Katalog

CUMHURİYET 25 Temmuz 1938 OLiMPiYADDAN MEKTUBLAR Karadenizde Montrö Konferans, çetin günlerden sonra, nihayet Tür zaferini kutlulama kiyeye karşı beynelmilel bir sempati nümayişi Başkan General Ali Hikmet vapurdan sporcu genclerin Atatürke ve Ismet Inönüne yapmak istiyenlerin mitingi şeklini aldı! ebrik ve şükranlarını bildirdi » ı ontröde son gün yapılan büyük dostluk tezahüratı Montrö, 21 temmuz Bükreş 21 (Sporcu kafilemizle beraber gıden arkadaşımızdan) On birinci olimpiyadda milletimizi temsil ede cek olan güreş ve basketbol millî takımlarımız, Galata nhtımmda hararetle teş yi edüdikten sonra vapurda kendilerine ayrılan kamaralara yerleştiler. Romanya vapuru çok kalabalık. Millî takımlarımızdan başka Ankara Yüksek Beden Terbiyesi mektebinden otuz taLebe de Alman hükumetinin davetlisi olarak Berline gidiyor. Olimpiyadlara seyirci olarak gıden otuz, kırk kişilik te Suriyeli bir kafile var. Küçük Prençipeza Marya vapurunun yolculannı hemen hemen Türkler teşkil ediyor. Unutulan biletler Vapurumuz tam saat birde kalkacakh. Fakat saat bir olduğu halde kalka mıyoruz. Vapurda bir telâş var. Kafi lemiz için Yataklı Vagonlar şirketmden alınan vapur ve tren biletleri gelme miş. Biletler gelmeyince yola çıkılamıyor; fakat vapur da fazla beklemiye cek. Telâş bundan ileri geliyor. Biletler gelmedi. vapur biri on geçe hareket etti. Şimdi son bir ümid var. Biletleri otomobille Büyükdereye ye tiştirebilirlerse yolumuza devam edeceğiz. Aksi takdirde? Büyükderede inmek lâzım. Bu korku içinde Büyükdereye kadar geldik. Uzakta bir motör var; anlaşılıyor ki vapuru bekliyor. Biraz sonra vapurun üstüne doğru geldi. Olimpiyad komitesi umumî kâtibi Nizameddin, biletleri Yataklı Vagon şirketinden kurtarrruş. Elindeki çantayı vapurdan atı lan bir ipe bağlıyarak bize gönderdi. Başkan Generalin teftişi Büyükderede karaya çıkmak endişesi zail oldu; herkesin yüzü güldü. Bu sırada sporcular güvertede saffı harb nizamında dizildiler. General Ali Hikmet kendılerini teftiş etti ve muvaffakiyetler diledi. Anadolukavağına doğru yaklaşırken vapurumuz hafif hafif sallanıyor. Sert bir poyraz esiyor. Karadenize çıkılınca, vapur adamakıllı sallanmağa başladı. Vapurumuz Romanya vapurlarmın en ufağı olduğundan denize hiç mukave meti yok. Herkes yavaş yavaş kamaralara çekilmeğe veya olduğu yarde yatmağa mecbur oldu. Deniz gittikçe hızını artırıyor ve vapur daha fazla salla nıyor. Deniz, beni de fena halde tuttuğu için kendimi kamaraya dar attım. Boylu boyuna uzandım. Bu hengâme arasmda akşam yemeği yiyenler pek az olmuş. Vapur, muva zenesini bulmağa başlarken yavaş ya vaş kamaralardan çıkanlar büyük salonlara toplanıyorlar. Herkesin betibenzi atmış. Anlıyorum ki fırtına her kesi adamakıllı sarsmış. Güreşçiler, basketbolcular meydanda görünmüyorlar. Ankara Beden Terbiyesi talebelerinden bir grup güvertede toplanmışlar. neş'eli yurd şarkıları söylüyorlar, kitara çalıyorlar. Saat onda vapurun telsiz memuru General Ali Hikmete bir telgraf getirdi. Türk Spor Kurumu ikinci reisi Halid Bayrak, olimpiyadda karşılaşacak fut bol takımlarının kur'a neticesini ve bizim Norveç takımile karşılaşacağımızı bildiriyordu. Futbolcularımızı, bu şimal memleketinin futbolcularile karşılaşaca ğını bildiren bu haber umumî bir memnuniyet uyandırdı. Halid Bayrağın Berline gitmekte olan sporculara bunu haber vermek nezaketini göstermesi de ayrıca herkesi sevindirdi. General Ali Hikmet, yanında bulu nanlardan Norveç takımının kuvveti hakkında malumat istiyordu. Herkes, Norveç takımı hakkındaki bilgisıni ortaya koydu. Neticede takımımızın bu şimal takımım yenebileceğinde ittifak olunuyordu. Halid Bayrağın haberi Evvelki mektubumda size belki bu nan ve Türkün spor sahasındaki varh • ğını bütün dünyaya ispat etmeğe giden nun sonuncu olacağını yazıyordum. Songencler de üst güvertede toplanmışlar radan gördüm ki daha yapılacak ba§ka ve bir ağızdan: vazifeler vardır. Devam ediyorum. * * * Korkma sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak Cumartesi günü yeni muahedenin büSönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak tün hazırlanıp biten ve üstünde tamamen mutabık kalınan metnini kat'î olarak kaiiye göğüslerini kabartarak bağı bul etmek üzere konferans, birbirini mü rıyorlar ve bu yeni zaferimizi kutlu teakıb, biri hafî, diğeri alenî ıki içtima luyorlar. yapmıştı. Bunun ikincisi hakkında lâzım Türk genclerinin azim ve imanını ifade eden bu mısralar, Karadenizm zul gelen malumatı aldınız. Birincisi henüz metıni yırtarak bütün dünyaya yayılı kapalı olan kısımlan da birer birer sın mesaisi artık tarihe geçince bunun yor. İstiklâl marşını Onyıl marşı takib et kapalı olan olan kısımlan da birer birer ti. Bundan sonra memleket havalan, açılmağa başladı. Nitekim, bütün tutu halk türküleri söylendi. lan zabıtlar yakında neşredilecektir. Fakat, bu son celsenin kapalı olan sahifeleri Mukavele suretleri, Türk heyeti taratından birer birer ımzalanıyor Atatürke ve ttmet Inönüne içinde çok güzelleri var ve bunlar da gularını anlatmış ve ondan sonra da meşükranlar şimdi birer birer açılıyor. alen demiştir ki: Türk sporcuları dost ve müttefik bir memleketin bayrağını taşıyan bir ge Açık celsenin sonunda reis içtimam « Türkiye, bu muahedeyi eline amide bulunuyorlardı. Bizim zaferimiz nihayet bulduğunu haber verdiği halde lıp Boğazlan işgal ve onlan tekrar müttefiklerimizin de zaferi sayılırdı. Bu sırf Lord Stanlayin riyaset divanına te askerî bir müstahkem mevki haline ge sevincli dakikalarımızda gemi kuman şekkür maksadile birkaç kelime söyle tirdiği zaman oralarda yatan ölüleri hiçdanı da aramıza davet edildi. Süvari, mesi üzerine, hiç hesabda yokken, bütün bir suretle rahatsız etmiyecektir. Orada bizleri tebrik ediyor, bu mes"ud hâdiseheyetler birer kısa ve bittabi irticalî nu akan kanlar, bizce milletler arasmda hünin kumanda ettiği bir gemide yapıl tuklar söylediler. Bu nutuklar önce sade küm sürmesi lâzım olan dostluğun ve sulmış olmasından dolayı çok memnun olreisle divanına teşekkür eden bir ce hun zamânlarıdır. Muhtelif milletlerle duğunu söylüyor. milekârlık sözlerinden ibaret olarak beraber akıttığımız müşterek kanlar ki General Ali Hikmet, Türk sporcu başladığı halde, biraz sonra, kâh doktor me aid olursa olsun bizce kâmilen mu gencliğin bu tezahüratını telsizle Atatürke ve Başvekil İsmet İnönüne bil Arasm şahsma, kâh Türkiyeye mü kaddestir. Onlara hürmet için herşey yadirdi ve gencliğin Atatürke karşı olan teveccih bir sempati cereyanı aldı ve ni pılacaktır.» hayet, M. Politisin Türkiye hakkındaki şükran, sevgi ve bağlılığını arzetti. Işte meali bu tarzda olan bu sözler, Saat dört buçukta Köstenceye geldik. hararetli sözlerine kadar derece derece konferans salonunu birdenbire ateşleyi Romanya memurları Türk sporcuları yükselerek gitti. Türkiyeye Pol Bonkur vermiş. Herkesin gözünün önüne Çanakna büyük kolaylık gösterdiler. O kadar sulh ve meşruiyet şampiyonu dedi, bir kale muharebeleri, orada ölenlerin yükki hiç birinin çantasını muayeneye lü başkası beynelmilel dostluk, sulh ve a sek miktarlan, aylarca devam eden çetin zum bile görmeden serbestçe bıraktılar. dalet fikrinin alemdan unvanını verdi, Tren, bizi bekliyordu. Hemen herkes hulâsa, sözler hemen mecrasını değişti mücadelenin acıklı hatıralari ve nihayet bugün oradaki mezarlar gelmiş ve nihayerleşti. rerek Türkiyeye doğru gittikçe kuvvet Çocukların çoğunda henüz akşamki lenerek akan bir sempati cereyanı şeklini yet, Türkiyenin bu mezarlara hürmet ve fırtınanm tesiri görülüyordu. Fakat ar aldı. Bu cereyan beni o zaman mütehas riayet göstereceği, orada yatan ölüleri atık ayağımız karaya değdiği için korku sis etmiş ve ayni zamanda hayrete düşür deta kendi ölüleri addedeceği manasını ifade eden bu beklenilmiyen ifade karşıkalmamıştı. müştü. Fakat, neden • >bu • hareket, Iki tarafımız gözün alabildiği kadar sında herkesi derin bir tahassüs ve he bu kadar samimî surette birdenbire dümdüz ova. Her tarafta yığınlarla yecanın tatlı dalgalanna kaptırıvermiş Merasimden bir sahne: Lord Stanley, M, Sato, Türk ve Rus heyetler\ bize müteveccih böyle bir şekil almıştı? buğday demeti var. Mısır tarlaları o tir. kmda etfafa yavaş yavaş sızan malumat, tebrik ediyorlar, cemilekâr cümleler söykadar çok ki. Ekilmiyen ve mahsul a Bunun sebebini pek iyi anlamamışüm. Bu husustaki duygularını bana hikâ ecnebi gazeteciler arasmda da tesirini lüyorlar ve onun yorgun çehresini aydmlınmıyan hiçbir yer bırakmamışlar. Bir Fakat, sonradan kapalı celse hakkında ye eden bir diplomat, doktor Arasm bu yapmış. Doktor Arastan sonra söz almış latmayı adeta bir vazife sayıyorlar. O taraftan da yüzlerce sarnıçh vagonlar aldığım malumat, diplomatlar arasmda Türkiye hakkında yeniden estiğini his sözlerini Sublime kelimesile tavsif edi olan Pol Bonkurun Türkiye lehinde söy da her vakitten daha nazik, her vakitten mütemadiyen petrol taşıyor. Trende en çok konuşulan söz, geceki settiğim sıcak bir takdirkârlık havası ba yordu. «Sade söz değil, bunun hakikaten lediği heyecanlı sözlerden bahseden bir daha mütevazı, gördüğü iltifatlardan tafırtına. Sonra da güreşçilerin kilosu. na o günkü bu anî ve gayriihtiyarî mecra siyasî bir şiar olduğuna da bütün konfe Fransız gazetecisi de bana diyordu ki hassüsün son haddine gelmiş, mahcub, Çocukların hepsi şimdiden üçer dörder değiştirmenin sebeblerini pek güzel an rans kanidir» diye de Türkiyenin neka «Aras, konferansın en büyük diplomasi herkesle ayn ayrı meşgul oluyor. Gaze dar samimî bir insanlık siyaseti yaptığı sini bu son sahnede yapmış. Bunun Fran teciler dönüp dolaşıp her taraftan ona kilo fazla geliyorlar. Hatta bunların i lattı. çınde sekiz dokuz kilo fazla gelenler bihakkındaki kanaatini söylüyordu. Haki sız delegasyonu arasmda yapmış olduğu dünya havadisi getiriyorlar, kendisinden ** * le var. Bu kayidden yalnız Çoban Mehmülâkatlar istiyorlar. katen bu kanaat umumî olsa gerektir ki havayı size kabil değil anlatamam.» med müstesna. Çocuklar bu fazla al Filhakika, konferansın son celsesi doktor Arastan sonra söz almış olan InIngiliz gazetecileri de başka türlü söyBu konferans, çetin günlerden sonra, dıkları kiloları nasıl indireceklerini kogilizler, Fransızlar, bilhassa konferansın lüyorlar. Bir tanesi bana dedi ki: «Doğ nihayet, Türkiyeye karşı beynelmilel bir Türkiye Hariciye Vekilinin birkaç sözile nuşuyorlar. Birçoğu su içemiyor, gayet reisi M. Bruce heyecanlı sözlerle Dokto rusunu isterseniz, bir taraftan bu Bo sempati nümayişi yapmak istiyenler ta • az yemek yiyor. Fakat hepsinde de bü birdenbire canlanıvermiş ve ve birkaç dara teşekkür etmişler ve Türkiyenin methü ğazlar mukavelesi yapılırken diğer ta rafından tertib edilmiş bir miting jeklinî yük bir azim ve iman var. Mutlaka ka kika içinde içtima coşkun ve sıcak bir raftan da oradaki ölülerini düşünen In aldı, dersem, nihayet belki bir kelime muzanmak için, muvaffak olmak için çar sempati seline kendisini kaptırıvermiştir. senasını yapmışlar. Bu sahneye aid tafsilâtı muhtelif diploBana bu hikâyeyi zevk ve lezzetle, gilizler arasmda bariz bir endişe hissedi balâğası yapmış olurum. Manada hiçbir pışacaklarını söylüyorlar. Kafile reisi Tokat meb'usu Süreyya, matlann ağızlanndan parça parça hikâ hatta saklanamaz bir heyecanla anlatan lıyordu. Doktor Arasm sözleri bütün bu mubalâğa yoktur. Nitekim bu akşam çocuklarla bizzat meşgul oluyor. yeler halinde dinledim. Bilâhare bu za bu diplomat, reisin «ben de orada har endişeleri ortadan kaldırmıştır. Türkiye muahedenin imza merasimi yapılacakhr. Bükreşte çok iyi karşılandık. Otobüs bıtlar okunduğu zaman Türk karilerinin bedenler arasmda idim. Eğer bugün ben nin nekadar centilmen bir muharib ve ne Şimdiden eminim ki asıl miting bu akşam lerle şehrin her tarafını gezdirdiler. orada söylenen sözleri heyecanla ve gö de o topraklarda yatanlar arasında bu kadar yüksek hisli bir millet olduğunu bu nümayişini yapacaktır. Söylenecek nu Akşam Berline hareket ettik. ğüsleri kabararak, hatta gözleri yaşara lunmuyorsam bunu ancak kadere borc 5on konferans bir kere daha meydana tuklan biz Türkler, nihayet, beynelmilel Ahmed IHSAN rak okuyacaklanndan eminim. Benim luyum. Orada harbederken Türkleri koydu.» hayatta bize lâyık olan mevkie geçmiş şimdi size yapacağım kısa hikâye, bu sah gördüm ve onların nasıl merd insanlar olBen de müteheyyicim. Son günlerde olduğumuzu görmekten mütevellid bir neyi sizin gözünüzün önünde canlandır duklarını anladım» sözlerini söylerken burası benim de sinirlerimi rikkate getir zevkle ve ecnebiler de hürmet ve itibara mağa kâfi gelemiyecektir. çok bariz bir heyecan içinde bulunduğu di. Bunun için size, Türkiyenin burada lâyık, kudretli ve şuurlu bir millete hakMukavelenin bütün maddeleri okunup nu izah ediyor ve ayni zamanda kendisi kazanmış olduğu sempatiyi, hürmeti ka kmı ve yerini vermek suretile bir insanlık hepsi de birer birer kabul edilip bütün iş de hâlâ o dakikaların tatlı tahassüsünü bil değil anlatamam. Bunu daha sakin ve medeniyet vazifesini ifa eden insanlaBerlin olimpiyadlarına hazırlık ma bittikten sonra Türkiye Hariciye Vekili çehresinde titriyen çizgilerle gösteriyordu. sinirlerle ve sonra yapmak lâzımdır. Şu rm huzur ve lezzet duygularile, dinliye * inandığımız kadar söyliyeyim ki cumartesi akşamın cegız. hiyetinde olan 23 temmuzdan itibaren söz almış ve Türkiyenin bu suretle em «Samimiyetine hepimizin Münih şehrinde yapılan büyük atlı ma niyetini temin eden bir muahede karşısın Rüşty Aras, dedi, o kadar müsaid bir danberi biraz meydana çıkmağa başlıyan MUHtTTtN B1RGEN nia müsabakalarında kadın binicimiz daki duygulanndan bahsetmiş, beynel zamanda konferansı o kadar kuvvetle Aras sevilen ve hürmet edilen Türkiye Bayan Melâhat Aksel iştirak ederek milel sulh ve dostluk, beynelmilel haklar yakaladı ki onun cazibesinden kimse ken nin sevilen ve hürmet edilen bir çocuğu Dresaj müsabakasında birinci gelmeğe disini kurtaramazdı.» ADÜYEDE halini aldı. Ecnebi gazeteciler, diplo nuvaffak olmuştur. Bundan 15 gün ev ve vazifeler karşısında Türkiyenin sadaSon hafi celsenin bu son sahnesi hak matlar, dönüp dolaşıp ona sokuluyorlar, vel de gümüş binicilik madalyası ka kat ve vefakârlık prensiplerini ve duy Olimpiyad hazırlıklarında bir Türk kızının muvaffakiyeti zanmış olan Melâhat Akseli son muvaffakıyetinden dolayı tebrik ederiz. Beyoğlu mahkemeleri taşındı Adapazarında güreş Adapazarı (Hususî) Burada yapı lacak ortamekteb binasına yardım için tertıb edilen güreşler halkın büyük alâka ve rağbeti önünde pazar günü vaMontrö zaferi ve Ittiklâl marşı pıldı ve Mülâyimle Afyonlu SüleymaSaat on bire gelirken, Montröde ka nın dahil bulunduğu başı Tekirdağlı zandığımız zaferin hücceti yedi devlet Hüseyin kazandı. tarafından tesçıl olunuyordu. Bız, he Halkevi turnuvası pimiz, bu saatte bütün Türkiyenin bu mes'ud hâdiseyi kutluladığını biliyor, Emmönü Hakevinden: bu neş'eli saatlerde vatandaşlarımızın Eminönü Halkevi spor komitesi taraaralarında bulunamadığımıza üzülüyor fından Karagümrük sahasında devam duk. General Ali Hikmet, bizim üzün edilmekte olan futbol turnuvasınm dötümüzü hafifleten bir formül buldu. mi final maçı geçen hafta Ali Muhsinin Arkadaşlanm, dedi. Şimdi bütün idaresinde oynanan Fatih ve Altın HiTürkiye kazandığımız zaferden dolayı lâl oyunlarile neticelenmiştir. Altın Hibayram yapıyor. Bu bayrama, buradan lâlin 2 1 galibiyeti neticesinde finale biz de iştirak edelim. Hep beraber îs Bozkurtla Altın Hilâl kulübü kalmış tiklâl marşını söyliyelim ve Büyük Şe lardır. fin sıhhatine içelim. Final maçı gelecek pazar 2 ağustosta Güzide Generalin bu emri büyük se icra edilecektir. Alâkadaranca malum vincle karşılandı. Montröde yedi dev olmak üzere ilâni keyfiyet olunur. letin murahhası, en meşru hakkımızı Eminönü Halkevi spor komitesinin tanıyan muahedeyi imza ederlerken, yukarıdaki ilândan gayri icra olunacak küçük bir Romanya vapurunda bulu ' maçlarla hiçbir alâkası voktur Halk Partisi Beyoğlu kazasınm evvelce işgal etmekte bulunduğu bina, Beyoğlu mahkemelerine tahsis edilmişti. Be • yoğlu sulh hukuk ve ceza mahkemelerinm" hepsi yeni binaya taşınmış ve burada faaliyete başlamışlardır. îmralı adasındaki mahpuslar Muhtelif hapisanelerden fmralı ada i sına gönderilen yüz mahkumun Adada yapmakta olduklan ziraat ve balıkçılık işlerinden müsbet faydalar elde edildi « ğinden buraya yeniden yüz mahkum daha gönderilmesine karar verilmiştir. Bunlar yakında ayrılarak sevkedileceka'r. Mahmudpaşa yangınî Bundan birkaç gün evvel Mahmudpaşada bakkal îranlı Mahmudun dükkâ « nmda bir yangm çıkmıştı. Müddeiumumilikçe yapılmakta olan tahkikat netice " sinde bu yangında kasdolduğu tesbit edilmiştir. Bu noktadan takibata devam edilmektedir. imza merasiminden başka bir intıba