Katalog

27 Hazîran I93K CUMHURÎTET Kadın işçiler arasında Şümer Bankm Bakırköy Bugünkü toplantıda kesîn karar verilecek Bez Fabrikasmda En mükemmel Avrupa fabrikaları kadar mükemmel olan bu müessesede işçilerin istirahatlerine ve sıhhatlerine çok dikkat edilir Haliç Sosyetesi Kadıköyden Büyükadaya eski bir tünel varmış! Sanayi müfettişi Danişin bahçesinde bir kemer bulundu, fakat hafriyat yarım kaldı (Baştarafı 1 inei tahifede) Belediye ve Müzeler idaresi de ev sahibinin muvafakatini almak suretile istediğini yapabilmekte serbest olduğunu söylemişti. Bu Alman o vakit sanayi müfettişi Danişe müracaat ederek hafriyat için müsaade almıştır. Bu tünelin Milâddan evvelki zamanlara aid olduğun^ söyliyen Almana göre tünelin biraz ilerisindeki bir kubbe altında 12 heykel mevcudmuş, heykellerin her birinin altmda birer dehliz varmış, bu dehlizlerin biri Büyükadaya, diğeri de Uzunçayıra gidiyormuş. Heykellerin en büyüğünün altında da küçük bir mahzen ve mahzendeki mermer sandık içinde de bjrisinde Büyük İskenderin tacının gömülü olduğu yeri gö'sterilen üç tanesi sarı diğer üçü beyaz olan altı ceylân derisi üzerine yapılmış plânlar varmış... Almanın yapmakta oldu ğu taharriyattan maksad da bu plânı ele geçirmekmiş.. Bu imiş ve mişlerden sonra işin dogru tarafına gelelim: Evinde hafriyat yapı lan lanayi müfettişi Danişle göriiştük ve kendisi bize şunlan anlattı: « Evet bundan iki sene evvel bir Alman gelerek hükumetten müsaade aldığını ve evimde hafriyat yapacağmı söyledi, ben de evimin temellerine bir zivan vermiyeceKİni ve vapacaeı hafriyat İBiPflKBA Hacet kalmamış Haliç sosyetesi umumî hissedar he yeti bugün saat üçte Galatada Yova kimyan hanmda fevkalâde olarak top lanacaklardır. Kongrede, sosyete idare meclisi tarafından, sosyetenin genel durumu ile Belediyenia mukaveleyi feshederek Halicde vapur işletme hakkınm bizzat kullanılması haklandaki karan üzerine hazırlanmış olan raporu müzakere edilecektir. Hissedarlara dağıtılmış olan bu ra porla birlikte sosyetenin son bilânço su da yapılmıştır. Birinci hukuk mahkemesi Sosyete ile Şarbaylık arasında yüzde sekiz şar hissesinin sosyete tarafından verilip veri lemiyeceği hakkmdaki anlaşamamazlığı dair olan karannı tehir etmiş oldu ğundan, hissedarlar tarafından bugün ne kadar verileceği kat'î olarak bilin memektedir. Bununla beraber bugünkü fevkalâde toplantıda sosyetenin istikbali hakkın da bir karar alınarak Şarbaylıkla icab eden konuşmalan yapmak üzere tam salâhiyetli bir heyet seçileceği umulmaktadır. 'Sümer Bankın Baktrköy fabrîkcuında çaltşan Türk kızlari flakırköy bez fabrikasının her birl bir Kaç par* kazanıyorsun? (Battaraft 1 inei $ahifede) eanatoryom yatakhanesi kadar geniş ve Ayda 35 lira kadar tutuyor. Fakat lşıkh atelyelerinden geçiyoruz. Fabri vergi kesilince elime 28 29 lira geçi tedir. Fakat malum olduğu üzere Bo ka işletme şefi Bay Osman Yurdseven yor. 18 lirasını eve veriyorum. 10 lira ğazların bitaraf bir hale konması Limni Samadirek adalannın bitaraflığile bağlı beni pamukların balya halinde getiril sı bana kalıyor. olduğu gibi Sakız, İkarya, Midilli ve dikleri ilk daireden itibaren bütün dai Kalan parayı ne yapıyorsun? Sisam gibi Yunan adalannın silâhtan relerde dolaştırdı ve bitmez, tükenmez Kız parayı ne yapar? diye gülü tecridi de bazı süel sebeblerle Türki Zavallı amele iskeleden bir nezaket ve sabırla bana izahat ver yor; esvab, ayakkabı alıyorum. yenin endişelerine feda edilmişti. »L Fabrikadan bir şikâyetin yok mu?. düşerek öldü Bu daireyi kalabalık görüyor Ne gikâyetim olsun. tnsanın ekme Türkiyenin bu korkusunu 1922 senestnin 25 teşrinisanisi günü Türkiye BaşBunuz. Buradaki amelenin ekserisi bakanı Büyük Millet Meclisinde izah Sümer Bankın yeni kurulmakta oetmiştir. Başbakan tmrozdan maada lan fabrikalan için yetişen staj Bozca ada ve Semadirekin Türkiyeye yerlerdir. Bu dairede bizim ancak verilmesini, geriye kalan Yunan adalaüç ameleye ihtiyacımız var. Makinelerinnın müstakil bir idareye tâbi tutul miz son sistem ve otomatiktir. Kullanmasını istiyerek «çünkü Yunanistan dığımız pamuklar îzmir, Adana, Balı Anadolu sahillerine istilâ gözile bak kesir, Geyve, Kars pamuklandır. maktan sarfı nazar etmiyecektir» de Mensucatımız için yalnız yerli pa mişti O vakittenberi harb havası de muk kullanırız. Dokuma kısmmda üç ğişti ve Yunanistanla Türkiye «rasm ekiple gece gündüz durmadan çalışıyo da yaratılan durum daimî olarak Yu ruz. Amelemizin miktan 960 tır. nanistanın istilâ emellerine nihayet verKadın amelemiz dört yüzü müte miş oldu. Fakat şimdi Boğazların tahkieavizdir. mi meselesi ortaya çıkınca YunanW»nm Gece ekiplerinde de çalışıyorlar alâkadar şahsiyetleri Yunan adalannın mı?. bitaraflığının kaldmlması meselesinin Evet, çalışırlar. kendi kendine meydan aldığını zannet Kaç yaşından itibaren çalışmağa mezler mi? başlarlar? Boğazlar için zuhur edebilecek teh Bizde 14 yaşından 40 yaşma kadar like adalar için de vardır. Yunan hükukadın amele vardır. Eğer eski olurlarsa metinin Yunan adalannın zararına olan kırkmı geçenleri de çıkarmayız. Fakat bu arsıulusal yükü üzerinden atarak akabul şartlarımız 14 ile 35 arasındadır. Genc kızları mı, evli kadmları mı Türk ifçiri kamaftn iplik tniktanı.t dalann bitarafhk durumundan çıkarıl Amele Hasanın döşüp Sldüğii masını temin etmesi lâzımdır.> tayin ediyor tercih edersinlz? apartıman iskelesi Bizce ikisi de müsavidir. Kadmı ğini kazandığı kapıdan şikâyeti olur Dün zavallı bir amele iskeleden dü Deniz soygunculan evlidir ve evsizdir diye ayırmayız. E mu? şerek feci surette ölmüştür. Çarşıkapılasen bize müracaat eden evli kadın Biz böyle konuşurken yanımıza küDün polisîmiz, sabıkalı korsanlardan da Feyziati lisesi arsasmda yaptml ların hepsi ailesinin maişetini temin et çüç bir kız sokuluyorV Zehra gururla: iki kişiyi geceleyin bir yelkenliyi »oyar makta olan apartımanm amele çavuşu, tnfjk mecburiyetindedir: cKocam işsiz, Benim çırağım diyor, ona san'at ken suç üstü yakalamıştır. Elâzizin Giresek köyünden 40 yaşında be Ççalışmak istiyorum» diyen evli bir öğretiyorum. Gece saat 2,5 raddelerinde sabıkalı tbrahim oğlu Hasan, üçüncü katta is kadın işsiz bırakıhr mı? Kız senin ismin nedir, yaşm kaç lardan lnebolulu Izzet ve arkadaşı Fe keleler üzerinde çalışırken muvazene Kadın amele nanl çpJışıyor? ner sandal iskelesine gelmişler ve orada sini birdenbire kaybederek aşağı kat tır? Kadın amelenizden memnun mu îsmim Seherdir, diyor, on üç ya bağlı duran Hüseynin sandalına halatla taki iskeleye düşmüş ve beyni pathya sunuz? . v şındayım, çırağım. Saati dört kuruşa beraber binerek demirli bulunan «Selâ rak hemen ölmüştür. Doğrusu tafnamile değiî.. Ekserl çalışıyorum. Babam arabacı idi, işsiz meti bahriye» kum kayığına çıkmışlar vc Hükumet doktoru cesedi muayene etyeti, süsüne, fantazisine düşkündür. dir şimdi. Evime ben bakıyorum. yelkenliden birçok eşyalan çalıp kaçar miş ve nezfi dimağiden öldüğünü tes Bizde iki türlü kadm amele vardır. Bir Bembeyaz ve temiz emaye banyola ken polisler tarafından yakalanmışlardır. bit etmiştir. kısmı mübrem ihtiyaçlarını temine ça rın içinde kumaşlar yıkanıyor. Gürültü hib oldukları bu kooperatiften ucuz alış lışan, bir kısmı da giyinmek için para içerisinde atölyelerde hiçbir telâş yok. Sizin hastalıklarımza bakarlar mı?.. Bakarlar, doktorlarımız vardır. veriş etmektedirler. Hâmile kadınlara kazanmağa gayret eden.. Bu ikinci kı Işletme şefi hep anlatıyor: İstediğimiz gün bizi muayene eder. Has üç ay mezuniyet veririz. Bu mezuniyet sım işine mukayyed olmuyor^ Yangın ve kaza olunca herkese bildirmek için fabrikamn dokuz muh ta isek istirahat verir... Ameliyat filân yarım yevmiyeli değildir. Fakat amele telif yerine zil konuldu. îki canavar lâzımsa bizi hastaneye yollar. İlâcuruz izinli sayıldığı için gelince, yerine alı nır. düdüğü var. Bir kaza olunca iki dakika la uğraşır... Fabrikamn hastanesi Herşey Türk sonra herkes yerinde emre muntazır olBüroda ticaret şefi Bay Nadir de ba Hastanenin hekimi olan doktor da sun diye tertibat alınmıştır. Bakırköy fabrikasmda Türk kadı na izahat vermekte kat'iyyen hasislik şu izahatı verdi: Hastanede bir hekim, bir hastabanını tezgâh başmda olduğu gibi kim etmedi. Fabrikamız millî ihtiyacatımızm kıcı hemşire, bir de sıhhiye memuru yahanede görüyorum. yüzde onunu temin edecek vaziyettedir. vardır. Atölyelerde her kazaya yardım Modern bir fabrika Bankamızın sair mensucat fabrikaları edecek sıhhiye dolablan bulunur. HasBu modrn ve temiz fabrikaya karşı duyduğum hayranlığı işletme şefine da ikmal edilince umumî ihtiyacm yüz taları tedavi ederiz ve şehir eczanele de yetmiş beşini temin etmiş olacağız. rinden parasız ilâc temin ederiz. Has BÖylüyorum. Evet, diyor, fabrikamız çok mo Pamuk istihsalâtımızm beş bin bal tal>kları ağır olanları gerek paralı, gederndir. Makinelerimizin dörtte biri an yesini biz kullanırız. Öbür fabrikaları rek parasız hastanelere yatırınz. Amecak eski makinelerdir. Dörtte üçü bir mız da açıldığı zaman umumî istihsalâ lenin tedavisi için bütçemizin içtimaî sene evvel yapılan fabrika binası ka tın yüzde yüzü memleket dahilinde muavenet faslı, muhakkak, bir sene icinde dört, beş bin lira para verrmştir. sarfedilecek. dar gencdir. Gene bir tezgâh başında genc, tombul Evvelden millî müdafaa melbusat ih Birçok apandisit ve emoroyid ameli tiyacatının mühim bir kısmını Avrupa yatlan yaptırdık. bir kadınla başbaşayım. Dulum. Kocam iki sene evvel öl dan getirilmekte idi. Şimdi bunu bizim Amelenin sarfettiği enerji yerine kalori alması için burada bir lokanta açdü. Bir kızım, bir oğlum var. Oğlum fabrıkalarımız temin etmektedır. Türk kadmı kimyahanede kumaşın m e ktebe gidiyor. Kızım beşinciden şe İçimizde ecnebi ne madde, ne işçi, ne tık. Doktorun tesbit ettiği kalori üze mühendis, ne mütehassıs vardır. Mü rinden günde on beş kuruşa iki kap yerutubete mukavemetini tecrübe ediyor hadetname aldı. hendislerimiz Avrupada tahsillerini bi mek, biri etli sebze ve yahud et, diğeri Şimdi şirin ve temiz bir atölyedeyiz. Çalışmıyor mu?.. pilâv veya makarna, bir de haftada bir Makineler iplik büküyor. Osman Yurd On üç yaşmda çocuk nerede ça tirmiş olan güzide genclerdir. Ameleye azami içtimaî muavenet tatlısı rolan tabhdotumuz var. seven atölyeleri tenha gördüğümü söy lışsın, oturuyor evde. Ben buradan yir*** leyince şu «»evabı verıyor: mi dört lira alırım. Bununla geçinip gi Amelemize büyuk mikyasta içtimaî muavenetlerde bulunuyoruz. Beş sene Ambarlardaki mamulât hakikaten ha Eve* kırk makineyi üç kişi kulla diyoruz. den üç senej'e kadar çalışmış olan işçi rikulâde karolu sofra örtüleri, gayet ujııyor. Makinelerin hepsi otomatik bir Bu para yetişiyor mu? [âplik kopunca, bir yanlışlık olunca ken Elhamdülillâh kimseye muhtaç ol ler hastalanırsa ve istirahate ihtiyaçla cuz yatak örtüleri. Sonra patiskalar, rı olursa onlara üç ay yarım yevmiyeli bezler öyle güzel ki... Fabrikadan ay i kendisine duruyor. madan yaşıyorum. Ben kenarda çalışan zayıf, temiz yüz Bu iş hayatından hiçbir gikâye mezuniyet veririz. Böyle bir şey beş se nlırken memleketimizde bu kadar güneyi geçirmiş olan bir amoitnin başma zel şeylerin yapıldığını böyle modern ve genc bir kıza yaklaşıyorum. ün yok mu? Ismi Zehradır. îki senedir çalışıyor. Ne diye şikâyet edeyim... Rahatım gelirse onun altı aya kadar yarım yev bu kadar Avrupaî müesseseyi gözlerimmiyeli mezuniyeti vardır. Burada bir le görmüş olmaktan büyük bir memnulAskere giden ağabeyisinin ailesine ba' burada... amele kooperatıfi açtık, amele kendi sa niyet duyuyordum. ••* 'kıyor. Bu fabrikamn doktoru var mıdır? Ne münasebet? Abdiilmecid çağı |airlerinden Nihad Bey, bir aralık Mısıra giderken, Yusuf Kâmil Paşaya vedaa gidip: Oraca bir emri devletiniz var rnı^ ta hiçbir masrafa kanşmıyacağımı söyle diye sorar. dim. Nihayet hafriyata başladı. Bir müdYusuf Kâmil Paşa da cevab olarak ı det çalıştıktan sonra plânda bulunan ke Yakacıktaki köşkte, öteyeberiye meri meydana çıkardı. Fakat parası bit gitmek için lâzım oluyor. Bana oradaru mis olmalı ki muvakkat bir zaman için işi ravhan bir Mısır eşeği gönderir, yahud tatil etti. ki getirirseniz memnun olurum; der. Burada böyle bir tünelin mevcudiyeBu sipariş, Nihad Beyin tamamile hatini ben evvelden biliyordum. Fakat zantırmdan çıkar. netmiyorum ki hafriyat neticesinde AdaTekrar îstanbula gelip te, Kâmil Paya kadar gidilebilsin. Çünkü Milâddan evvel yapıldığı iddia edilen bu tünel Ka şayı ziyarete gittiğinde, Paşa: Beyefendi! Sizden bir eşek iste • dıköyle Büyükadanın birleşik bulundu miştim; getirdiniz mi? ğu ve Marmara denizinin henüz tesek Diyince, Nihad Bey birdenbire şa kül etmediği zamanlarda yapılmıştır ki şırıp: ondan sonra yıkmtılar. çöküntüler olmus ve Marmara denizi teşekkül etmiştir. Bu Vallahi efendim, unuttum. Şimdi < şerait dahilinde bu tünel vasıtasile bugün efendimizi gördüm de aklıma geldi! der. Kadıköyünden Adaya gitmek mümkün Yusuf Kâmil Paşa da der ki: olamıyacaktır. Çünkü bu yerler bugün Siz geldiniz ya, artık hacet kalmabircok değişikliklere maruz kalmıştır.» dı!. Danişin bahçesindeki kemerin içine *** doğru Alman tarafından yapılan hafri Bu şair Nihad Bey bir aralık, üstüste yatta ancak 1 1 metro ileriye gidılebümiştir. Dün bizim tarihçilerden yaptığımız birçok felâketlere, musibetlere maruz kalmıştı. Ahbablarından biri, teselli makatahkikat bu iddianm tamamen hayalî demında: ğilse bile çok yanlış olduğunu göstermek Birader! Cenabı Hak belâ ve ı\iutedir. Bir defa eski tarihî hakikatler böysibeti ıcvdiği kullanna verir. Bu beliflar le bir tünelin vücudünü farzetmeğe mü said değildir, sonra Kadıköyle Büyüka da sana AHahın bir lutfudur.. te, Nihad Bey: da arası gibi kilometrolar tutan bir mesafeye o vakitlerde tünel açabilmenin im Ben o kadar lutfa müstahak değî« lim! cevabım verir. kân<ızlığı da mevdandadır. Gönan belediyesi iyi bir Yağmurlar demiryolunu bozdu su daha buldu GSnen (Husu sî) Gönen Şar baylıgı (Çakmak) ve (Kedipman) isminde iki iyi su bulmuştu. Bu iki sudan (Kedipınarı) suyu ilk bulunan (Çakmak) suyun dan çok iyi ve hafif olduğu tahlil Bonunda« anlaşıl mıştı. Bu defa da bu ıki suyun bu lur ' ""u mevkide Oçünt^. bir iyi su daha bulunmuştur. Evvelki gün yağan şiddetli yagmurlardan jark Demiryolunun 41 inei kilometrosunda yüz metroluk bir kısım bozulmuş, tular hattın çakıllannı alıp götürmüştür. Edimeden îstanbula gelmekte olan 107 numaralı muhtelit tren bozulan mahalle kadar gelmişken geri girmege mecbur olmuştur. Dün hat temizlenerek bütün trenlere yol verilmiştir. Edime treni îstanbula evvelki akşam laat yedi buçukta vâsıl olacakken geceyi : HadunkSyünde geçirmiş, dün sabah 11 ' d« Sirkeciye gelebilmiştir. Bu rrende ^•îjden fazla yolcu vardı. ÖTÜKÇO Gönen Şarbayı Hakkı Gönen Şarbayı Hakkı, böyle iyi sular bulup Gönene kapalı borularla ge tirttiğinden dolayı halkı çok sevindir mektedir. Yeni bulunan bu üçüncü iyi suyun yerine Gönen llçebayı Aslan, hükumet doktoru Kâzım ve Şarbay Hakkı beraber gitmişler, bu yeni suyu tah lil ettirmek için şişelere koydurmuşlar ve şişelerin ağızlannı mühürlemişler dir. Yakmda bu iyi BU da tahlil edile cektir. Bunun da evvelki sulardan iyi bir su olduğu timid edilmektedir. Avrupadan gelen ekspres dört, konvansiyonel de iki buçuk laat rötarle gelmiştir. Hergün 5 kelime Kırkıncı liste 1 Mahmi = Korunuk Tahtı himayede olan = Ko runcak örnekler: 1 Kimsenin korunuğu olmak istemem. 2 Büyük Britanya k^runcaklarmı sayar mısmız? 2 Mahzur = Çekinek örnek: Bu işi yapmakta ne gibi çekinekler görüyorsunuz? 3 Menşe = 1 Çıkağ 2 Köken örnekler: 1 Bu malın çı kağı neresidir? 2 Bu aylenin kökeni hakkmda ne biliyorsunuz? 4 Musahhih = Düzeltiç örnek: Bir gazetede ağır so ravlardan biri de düzeltiçlerin üstündedir. 5 Havale = Gönderl Örnek: Bankanm 300 liralık gönderisini aldmız mı? Izmirde Kızılay haftası iyi geçiyor Kırk birinci liste 1 Maznun = Sanık Kızılay haftannda talebe yazı mtisobakasında mükâfatlart dağıtanlar îzmir (Hususî) Kızılay haf tası iyi geçiyor. Şehirde ve vicarında, muallim lerden mürekkeb muhtelif kollar cemiyete üye yazmaktadırlar. Bu meyanda genc talebe arasında bir yazı müsabakası ya pıldı, neticede kız lisesinden 572 Vecihe, kız öğretmen mektebinden birinci sınıftan Memnune, erkek öğretmen mektebinden 489 Mustafa Koç, Fevzipaşa ilk mektebinden 269 Türkân kazandılar. On beşer lira değerindeki mükâfatları, halkevinde valimiz ve parti başkanımızın refikaları tarafından bir heyet huzurunda verildi... Ayın 30 unda, Cumhuriyet alanmda, Atatürkün heykeli dibinde büyük teza hürat olacak, bir de gardenparti verilecektir. 2 3 Şahit = Tanık Hurafe = 1 Urasa 2 (Evham ve hayalât) Sanıka Örnekler: 1 Halkı urasa lardan kurtarmak lâzımdır. 2 Biz hesablanmızı sam kalar üzerine kurmayız. 4 Hassasiyet = Duyganlık Örnek: Gazeteler hava sav gası işinde büyük bir duy ganlık gösterdiler. 5 Şayanı dikkat = Dikkatde ğer Örnek: Üslubunuz dikkatde ğer bir gelişim içindedir. Not: Gazetemize gönderilecek yazılarda bu kelimelerin osmanhcaları kullanılmamasını riea ederiz.