhalık Renda konfenasebetile Atatürk, dün, o fevkalâde Harıciye Vekâleti 1936 malî yıh bütçeransa aid olan lâyihaları tetkık içm Mıliçtimaı icab ettiren kutlu sebebin sinde bazı değişiklıkler yapılmsına dair lî Müdafaa ve Harıciye Encümenlerinm mübdii ve mübeşşeri olarak Ankara kanun lâyihası, Mıllî Müdafaa Vekilliği müştereken çalışmaları muvafık olduğuya dönüyordu. Bu, öbür zaferleri 1936 malî yılı para kısmı bütçesinde 70 nu ıleri sürdü ve bu teklıfıni reye koydu. taclıyan yepyeni bir zaferdi, ve artık bin liralık münakale yapılması hakkında Teklif kabul edıldi, bunun üzerine celse Cumhuriyet Türkiyesinin tam ve kâ kanun lâyihası, rüsumu sıhhiye kanununa yarınki cuma günü saat 14 te toplanmak ttıil hakimiyeti en küçük arıza noksa ek kajıun lâyihası, rüsumu sıhhiye kanu dzere tatil edıldi. nından da âri tertemiz, pürüzsüz bir nuna eklenen maddelere dair olan 2810 Bugünkü iç timada şekil almış bulunuyordu. numaralı kanunun yerine kaim olacak o Atatürk vagonlarından inerlerkcn Ankara 30 (Telefonla) Meclis Meb'usların büyük bir kısmını fevkalâ lan kanun lâyihası, Suriyede Türklere piş edilen müddetin uzatılmasma a>d varın (bugün) saat 14 te fevkalâde topde içtima için Ankaraya getiren evvelki ve Türkiyede Surıyelilere aid olan em kanun lâyihası ve 25,780,000 liralık tahlantının ıkinci celsesini akdedecektir. Bügünkü trende Kırşehir meb'usu Bay lâk hakkmdaki 2089 sayılı kanunla der sisat verilmesi hakkındaki 3037 numaralı [Arkası Sa. 3 sutun 3 te\ Yahya Galıb de vardı. Atatürk bundan on altı yıl önce ilk defa Sıvastan Ankaraya döndüğü zaman bu zat Ankaranm Defterdan ve... Valisi idi. Daha doğrusu: Defterdan idi, sonra da Valisi olmuştu demeli. Atatürk Ankaraya gelmeden evvel burada başka bir vali vardı. İstanbul hükumetinin milliyet şuurundan Çanakkale 30 (A.A.) Genelkurebediyen mahrum olan bu ihtiyar valisini may Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak remıllî hareket ve hamle burada adeta kufakatınde albay Nızameddin Ataker, laklarından yakalıyarak atmış olduktan Orkamutanı General Fahrettin Altay ve Bonra İstanbulda kurulan meclisi buradan tüm kamutanı Hüseyin Hüsnü Kılkış butakib etmek üzere Ankarayı kendisine lunduğu halde dünkü gün Anadolu samerkez ittihaz etmeğe karar vermiş olan Ankara 30 (Telefonla) Muhtelit Madde 1 [24 temmuz 1923 tari hılini gezmış ve bugün karşı sahile geçerek Atatürk Heyeti Temsiliye Reisi olarak encümen halınde toplanan Hariciye ve hinde Lozanda imza edilen Boğazlann bundan on altı yıl evvel ilk defa Ankara Millî müdafaa enoimenlerı Trabzon meb tâbi olduğu usule dair mukavelenin yerine askerî kıtaatı teftis etmislerdir. ya geldiğinde kendisini tıpkı dünkü gibi usu Hasan Sakanm başkanlığında içtima kaim olmak üzere 20 temmuz 1936 tariValiler arasında becayişler şevk ve heyecanla karşıhyan çok kalaba ederek verılmış olan lâyihaları müzakere hinde Montröde imza olunan Boğazlar Ankara 30 (Telefonla) Nakledılen lık hamiyetli halk kütlesinin başında, ay etti. Hariciye Vekili doktor Tevfik Rüş mukavelenamesıle buna bağh bir protokol valiler arasında Erzurum Valisi Ba ni zamanda valilik vazifesini de üzerine tü Aras muhtelit encümen toplantısmda ve 4 lâhika kabul ve tasdık edılmiştir]. lıkesıre, Kayserı Valisi Nazmi Sıvasa. bulunarak lâyihalar münasebetıle icab eYUNUS NADI Kanun lâyihasının ikinci ve üçüncü Maraş Valisi de Kayserıye tayin edil den izahatı verdi. Lâyiha şu şekildedir. lArkası Sa. 7 sütun 4 tt\ [Arkası Sa. 7 sütun 4 U\ mişlerdır. Boğazlara dair kanunların bugün tasdikı muhtemeldir Tahkimat için de tahsisat konuldu Parti Grupunda Başvekil izahat verdi Ismet İnönü ile Dr. Arasın beyanatı alkışlarla karşılandı ve yeni kanunlar ittifakla tasvib edıldi Ankara 30 (Telefonla) Meclisin bugünkü celsesinden sonra Meclis Parti Grupu derhal içtima etti. Grupta Montrö mukavelesi ve onun mütemmimi olan kanunlar üzerine konuşulmuştur. Birçok hatibler sb'z almış, mühim müzakereler ojmuştur. Müzakereler sırastnda evvelâ Hariciye Vekili sonra Başvekilimiz tsmet İnönü izahat vermiş ve bu izahat alkışlarla dinlenmiştir. Parti grupunun bu lâyihaları ittifakla tasvib ettiği anlaşılmıştır. Meclisin bugünkü içtimaında miihim beyanatta bulunacak olan Hari ciye Vekili, Akdeniz taahhüdleri hakkında da izahat verecektir Ispanyada ihtilâl her yerde devam ediyor Asiler Fransanın, hükumete yardım ettiğini söylüyorlar. İspanyanın elçileri birer birer istifa ediyorlar İspanyada asi kuvvetler topçuları Londra 30 (Hususî) İspanyadan mütenakız haberler gelmektedır. Asi'er birçok yerde muvaffakiyetler elde ettiklerini, hukumet ise asilerin her tarafta mağlub olduklarmı bildırmektedir. Dün Fastan tayyare ile Sevile hare ket eden General Franko bugün Tetu ana dönmüştür. mmtakasmda hükumetin bir tayyaresini düşürmüşlerdır. Asiler, Portekiz hudu dunda Ayamanteyi ele geçirmişlerdir. Henüz kat'î bir karar yok Fransa silâh veriyormuş Muhtelit Encümen müzakereleri bitirdi Maresal Fevzi Çanakkaledeki tetkiklerine dün de devam etti Londra 30 (A.A.) General Franko Fransanın Madrid hükumetine cepane, silâh, tayyare verdiğini resmen gazetecilere söylemiştir. Fransız Başvekilile Hariciye Nazırı bu haberi resmen ve kat'î surette tekzib etmislerdir. Hendaye 30 (A.A.) Henüz kat'î hiçbir hareket yapılmamıştrr. Madridin şimalinde yapılması mukarrer olan bü yük muharebe, herhalde geçikmiyecektir. Gerek şimalde ve gerek cenubda tâli derecede bir takim çarpışmalar vukua gel mektedir. Her iki tarafın da tayyareleri büyük bir faaliyet göstermişlerdir. Gerek asiler ve gerek hukumet, mu kabil tarafın ecnebi memleketlerden tayyare ve silâh almakta olduklanm iddia etmektedirler. Encümen «Millî müdafaa kudretimizi artıran» bu kanunları; müstaceliyetle müzakeresi ricasile heyeti umumiyeye sevketti İspanya bankasının verdiği tahsisat Paris 30 (A.A.) İspanya ban kası isyan hareketini bastırmak üzere hükumetin emrine yüz milyon pezeta vazetmıştır. Katalonyada çarpışmalar Barselon 30 (A.A.) Katalonya Jenerahtesi reisi M. Campanys, dün Katalonya kuvvetlerine Saragosse şehri yakınındakı sevkulcyeşî noktaları temin etmek için büyuk bir mücadele yapılmış olan mıntaka üzerinden uçmuştur. Katalonya tayyareleri asi kuvvelleri bombardıman etmislerdir. Asilere göre kendi muvaffakiyetleri Se\ille 30 (A.A.) Asiler, telsizle neşretmış olduklan bir beyannamede vaziyetin salâh bulmuş olduğunu bildirmektedırler. Asiler, Huelvayı ele geçirmiş olup Albacete ile Madrid arasındaki münakalâtı tehdid etmekte ve bütün Ga lıcee hâkim bulunmaktadırlar. General Molanın kuvvetleri, Sierra Guadarama Asiler bombardıman edildi Lızbon 30 (A.A.) îspanyol hukumet tayyareleri, Saragosse üzerine asi askerlere hitab eden bir takım risaleler atmışlardır. Bunlarda asi askerlere kardeşlerine karşı silâh atmamalan ve kendi aİArkası Sa. 8 sütun 1 de]