Katalog

2fi Mart 1936 CIJMHURİYET Bir esrarkeşle konuştum ((Nafile nefes tüketiyorsun! Biz artık adam olamayız... Bizden geçmiş ola...)) Sonra küfesini sırtlıyor «Sirzedn ayrılacağım. Keyif başlıyor, dalgaya düşmek üzereyim. Şu kenarda kafamı dinliyeceğim.» diyor Bir lngiliz gazetesine göre Almanya; Avusturyaya müdahale için yeni bir plân hazırlamış Edirnemizin kara günü... Bugün 26 mart 1913 ün yıldönümüdür Edirne 25 (Hususî) Edirne yann (bugün) kara bir gününün yıldönümünü daha kutlulayacaktır. 26 mart, herkes bilir ki, Edirnenin geçirdiği en acı ve en felâketli bir günüdür. 1913 martının 26 ncı günü yaralı bir kartalın kanadlarını yanlanna düşürmesı kabılinden kapılannı düşman ordularına açan Edirnenin bu akıbete katlamşında Türk ulusunun hiçbir suçu yoktur. Ve.. Edirnenin tam altı ay süren bir muhasara esnasında açlık ve binbir imkânsızlıklarla çarpışa çarpışa tarihte eşi görülmedik kahramanca bir müdafaa neticesinde düşman tarafından zaptedilişi, Türkün şeref ve haysiyetini haleldar etmiş değildir. Bilâkis Edirnenin düşman ordulannı pek büyük zayiata uğratarak kahramanca müdafaası tarihin bize parlak bir sahife daha açmasını mucib olmuştur. Biz bu kara günü her yıl yaşatmakla hiç kimseye tariz etmeyi hatmmızdan dahi geçirmis değiliz. Edirnelilerin 26 mart yasını tutmaktaki maksadları o devir idarecilerinin düştükleri hataları ve yurdun bu yüzden geçirdiği acılan tekrarlıyarak Türk milletinin bugünkü bütünlüğündeki isabeti bir kere daha lebarüz ettirmek ve daima bir, daima toplu düsturunu kendilerine şiar edindiklerini göstermektir. Afyon abidesinin açılışı Hava sıcak. Adeta bir bahar günü. Ne güzel, ne parlak bir güneş var.. Deniz kırısıksız.. Hafif bir rüzgâr bile esmiyor. Ahırkapı fenennın gölgesi denizin üzerine mermer bir yol gıbi uzanmış. Karşı sahil fotoğraf camından seyredilen bir man zaraya benzıyor... î'd arkadaşım ve ben sahildeki Sinan Pasa köşkü harabesinin biraz yukansmda ohınıvoruz ve biraz dinlenmek istiyoruz. İşte bu arada o yanımızda peyda oluAfyon abidesinin güzel bir görünaşü yor. Çıplak ayaklan hiç ayakkabı gör merru« olacak.. Kurumuş çamurlann altından derisını farketmek imkânı yok. A viMarında parça parça bir pantolon; o k a ^ ı vırtık kı bu pantolonun altmdan cıplik ve siska bacaklan görünüyor. Üstunde. kırmızı ıken yağmur ve kir^en tamamıle rengıni kaybetmiş yün örme Hem de nasıl bir belâ. KADR1 OGUZ h< sıheter var. Başındaki kasket, tıraşı Senin kimsen yok mu?.. Anan, bau'^nnıs sapsarı yüzünü gölgelıyor. ban, soyun, sopun?. Sarışın, yesıl gözlü bir delikanlı bu... Anam yok, bir büyük anam var. Nnrak vırmı uç, yirmı dört yaşlarında oAnam ölmüs, babam da muharebede şeu k Yanımdakı arkadaşlardan birini jColmar^ hid olmuş. Izmirde küçük yaşımda kimsesiz kaldım. Daha on iki yaşımda bu belâ Merhaba ağabey! Mulhausen ya alıştım. On iki yaşımda. İşte o zaman Merhaba... Belfbrti, ' danberi sokaklarda sürünüp duruyorum. Bir kıbntiniz var mı?.. Ne iş tutanm, ne evime giderim. Şu zıki5Vtt«^ Buvurun! kımı alacak kadar para kazamrım. Ba Kıbntı çakıyor. Hiç rüzgâr olmadığı zan para çarpanm bile. Onu aldım mı Ren havzasında askerileştirılen mıntaka Lahey Arsıulusal Hukuk Akademisi, icn rahat rahat sigarasını yakıyor. Bir böyle bir deniz kenanna gelırim, suyun tie, beynelmılel kuvvetler tarafından ışgalt her yıl Laheyde vermekte olduğu ilmî tekhf edılen satıayı gosterır harıta Başvekil ve Vekiller Belediye dairesinden abide meydamna giderlerken n^tes çekiyor. fışıltısını dinliye dinliye kendimi dalgaya konferanslar için bütçesi nisbetinde ve rivukuunda Almanya Avusturyayı Habs Tesekkür ederim. veririm... yaset tarafından takdir edılen memleket Bırsev değil... burglardan kurtarmak bahanesile müdaKorku ve merhametle yüzüne bakıyo talebelerinden bir kısmı Holandaya davet Yanımızdan avnlmıyor. Hem sigarasıhalede bulunarak iş başına Nazileri getirum. O büyük bir iştiha ile bir nefes daedılmektedir. Akademi ilk defa olarak recektir. Bu suretle Avusturya resmen nı icı\or. hem de yerdeki mahzen delık ha çekiyor. geçen sene Türkiyeden de iki talebenin Almanyaya ilhak edilmeksizin Almanyalermm ıcine bakıyor. Peki bunu nereden sahn alırsın? didavetinı kararlaştırmıstı. Akademi bu yıl nın nüfuz ve hükmü altına girmiş olacak Ne çüzel hava değil mı?.. yorum. Bunun satılması yasak değil mi? da memleketimize olan teevccühünü gÖstır.» ^ Evet... Yaz gibi... Guya yasak! Şimdi bana para ver, termıs ve Türkiyeden gelebilecek talebeF.lilp o oyuklardan birini gösteriyor... istediğin kadar sana bulup getireyim. Her Irak ordusunun yeni kıyafeti er için iki burs ayırmıştır. Talebelerin se Buradaki mahzenlere bakıyorum... mahallede bunu satan vardır. Yalnız GaBağdad Hükumet Irak ordusu için çilmesi sefaret vasıtasile Maarif VekâleS17 hıc ıçıne gırdiniz mi?.. latadaki esrarkeşlerin kahvesinde bulunur yeni bir kıyafet seçmek üzere bir ko etine oradan da Universıteye havale e Yook1.. dıvorum. derler amma bunun hepsi palavra. Yal mısyon teşkıl etmiştır. dilmiştır. Gorulecek şeyler. Yeraltı yollan nız bu mu? Kokain, eroin de öyle. Ko Irak ordı/junun Turk ünıformasının Keyfiyet Hukuk Fakültesinde ilân evar Bırer ucları Sultanahmede çıkıyor. kain pahalı olduğu için o kadar çok müş şeklinı kabul edeceğı anlaşılmaktadır. dilmiş olduğundan beş altı genc dekanAnrna ıcıne sırilemez ki. terisi yoktur. Hem kokain çok fenadır. günden güne sefalete düştük. Geceleri lığa müracaat ederek gitmek istediklerini Neden?.. Onu Moskoflar îstanbula geldikleri za köpek gibi sokaklarda, han kapılanmn e Serserıler doludur da ondan. lstan man Türklerin başına mahsus musallat şiklerinde kıvrılırız. Dördümüz, beşimiz söylemislerdir. Laheye gidebilmek için hi u a nekadar ipten kazıktan kurtulmuş etmisler. Onu kullanan bir daha adam ol onumuz bir araya geliriz, bir boş dükkâ talebe bulunmak, bir yabancı dili çok iyi lar v=r«a kıs oldu mu bu inlere saklanır maz. Eroin de onun başka türlüsü. Fakat ı»n içine sığınır, orada hem esrar içer, hem bilmek ve ilmî bir mecmuada sulh ve hu Başvekil Afyon istasyonunda karşılayıcıların arasından geçerken kuku düvele aid bir makale yazmak ve hr Ben bile kısın buralarda yattırn. Kim o da birşeye benzemiyor. uyuruz. Kadın... Çoluk, çocuk bize nebu makale meali alâkadar profe bilır Kostantinden kalma ne paralar, ne rede? Sen onları da kullandın mı?. sör tarafından takdir edilmek icab et defıneler vardır bunun içinde! Elbette. Hepsinden tecrübe ettim. Peki sizin içinizde kadın yok mu mekte olduğundan talıblerden yalnız Sen birşey buldun mu? Bizim yasadıgımız yerlerde başka ne dur? Sen hiç bir kadın tanımadın mı? Necmi Ostenle Mustafa Emin Kıray şe Ben nereden bulayım? Amerikalı tecrübe edilir? Sampanya değil ya!. Hiç bir kadın sevmedın mi? raiti haiz görülmüştür. Bunlardan Necmi gelıvor, îstanbulun şurasını burasını kazı Amma hepsi berbad. îştihayı keserler, si Bizim kadınlanmız ne olacak? Osten fransızca ve ingilizce bildikten başyor. O buluyor. Onlar da bizim gıbi serseri, ben de bir nirleri bozarlar. Fakat b u ü ! ka hukuku düvele aid fransızca olarak bir Sırtındaki küçük küfeyi yere bırakıtane tanıdım. Hem de sevdim galibal Sigarasını gösteriyor. çok konferanslar vermiş ve bu ilme çok yor ve konuşmağa devam ediyor: Bu ne iştihaya bir şey yapar, ne de Peki şimdi nerede o? mustaid bir genc olduğunu ispat etmiştir. Geçen sene şu oyugun içinde polis insanı sersemletir. Bir nefes çek hemşire Gayet tabiî birşey söyler gibi: Mustafanın da profesörü tarafından takler bir ölü buldular. Serseriler vurmuş, at kendini cennette zannedersin. Eroinden öldü, diyor. dir edılen hukuku düvele aid bir etüdü tnıslar oraya. Buralarda emniyet yoktur. Sen de günün birinde bu esrardan Siyasal Bilgiler mecmuasında intişar etKulağmın arkasındaki bir başka sigaNe katil bulundu, ne de ölünün kim ol rayı bana ikram ediyor. öleceksin! mistir. duğu anlaşıldı. Sen acaba neden öleceksin? Hayat Tesekkür ederim, diyorum, ben Akademiye müracaat zamanı yaklaşAyaklannı sedden aşağıya uzatıyor, kullanmam. baki mi? mış olduğundan fakültece bu iki gencin gözlerinı kısarak sigarasından bir nefes Sonra gözlerimin içine dost bir bakışla Sen kullanmazsan, cihanm da tadını Başvekili getiren tren Afyon istasyonunda evrakları Vekâlete gönderilmiştir. Sefaret daha çekiyor: bakarak: alamazsın. kanahle bu kâğıdlar Akademiye gidecek Ne güzel deniz... Ne güzel... Insan • Ters mi söyledim, diyor. Acaba Sarhoşluk onu pelc sarmış olacak. ve Akademi reisliği muvafık bulduğu şurada bir saat uyku kestirmeli. Bunu içtin mi, istersen çul giymiş gönlünü mü kırdım? takdirde bu gencleri, tahsisat vererek LaArkadaşlarımdan biri, onun yüzüne ol, kendini ipekler içinde zannedersin; Yook, diyorum, gönlümü kırma heye davet edecektir tuhaf tuhaf bakıyor: haf baky dünyanın en fakiri olsan kendini milyoner dın! Nafile nefes tüketiyorsun abla. Bir saat uyku mu?.. îyi, demek seBursa Ticaret Odasmm sanırsın. Biz artık adam olmayız. On iki sene buna nin işin yok ki giindüz ortasında bir saat Şu haline bak diyorum. Böyle bir tavzihi müptelâ olduktan sonra biz artık bundan uyku uvuyabiliyorsun! hulya ile vakit geçireceğine, şu illetten 16 '3 '1936 gün ve 4250 sayılı gazetenizin îş nerede bulunur ki? îş bulmak vaz geçip te herkes gibi çalışsan, genc bir kurtulamayız. Bizden geçmiş. Senin hak besmci sahifesinin 2 ncl sütununda «BUTkolay mı? Hem de bulsak bile bizim gi kadınla evlensen, bir aile kursan, evin, km var. Doğru söylüyorsun, doğru söy sa tutüncülerınln bir şikâyetl> başlığı altında tütun müstahsillennin tutun tecilüyorsun amma... bilere yaramaz! barkın olsa, üstün başın temizlense daha menleri aleyhıne Iktısad Vekâletine avans Yerinden kalkıyor, küfesini sırtına alı meselesinden öturu sikâyet ettikleri, Oda. Neye? diye soruyorum. iyi değil mi? Bunun iyi olduğunu hiç düyor: mızm da bu sikâyete iştlrak ettiğl yazılGlilüyor ve gayet büyük bir tevekkül şünmedin mi?.. Ben sizden aynlacağım, diyor. Ke maktadır Düşündüm kardeş, düşündüm amle: Tutun ekicilerl ve alıcıları arasındaki tüyif başlıyor, dalgaya düsmek üzereyim. tün alışvenşı 2506 numaralı kanun hüküm Bizden artık öyle şeyler geçmiş te ma biz yetim kaldığımız zaman Çocukları lerıne gore muntazanıan devam etmekteKurtanna Yurdu dıye birseyler yoktu Şu kenara çekilıp kafamı dinliyeceğim. ondan, diyor. Ve çıplak ayaklanle taşların üzerine dir Bu kanunda avans mevzuu üzennde ortalarda. O zaman övle birşey kurmuş Tuhaf şey diyorum. Sen henüz pek pervasız pervasız basarak yanımızdan hiçbir sikâyet olmadığı gibi Iktısad Vekâletine yapılmıs dıye yazılan herhangi bir ?enc bir adamsın. Neden böyle canradan olsaydılar biz de belki kurtulurduk. Fakat biz buna ahşıncıya kadar bize doğru uzaklaşıyor. sikâyete dahi Odamızca iştirak edilmediDavetlilerle musafaha bezdin ve herşeyden ümidi kestin?.. gının tavzıhlni rıca ederim.» SUAD DERVİŞ yolu gösteren olmadı. Bunun yüzünden Elindeki sigarayı bana uzatarak: Londrada çıkan «Observer» gazetesînin Paris muhabiri Ren meselesinde İngıliz efkân umumiyesinin Almanya tarafını tutmasınm sebebleri Pariste şu suretle ızah edıldığini gazetesine bildiriyor: «Fransa, Almanyanın hücumuna ma ruz kaldığı zaman, İngıltere şüphesiz Fransa ile beraber olacaktır. Fakat böyle bir taarruzun önüne geçmek için İngılterenin birşey yapacağı yoktur. İngilterenin Fransaya karşı gösterdiği soğukluk İngilizlerın bolşevizme olan husumetinden ileri geliyor. İngiltere Rus yaya karşı şımdiden Almanya ile teşriki mesaide bulunmağa temayül göstermiştir. Londradaki malî merkezlerin Alman hükumetine vermeğe hazırlandıklan büyük krediler dahi bu temayülü teyid ediyor. Almanya, yalnız Ren mmtakasım işgal etmekle kalmayıp ayni zamanda Fransayı tahrik edecek diğer tedbırlere de müracaat etmektedir. Buraya gelen mevsuk malumata göre Almanya hazarî ordusunun mevcudunu 36 fırkadan 48 fırkaya çıkarmak üzeredır. Ren mıntakasına gönderılen işgal kuvvetlerıne yeni teşkıl edılen 8 fırka ılâve edüecektir. Ayni zamanda Almanya Avusturyaya müdahaleye hazırlanıyor. Viyanada İşte bunun yüzünden kendimden Habsburg hanedamnın işbaşına gelmesi geçtim. Ben dikkatle elindeki sigaraya bakar için bir darbei hükumet yapılması Al Denilebilir ki bizim maziye bağlıhğımanya tarafından gizlıce teşvik olunmak mız başkalan gibi günün yaşama ve ilerken yanımdaki arkadaşım: tadır. Halbuki böyle bir darbei hükumet leme şartlanna uygun olmıyan düne aid Ne o? diyor, yoksa sen?.. Evet... Evet ağabey... Duman kulbir takım çüriik siyasî düşünceleri ve asil lanıyorum. bir millete yaraşmıyan kin ve husumet Sual dolu gözlerle arkadaşıma bakıyoduygulannı hortlatmak için değil, dünün •JJortmund rum. hatalarını gözönünde bulundurarak bujsı^Essfn günkü ve yannki ileri yürüyüşümüzde Cassel0 Esrar içiyormuş, diyor. kendimizi bu engellerden ebediyyen kurEsrar içen adam, senelerdenberi nasıl tarmak, ve ayni zamanda yurdun selâ olduğunu merak ettiğim bir tiptir. Gözlemet ve müdafaası uğrunda canlarından rimi açarak ona bakıyorum. Balmumu geçen şehidlerimizin aziz hatıraları ökadar san yüzündeki gözleri tuhaf bir nünde eğilmek içindir. rüya içinde gibi süzülmüş. 26 martı Edirneliler her yıl işte bu Yazık değil mi sana? nun için yaşatırlar ve bunun için yaşata Yazık, yazık amma hemşire ne yacaklardır. payım? Alışmışız bir kere bu belâya. Lâhey Hukuk Akademisine Bu sene bizden de iki talebe gönderiliyor