Katalog

Bugin: 2 nci sahtemizde: Siyasî îcmal AJm a n r a v«Fransa. 3 iincii saifemizde: Eski andaçlardanHalid Zi\ Uşakhğil. 5 in<i sasfemizde: Mimar Sinanın ölmez eserlri Reşad Ekrem Koçu. 6 acı sahfemizde: Sıhhî istiab derecesinin öneıi Dr. Hafız Cemal. Spor haberlerL • umhuri . İSTANBUL CAĞALOĞLU Hayat Ansiklopedisi 92 . . ı S3yi . 4 I 4 J Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul, No 248 r3Z3n6Sİ Zü I Telefon: Bajşmuharrir ve evi: 22366 Tahrir heyeti: 24298. İdare ve matbaa kısmile Matbaacılık ve Neşriyat Şirketi 24299 24290 nci cüzü çıktı Memekette sanat Haydını Cankndırmak için umuriyet son üç sayısında gözleı çok ehemmiyetli bir mesele üzrine çekmeğe çalışmaktadır: Son yıllard, memleketimize garbin sayı]ı ve sayın büyük artistleri hiç uğramaz oldular. Daıa önce her yıl hic. olmazsa dört beş tare büyük musiki üstadı turnelerinde bize de uğruyorlar, her biri üç dört konservererek bizim memleketimizde de yiiksk bir san'at hayatı yaşatıp geçiyorlardı Bu büyuk san'atkârların memleketimze gelmemekte olmalan meğer ecnebi atistler için verginin ağırlığından ilerî geıyormuş. Gazete işi incelıyerek iyice öğenmiş ki alelâde yerli temsil ve konserleıden türlü adla alınan vergi ve resimlerir hepsi % 2530 raddesinde bulunurken ırtist ecnebi olursa bundan başka hasıl.tın üsttarafının ^o 50 sini de vermtğe mecbur tutuluyormuş. Yani bütün hasılatın % 75 i gibi birşey. Nerede ise ırtiste biraz da üste para vereceksin denedığimiz kalmış. Zaten verginin bu ağır şekli o da demektir. Çünkü geri kalan % 25 salon kirasile diğer masraflara ya yeter ya yetmez. Hani artistin seyahat ve ikamet parası? Yunanistanda tarihî bir gün Kral Yorgi bu sabah «Petrol ambargosu " Şark Şimendiferlerine saat9da Falerde Yunan Italyayı son derece halkın daha fazla tayese düşürecek!..)) hammülü kalmamıştır! „ toprağına ayak basıyor Kralın derhal bir beyanname neşretmesi bekîeniyor, kabine istifanamesile beraber Krala verilmek üzere bir lâyiha hazırladı Yunan Kralı Yorgi evvelki gün saat 14,30 da Elli kruvazörile Brendiziden Yunanistana müteveccihen hareket et miştir. Hidra ve Psara destruyerleri tarafından takib edilen Elli dün Yunan sularına girmiştir. Bu itibarla Kralın dün Yunan topraklarına ayak basması bek lenmişse de bilâhare bunun mümkün ol mıyacağı anlaşılmıştır. Kruvazör ayni süratle hareket ettiği takdirde Falere varabilirse de Kralın Atinaya ancak gece muvasalat edeceği anlaşıldığından bundan vazseçilmistir. Zecrî tedbirler Ali Çetinkaya müjdeliyor! Fransız gazeteleri «Bu, anlaşma ihtimalini suya düşürecek» diyorîar «Kadıköy Su Şirketininde halledilmesi zamanı gelmiştir. Afyon Isparta hattını ve Afyon anıtını İsmet İnönü açacaktır» • ı ' Van ve hududa kadar demiryolu istikşaff yapıldı Adana 24 (Bayındırlık Bakanma refakat eden arkadaşımızdan) Bayındırlık Bakanı Alı Çetin Kaya beni trende kabul ederek şu beyanatta bulundu: « Açtığımız hattın esaslı hedefi bakır madenini işletmektir. Hat bakırdan geçerek Diyarbekire geldi, artık made MuvaFfakiyetten muvaffakiyete ~ko nin biran evvel faaliyete geçip bakır ranşan Bayındırlık Bakanımız Ali Çetindımanını vermesi lâzımdır. Son zaman kayantn geçen yaz Şark Şimendiferlarda bakır madeni yakınında kuvvetli leri erkânile bir arada alınmıs krom madeni keşfedildi. Bakır nakliya bir retimleri tı esas olmakla beraber Diyarbekir büyük bir istihsal hinterlandına ticarî, iktısadî merke'7 olmak mevkıindedir. Orta Anadolunun şark vilâyetlerimize Diyarbekirde demiryoluyla bağlanmasile yurdu Başbakanın telgrafı , muzun sark havalisini bilfiil garbe raptffmek vaziyetini elde ettik. demektir. DiAnkara 24 (A.A.) Fevzi ı yarbekir idarî merkez oldu5una göre bu paşa Diyarbekir hattmın açılış löhavalinin idare işlerinde dahi tamamen reninin yapılması dolayısile Ali ' yeni bir vazivet ve kolaylık vücude getiÇetinkaya tarafından çekilen tel ' rilrnis demektir. grafa Cumhur Başkanı Atatürk şu ' t karşılığı vermiştir: ' Hatlarımız, sür'at ve ehemmiyetle Bav Ali Çetinkava, Nafıa Vekili ' farka doğru uazayacak Fevzipaşa Diyarbekir hatlı Şüphesiz daha şarkta bulunan vi mrt açılma töreni dolayısile valan lâyetler Diyeîbekir istasyonundan her daşlarm samimt tezahüraitm üe sevhususta işleri için nakil vasıtası olarak ısffisini bildiren telin'tzi büyük sevinctifade edeceklerdir. Fakat daha şarktaki le aldım. vilâyetler için Diyarbekirde kalmıyaca Yurdumuzun demir ağlarla ğımız şüphesizdir. Daha şarka doğru örülmesi sahasında kaza mümkün olduğu kadar sürat ve ehemmi nılan bu yeni muvaffakiyet yetle hatlanmızı uzatmak gayemizdir. güven ve çenliArmizi artı1936 senesinden itibaren herhalde daha racaktır. ötelerde inşaata devam edeceğiz. LlâzizBu yolda başanlann devamım den Vana ve hududa kadar olan kısmın dilerim. ATATÜRK \ ilk istikşafını bir fen heyetine yaptırdık. Elli süratini azaltmış, yolu üzerindeki îtalya, zecrî tedbirlere mukabele etbütün küçük adalara uğramağa başla mek, ayni zamanda bunlann tesirlerini mıştır. Gemi her küçük adaya uğradıkça, hafifletmek üzere tedbirler almıya de yahud ticaret vapurlarile karşılaştıkça Böyle ağır vergiler vergi almaktan zivam etmektedir. Bunlar şimdi bilhassa yade ona mevzu teşkil eden işlerin ol heyecanlı tezahüratla selâmlanmıştır. konması muhtemel ambargoya karsı haGorinth kanalı gece geçilmiştir. Kral mamasmı istemekten ileri gelebilir. Hani zırlanmak üzere petrol ve benzin ihtiyagümrüklerde % 100 veya 200 gibi ter bu sabah saat dokuzda Falerde karaya cını istihdaf etmektedir. hibî (prohibitif) resimler vardır ki mem ayak basacak, oradan Atinaya gide Yunan Kralı Yorgi Dün Romadan gelen telgraflara göre lekete hiç girmemesini istediğimiz eşyaya cektir. neşredilen bir kararname, ispirtonun karkoyanz, ve bÖylelikle o eşyanın memlenezareti altında yeniden seçim yaptırıl Yunan Başbakanımn telgraft (Arkası 7 nci sahifede) kete girmesini açıktan açığa değil de doması istenecektir. Yunan Başbakanı General Kondilis layısile yasak etmiş oluruz, işte onun gibi Krala «Hoş geldiniz!» diyen bir tel Cumhuriyetçiler ne yapıyorlar? birşey. Fakat bu işte muhakkak bir yan siztelgraf göndermiştir. Kralın Yunan topraklanna ayak baslışlık vardır. Kanunla vergi kaydini koAtinadaki hazırlıklar masının beklendiği bu saatlerde cumhu • yanların maksadı kabil değil Cortot gibi, Atinada Kralı karşılamak üzere yapı riyetçiler ne yapıyorlar? Tibaud gibi büyük san'atkârların memBunu da Kafandarisin gazetelere soyleketimize gelmemelerini amac tutmak o lan büyük ve hararetli hazırlıklar bitmiş lamaz. Sanatkâr adını taşıdıklan halde tir. Bu meyanda kabine de müteaddid lediği ;u sözlerle hulasa etmek kabildir: « Bütün emrivakilere rağmen gene toplantılar yapmıstır. Bu toplantılarda olsalar da olur, olmasalar da büyük zimerasim programı ve alınacak inzibatî cumhuriyet rejimine her zamandan daha yan teşkil etmez bazı truplar için böyle tedbirlerle beraber kabinenin iktidar mev fazla bağlıyız!» ağır bir vergi konulmus olmasına dıyecekiinde kalması için Krala söylenecek Kral ne yapacah? ğımiz yoktur. Fakat ne yaparsın ki ihtisözler de kararlaştınlmıştır. Kralın ne yapacağına gelince gazetemal böyleleri hesabına öyle ağır bir verTokyo 24 (A Kabine Krala istifanamesile beraber lere göre o da şöyle hulâsa edilebilir: gi kaydi konulurken bütün dünyanın saA.) Pekindeu " ^ bir de lâyiha verecektir. Bunda kabine Kral, ulusu geçmişi unutmağa ve yılı bes on üstad san'atkârı hatıra gelgelen bir telgrafa memis olduğu icin onlar da o kafile için nin ordunun ve hükumetin isteğile ikti memleketin mes'ud geleceği için çalışmagöre, kuzey Çinir, de kalmıslar ve memleketimize gelemez dar mevkiine geldiği bildirilecek, Par ğa davet eden bir beyanname neşrede askerlikten tecrid e lamentonun feshi ve şimdiki hükumetin cektir. olmuslardır. Bu büyük san'atkârların bu dilmiş bölgesinin u(Arkası 7 nci sahifede) (Arkan 7 nci sahifede) imkânsızlıkla memleketimize gelemememumî administratö lerinden dolayı hiçbir ziyanlan yoktur. rü M. Yingyouken Onlar bos zamanlannda dünyanın sanat bu mıntakamn muhkıymetini bilen hanei meml<"ketine gitsetariyetini ilân et ler elüstünde tutulurlar ve iki üc konser miştir. yerine bes altı konser vw»eler daha büYeni hükumet, yük tesekkürlerle karsılanırlar. Bu iste «Şarkî Hopei ko arayerde yalnız bize yazık oluyor ve bu münist aleyhtan Mareşal yoksuzluktan yalnız biz ziyan cekiyoruz. muhtar komitesi» a5an Kay Şek Atatürkün koruduğu ve yetişmesine oAtatürkün her vılbası nutkunda büyük nem verdiği genclerden Zehranın Frandını almıştır. önemlerle üstünde durduğu sanat haya sada bir tren kazası neticesi vefat ettiğini Teşekkül eden komiteler tımız büyük bir hızla ileri çidebilmekten geçen cuma günkü nüshamızda teessürle Pekin 24 (A.A.) Şimalî Çinde mahrum kalır da, kalıyor da onun icin. haber vermiştik. ki ayrılma hareketi şimdi Tientsinde te Hafta, Habeşistanm bütün cephele şimal cephesindeki güçlüklerden daha bü merküz etmektedir. Dün akşam çıkanlan Dünkü posta ile gelen îngiliz gazeteBütün Avrupada musikinin türlü rinde büyük mikyasta hareketler olmadan yük güçlükler Italyan kuvvetlerinin iler ilâvelerle Hopei vilâyetinde muhtar bir branslannda temayüz eden insanlar pek leri bu acıklı ölüm etrafında şu tafsilâtı bitmiştir. Geçen 7 gün, Italyanlar için bir lemesine mâni olmaktadır. Bu güçlük (Arkası S inci aahifede) coktur. Fakat gene bütün Avrupada bun yazmaktadırlar: tahkim ve Habeşler için bir hazırlanma ler arasında arazinin fenalığı, irtibat te ların arasından büyük üstadlar olarak se21 tarihli Deyli Meylden: mininin zorluğu ve aynca ğeçilmesi zo haftası olmuştur. cilip yükselenleri o kadar cok değildir. «Amiens 20 Atatürkün Londradan Dün gelen haberlere göre, Habeş kuv batakhklann mevcudiyeti vardır. Bı Bunlar parmaklanmızın adedlerince sa Parise gelmekte olan manevî evlâdı Zehvetleri dahilden cephelere doğru gitmek bataklıklar sivrisinekle doludur ve bu se yılabilirler: Nihayet on, on bes üstad. ra Calais Paris ekspresinden düşerek te berdevamdır. Şimalde Italyanlann ye bebden sıtma tehlikesi de başgöstermek Herkes musikinin herhangi bir aletile bir vefat etmistir. Zabıta elyevm bu acıklı niden ileri hareketlerine derhal başlıya tedir. Habeşler Italyanlann bu durgun (Arkan 7 nci aahifede) jeyler calar. Fakat bir Cortot'nun. bir kaza etrafında tahkikat yapmakla me$ bilmeleri ihtimali yoktur. Cenubda ise MIIIIIMIPIIiniHIIIIIIIIIIIMltlllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIMIIIIII Tıbaud'nun, bir Huberman'ın, bir Erika guldür. Morini'nin çalıjlan herkesin yetişemiyeFacia, ekspres, Amiens civannda bir ceği bir sihir ve efsun derecelerine yüksel köy istasyonundan geçerken vukua gel mi§tir. Onlan dinlemekte musjki amatör miştir. Genc kız aldığı yaralann tesirile leri için büyük dersler ve alelumum mu hastanede vefat etmistir. Bayan Zehra, siki sevenler içinse hicbir mabedin vere bilâhare Oksforda girmek üzere gönde Edirne 24 (Özel) Edirnenin kurmiyeceği kadar ilâhî ve semavî yüksek rildiği Londradan dönmekte idi. Ağus tuluş bayramının her yıl 25 ikinciteşrin îevkler vardır. lıte ağır vergi kaydinin tostanberi Hampsteaddaki mektebde o günü bütün bir memleketin derin ilgi ve bizi rnahrum ettiği büyük nimet budur ki kuyordu. Londradan aynlmadan önce sevgi hislerini kendine çekerek ne büyük değerine hakikaten hudud kesilemez. On Türkiye Büyük Elcili&ine uğrıyarak, büve ne coşkun tezahürlerle kutlulandığı lardan yoksul kalmaklıgımızın ne dehyük Elci ile görüsmüs, Büyük Elçi yolcumalumdur. jetli bir yetimlik olduğunu anlatmak luğa aid muamelelerle bizzat meşgul olHer yıl biraz daha parlak ve biraz cidden «ücdür. mustur. daha canlı bir surette kutlulanan bu mutlu günün yarın on üçüncü yıldönümü Kaza 4,20 de olmuştur. Bayan Zehra İki üç sene önce Erika Morini kendikutlulanacaktır. Bu münasebetle genel liğinden iki üç konser vermek için mem hizmetçisile birlikte birinci smıf bir kom enspektörlükte, Vilâyette, Fırkada ve leketimize gelmişti. Bu münasebetle öğ partiman isgal etmekte idi. Hizmetçi kenBelediyede, mekteblerde hummalı çalışrenmiştik ki kendisi o yıl üç değil beş disinin kompartımandan uzun müddet malar göze çarpmaktadır. Vali Şahin konser vermek için îtalyaya bizzat M. gaybubet ettiğini görerek tehlike çanını Bayan Zehranın Ingiliz gazete' başın başkanlığı altında çalışan kutlula lerinde neşredilen resmi (Arkası S inci sahifede) Musolini tarafından davetli bulunuyor(Arkası 6 nci sahifede) du. İtalyada musiki çok ileride bir iştir ve ıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııtııııııııııııııııııi'nııiMuııııııııııııııiıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııı orada oldukça iyi, hatta pek iyi keman yacdır. Biz büyük musiki üstadlannı istiyor. Memlekette modern tekniğile haçalan belki binlerce san'atkâr vardır. memleketimize, icab ederse üste para ve kikî musikinin gelişmesini istiyen Atatür Küçük Andlaşma ErkânıharbiBuna rağmen îtalya kendisini işte o tür rerek, getirmeliyiz. Kaldı ki işte buna lü kün izinde yürümek için bile bunu böyle ye Reislerinin toplantısı lü yüksek san'atkârlan dinlemekten müs zum da yoktur. Yalnız ağır vergi kaydi yapmağa mecburuz. Ve zaten biz ağır Belgrad 24 (A.A.) Alman i?tih Ciridciler oyuna başlamadan evvel... tağni saymamaktadır. Ve pek haklı ola olmasa bu büyük insanlann memleketimi vergi kaydinin büyük musiki üstadlanna barat bürosundan: Gazeteler bildiri Bayburdlu ciridciler dün Veliefendi bir halk kütlesinin gelmesine yardı rak. Bir cemiyet san'atte nekadar ileri ze de uğramalan kendiliğinden imkânlı da dokunmuş olmasını bir yanlışlık sayıkoşu yerinde Türklerin en eski sporu etmişti. Davetliler arasmda Orgener yor: olursa yüksek san'atkârlan o kadar fazla OIUD gidecek. yoruz. Yapılacak iş biran önce bu yanlışBugün Küçük Andlaşma Erkânıhar olan cirid oyunlan oynamışlar ve fevFahrettin, Beyoğlu Halkevi Başkanı H takdir eder. Baskalan için fazla zevk obiye Reisleri Belgradda bir toplantı yag kalâde muvaffak olmuslardır. şim Refet, Sıvas saylavı Necmettin S İşte «Cumhuriyet» bu kadarcık bir lığın düzeltilmesinden ibarettir. lan bu iş ise bizim için mutlak bir ihti himmetle bunun böyle olmasının teminini (Arkan 4 üncü YUNUS NAD1 Havanın güzel oluşu epeyce kalabalık mışlardır. Romada bir dükkânın içi: Duvarlarda gorülen levhcdarda «ecnebi maltna boykot», «burada yalnız ttalyan tnalı satılır» ibareleri vardır. Atatürkün; Ali Çetinkayaya cevabı Kuzey Çinde kısmî bir muhtariyet ilân edildi Mareşal ŞanKayŞekin isyanmdan korkuluyor Amiensdeki acıklı kaza Atatürkün manevi evlâdı Zehranın ölümü etrafında Ingiliz gazetelerinde çıkan tafsilâ* Habeşistanda büyük muharebelere doğru Cenubdaki Habeş ordusu yirmi beşer bin kişilik üç kol halinde ilerliyor Bugün Edirnemiz bayram yapıyor 13 üncü kurtuluş yılı için büyük bir program hazırlandı Türkün en eski sporu Bayburtlu gencler dün Veliefendide çok muvaffakiyetli bir surette cirid oynadılar