Katalog

27 Mayıs 1935 CUMHUBIYET YAŞIYAN MEÇHUL ASKER Mangin hâlâ tımarhane de ismini bulamadı Başgardıyan «Geceleri kapısınm önünden geçerken içeride onun hıçkıra hıçkıra ağladığını işitiyorıım» diyor M. M. Vekâleti Tekaüd şubesinde işi bitenler Askerî tekaüd şubesin de işiniz bildiriniz, takib ve intac Muameleteri Tekaüd Şubetınce ihmal edilerek resmi senedleri Muntdzam Borç lar Müdürlüğüne gönderi lenlerin V'ı'elen: »umhuriyet! HaBk sutuunu] «Bize yazık değil mi?» Boyacıköy Dördüncü sokak 87 nu marada süvari binbaşıhğından mütekaid Avni Gündüz imzasile aldığımız mektubda deniliyor ki: <86 yaşmda bir annem var. Ayağı kırıktır. Kendisinin 430 kuruşluk bir yetim maaşî var. Sağ olduğuna dair bir yoklama ilmühaberini doldurduk. Emirgân komiserliği tasdik etti. Yeniköye, Nahiye müdürüne götürdüm. Annemin sokağa çıkamıyacak halde olduğuna dair bir doktor raporu lâzım dedi. Geri döndüm, bir doktor bulup eve götürdüm, raporu yazdı. Büyüderede bulunan kaza daktoruna kadar da gidip tasdik ettirdim, tekrar Nahiye müdürüne geldim. Nahiye müdürü raporu alıkoydu, ilmühaberi tasdik etti. Eminönü Malmüdürlüğüne gelerek yoklama muamelesini yaptırmak istedim. Elimde rapor yok diye yoklamayı yapmadılar. Tekrar birçok füzulî masraflar yaparak Yeniköye geldik, Nahiye müdüründen raporu vermesini rica ettim, vermedi. Yalnız yoklamaya raporun muhteviyatından bahsetti. Tekrar Eminönüne gelerek muameleyi tamamlıyabildim. Bize yazık değil mi?» Okuyucularımıza kolaylık varsa bize ederjz gönderinizı Cevablarımız Karacabeyde Ketlik köyün den Ahmed oğlu Hüseyin kar • deşleri Mustafa ve Hiisnii: Evrakmız 23/5/935 tarih ve 15815 numara ile Karacabey Askerlik şubesine gönderilmiştir. Şu cetveli doldurarak 1 Müracaat eden zatın muvazzah adresi: 2 Niçin müracaat edildiği: Silivrinin Büyükçavuşlu kö yünden Otman Çavuşt Evrakınızın Tekaüd şubesine geldiğine dair bir kayde tesaduf edilememiştir. Karacabeyin Karaağaç köyünden Bilâl onbaşı kızı Selime: Evrakınız 22/4/935 tarih ve 6017 numara ile Karacabey Askerlik şubesine gönderilmiştir. 3 Evrak son def a olarak hangi makamdan, hangi tarih ve numara ile tekaüt şubesine gönderilmiştir? Unkapamnda Elvnzade hallesi Mehmed Nuri: ma Zabit ise sicil veya kayit numarası, sınıf ve rvitbesi nedir? Ve hangi kıt'adan tekaüt edilmiştir: Evrakınız 13/2/935 tarih ve 4515 numara ile aid olduğu şubenize gönderilmiştir. 10 Dağ eteğine sığınmış bir köy olan Rodeze gelince, doğru adliye dairesine gittim. Hâkim kibar ve samimî bir adam. Üstelik, bugün, başka bir vilâyete atandığını haber almış. Ncş'c içinde, ellerini karnının üstüne kavuşturmuş, koltuğuna yaslanarak bir daha görmiyeceği masasını seyrediyor. Gideceği şehri bildiğim için metettim, sonra lâkırdıyı Nangin işine getirdim. Kaleme emir vererek dosyayı getirtti vc kendi gözünün önünde okumakhğıma müsaade etti. Dosyayı kanşhnyorum. Iki kilo ağırlığında bir kâğıd yığını ile dolu san bir karton. Bu kâğıd yığını. isimsiz adamın bütün mazisini teşkil ediyor. Bu dosya, yirmi senehk bir gençliğin, çocukluk günlerinin yerini tutuyor. Bir insan kalbınde mevcud olabilecek en derin, en canlı, en temiz duygulan ifade ediyor. Şimdi şu elimde duran ilk kâğıd parçası, bir zabit vekilinin imzasını taşıyor: «Rıhtım üzerinde başı boş dolaşan...» Bu kâğıddan sonra doktor raporlan, grafikler, renkli mürekkeble yapılmış şekillerle dolu raporlar, sırt sırta yapıştırılmış fotograflar, nezaretten yazılan emirler, dava arzuhalleri, mübaşir yazılan geliyor. Hastaneye gönderilen mektublardan bazılan da dosyaya konulmuj, çizgili kâğıdlar üstüne, acemi köylü ifadelerile yazılan bu mektublarda: « O benim evlâdım, onu bana verin» diyen bir ninenin feryadı; «hastanede, bedbaht bir asker bulunduğunu haber aldım...» diye başlıyan bir kardeşin tazallümü okunuyor. Bunların içinde «şimdiye kadar oğlumu ölmüş zannediyordum, halbuki...» Sözlerile derdini yanan daha safdil, daha acıklı olanları da var. Bütün bunlardan sonra, yüzlerce askerin ağzından, analanna, kanlanna yazılmış mektublann, doktorlann emrile Manginin kaleminden çıkmış, kopyeleri: «Sevgili anacığım...» «Sevgili kancığım...» Duvarla çevrili bir bahçenin ortasinda bir köşkün etrafına dizili alçak binalar dan ibaret olan tımarhane, kasabadan biraz uzakça. Eski, tozlu, fakat güzel bir bina. Tımarhanede, sıkı ir tecride tâbi hıtulan kadm, erkek yedi yüz hasta var. Çok garib bir şey; erkeklerin hepsi ihtijrar, kadınlar genc. Kadm, erkek, bütün deliler avlularda ağır ağır dolaşıyorlar. Hepsinin yüzünde, kendi âlemlerinin dıfindaki insanları hiçe sayan o müstehzi, yan gülümseme dalgalanıyor. Burası bir »ulh diyan. Yalnız, arasıra, demir par maklıklı pencerelerin birinden, acı bir feryad yükseliyor. Başhekım, nöbetçi doktorlar bana koğuşlan, hastalar tarafından ekilen bahçe•yi gezdirdiler. Şimdi, bir sundurmanm gölgesinde, başgardiyan Gombere bana Mangini anlatıyor: Bu zavallıya niçin bu kadar işkence yapıyorlar sanki? diyor. Onu o kadar tartakladılar ki dimağmda hafıza namına bir şey kaldıysa, o da kayboldu gitti. Arbk bitti, ne kadar uğraşsalar hiç bir şey söyliyemiyecek, hiç kimseyi tanıyamıyacaktır. Yeniden tahkikat yapmağa kal kıyorlar. Biçareyi gene aileler arasında, meraklı bir hayvan seyrettirir gibi gezdi recekler. Her gittiği yerde sıkboğaz edecekler, şunu söyle, bunu hatırla diye azaba sokacaklar. Bitkin bir halde dönüp gelecek. Bazan, geceleri, kapının önün valinden resmi senedi 1035? No 15/5/935 dikkatine Hüseyin oğlu Hasan ailesi Lülebur Hayraboludan Güneri imzasile aldıEvrakınız 18/7/934 tarih ve 23053 nugaz emvalinden resmî senedi 13924 No. ğımız bir mektubda deniliyor ki: mara ile Fatih Askerlik şubesine gön15/5/935 «Çok eskiden, Hasan Bey bin Abdulderilmiştir. Ahmed oğlu Bektaş ailesi Reşadiye den geçerken, îçeriden hıçkıra hıçkıra aglah tarafmdan yapıldığı kitabesinden Galata Şişhanekarakolunda tsak: emvalinden resmî senedi 12487 No. ladıçını işih'yorum. anlaşılan ve Türk mimarisinin kıymetli Evrakınız 9/4/935 tarih ve 10577 nu15/5/935 Gitti Mangini aldı, geldi. Beni görür bir eseri olan cami bugün harab bir halmara ile Üsküdar Askerlik şubesine Halil oğlu Mehmed ailesi Susurluk görmez, Manginin solgun yüzünde, belli gönderilmiştir. dedir. Ufak bir yardımla bu eser koruemvalinden resmî senedi 13977 No. belirsiz bir korku ifadesi dolaştı. nabilir. Evkafın dikkat nazarını bu •18/5/935 Beşiktaşta Ihlamtrr caddetin sere çekerim.» Gombere ona: Mehmed oğlu A. Osman ailesi Gebze de 20 numaralı evde «ı'smt yok Korkma, dedi, sana sual soracak emvalinden resmî senedi 13392 No. Akçekoca Malmüdürlüğünden tur*: değil. 16/5/935 Evrakınızı Birinci Fırka dairesinden bir şikâyet Mangine gelişi güzel birkaç şey sorİbrahim oğlu Mustafa ailesi Uşak emtakib ediniz. Düzcede Noter kâtibi Ömer özmenduro. Kendini zorlıyarak, kelimelerini arıHesab memuru Rifat ailesi Bayburt valinden resmî senedi 12062 No 16/5/935 Malul neferler den aldiğımu bir mektubda deniliyor yarak cevab veriyor. Fakat kullandığı Hasan oğlu Mehmed ailesi Mes'udiye Mehmed oğlu Kâmil Keskin emva emvalinden resmî senedi 14662 No. cümleler temiz ve hatta zarif. Nihayet emvalinden resmî senedi 13775 No. ki: linden resmi senedi 13144 No. 13/5/935 22/5/935 Gombere, benim yanımda bir tecrübe «Akçekoca Malmüdürlüğü, annemin Çarkçı yüzbaşı Hakkı ailesi Fatih em 16/5/935 Ali oğlu Sadettin Balâ emvalinden yapmış olmak için birdenbire ona soruvalinden resmî senedi 13325 No 14/5/935 Molla oğlu Raşid ailesi Dikili emva emvali umumiyeye olan 70 kuruş borcuresmî senedi 13955 No. 18/5/935 yor: linden resmî senedi 13990 No. 18/5/935 nu ödemediği bahanesile bu paranın tahSadun oğlu M. Nuri G. Anteb emvaNefer yetimleri Haydi bize kim olduğunu söyle, se linden resmî senedi 8951 No. 18/5/935 Ali oğlu Sadettin ailesi Tavşanh em sili için, hapisle zorlama karan almış. Ali oğlu Bekir ailesi Elâziz emvalinni buradan çıkaralım, istediğin yere çık valinden resmî senedi 13722 No 16/5/935 Halbuki anneme resmî ve gayriresmî, Zabit yetimleri den resmî senedi 11153 No. 9/5/935 git! Abdurrahman oğlu Hüseyin ailesi OrBinbaşı F. Nuri ailesi Kadıköy emvaşifahî veya tahrirî 70 kuruşu ödemek Hüseyin oğlu Halil ailesi Edremid emMangin kımıldıyor, başını salhyor, ağ linden resmî senedi 13507 No. 9/5/935 haneli emvalinden resmi senedi 13431 valinden resmî senedi 13236 No. 9/5/935 için hiçbir ihbar yapılmamıştır. zını açıyor, fakat cevab vermiyor. mı. • No. 16/5/935 Binbaşı Ömer ailesi Üsküdar emvaHalil oğlu Ahmed ailesi Ş. Koçhisar Bir vatandaşın, kendisine aid olmak Bu sefer ben yavaşça soruyorumi Ali oğlu Üzeyir ailesi Biga emvalininden resmî senedi 12586 No. 9/5/935 emvalinden resmî senedi 7343 No 9/5/35 şartile, her vakit ödeyebileceği böyle e Nereye gitmek istersiniz? Binbaşı Nuri ailesi Fatih emvalinden Mehmed oğlu İsmail ailesi Vakfıkebir den resmi senedi 13597 No. 19/5/935 Seydi oğlu Ali ailesi Ankara emvalin hemmiyetsiz bir vergi için nahak yere Nereden geldimse oraya dönece esmî senedi 13698 No. 9/5/935 emvalinden resmî senedi 11804 No. den resmî senedi 4741 No. 19/5/935 ğim, diyor. şeref ve haysiyetile oynamtk, onu dalre Kaymakam İbrahim ailesi (Babaes 11/5/935 Mustafa oğlu Osman ailesi Çankın ri Fatih) emvalinden resmî senedi daire dolaştırtmak finans sistemimiıde Sabit bir bakışla yüzüm» bakıyor: Mehmed oğlu Mustafa ailesi Sandıklı emvalinden resmi senedi 13400 No. 3619 No. 11/5/935 emvalinden resmî senedi 10727 No. yeri olmıyan bir iştir. Bu hususta FiBiraz düşünüyor, sonra gene ısrarla: 19/5/935 Binbaşı Ahmed ailesi Fatih emvalin 11/5/935 «Evet, tamam, nereden geldimse oranans Bakanlığuun naaaruu çekmenizi Hasan oğlu Mehmed ailesi Bandırma den resmî senedi 12810 No. 13/5/935 Hamid oğlu Hüseyin ailesi Avanos em ya» diye ilâve ediyor. emvalinden resmî senedi 13550 No. düerün.> Tümgeneral Rasim ailesi Beşiktaş em valinden resmî senedi 12232 No 11/5/935 Geldiği yer intizar odası. Biraz evvel 19/5/935 t§ istiyenler Mehmed oğlu Mehmed ailesi Finike Madam Mazenc orada ona çikolata ye alinden resmî senedi 13719 No 14/5/935 Mehmed oğlu Mehmed ailesi Çerkeş. Kaymakam Mehmed ailesi Kadıköy emvalinden resmi senedi 10419 No. diriyormuş. emvalinden resmî sened^ 13494 No. Büyükçekmecenin Mimarsinan köyünemvalinden resmî senedi 13800 No. 11/5/935 Hep beraber bahçeye çıkıyorum. Yande muallim vekili Hüseyin ve Çatalca19/5/935 5/5/935 Hüseyin oğlu İsmail ailesi Konya emyana, yavaş yavaş. yürüyoruz. Gombere Mehmed oğlu Celâl ailesi Hendek em nın Kabakça köyü muallim vekili AhKaymakam Galib ailesi Beyoğlu em valinden resmî senedi 13340 No 13/5/935 birkaç adım arkamızdan geliyor. Ben hiç valinden resmî senedi 13399 No 19/5/935 medden aldığımız mektublarda Bulga'alinden resmî senedi 14521 No 20/5/935 Mahmud oğlu Ömer ailesi Boyabad bir şey söylemiyorum. Fakat Mangin Hüseyin oğlu Mustafa ailesi Mes'udi ristandan göçmen olarak geldikleri. KülKaymakam M. Emin ailesi Kadıköy emvalinden resmî senedi 10589 No. muayene olmağa, sorguya çekilmeğe o ye emvalinden resmî senedi 13922 No. tür Bakanlığının kendilerini muallim emvalinden resmi senedi 14252 No. 13/5/935 kadar alışmış ki, benim yanında bulunu19/5/935 20/5/935 Reşid oğlu Yakub ailesi Rize emvavekili olarak istihdam ettiği^ halbuki şum bile, onu tarassud altında tuttuğum Mehmed oğlu İsmail ailesi Çankın pm Binbaşı î. Fahri ailesi Fatih emva linden resmî senedi 12889 No. 13/5/935 zehabını uyandırmağa yetiyor. Dudak valinden resmi senedi 12934 No 19/5/935 şimdi asıl muallimlerin gelmesi ürerine Aziz oğlu Mustafa ailesi Kırşehir eminden resmî senedi 14796 No. 22/5/935 ları kımıldıyor, başını sallıyarak: Mestan oğlu Beytullah ailesi Tavşanh açıkta kaldıkları ve bir iş aradıkan bilKaymakam Boğus ailesi Beyoğlu em valinden resmî senedi 10104 No 13/5/935 emvalinden resmî senedi 13385 No. dirilmektedir. Hiç, diyor, hiçbir şey yok. Şevket oğlu Tahsin ailesi Kuşadası /alinden resmî senedi 14524 No 22/5/935 20/5/935 Iliklerime kadar donduğumu hissedı" Kolağası Salih ailesi Üsküdar emva emvalinden resmî senedi 12395 No. Kayseride at koşulan Mehmed oğlu Hüseyin ailesi Edremid yorum, çünkü bu adamın yüzünde Btırab inden resmî senedi 10190 No. 10/5/935 13/5/935 13235 No. görüyorum, onun acı çektiği halinden, Kayseri 26 ( A . A . ) îlkbahar at Hüseyin oğlu H. Bayram ailesi Bolu emvalinden resmî senedi Yüzbaşı Tahsin ailesi Beşiktaş emvaaçıkça anlaşılıyor; çünkü bu adam deli linden resmî senedi 11151 No. 9/5/935 koşulan dün koşu yerinde yapıldı. T a y emvalinden resmî senedi 12154 No. 20/5/935 değil. O, yirmi senedenberidir, nefesini Hasan oğlu Derviş ailesi Karapınar koşusunu Susıgnhkh Hakkınm Kızılkır Yüzbaşı İbrahim ailesi Beşiktaş emva 13/5/935 tıkayan, onu boğan siyah bir örtünün al linden resmî senedi 13703 No. 14/5/935 Halil oğlu Eyüb ailesi Edremid emva emvalinden resmî senedi 13451 No adındaki tayı, yerli süral koşusunu 13 tından kurtulmağa çabalıyor, ismini ha hayvan içinde Göncü Alinin Umid admYüzbaşı Abdullah ailesi Urfa emva linden resmî senedi 13226 No. 13/5/935 20/5/935 tırlamak için ümidsizlik içinde çırpını inden resmî senedi 13669 No. 14/5/935 daki hayvanı, dayanma koşusunu AdaYakub oğlu Şaban ailesi Beşiktaş emŞakir oğlu Mehmed ailesi Lüleburgaz yor. nalı Hüseynin Gümüşü kazandı. Dördünvalinden resmî senedi 10792 No 13/5/935 Yüzbaşı Şevket ailesi Beşiktaş emvaHüseyin oğlu Ali ailesi Aydın emva emvalinden resmî senedi 13661 No. cü koşu üniformalı »ubaylar ve atlı spor inden resmî senedi 13270 No. 18/5/935 Işte harbin en acı, en müthi; hikâyesil ocağı üyelerine mahsus idi. Hele bu koYüzbaşı Ziya ailesi Giresun emva linden resmî senedi 12529 No. 13/5/935 20/5/935 Hasan oğlu Mehmed ailesl Karburun şu çok dikkatle takib edildi. Altı sporo Osman oğlu Mustafa ailesi Çanakkale BÎTTİ inden resmî senedi 13968 No. 20/5/935 Yüzbaşı Ali ailesi Ayancık emvalin emvalinden resmi senedi 12893 No. emvalinden resmi senedi 13486 No. cağının koşuya giren altı üyesi alanda görününce halk tarafmdan coşkunca alkış13/5/935 den resmî senedi 13218 No. 20/5/935 20/5/935 lanmıştır. Hüseyin oğlu İsmail ailesi Sinob emYüzbaşı Seyfettin ailesi Üsküdar emSadık oğlu Mehmed ailesi Bünyan em valinden resmi senedi 12913 No 21/5/935 valinden resmi senedi 12585 No 13/5/935 v a l i n d e n r e s m s e n e d i N o Uşakta spor faaliyeti İbrahim oğlu îsmail ailesi Devrek em Yüzbaşı Mustafa ailesi Amasya emvaHacı oğlu Osman ailesi Kayseri emUşak 26 ( A . A . ) Dünkü lik maçinden resmî senedi 14311 No. 22/5/935 valinden resmî senedi 11728 No 14/5/935 Mahmud oğlu Ahmed ailesi Ş. Kara valinden resmi senedi 13485 No 20/5/935 larında Gencler Birliği birinci takımı ile Kolağası Hamid ailesi Kayseri emvaMehmed oğlu İbrahim ailesi Çankırı Turan ldman Yurdu birinci takımı aralinden resmî senedi 14310 No. 22/5/935 ağaç emvalinden resmi senedi 12180 No. 14/5/935 Yüzbaşı Yusuf ailesi Ankara emva emvalinden resmi senedi 11602 No. sındaki maçta bire altı ile gencler ve ikinciler arasmdaki maçı da sıfıra karşı beşle Ali oğlu İsmail ailesi Uşak emvalin 20/5/935 linden resmî senedi 15343 No. 22/5/935 gene Gencler kazanmışlardır. Yüzbaşı M. Cemil ailesi Bursa emva den resmî senedi 12063 No. 14/5/935 Hüseyin oğlu Rıza ailesi Erzincan emAhmed oğlu Halil ailesi Adana emvalinden resmî senedi 14613 No. 22/5/935 Rusyada bir köy olduğu valinden resmî senedi 13952 No 20/5/935 75 kurıif Mülâzim Neşet ailesi Kadıköy emva linden resmî senedi 12280 No. 14/5/935 gibi yandı Ahmed oğlu Mustafa ailesi Uşak emİsmail oğlu Hasan M. Kemalpaşa emlinden resmî senedi 13487 No. 9/5/935 Mülâzim Ali ailesi Kelkit emvalin valinden resmî senedi 11464 No 14/5/935 valinden resmî senedi 13926 No 20/5/935 MnVovsı 26 (A.A.) • Ivanovova • Şakir oğlu Osman ailesi Uşak emvaden resmî senedi 13406 No. 13/5/935 Mehmed oğlu Salim ailesi Mecidözü yakın bir kovde çıkan bir yangm 54 evMülâzim Kâzım ailesi Biga emvalin linden resmî senedi 12248 No. 14/5/935 emvalinden resmî senedi 14331 No. den ibaret olan köyün bütün binalannı 75 kuruş Kerim oğlu Hüseyin ailesi Köyceğiz den resmî senedi 13727 No. 13/5/91İ5 harab etmiştir. Iki kadın, diri diri yan • 21/5/935 12987 No. Mülâzim Rifat ailesi îsparta emva emvalinden resmî senedi Hasan oğlu Hüseyin ailesi Edremid mıştır. linden resmî senedi 13996 No. 15/5/935 14/5/935 emvalinden resmî senedi 13228 No. Mülâzim İsmail ailesi Kadıköy emvaHasan oğlu Ali ailesi İznik emvalin22/5/935 linden resmî senedi 13988 No. 16/5/935 den resmî senedi 13872 No. 15/5/935 Çerkeş oğlu Turan ailesi Boğazlıyan Mülâzim Ahmed ailesi Erzurum emAli oğlu Osman ailesi Saimbeyli emDahiliye mütehassisı valinden resmî senedi 12500 No 19/5/935 valinden resmî senedi 12832 No 15/5/935 emvalinden resmî senedi 13820 No. Cumadan başka günlerd* öğleden Mülâzim A. Recai ailesi E. Osmaniye Hüseyin oğlu Hasan ailesi Emet em 22/5/9355 tonra »aat (2J tan 6 ya) kadar îstan150 kuruş emvalinden resmî senedi 13332 No. Mustafa oğlu Osman ailesi Divrik em bulda Divanyolunda (118) numaralı valinden resmî senedi 13546 No 15/5/935 H«r kilabcıdan v» hmr gaz» 20/5/935 valinden resmî senedi 14247 No 22/5/935 husutî lcabinesinde hastalarmı kabul Receb oğlu Mustafa ailesi Malkara em Mülâzim Abdurrahman ailesi K. Et« satılan y«rd«ıt arayınız Hüseyin oğlu Rıza ailesi Bahkesir em eder. Muayenehanc »• ev telefonuı reğli emvalinden resmi senedi 12917 valinden resmî senedi 11670 No 15/5/935 No. 20/5/935 Mehmed oğlu M. Hilmi ailesi Of em valinden resmî senedi 13720 No 22/5/935 22398. Kışlık telefon: 21044. Mülâzim M. Emin ailesi Konya emvalinden resmî senedi 14680 No. 22/5/935 Mülâzim Ali Remzi ailesi İzmir emvalinden resmî senedi 14443 No. 22/5/935 Kâtib A. Tevfik ailesi Kırklareli emva linden resmî senedi 11691 No. 11/5/935 Marangoz M. Nuri ailesi Kırklareli em valinden resmî senedi 14006 No 15/5/935 Hesab memuru M. Emin ailesi Beyoğlu emvalinden resmi senedi 13937 No. 2/5/935 Hesab memuru Mahmud ailesi İzmir emvalinden resmî senedi 11508 No. 20/5/935 Eyüb Dökmeciler caddesi Hüseyin : Evkaf idaresinin nazarı C umhuriyet Müesseseleri tarafından çıkarılan çocuk kitabları j Küçük hikâyeler Bir varmış, bir yokmuş Amerikada bir Türk çocuğu Dr. Hafız Cemal