Katalog

Hayat Ansiklopedisi 71 inci cüzü çıkb. Bu cüz Atatürkün hayatına hasredilmistir I 0 IkftiCİkânUn NO. 3 8 2 7 Telfjraf ve mektup adresi: Cumhuriyet, Istanbuı . Posta kutusn: îstanbul. No. 246 Telefon: Basmuharrir ve evl: 22366. Tahrlr heyetl: 24298. tdare ve matbaa kısmlle Matbaacüık ve Neşriyat Şirketl, 24299 24290. umhuriy Yeni lugatin 800 kelimesi seçildi İki toplantıya Atatürk başkanlık etti Ankara 9 (Telefonla) Yeni Türk lugatini hazirhyan komuyon faaliyetine devam ediyor. Komis yon bayram günleri de çalışmisUr. Şimdiye kadar Ulus matbaasmda çabsan komuyon azalan 4 5 gün • denberi Ankara kulübünde mesailerine devam etmektedirler. Bayramin birinci günü yapilan toplantıya Atatürk başkanlık etmislerdir. Bu fasilasiz çalışmanın ilk safhasinin on beş güne kadar bite ceği ümid ediliyor. Komisyon Tarama Dergisindeki kelimeleri tetkik ve lugate alinacaklari tefrik etmektedir. Şimdiye ka dar 800 kelime tefrik edilmiştir. Bunların 1500 • 2000 kadar ola cağı tahmin edümektedir. Bu kelimelerle ilk Türk lugati yapılacak ve ucuz bir fiatle her tarafa tevzi edilecektir. Lugatte umumî olarak kullanilan vaaurile Karabiga poıtasinı yap kelimeler, resmî kelimeler, gazete makta olan diğer bir vapurun MarI lerle, kiUblarda kullanilan kelimeler mara adasına gitmeleri telsizle eanbulunacaktir. redilmis ve her iki vapur tarifelerini Bu ilk adimdan sonra mesaiye devam olunacak, ilmî ve meslekî Hbozarak Marmara adasına gitmis tılahlara aid tetkikat yapilacaktir. ve kazazedeleri kâmilen Erdekle Secüen kelimeler alelumum kullaniBandırmaya nakletmislerdir. lan türkçe kelimelerdir. Atatürk Felâkete uğnyan yerler ahalisi kâmilen civar kasabalara taş:nnms ve bugün de 1,5 tan 3,5 a kadar ko • misyonun toplanbsma başkanlık etbunların iskânları için de icap eden mislerdir. tedturler almmsştır. (Arkası altıncı tahtfede) Hayal Ansiklopedisi 1935 . ıncı cuzu çıku. DU CU Atatürkün hayatına hasredilmistir Roma konuşmaları Ve Marmara adaları boşaitıldı Romadaki anlaşmadan sonra... Balkan andlaşması oma konuşmalan Küçük Andlaşma uluşlarından (devletlerinden) ikisini, demek Yugoslavya ile Çekoslovakyayı doğrudan doğ ruya Roma paktma sokmağı, Romanyayı ise Lehistanla be raber bu ilk adımın atılmasmdan sonra bu pakta katılmağa çağırmağı düzenlemiştir. Bu ayırıj şundan ötürü yapılmış oluyor ki Avusturya ile İtalya, hele İtalya Küçük Andlaşma uluşlarının herhangi bir pakta toplu olarak katılmalarını istemiyorlar. Böyle olursa kendilerine dokunur dış işlerde el ve 3Ö2 birliği eden Küçük Andlaşma uluşları bir büyük ulus. görünüşü gösterirlermiş. Otuz, otuz beş milyon nüfusluk büyük bir uluş. İtalya bu topluluğu istemiyor, ve zaten Macaristan da bu istek tedir. Ilkönce Küçük Andlaşma uluşları istenilen biçimde, eğer öyle gerekirse, Almanyaya karşı koy mak üzere Roma paktını benimser'.er mi? Ikincisi, onlar benimserlerse Macaristan toprak statükosunu tanıyarak kendi davalannı kendi elile baltalamağa yanaşır mı? Üçüncüsü, Küçük Andlaşma uluşlarının Roma paktma katıldıklarını oranlasak (farzetsek) onların bu p^kta ayrı a y n girmeleri kendi aralarındaki topluluğu bozmuş olur mu? Bunların her biri aradan azçok vakit geçerek açılacak işlerdir. Bunların aydınlanmasını bekliyerek biz şimdilik Roma konuşmalarile hiçbir bağı olmıyan Balkan Andlaşmasından söz açabiliriz. Roma konuşmalanndan çok önce belli Balkan alanı üzerindeki. diUzenı sağlamlaştırmak için kurulmus. olan Balkan Andlaşması kendi güttüğü gereklik (lüzum) üzerinde hiç şaşmadan yürüyecek çok güclü bir kurumdur. Bizim gördüğümüze göre Küçük Andlaşma barış andlarının korunması teraeline dayanmaktan hiçbir vakit şaşmıyacağı gibi Balkan Andlaşması da Balkanlarda barışı şimdiki varlığile korumağı sürüp gitmekten gene Hiç geri kalmıyacaktır. Fransa ve İtalyaya göre Orta Avrupa düzeninin Avusturya varlığı perdesi altında Almanyaya karşı tutulması ileri özende (ehemmiyette) bir iş olabilir. Bellibaşlı Balkan uluşlarına göre de Balkanlann şimdiki düzenine hiçbir eksiklik gelmemesi belki Orta Avrupadan daha çok özen verilmek değerinde ayn bir iştir. Bu işin dünya barışına ne kadar dokunur yerleri olduğunu ise bilmiyen yok gibidir. Balkan Andlaşması diğer azçok ilişiği olan başka bütün uluşlann bir araya gelmesi sonuncu olarak ancak bir Akdeniz anlaşmasile tüm (tam) yapılabilir. Akdeniz bölüğünün şimdilik eksik olması ise Balkan Aandlaşmasının değerinden hiçbirşey kaybettiremez. Onun için biz deriz ki eğer Yugoslavya ile Romanya sözgelimi Roma paktma katılırlarsa onlar bu katılışın Balkanlardaki andlanna hiçbir eksiklik veremiyeceğini açık anlatacaklar, ve hatta bizim kuşkumuz yoktur ki açık söyliyecekler ve açık yazacaklardır. Balkan Andlaşması çok temelli iki anlaşmaya dayanır: ; 1 : Balkanlar Balkanlılanndır. ' 2 : Balkanlann şimdiki düzeni, andlaşmaya girmiş uluşlann karşıhklı sözlerile sağlam ve yerinden kımıldamaz bir duruma konulmuştur. Henüz Balkan Andlaşmasma girmemiş iki Balkanlı uluş vardır. Onlara andlaşman'.n kapıları ardma kadar açıktır. Fakat bu alanda bulanık suda balîk avlama umudlannın boş düşüncelerden başka birşey olmadığı ve olmıyacağı gereği gibi bilinmelidir. Dün olduğu gibi bugün de, yann da. bu iş, Avusturyanın bütünlüğüne dahi benzemiyen başka ve çok ileri özende bir iştir. Bilinir ki Balkan Andlaşması ilkönce Yunanistanla Türkiye arasmda ileri bir dostlukla başlamıştı. Bu dostluk iki komşu ulusun var Mıntaka halkı Bandırma ve Erdeğe yerleştirildi Yeni sarsıntı yoktur. Balıkesirden başka Ankara ve Istanbuldan da yardun heyeüeri yollandı Fransız Dış Bakanı dü: sabah Parise döndü Rumenler, İtalyanm, muahedelerin değiştiril miyecegini kabul ettiği manasını çıkarıyorl; ^elâkei eahannı gSsterir harita ve dün şehrimizden yardım heyetlerin gotüren Antalya vapuru Marmara adasile civarında zel zelenin yaptığı büyük tahribat haberi Istanbulda büyük bir a a uyandırmıstır. Hâdise haber alınır alınmaz, Büyük Millet Meclisi Reisi ve Balıkesir saylavı Kâzim özalpın teşebbüsü ve Balıkesir Vilâyetinin müracaati üzerine Marmara adasına Îstanbul dan da yardun vesaiti gönderilmistir. Bu arada, hâdise nrasmda Bandırmada bulunmakta olan Gülnihal Orta Anadoluda kış şiddetîni artırıyor Hararet Boluda sıfırın altında 28 dereceye düştü, Kastamonuda mektebler tatil edildi Ankara 9 Zkraat Vek&Ieti Meteoroloji Enstitüsünden alınan malumata göre, son 24 saat içide hava suhunetinde büyük bir düsüklük olmustur. Orta Anadolu alanı tizerine kuvvetli bir yüksek hava taz yikinin oturmasından ötürü sühunet düskünlüğü ve soğuk hava âdeta bir soğuk dalgası seklinde gel miştir. Bu sabah en düsük suhunet sıfırın altında olmak üzere Boluda 28, Kastamonuda 27, Sıvasta 22, Ankara ve Afyonda 2 1 , Çorumda 20, Yozgadda 19 santigratttr. Orta Anadolunun diğer yerlerinde gene sifınn altında olmak üzere 15 üâ 16 derece arasinda oynamişür. Orta Anadoluda en yüksek gündüz sa • hunetleri bile sifınn alttada kaldığm • dan tam manasfle kif vaziyeti hasıl olmustur. Yağis kar seklinde olmak üzere yal > nız doğu Anadolusu 3e Karadeniz kı • yilarinin Rize çevresindedir. En fazla kar Karsda 45, Kartamonuda 28, Erzurumda 25 santimetro kalinIığmdadir. Yurdda en düsük sühunet Karsda sifınn altında 29 derecededir. En yüksek suhunet Antalyada sifi rin üstünde 14 derecededir. Bugün Ankarada gündüz en yüksek suhunet sifınn altında 12 derece idL Kastamonu 9 (A.A.) Kar yağişindan sonra sıfinn altında 27 dereceye kadar varan soğuk t an ötürü ilk mektebler kapanmisttr. Birkaç yildır sehrimizde bu kadar siddetli soğuk gorülmemistir. Sarda yapilan son hazırlıklar Reylerin neticesi pazartesi günü belli olacak Korna 9 Laval dün öğleden sonra Parise hareket etmis, durakta Musolini, Suvich, Fransız ve Avusturya ve Küçük ltilâf sefirlerile sehrin yüksek memurları ve hariciye nezareti erkâm tarafından uğurlan nu;tır. Istasyon civannda toplanan büyük biı halk kütlesi Laval ile traiusu Dı? Bakammn Roma teyahatindenintıbalar: Musoliniyi hararetli bir kanda) Laval, Musolini ve ttalyan Hariciyesi erkâm surette alkıslamıstır. iağıda) Fransu Dtf Bakanı, ttalyan Bafbakant (Arkan alttnct eahifede) rranianm Roma elçtii Ingiltere ile ticare müzakereleri başlıyor Ingiltere hükumeti bizimle anlaşmayı zarur görerek sefarete icab eden talimatı verdi Şehrimizdeki Ingiliz mehafi linden aldığımız malumata göre, hükumetimizle yeni bir ticaret muahedesi imzalamak ü zere Ingiliz se farethanesi ata şe komersiyali Woods yakında Ankaraya gide cektir. Resmî Ingiliz mehafili Türkiye ile yeni Sylul ıçinde fehrimizde toplanan Parl&mentolar »on/erı bir ticaret mua ijtirak eden ve bu tefer bizimle ttcari bir anlaima yaj, hedesi imzala için teşebbüslerde bulunan İnçüiz meVuslan. Geçen eylulde lstanbulda mak lüzumunu takdir ederek İn giliz sefaretine icab eden talimat ve lanan beynelmilel parlamenl (.Arkası attmct sahifede) rilm iştir. ıi!inıiHiıııııııııııııiHHiıınııınııııııiHiııiHiıımııııını«ı*Miıııi!iınıııııııi!iiHiıraııiHiıııııııııııııııı«ıiHiııiıııımııiHnmiMHiııiHiıınn« Bcdkanlarda Beigrad 9 (A.A.) Her taraft» büyük bir kar fırtmasi hüküm sünnektedir. Hararet sifırdan aşağı 27 ye inmistir. Saraybosnada bütün münaka • lât tamamen inkıtaa uğramis hr. Yeni denîzalb gemimîz Haliçte Sarda Alman cepheti tarafından tertib edilen ve yağmurlu bir güne rastlıyan tezahürattan inttbalar Londra 9 Cuma günü toplan mağa basbyacak olan Milletler Cemi • (Arkası alttnct tahifede) Büyük bir kayıb Musiki üstadı Rauf Yekta vfat etti Değişim Vzu Bir müddet • tenberi tifodan mustarib bulunan büyük musiki ali tnimiT Rauf Yekta evvelki gece saat 1,30 da Beyler beyindeki evinde Shnüstür. Şark ve Türk musiki sindeki engin bO • gisüe beraber ta tstanbula gelen yeni denizalb ge ayenelerden sonra teslim ve tesel nmmif bir mu lüm muamelesi yapılacak, ondan mimiz Haliçte Bahriye mektebioin harrir d e olan tderhumun ders vesonra gemiye yeni ad takılacaktır. önüne çekilmiştir. Gemi henüz tesmerhum hayatmı rirken alınmij Konulacak ad henüz belli değilse de lim alınmamısrır. Bunun için, Deniz tamamen musiki bir resmi <lzmir> olması muhtemeldîr. FotoğKumandanı miralay Talâtın reisli ye hasretmis ve bu sayede yalniz memğlnde bir komisyon te*ekkül etmistir. rafımız yeni gemiyi Haliçte gös leketunizde değü, Avrupada ve Ameritermektedir. Kornisyonun ivoraısvonun yapacağı vaDacatn tetkik leiKiıs ve ve mumuI»«UE»>V»U. kada bile büyük bir şöhret kazanmiştı. uııııııııııniHimıııııııımıiHiııınıı niııııiMiııııı.niMMimınııııiııııımııımın..ı.muııımiımıııııımmBiiıııııııınııııı mmımmmıımıı tılmasile andlaşma bütün BalkanRauf Yektanin ölümü Türk musiki hklanna dokunur gerçek faydalar ve matbuat âleminde büyük bir tees lar üstüne yayıldı. dan güc alarak yükseldikçe yükselsür husnle getirmistir. Haber aldığimiAndlaşmaya girmiş Balkanh umiş, ilerledikçe ilerlemiştir. Yunaza gore bugün Konservatuar tarafm luşlara bu yüzden elaltına alınmış nistanın toprakça bütünlüğünü bodan tertib edilen büyük senfonik or • faydalan feda ettirebilecek gücde zacak her fena düşünce, Yımaniskestra konserinde büyük âlimin hatı • başka bir fayda balunamaz. Onun tan kadar Türkiyenin de tıpkı rası ve istirahati ruhu için bir dakflca için herşeyden evvel Roma konuşkendine imiç gibi önüne geçip çüsusulacaktir. malanndan bu çok köklü Balkan rüteceği fena bir iştir. Bu yolda Andlaşmasının hiçbir kaybı olmaTürkiye için olacak şey de YunaAhmed Arif Beyin oğludur. 1288 dığını ve olamıyacağını belirtmek nistanda ayni özenle karşılanır. hicrî tarihinde tstanbulda doğmuştur. yerinde olur, ki yukanki yazılarla İki komşu ulus arasındaki bu bave Iisan mektebi âlisini ikmal Riütiye Ute biz bunu yapmış oluyoruz. ğm değeri anlaşıldıktan «onradır (Arkan altıncı sahtfede) YUNUS NADl ki öteki Balkanlı uluslarm da ka UZUN MİNEZÎ VE YUMUŞLAF Büyükliiğü sevmek Yeni doğuş uzunun yanıkhdır benliği: Beyninde yeni uçun yaratan zeyreklere, Göklerin düzeniyle çarpan o yüreklere! Yer yüzünde Hürmüzün ergin çocuklarıdır, «İleri!» buyruğunu alan büyük ögeler; Eskidikçe dirimi değiştirir, yeniler! Uzlar ki uzişinde cansızı canlandırır: Gençliğin düsler dolu engin beyinlerini öğelerin yaratan erkiyle uyandınr! Bu içini tunclara, mermerlere soyletir; Sesin. tevirin, sözün türlü diliyle söyler! Derin bir esrimenin e«en yeliyle söyler! Yurdseverlik Uz bir yüce kartal kî, yurduna kanat gerer... Ulus! diye haykmr, ülkü hızıyla uçar; Ulusa bir taş değse yanık çığhklar saçar! Güçme evranı öyle şımardı ki acunda: Solurken, gcrcek'.ere kıvılcim püskürüyot, Şahlanıp ilkeliğin yüzüne tükürüyor! Rauf Yektanin hayatı ILutfen sahîfeyt