Katalog

8 Mayıs Cumhuriyet TELGRAF HABERLERI Fransız Rus itilâfı ve Almanya hükumeti M. Hitler bu andlaşmaya karşı Ingiltereye yakınlaşmak üzere çare arıyormuş Berlin 7 ( A . A . ) Havas ajansı nususî muhabiri bildiriyor: Fransız Rus andlaşmasının im zasmdan sonra, Alman dış bakanlığının, bu andlaşmanın tatbiki hakkında tzahat istiyeceği ve tngiltere ile bir yakmlaşma çaresi arayarak Lokarnonun kuvvetlcndirilmesine çalışacağı söylenmektedir. Alman dış bakanlığı, Fransız Sovyet andlaşmasında kanun hükmünde bulunan, tecavüz ve mütecavizin tarif edilmemiş olmasına teessüf ctmektedir. Misakta deniliyor ki: «Fransa ve Rusya, kendilerine yaP'lacak bir tecavüzün, tecavüz olduğuna gene kendileri hükmedeceklerdir.» Almanyan'n în<?iltereye yakmlaşanak arzusu, M. Hitlerin Kral Corca çektigi telgraftan anla<ılmaktadır. M. Con Saymonun Avam Kamarasında, Lokarnoyu, yalnız Almanyaya karşı kullanmak hakkında söylcdiği sözler, şüphe ile karşılanmıştır. Alman dış bakanlığı, Almanyanm şarktaki emniyeti hususunda Lokamo muahe desine büyük bir ehemmiyet vermektedir. Dış Bakanlığı, devletlerden, Lo karno taahhüdlerini izah etmelerini istiyecektir. Almanya, bir müstemleke politikasile meşgul olan ttalyanın bu isteğe cevab vermemesi ihtimalinden korkmaktadır. M. Hitlerin alacağı vaziyet meş kuktür. Kendisinin 15 mayısta, dış sıyasasmı tasrih eylemesi bekleniyor. Gerek Fransız Sovyet andlaşması ve gerek Avam Kamarasmdaki beyanat, Almanya hesabma, Venedik göriiş melerinin ehemmiyetini ilga etmek tedir.» Lokal Enzeiger de, 100,000 kişi lik bir Macar ordusundan bahsediyor. Hâdîseler karşısında mmilinillilllllllUIUIIIllimımımmr Yugoslavyanın iç ve dış vazîyetî Karstaki yer sarsmtısı M. Yevtiçîn zaferindsn Digora giden heyet dönclü çıkarılan mana ve raporunu verdi Belgrad 7 (A.A.) Yugoslav hü kumetinin, son seçimde kazandığı muvaffakiyetten çıkarılan anlam şudur: «Yugoslavya, iç işlerin perkitilmesi, soysal ve ekonomik kalkmma ve Uıusal birliğin kuvvetlendirilmesi siyasasına devam edecek ve bu suretle ilerleme ve barış lehinde olarak Kü çük Andlaşma, Balkan Andlaşması ve Uluslar Kurumundaki rolünü ifa e debilecektir.» Aynşık parti liderlerinden yalnız, M. Vladimir Mayçen, eski çifçi par tisi şefi M. Yana Javanoviç ve müs luman $eflerd<?n Mehmed Spaho ekseriyet kazanmışlardır. Eski demokrat partisi şefi M. Bouba Davidoviç seçimde yenilmiştir. Kars 7 Karsa elli kilometro u zaklıkta Digor nahiyesile çevresinde ayın birinde başlıyan ve aralıklı olarak dört gün süren yer deprenmesi kayıb ve zararlan saptanmıştır (tesbit edil miştir). Felâket yerine giderek bütün köyleri baştan aşağı dolaşan sağlık kolu dün Karsa dönmüs ve gördüklerine ve yaptıklanna dair olan raporunu vermhtir. Rapora göre deorenme, Digor nahiyesile nahiyenin 31 köyünde insanca ve malca zarar vermiştir. Bu köylerdeki 9 9 0 evden 6 3 0 u tamamen yıkılmıs ve geriye kalanlan da oturula maz bir hale gelmiştir. ölenlerin sayısı 73, yaralılann sayısı da 120 dir. ö l e n hayvanlann sayısı da 9 1 2 yi bulmaktadır. Deprenmenin, günesli ve ılık bir havada gündüz öğle üzeri başlaması, iyi havadan asığlanarak köy • lülerin tarlada çift sürmesi ve geri kalanlann da harman yerlerinde güneşlenmekte bulunması deprenmenin bu kadar geniş bir çevreyi kaplamasma rağmen insanca kayıbın az olmasına yardım etmiştir. llk deprenme olur olmaz köy bek çileri de havaya ateş etmişler ve ev lerde oturan halk ta silâh sesleri üzerine dışanya fırlıyarak kaçabilmiş Atatürkle M. Hitler arasında samimî telyazıları Ankara 7 ( A . A . ) Alman ulu tal bayramı münasebetile Reisicumhur Atatürk Alman Rayiş Kanslan Hitler arasmda aşağıdaki telgraflar g'inderilmiştir: Alman ulusal bayramı münasebetile ekselânsınıza en ıssı tebriklerimle be raber özel dönenciniz ve asil Alman ulusunun genliği hakkında beslediğim samimî dilckleri sunanm. Kamâl Ataturk Alman halkınm ulusal bayramı münasebetile göndermiş olduğunuz kalbî tebriklerden dolayı zatı devletlerine samimî teşekkürlerimi sunanm. Adolf Hiller Ekonomi Bakanlığı tarafmdan ha zırlanan iş kanununun Kamutaya veKamut r y encümenlerinin rildiğini ve Bakanın teklıfi üzerine kanunu araştırmak için muhtelit bir enbugünkü toplantısı cümenin kurulduğunu ajans haberi olarak öğrendik. Ankara 7 (Hususî muhabirimiz Kanunun neden ibaret olduğu tafden) Kamutayın Bütçe, İktısad ve silâtile malumumuz değildir. Fakat Divanı Muhasebat Encümenlerinderr matbuata geçen bazı malumata göre müteşekkil olan Denizyolları İşlet mesi ve îkay idareleri heyeti umu bu kanun sanayii çokluk açılmış ül kelerde kabul edilmiş olan temeller miyesi yann öğleden sonra Mecliste üzerine kurulmuş olacaktır. O cümletoplanacaktır. den meselâ amele arasında kurumlar Bu idarelerin bir yıl içinde yaptığı yapılmasına, amele ile iş sahibleri aişlerle, hesabları ve hazırlanan raporrasındaki alâkalann tanzimine, ış lar bu encümenlerin azalanna dağı müddetinin sekiz saatten çok olma tılmıştır. Raporlara göre, bu sene Demasına, amele kadınlar ve çocuklar nizyollarının amortisman ve kân hakkında hususî tedbirler alınmasına 111,429 liradır. Akay idaresi de bir yıl dair maddeler olacaktır. içinde 20,031 lira kâr etmiştir. Bütün bu meseleler hususi değeri Fabrıka ve Havuzlann kân da 88 bin haizdirler ve çok dikkat ve itina ister. liradır. Bunlardan Akay idaresinin Gazete arkadaşlanmızdan bazılan kân Yalovaya yapılacak otelle Köp kanunu tefarruatı bilinmeden biîe rüdeki Kadıköy ve Haydarpaşa is enbloc tasvib ediyorlar. Bunların dakeleleri inşaatına sarfedilecek, Yaloyandıklan mütalea şudur: vaya aynca bir mütehassıs ta getir«Bizde hükumet sınıf kurumlarına tilecektir. ve bu kurumlann arasında menfaat Fabrikanın kân yeni alınacak ma etrafında çıkan tezadlara ve mücadekinelerle yapılacak tesisata harca • lelere meydanvermemek için mem nacaktır. leketin sanayileşme ameliyesini üzeDenizyollannın kân da almış ol rine almıştır. Binaenaleyh bizde a duğu Vatan ve Erzurum vapurlannın mele doğrudan doğruya karşısında bedellerinin karşılığı olarak göste patron olarak hükumeti ve devleti rilmektedir. görecektir. Devlet ise amele ile kendi Denizyollan îşletmesi Müdüru Sa arasmda birleşecek olan alâkalan dettin, Akay Müdürü Cemal ve Ha şimdiden tesbit etmekle pek doğru vuzlar Müdürü Cemil geldiler. bir harekette bulunuyor.» Sadettinle görüştüm. Heyeti umu Türk amelesinin korunması ve hele miye içtimaı için geldiğini, bir iki Türk kadınlarile çocukların istismargün sonra Istanbula döneceğini söy dan muhafaza edilmesi elbette ki herledi. kesce arzu edilir bir dilektir. Fakat bu nasıl yapılmalıdır? Herşeyden evvel bu sınıf meselesi hakkında birkaç söz söylemek lâzım gelir; bizde umumiyetle sınıf yoktur. Herşeyi önünde iğmek ve maddî ve manevi bir seviyeye indirmek isteyişi Sokaklardaki kalaba tabiatinin ta içine konulmuş bir hu susiyet olan istibdad uzun asırlar lıktan 7000 kişi bayıldı süren • tahakküm ve tasallutu saye sinde kimseye yükselmek, kendini Londra 7 (A.A.) Kralın tahta bulmak, ve başmı kaldırmak imkânıçıkışınm yirmi beşinci yıldönümü nı vermemiştir. îstibdadın yıkılması şenlikleri sabaha kadar sürmüştür. ve ferdî kabiliyetlerin açümasma hürGün ağardığı sırada binlerce kişi soriyet sayesinde meydan verilmesile kaklarda dans ediyordu. bizde olsa olsa bir burjuvazi sınıfıGece yarısı M. Makdonald, Lon nm kurulması ihtimali vardır. donderry ve Hailshanj şehrin üzerinBu sınıf mahiyeti itibarile o kadar de bir uçuş yapmışlardır. Bu saatte menfur ve devlet mefhumu ile uzla Londra şehri M. Makdonaldin dediği şamıyacak derecede menfi bir varhk gibi masallan andıran bir görü gös mıdır? teriyordu. Londra 7 (A.A.) Bukingham saBu sualin cevabmı almak isteyenlerayınm, bir elektrik düğmesinin ü re iki ve har türlü kuşkudan âri ve zerine basmak suretile, Kral, saat burjuva âşıkhğı ile itham olunmalan 21 de, Haydparktaki şenlik ateşini ihtimali olmıyan büyük otorite gös tutuşturmuştur. Hemen arkasından, tereceğim: Birisi meşhur sosyalist ve memleketin her tarafında, iki bin komünist Jorestir. öteki de Leninin şenlik ateşesi birden parlamış ve Briarkadaşlanndan ve uzun müddet Rus tanya adalarını bir alev çemberile ku komünist hükumetinde Maadin Ba şatmıştır. Gazetelerin haber verdik kanlığı yapmış olan Lunaçarskidir. lerine göre Kralın alayını seyretmek Jores Fransız büyük inkılâbı hakkıniçin sokaklara yığılan seyircilerden da yazmış olduğu meşhur «L'historie yedi bin kişi bayümış ve tedavi edilSocialistique de la Revolution Françamişlerdir. Kırk kişi kadan hastane ise» adlı on bir ciltlik eserinin yedind lere yatınlmış, bir kişi de kalb sekcildinin tam yarısını Almanyaya hastesinden ölmüştür. Denizyolları ve Akay idareleri İŞ KANUNU HAZIRLANIRKEN ÇOK DÜŞÜNMEK LÂZIM! 1 reylemiştir. Burada Jores Almanya nın inkılâb yapmakta ve hakikî de mokratik bir topluluk vücude getir mekteki kabiliyet ve kudretsizliğini doğrudan doğruya Almanyada ta On dokuzuncu asrın ortalarma kadar bir burjuvazi sınıfın kurulmamış olduğuna atfediyor. Lunaçarski ise yazdığı «Aristo kratik burjuva ve proleter kültürlen» adlı eserinde dünyada kültür, ilim, fen, teknik ve bediî eserler namına ne varsa ve hatta sosyalizm nazariyelerinin kendileri bile burjuvazinin sây ve dimağımn mahsulüdür diycr. Karl Marksle Engelsin bizzat bur juvazi devrini yaşatmış olan çevrelerde komünizm sisteminin kurulamıyacağı hakkındaki kanaatleri malum dur. Binaenaleyh burjuva smıfı o kadar nefret edilecek, kendisinden kaçını lacak bir varlık değildir. Onun da tarihî rolü vardır ve hem de pek mü him ve pek kıymetli rolü. Fakat geçelim; gelelim asıl kanuna. Bizim vaziyetimizdeki şayanı dik kat cihet şudur ki başka ülkelerin asırlarca yürüyerek yavaş yavaş varlık haline koymuş olduklarını biz pek kısa bir zaman içine almak mevkiinde bulunuyoruz. Meselâ sekiz saatlik iş meselesinin tam yüz elli senelik bir tarihçesi vardır. Hatta bu kadar müddet geçtik ten sonra bile Uluslararası komisyo nunda bu mesele müzakere edilirken sanayileri oldukça açılmış olan bazı memleketler derhal bir takım ihtirazî kayidler ortaya attılar ve meselâ Japonya iş müddetini on saatten aşağı indiremiyeceğini kat'î olarak söyledi. Meraklı ama, bize göre değil.. ksamlan çıkan bir arkadaşımız, dünkü sayısında. «Meraklı küçük haberler» başlığı altında birkaç fıkra neşretmişti. Bunlan oku dum. Vakıâ her bin, belki başka memleketlerde olsa, karilerin hayretini uyandıracak mahiyette. Lâkin ekserisine ben, zerre kadar şaştım dersem, yalan söylemiş olurum. Meselâ, arkadaşımızın yazdığma göre, Polonyanın Lublin şehrinde, bir otobüs kumpanyası, akla gelmiyecek bir müşteri kazanma yolu bulmuş. Şehirde tanınmış bir mizah muharririni para ile tutmuş ve otobüslere kondoktör yaDmış. Muharrir, nöbetle her otobüse biniyor ve nükteli fıkralar, hoç hikâyelerle müsterileri eglendiriyor muş. Bir kere bizde olsaydı, bizim o mahud yollarda gide gele, o mizah muharriri meslejHni değiştirir, facianüvis olurdu. Sonra, otobüslerimizi pek bilmem ama,, bizim tramvaylarda, Leh muharririnin para ile gördüğü işi, besbedava .müftehiren gören, hatta üstelik bilet parasını ödiyen müşteriler eksik değildir. Kızının nasıl doğurduğunu anlatan Topkapılı, yahud ki Fatihli koca bayandan tutun da, perdebirunane nüktelerle şakalaşan Kurruluşlu Ermeni kuyumcu eskisine ka dar, çeşid adamlanmız vardır. Bunlara, muhtelif saatlerde ve muhtelif istikametlere giden tramvay arabalannda rasgelebilirsiniz. Hem, fazla olarak bizim tramvay kapılannda, heyecan uyandıncı cambazhklara da şahid olmak mümkündür. Onun için bu haber, bana pek o kadar meraklı gelmedi. îkinci haber, bir ağacla evlenmiş olan Çinli bir kadma aiddir. Bizde, es* ki zamanda, servi revan ile evlenmek. çınar gibi delikanlıya vurulmak, fidan boyluya gönül kaptırmak, hergünku olagan islerdenmiş. Bundan başka, nice odun kocalar, içki düşkünü kütük erkekler, hele zamanenin zevkine uygun olmak için kasılıp kavrulan marsıklar tanınm. Bu haberin üzerinde de» bundan dolayı tevakkuf etmedim, geçtim. Üçüncü fıkra dünyanm, günden gune soğınnakta oldugunu haber reriydfdu. Yanıbaşımdaki kızgm kalorifer borusuna, sık sık uğuşturduğum halde bir türlü ısınmak bilmiyen ellerime, duvarda asılı duran paltoma, sonra bir de takvimdeki 7 mayıs tarihine bakbm: Buna da şaşjnadun. Ama, ortalıkt» hüküm süren bu soğuk Merihin şusuna, yahud ki Zührenin busuna tesir edermiş te, o vakit bilmem ne olurmuç... Artık bunun burasım da, dünyanm uzak istikbaline yetişmek inancım besliyenlcr dü^ünsün. Ercumend Ekrem TALU İngilterenin büyük bayramı Çünkü mesele son derece çapraşık ve birçok diğer meselelerle alâkaltdır. Meselâ rekabet, fiat meseleleri ile. Bazı memleketlerde amele hakikî bir smıf olmuştur. Amelelik nesilden nesle intikal eylemiştir. Binaenaleyh bu gibi memleketlerde ameleler hu susî bir kabiliyet kesbetmişlerdir ki yeni başlıyan memleketin amelesi tabiatile o kabiliyeti haiz olamaz. Me selâ alınız ayni sahada işleyen Alman amelesile Türk amelesini. Hiç şüphe yoktur ayni miktar ve zamanda Alman amelesi Türk amelesinden hiç olmazsa iki kere ziyade mahsul verir. Meselâ Türk amelesi saatte yarım metro mamul çıkarırsa Alman amelesi bir metro çıkarır ve binaenaleyh Alman malı Türk malmdan daha ucuza mal olur. Hele malın kalitesi de başka meseledir. Burada da ilim, len, teknik işe karışır ve tabiatile biz gene zayıf kalırız. O halde Türk malı Alman malı ile nasıl rekabet edebilir? Bu vaziyete karşı birçok çareler vardır. Meselâ Türk amelesinin ücretini Alman amelesine nisbeten iki derece aşağı indirmek. O halde alınan tedbir amelenin le • hine olmaz. (Arkan yann) AĞAOĞLU AHMED Kralın natka . Dünyanın en büyük vapuru Sen Nazar 7 ( A . A . ) Normandi vapuru Bretonya açıklannda tec rübelerine devam etmektedir. Vapur yann Breste muasalat edecektir. Lüks vapur olan Normandide bir kış bahçesi, geniş bir tiyatro salonu, 9 0 metro u zunluğunda bir yemek salonu, bir sa lon ve bir sigara salonu vardır. Oto matik yangm tertibatı herhangi bir hâdise vukuunda derhal yerinin tesbiti ne imkân vermektedir. Tayfa meya nında üç doktor, dokuz berber, 16 müzisyen, 187 ahçı, 9 kasab ve 19 ekmekçi vardır. ödemiş yollannda bir kaza Izmir 7 (Hususî muhabirimiz den) ödemişte yol işinde çalışan ameleden üç tanesi dinamit patlatırken yaralandılar. Bunlardan ikisinin yara8i ağırdır. îzmirdeki Fransız mektebleri Izmir 7 (Hususî muhabirimiz den) Şehrimizdeki iki Fransız mektebi kendiliğinden kapanacaknr. Adanaya telef on Ankara 7 (Telefonla) Adana fle telefonla konuşma hazırlıklan bit mek üzeredir. Haziranda da Ankara Zonguldak telefonu hazırlıklanna başlanacaktır. Bu hat 15 eylule kadaı açılmif ola cakbr. Londra 7 (A.A.) Radyo fle ta mim edilen ve bütün Britanya tmparatorluğuna hitab eden bir söylevde Kral bilumum tebaasına, gösterdikleri sevgi ve bağlılıktan ötürü gönül den teşekkür etmiştir. Kral demiştir ki: 9 mayısta birçok küşad « Ulusumla ben, henüs sonuna ermiyen mühim imtüıanlar ve sayı resimleri yapılacak sız güçlüklerden, beraberce geçtik. Izmir 7 (Hususî muhabirimizden) Bütün bu şenlikler arasında, henüz iş bulamıyan birçok kimselerin mevParti kurultaymm toplanması müna cudiyetini düşünmekle kederleniyo sebetile perşembe günü burada büyük rum. Maamafih, bu yıldönümü seneşenlikler ve eğlenceler yapılacak, şehir sinde, elinde olanlann, bunlara iş verbaştan aşağı tenvir edilecektir. 6 0 köy meğe ve ümidlerini iade etmeğe ça • de spor sahası 5 0 köyde andaçlar yalışacaklannı ümid ederim. Istikbalin pılacak, şehirde esnaf ve işçi için dis de bize daha başka endişeler vermesi panser açılacak, çenlikler yapılacaknr. muhtemeldir. Ancak, Allahın inayetlle bunlara inanç, güvenç ve elbirli Vali yann köy şenliklerine gidiyor. ğiyle karşı koyduğumuz takdirde, bu îzmir 7 ( A . A . ) C H . Par endişelerin çabuk bertaraf olacağına tisi büyük kongresinin toplanması mü kanaatim vardır. Bu itibarla, istikbal* nasebetile yapılacak büyük şenliklerde inanç ve umutla bakmaktayım.» bulunmak ve o gün vilâyetin her tarafında 5 mermer andaçla 57 spor alan Yunanistanda bir istif a ve kulüblerinin bu çevredekilerinin a Atina 7 (Hususî) Sandalyesiz naçılma senliğini yapmak üzere Vali Gezır olarak Hariciye Bakanlığı işlerini neral Kâzrnı Dirik, Küçük Mendires son günlere kadar vekâleten idare ehavalisine yann gideceklerdir. den M. Mavtomihalis istifa etmiştir. Adagüme ve Mendegüme köy yollannm da açılma merasimi yapılacak ve Ada«nime kanarasmın temeli anla caktır. 9 mayıs aksammı Bozdoğanda geçirecek olan Vali, ertesi günü Cavdat yaylasma giden yolu açacak ve teftiş edecektir. Burada dağ sporlan yapılacaktır. Bunun için tedbirler almmaktadır. Gelecek yılı ski ve kayak sporlan için îstanbul, Ankara ve Balkan sportmenleri buraya davet edilecektir. Dolgun gü zellikleri taşıyan Gölcüğün bu yol üzerinde bulunması ve konforlu oteli Bozdoğan müstesna durumunda bir «por yerinin bulunması, bu kayak ye rine en dolgun ilgiyi çekebilecektir. Partî kurultayı ve îzmirliler Boğucu gazlerden korunma çarelerî Hadısenın ıçyüzu tamamen anlaşıldı (Baştarafı 1 inci aahifede) kikaya kadar tevkif edilen yoktu. Müddeiumumilikten öğrendiğime göre bugün saat 18 de on yedi kişi i çin tevkif müzekkeresi kesilmiş ve hepsi şimdi tevkif olunmuştur. Müd deiumumilik, tahkikatı işkâl etmemek için mevkuflann isimlerinin yazü masını menetmiştir. Civar kazalar dan bazılannda da tevkifat yapüa eağı veya yapılmakta olduğu anlaşı lıyor. Meselenin mahiyeti hakkında res mi makamlardan yaptığım tahkikat, bu hâdisenin sureti kat'iyede irtica olmadığı neticesini verdL Mesele sadece; tarikat ve tarikat ayini için yapıldığı öğrenilen muhabereden iba rettir. Burada bazı kimselere Isparta* dan bu mealde mektublar gönderil diği anlaşılmaktadır. Fakat devlet makamlan bu işe ehemmiyet vermediklerini ve meselenin bazı gazetelere izam edilerek aksetttirildiğini söylemektedir. Mustt ATAŞ üir Fransız mühendisi, balon kılıflarmm idrojenin nüfuzuna mâni olduğu esasını ele alarak, ayni kumaştan yapılacak sığnaklarm, bo* ğucu jazlerin girmesine de mâni olacağmı düşünmüş ve bu yolda tetkikata başalmıçtır. Mühendis tetkikatma devam edecektir. Resmimiz, ilk tecrübe için kullanılan kılıfı göstermektedir. Bükreş içtimaı (Baçtarafı 1 inci tahifede) Bakanımız Reisicumhura veda et miştir. Toplantıda Balkan Matbuat u mum müdürleri de bulunacağından Matbuat Uumum Müdünı Vedad Nedim de Dış Bakanile birlikte îstan bula gitmiştir. Yanan heyeti Atina 7 (Hususî) Bükreşte toplanacak Balkan Andlaşması konse • yinde Yunanistanı temsil edecek he • yet bu akşam M. Maksimosnn riya • setinde trenle hareket etmiştir.